Morgunblaðið - 20.06.1985, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 1985
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. JÚNÍ 1985
33
fUíurpji Útyefandi ttMitfeife hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösia: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 360 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 30 kr. eintakiö.
Nýir kjara-
samningar
Einstætt frumkvæði Vinnu-
veitendasambands Islands
(VSÍ) frá 23. maí, þegar boðin
var 18 til 24% launahækkun á
næstu þrettán mánuðum, bar
árangur á laugardaginn þegar
kjarasamningar tókust milli að-
ila almenna vinnumarkaðarins.
Efni samninganna var nokkuð á
annan veg en fólst í tilboði
vinnuveitenda. Það var ekki
samið til þrettán mánaða held-
ur var vinnufriður tryggður út
þetta ár með launahækkunum á
bilinu 12,1 til 15,1%. Með sam-
komulaginu hefur í senn verið
spornað gegn fyrirsjáanlegu
kaupmáttarhrapi og sköpuð
festa í atvinnulífinu.
Þegar Vinnuveitendasam-
bandið lagði fram tilboð sitt var
strax ljóst, að frumkvæði þess
var vel tekið hjá öllum þorra
launþega. Einstakir forystu-
menn þeirra kusu á hinn bóginn
að snúast gegn tilboðinu. Þar
voru þeir fremstir í flokki sem
líta á launabaráttuna í gegnum
flokkspólitísk gleraugu Alþýðu-
bandalagsins. Andstaðan var
mest innan Verkamanna-
sambandsins en þar máttu þeir
sín þó meira að lokum sem vildu
ganga til samninga, Guðmund-
ur J. Guðmundsson og félagar
hans urðu undir.
Samkomulagið í kjaradeilun-
um skapar ekki aðeins festu
fyrir launþega og atvinnurek-
endur heldur einnig í stjórn-
málalífinu. Forystumenn
stjórnarflokkanna fagna sam-
komulaginu. í þjóðhátíðarræðu
lýsti Steingrímur Hermanns-
son, forsætisráðherra, því yfir,
að nú hvíldi sú „ábyrgð á stjórn-
völdum, að verðlagsforsendur
haldist og raunveruleg kjarabót
verði". Og ráðherrann bætti við:
„Það mun takast." Með þessum
orðum axlar forsætisráðherra
mikla ábyrgð fyrir hönd ríkis-
stjórnarinnar. Allir góðviljaðir
menn hljóta að vona, að ríkis-
stjórninni takist að standa und-
ir henni. Með kjarasamningn-
um hafa þau vopn verið lögð í
hendur ríkisstjórninni, sem
henni eru nauðsynleg til að ná
efnahagslegum markmiðum
sínum.
Augljóst er af ummælum for-
ystumanna Alþýðubandalags-
ins, að þeir gerðu sér vonir um
að geta notað kjaramálin í póli-
tískri baráttu. Þeir voru kveðn-
ir í kútinn í Verkamannasam-
bandinu. Af forystugrein Þjóð-
viljans í gær má ráða, að al-
þýðubandalagsmennirnir á
þeim bæ líta á samningana sem
meiriháttar áfall. „Það er hins
vegar ástæðulaust að draga
hnípið höfuð í væng. Það kemur
dagur eftir þennan dag, og tím-
inn til áramóta skjótur að líða,“
segir Þjóðviljinn og lýsir þannig
stöðu og skoðunum þeirra Svav-
ars Gestssonar og Guðmundar
J. Guðmundssonar, sem hóta
því báðir að barist verði harka-
lega um launamálin í kringum
næstu áramót. Eftir það sem nú
gerðist er ástæða til að velta því
fyrir sér, hvaða mark eigi að
taka á heitingum þessara
manna. Eitt er víst: þær byggj-
ast á pólitískri heift en ekki
skynsömu mati á viðhorfi al-
mennings, enda minnkar fylgi
Alþýðubandalagsins jafnt og
þétt.
