Morgunblaðið - 12.07.1985, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. JÚLl 1986
17
Náttúruvemdarfélag Suðvesturlands:
Náttúruskoðunar- og
söguferðir um Njarðvík
14. ferðin í ferðaröð NVSV,
„Umhverfið okkar", er náttúru-
skoðunar- og söguferð um Njarð-
vík laugardaginn 13. júlí. Farið
verður frá Norræna húsinu kl.
13.30, frá Náttúrugripasafninu
Hverfisgötu 116 (gegnt lögreglu-
stöðinni) kl. 13.45, frá Náttúru-
fræðistofu Kópavogs kl. 14.00 og
grunnskólanum í Njarðvík kl.
14.30. Ferðinni lýkur kl. 18.30 við
grunnskólann í Njarðvík og að því
búnu verður ekið til Reykjavíkur.
Fargjaldið verður 300 kr. frá
Reykjavík en 200 kr. fyrir þá sem
koma í bílinn í Njarðvík. Frítt
fyrir börn í fylgd fullorðinna. All-
ir velkomnir.
Leiðsögumenn verða Sigmundur
Einarsson jarðfræðingur, Árni
Waag líffræðikennari og sögu- og
örnefnafróðir menn af svæðinu.
Frá grunnskólanum í Njarðvík
verður ekið framhjá Ytri-Njarð-
víkurhúsinu, Höskuldarkoti, Þóru-
koti og þeim stað sem Bolafótur
stóð, dvalarstað Hallgríms Pét-
urssonar og Guðrúnar Símonar-
dóttur um nokkurt skeið. Þaðan
yfir Njarðvíkurfitjar, einn af aðal-
áningarstöðum þeirra sem áttu
leið um Suðurnesin fyrr á tímum,
enda er talið að Fitjakot er stóð á
miðjum Fitjunum hafi lagst í eyði
vegna ágangst ferðamanna og
sjávargangs. Ennþá sést marka
fyrir steinum í hleðslu þar sem
býlið stóð. Áfram verður haldið
um innra hverfið framhjá rústum
Stekkjarkots. Narfakot og Akur
eru innar, framhjá Tjarnarkoti yf-
ir Njarðvíkurtjörn að hinu forna
býli og höfuðbóli Innri-Njarðvík
en vestra húsið er í eigu Njarðvík-
urkaupstaðar og er að nokkru
leyti notað sem byggðasafn. Það
verður skoðað og Innri-Njarðvík-
urkirkja, falleg kirkja byggð 1886
úr höggnu grjóti, en henni er mjög
vel haldið við. Stytta af Jóni Þor-
kelssyni (Thorchillii) er þar
skammt frá, en hann og Svein-
björn Egilsson rektor voru báðir
fæddir í Innri-Njarðvík. Hákot er
fjær, rústir af Hólmfastskoti eru
við Tjörnina, Stapakot innar svo
e.h. sé nefnt. Ekinn verður gamli
bílvegurinn inn á Stapa. Við sjá-
um Hákotstanga, Kópu og Gálga-
kletta. Ofan byggðar er Græna-
borg, hringlaga fjárborg, Stóri-
Skjólgarður, krosshlaðinn garður
hlaðinn af Helga sterka húsmanni
í Innri-Njarðvík um 1700, Tyrkja-
vörður, Sjónarhóll ofl. örnefni.
Gengin verður örstutt leið að út-
sýnisskífunni á Grímshól þaðan
yfir á Háabjalla og að Sólbrekkum
meðfram Seltjörn (Seljavatni) en
við vatnið eru seltóftir og íshús-
tóft. Áfram verður haldið um
jarðfræðilega merkilegt svæði,
Rauðamel og að Stapafelli og
„innviðir" þess skoðaðir. Þaðan
ekið vestur á Keflavíkurflugvöll
og að Háleiti þar sem hin forna
landamerkjavarða Kolka hefur
staðið. Þar verður svo snúið við og
ferðinni lýkur við grunnskólann í
Njarðvík.
Jarðfræðin í landi Njarðvíkur
virðist í fyrstu fábrotin, en ef bet-
ur er að gáð verður raunin önnur.
Berggrunnurinn er að mestu jök-
ulsorfið grágrýti sem runnið hefur
frá stórum hraundyngjum á hlý-
skeiði á ísöld. Syðst á Njarðvíkur-
heiði hverfur grágrýtið undir
hraun sem runnið hafa frá eld-
stöðvum í Reykjanesbrotabeltinu í
suðri. Þetta brotabelti liggur á
land við Reykjanestá og teygir sig
þaðan til NÁ um Stapafell og
Seltjörn, en á því svæði einkennist
það fyrst og fremst af opnum
gjám og misgengi. 1 þessu brota-
kerfi eru vatnsból Hitaveitu Suð-
urnesja á svoköiluðum Hraunslág-
um. Yfirborð grunnvatnsins liggur
1—2 m yfir sjávarmáli og nær fá-
eina tugi metra niður í berggrunn-
inn en þar neðan við tekur sjór. í
Seltjörn er landhæð lægri en yfir-
borð grunnvatns og skýrir það til-
vist tjarnarinnar. Stapafell er
gert úr sérstaklega fallegu
bólstrabergi sem myndast hefur
við gos undir jökli á ísöld. Til NA
frá Stapafelli liggur malarhrygg-
urinn Rauðimelur, forn sjávar-
grandi sem myndast hefur við
hærri sjávarstöðu í lok ísaldar.
Þarna er nú ein allra besta
steypuefnanáma á Suðvesturlandi.
Merki um hærri sjávarstöðu eru
einnig á Vogastapa, Háaleiti og
við Fitjar. Sjávarstöðubreytingar
eru enn í gangi á Suðurnesjum og
alþekkt að þar sé land að síga þótt
hægt fari.
Njarðvíkurfitjar eru fágæt
gróðurvin á Suðurnesjum sem
þarf að friða. Smádýra- og lág-
plöntulíf er þar lítt kannað. Þar
gæti leynst ýmislegt merkilegt.
Fuglalíf er þar mikið, farfuglar
hafa þar viðkomu á Fitjunum og í
fjörunni framan við. Rætt verður
um gróðurfar, fuglalíf og fjörulíf
svæðisins. En þarna er ekki eins
fáskrúðugt eins og margur mætti
halda.
Sem dæmi um mannvistarminj-
ar, auk þeirra er áður voru nefnd-
ar, er gamli vegurinft sem lagður
var í byrjun síðustu aldar fram-
arlega á Stapanum og nokkrar
minjar frá hernámsárunum, en
þær eru óðum að týna tölunni og
þarf að huga að þessum málum
sem fyrst. Við bæina Ytri- og
Innri-Njarðvík, sem voru í þjóð-
braut, og fleiri býli er