Aðilar eru sammála um að
ekki hafi verið komið nægilega
til móts við fiskvinnslufólk í
þessum samningi og settu því á
laggirnar nefnd til að kanna
hagsmunamál þess sérstaklega.
Hér er ekki einungis um kjara-
mál í venjulegum skilningi þess
orðs að ræða, heldur er nauð-
synlegt að huga að því, hvernig
unnt er að gera fiskvinnsluna
samkeppnisfæra um vinnuafl
við aðrar atvinnugreinar.
Samningurinn er gerður nú
með því hugarfari, að það sem
eftir lifir ársins verði notað til
að semja til lengri tíma: „Ég tel
hins vegar að það ráðrúm, sem
skapast með þessum samningi,
geti orðið grundvöllur að lang-
tímasamningi, sem geri hvort
tveggja að vernda kaupmáttinn
og tryggja vinnufriðinn," sagði
Þorsteinn Pálsson, formaðpr
Sjálfstæðisflokksins, í Morgun-
blaðinu í gær. Enginn stjórn-
málamaður hefur meiri per-
sónulega reynslu af gerð kjara-
samninga en Þorsteinn Pálsson.
Af stjórnmálamönnum hefur
hann einnig talað um efni slíkra
samninga af mestu raunsæi
undanfarin átaka-misseri. Von-
andi nýta menn ráðrúmið sem
samningurinn nú skapar til
þess að finna það sem sameinar
þá í stað þess að ýta undir sund-
urlyndis-fjandann í nafni Al-
þýðubandalagsins.
Morgunblaðið fagnaði ein-
stæðu frumkvæði VSÍ á sínum
tíma. Sá fögnuður hefur ekki
reynst ástæðulaus. Magnús
Gunnarsson, framkvæmda-
stjóri VSÍ, segist vona að þessi
lota auki skilning milli vinnu-
veitenda og verkalýðshreyf-
ingar og geti orðið hornsteinn
að betra samstarfi í framtíð-
inni. Undir þá von hljóta allir
að taka. Rætist hún breytist ís-
lenskt þjóðlíf til batnaðar öllum
til hagsbóta.
Að lokinni landssöfnun
— eftir Þórð
Harðarson
Dagana 7. og 8. júní sl. fór fram
fjársöfnun og merkjasala Lands-
samtaka hjartasjúklinga undir
kjörorðinu „Tökum á — tækin
vantar". Fyrir hönd lyflækninga-
deildar Landspítalans vil ég færa
fram alúðarþakkir til allra þeirra
sem stóðu að þessari söfnun og
einnig til allra þeirra sem létu fé
af hendi rakna.
Landssamtök hjartasjúklinga er
ekki gamall félagsskapur, en hefur
þegar unnið markvert starf. Sam-
tökin hafa m.a. styrkt hjartadeild-
ir í Reykjavík til tækjakaupa og
sérþjálfunar starfsfólks. Ekki er
síður mikilsverð sú kynning, sem
málefni hjartasjúklinga hafa
fengið fyrir atbeina samtakanna.
Tilefni hinnar nýloknu söfnunar
var ákvörðun heilbrigðismála-
ráðherra, Matthíasar Bjarnason-
ar, nú í vor að hefja skuli hjarta-
skurðlækningar á Landspítalan-
um nú á næstunni. Eins og kunn-
ugt er lágu gild rök til þessarar
niðurstöðu. Mikill og vaxandi
fjöldi íslendinga hefur vistast á
erlendum sjúkrahúsum undanfar-
in ár til hjartaskurðaðgerðar.
Þessar utanferðir hafa reynst dýr-
ar fyrir ríkissjóð, sjúklinga, ætt-
ingja þeirra og venslamenn. Það
er mikið andlegt álag að þurfa að
gangast undir áhættusamar að-
gerðir erlendis, fjarri fjölskyldu
og vinum, og sjúklingar eru ekki
alltaf mæltir á framandi tungu.
Læknar Landspítalans hafa því
barist fyrir því undanfarin ár, að
þeim yrði sköpuð aðstaða til að
hefja hjartaskurðlækningar. Nú-
verandi heilbrigðismálaráðherra
Þórður Haröarson
tók á málinu af skarpskyggni,
ákvað að byggja fyrst upp viðun-
andi rannsóknaraðstöðu áður en
skurðaðgerðir hæfust. Nú er að
mestu lokið byggingaframkvæmd-
um vegna hjartaþræðingarað-
stöðu spítalans og tækjabúnaðin-
um verður komið fyrir á næstunni.
Næst var tekin ákvörðun um að
hefja skurðlækningarnar. Full-
menntaðir íslenskir hjartaskurð-
læknar eru fyrir hendi, en nauð-
synlegt verður að þjálfa hjúkrun-
arfræðinga og fleira starfsfólk er-
lendis. Einnig þarf tæki. Á því
mikilvæga sviði létu Landssamtök
hjartasjúklinga til sín taka. Nú er
vitað að yfir þrjár milljónir króna
söfnuðust 7. og 8. júní. Þessu fé
verður varið til tækjakaupa og
ætti því skortur á opinberum fjár-
veitingum til tækjabúnaðar ekki
að verða þessu merka nauðsynja-
máli að fótakefli. Þá er ekki síður
mikilsvert að mikil og almenn
þátttaka landsmanna í þéttbýli og
„Nú er vitað að yfir
þrjár milljónir króna
söfnuðust 7. og 8. júní.
Þessu fé verður varið til
tækjakaupa og ætti því
skortur á opinberum
fjárveitingum til tækja-
búnaðar ekki að verða
þessu merka nauðsynja-
máli að fótakefli.“
um alla landsbyggðina hefur
sannfært stjórnmálamenn um, að
þjóðin er einhuga í þessu máli.
Allir félagsmenn Landssamtaka
hjartasjúklinga eiga þakkir skyld-
ar fyrir góða framgöngu, en sér-
stakar þakkir vil ég færa foryst-
umönnunum, Ingólfi Viktorssyni
og Rúrik Kristjánssyni.
Höfundur er prófessor og yfírlækn-
ir lyflækningadeildar Landspítal-
ans.
"W- Tf Æ" 1 • __ fallið 42%. Niðurstöður
Hefur dregiö ur reykingum?
HLUTFALL REYKINGAMANNA í ÞJÓÐFÉLAGINU
Raiuisókn Hjartavemdar 1968 og könnun Hagvangs 1985
Karlar 80% 60% Konur
o<V 1968
\ 1968 K /v *%V\
/ 1985 20% 1985

20 30 40 50 60 70 20 30 40 50 60 70
ára ára ára ára ára ára ára ára ára ára ára ára
eftir Jónas Ragnars-
son og Þorstein
Blöndal
Nú eru um 370 ár frá því íslend-
ingar fóru að nota tóbak og munu
þeir líklega hafa lært þann sið af
erlendum sjómönnum. Tóbaks-
notkunin breiddist nokkuð ört út,
og árið 1771 taldi Hólabiskup að
„tveir þriðju hlutar landsmanna
eða þaðan af fleiri noti tóbak“.
Biskup taldi þetta vondan sið.
Lengst af fór þó litlum sögum af
skaðsemi tóbaks og það eru varla
nema 35 ár síðan farið var að am-
ast verulega við reykingum hér á
landi. Árið 1964 voru lagðar fram
óyggjandi læknisfræðilegar sann-
anir um skaðsemi reykinga og
fimm árum síðar ákvað Alþingi að
hafin skyldi barátta gegn reyking-
um hérlendis. Fyrir tæpum áratug
hóf Krabbameinsfélagið síðan
skipulegt andóf gegn reykingum
skólabarna. En hefur nokkuð
áunnist? Eru reykingamenn hlut-
fallslega færri nú en var fyrir ein-
um eða tveimur áratugum?
Tóbakssalan
Sölutölur frá Áfengis- og tób-
aksverslun ríkisins hafa lengst af
verið notaðar til að meta ástandið
í þessum málum. Ef seldu tóbaki
er jafnað niður á hvern fullorðinn
landsmann má reikna út að um 3
kg á ári koma í hlut hvers og eins,
þar af 2.500 sígarettur og 500 g af
öðru tóbaki. Sígarettusalan, þann-
ig reiknuð, hefur aukist nær stöð-
ugt síðustu áratugi, en nokkuð
hefur dregið úr sölu annars tób-
aks. Margt bendir þó til þess að
sala tóbaks sé ekki nægilega góður
mælikvarði á það hvort fleiri eða
færri reykja en áður. Nú er t.d. um
helmingi minna nikótín í hverri
sígarettu en var fyrir þrjátíu ár-
um. Til að ná sama dagskammti af
þessu ávanaefni þarf því að reykja
mun meira en áður. Einnig má
benda á að nú er minna tóbak í
hverri sígarettu en áður tíðkaðist,
efnasamsetningin önnur og notk-
un síu algengari. Þannig þarf sölu-
aukningin ekki að þýða annað en
að hver og einn reyki meira en
áður. Það eitt getur skýrt meiri
sígarettusölu hér á landi. Sölutöl-
ur hafa verið sæmilega aðgengi-
legar og því hafa þær yfirleitt ver-
ið notaðar til að meta árangur
varnaraðgerða. Sölutölur gefa
vissa mynd af skammtímabreyt-
ingum á ástandinu, en yfir lengra
tímabil er réttara að líta á tölur
sem sýna hlutfallslegan fjölda
neytenda, en þær hafa ekki verið
tiltækar fyrr en nýlega.
Skólabörn
Reykingar grunnskólanemenda
hafa verið kannaðar reglulega á
vegum borgarlæknis í Reykjavík.
Árið 1974 reyktu um 16% af
10—16 ára nemendum daglega en
aðeins 10% á sama aldri árið 1982.
Hjartavernd
Frá því 1967 hefur Hjartavernd
kannað heilsufar þúsunda íslend-
inga og m.a spurt um reykinga-
venjur. Nú hafa komið út fjórar
skýrslur frá þeim um reykingar
fólks á höfuðborgarsvæðinu. Árin
1967—68 reyktu daglega um 63%
íslenskra karla á aldrinum frá fer-
tugu til sextugs, en árin 1974—76
var hlutfall reykingamanna í þeim
aldurshópi komið niður í 57%. í
fyrstu kvennarannsókn Hjarta-
verndar árin 1968—69 reyndust
45% kvenna í áðurnefndum ald-
ursflokki reykja dagleg, en tæpum
áratug síðar, 1976—78, var hlut-
Hagvangur
Nú í vor kannaði Hagvangur
reykingavenjur landsmanna fyrir
Tóbaksvarnarnefnd. Þá reyndust
41% fullorðinna karla á höfuð-
borgarsvæðinu reykja daglega og
39% kvenna. Ástandið annars
staðar á landinu er svipað. Um
29% karlanna og 38% kvennanna
reyktu sígarettur. Þetta er álíka
og hlutfall sígarettureykinga-
manna í Bandaríkjunum, þar sem
talið er að mikill árangur hafi orð-
ið af heilsuverndarstarfi síðustu
árin. Þessar tölur sýna greinilega
að meðal karla hefur dregið úr
reykingum frá 1968 til 1985, og er
munurinn marktækur. Reykingar
kvenna hafa hins vegar ekki
minnkað eins mikið.
Ályktanir
Síðustu einn til tvo áratugi hef-
ur stöðugt verið hamrað á skað-
semi reykinga. Nú er hlutfall
þeirra sem reykja lægra en áður
og er það sennilega að verulegu
leyti þessu fræðslustarfi að þakka.
Vænta má þess að árangurinn fari
að skila sér bæði í bættu heilsu-
fari og lægri dánartíðni.
Jónas Kagnarsson er ritstjóri tíma-
ritsins Heilbrigðismál sem
Krabbameinsfélagið gefur út
Dr. Þorsteinn Blöndal er yfirlækn-
ir lungna- og berklararnadeildar
lleilsurerndarstöðrarinnar í
Reykjarík.
Um bílbelti og slys
— eftir Ólaf Ólafsson
Hvort sem um er að ræða slys í
umferð, heima, í vinnu eða frí-
stundum, má rekja orsökina til
umhverfisins, mannlegra yfir-
sjóna eða galla í vél eða tækjum.
Til að draga úr slysum er því
ráð að breyta þessum þáttum.
Stöðugt er unnið að endurbótum á
tækjum þannig að slysahætta
verði sem minnst, en kostnaður
t.d. við gerð algjörlega „slysa-
tryggra" bíla yrði svo mikill að fá-
ir hefðu ráð á að eignast þá. Um-
hverfinu má breyta og fækka
þannig slysagildrum, þó kostnað-
urinn geti einnig þar orðið Þránd-
ur í Götu.
Þá er komið að manninum sjálf-
um. Langflest slys á láði, í lofti og
á legi verða á ungu fólki og orsök-
in er oftast mannleg yfirsjón eða
reynsluleysi. Um 65% þeirra sem
deyja eða slasast í umferðinni eru
undir 25 ára aldri. Árangursríkast
væri því að kenna ungu fólki að
fara jafnan fram með gætni og
fyrirhyggju. Sú breyting verður þó
ekki á einni nóttu.
Eftir er því sú leið sem fæstir
vilja fara — beiting laga og viður-
laga. Þessi aðferð er þó notuð þeg-
ar fokið er í flest skjól, en stað-
reynd er að tekist hefur að draga
úr ýmsum slysum á þann hátt.
Nú liggur fyrir Álþingi frum-
varp um breytingar á umferðar-
lögum, sem gerir ráð fyrir því að
þeir sem ekki noti bílbelti verði
látnir sæta sektum. f Morgunblað-
inu 1. júní 1985 kemur fram að
meirihluti allsherjamefndar neðri
deildar telur „að varanlegur
grunnur að bættri umferðarmenn-
ingu og meira öryggi verði ekki
Iagður með sektarákvæðum. Úr-
bætur verða að fást með jákvæðri
löggæslu, hvatningu eða upplýs-
ingu, umferðarkennslu og aðgerð-
um á sviði gatnaframkvæmda og
skipulags, svo að nokkur dæmi séu
nefnd.“ Ég er ekki fyllilega sam-
mála þessari umsögn, þó að margt
sé þar gott sagt.
Umferðarslysum hefur fækkað
verulega í heiminum á undanförn-
um árum, þrátt fyrir mikla fjölg-
un bifreiða. Að mati Alþjóða heil-
brigðismálastofnunarinnar, og
annarra stofnana sem starfa að
slysavörnum, eru orsakirnar aðal-
lega þær að hert hafi verið viður-
lög við brotum á lagaákvæðum um
hraðatakmarkanir og um bann við
ölvun við akstur, auk þess sem sett
hafa verið lög um notkun bílbelta
og viðurlög, ef lögin eru ekki virt.
Hvern er verið að vernda með
bílbeltalögum og sektarákvæðum?
Það er einkum verið að koma í veg
fyrir að ungt og reynslulítið fólk
deyi eða slasist í umferðinni. Ég
vil hvetja alþingismenn til að hafa
þetta í huga við afgreiðslu máls-
ins.
Höfundur er landlæknir. Hann
rinnur nú að sérstökum rerkefnum
hjá Alþjóða heilbrigðismálastofn-
uninni í Kaupmannahötn.
Úr rannsókn Bjarna Torfasonar á gögnum Slysadeildar Borgarspítalans árið
1975:
Skipting heildarhóps slasaðra eftir kyni og aldri, miðað rið þúsund í
brerjum aldurshópi. Hæst er slysatíðnin hjá 15—19 ára.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Leiðir frumkvæði Indónesa til
þess að Bandaríkjastjórn og
Hanoi-stjórn taka upp samvinnu?
ályktun að hugmyndunum hafi
ekki verið vísað á bug.
Bandarískir embættismenn
hafa látið að því liggja að sam-
skipti ríkjanna myndu ekki kom-
ast í eðlilegt horf fyrr en eftir að
Víetnamar hefðu aflað upplýs-
inga um týnda bandaríska her-
menn úr Víetnamstríðinu og eft-
ir að víetnamskir hermenn hefðu
verið fluttir frá Kambódíu.
Áhrifamenn í Víetnam eru ekki
til viðræðu um að gangurinn
verði þessi. En eftir ýmsum sól-
armerkjum að dæma eru þeir
áfjáðir í að fá bandaríska sendi-
nefnd til Hanoi til að aðstoða við
leitina að hinum margumtöluðu
týndu hermönnum.
Mochtar hefur átt viðræður
um þetta við Bandaríkjamenn
margsinnis síðan hann kynnti
hugmyndina í marz. Svo virðist
sem Bandaríkjamenn hafi upp á
SÚ HUGMYND sem utanríkisráðherra Indónesíu, Mochtar Kusuma-
atmadja, hefur lagt fram til að stuðla að því að samskipti stjórnanna í
Bandaríkjunum og Víetnam batni, hefur ekki beinlínis mætt andstöðu en
áhrifamenn hafa verið mjög varfærnir í að tjá skoðun sína.
Hugmynd Mochtars og síðan
tillaga, sem indónesiska
stjórnin hefur væntanlega verið
að bræða með sér um hríð, er á
þá leið að Víetnamar sýni sam-
starfsvilja í því að hafa upp á
týndum bandarískum hermönn-
um úr Víetnamstríðinu. Mochtar
segist vænta þess að takist að
koma þessu í kring sé byrjað að
ryðja brautina til að fulltrúar
landanna tveggja geti farið að
talast við án þess að þeir verði
sakaðir um að sýna undanlát-
semi. Indónesíski utanríkisráð-
herrann er svo bjartsýnn, að
hann álítur að þetta gæti einnig
leitt til að Víetnamar yrðu til
viðræðu um framtíðarskipan
mála í Kambódíu. í þeim drögum
sem Mochtar hefur lagt fram
stendur einnig að Bandaríkja-
menn myndu koma á fót ein-
hvers konar stjórnunardeild í
Hanoi, til þess að hafa yfirum-
sjón með leitinni að Bandaríkja-
mönnum. Þótt slíkri deild væri
komið á laggirnar fæli það ekki í
sér neina pólitíska viðurkenn-
ingu á stjórn Víetnams. Mochtar
segist telja sanngjarnt að
Bandaríkjamenn sendu sérfræð-
inga til Hanoi í þessu skyni, en
þó að því tilskildu að Víetnamar
sýndu vafningalausan vilja að
herða leitina.
f tímaritinu Far Eastern Ec-
onomic Review segir að trúlega
myndi stjórnin í Hanoi geta fall-
ist á þetta eftir hæfilega flóknar
og erfiðar samningaviðræður,
enda væri sennilegt að stjórn-
völd gætu nýtt sér þetta mál. Og
stjórnina í Víetnam vantar
sannarlega eitthvað sem gæti
hresst upp á ásjónu hennar
hvort sem er í Asíu eða annars
staðar.
Mochtar mun fyrst hafa viðr-
að þessar hugmyndir sínar þegar
hann var í heimsókn í Hanoi í
marzmánuði. Hann segir að síð-
an hafi utanríkisráðherra í Suð-
austur-Asíubandalaginu,
ASEAN, rætt hugmyndir hans
og þær hafi fengið hljómgrunn.
Meðal annars hefði Wu, utanrík-
isráðherra Kína, verið á því, að
nú væri að koma rétti tíminn
fyrir stjórnirnar í Hanoi og
Washington að stíga skref til að
leysa þetta viðkvæma mál um
týnda bandaríska hermenn.
Tækist að koma þessu í kring
mætti svo fara að tala um næsta
vers — Kambódíu. Sennilega
yrði það öllu örðugra viðfangs.
En Mochtar segist vera bjart-
sýnn. Ef Bandaríkjamenn og Ví-
etnamar kæmu sér saman um
hið fyrrnefnda myndi það bæta
andrúmsloftið til muna. Hanoi-
stjórnin kynni að fara að tilmæl-
um ASEAN um að hefja brott-
flutning hersveita frá Kambódíu
— í áföngum vitanlega og síðan
myndi nást pólitísk iausn.
Mochtar hefur verið mjög
tregur að skýra frá viðræðum
sem hann átti í marz við
starfsbróður sinn í Hanoi, Ngy-
uen Thach, en fyrst málinu er
haldið vakandi má draga þá
kæmi til álita fyrr en einhver
hreyfing kæmist á að leysa
Kambódíumálið.
Víetnamar hafa átt í vök að
verjast á alþjóðavettvangi, um
það þarf ekki að fara mörgum
arðum. Mannúðarstefna hefur
akki sett mark sitt á stjórnina.
Því gæti það orðið Víetnam-
stjórn til framdráttar ef þeir
reyndu þessa leið, sem myndi
einnig vekja fögnuð hjá ótal fjöl-
skyldum í Bandaríkjunum, sem
hafa ekki hugmynd um afdrif
sona eða maka sinna. Þannig
gæti þetta orðið dálítið hugljúft
og manneskjulegt og tækist nú
framkvæmdin vel er ekki að efa
að fulltrúar þessara tveggja
þjóða gætu farið að tala saman.
Það kynni svo að bera ávöxt í
bættum samskiptum. Og það
væri báðum til framdráttar.
Tímaritið Far Eastern Econ-
omic Review, segir einnig að
menn hafi velt því fyrir sér af
hverju Indónesar hefðu haft
slíkt frumkvæði í þessu sem
Mochtar, utanríkisráðherra
Indónesíu
Thach, utanríkisráðherra
Víetnam
Wu, utanríkisráðherra
Kína
síðkastið farið aö taka betur í að
ræða þetta. Ronald Reagan, for-
seti Bandaríkjanna, hefur lengi
haft mikinn áhuga á því að upp-
lýsa um afdrif týndu hermann-
anna og eftir því sem heimildir
Far Eastern Economic Review
herma hefur Bandaríkjaforseti
nú beðið Mochtar utanríkisráð-
herra að koma því á framfæri
við stjórnvöld í Hanoi að Banda-
rikjamenn hafi áhuga á að leiða
hermannamálið til lykta og
væru fúsir til að hafa samstarf
við Víetnama.
Stjórnvöld í Washington létu
það fylgja með að þetta væri
ekki merki um stefnubreytingu
gagnvart stjórninni í Víetnam
og mætti ekki líta á það sem
neins konar pólitíska viðurkenn-
ingu, og ekkert af slíku tagi
raun ber vitni um. Ástæður þess
eru sjálfsagt ýmsar og sumar
liggja í augum uppi: Indónesar
vilja láta meira að sér kveða á
alþjóðavettvangi og þar sem þeir
séu fimmta fjölmennasta þjóð
veraldar, hljóti að vera á þá
hlustað. Þeir vilja einnig taka
ótvíræða forystu innan ASEAN.
Að ekki sé nú talað um að
Mochtar, utanríkisráðherra
Indónesíu, sér þarna kjörið tæki-
færi til að styrkja pólitíska
stöðu sína.
(Heimild. byggl á grein Nnjnn Chnndn f
Fnr Enstern Economic Review.)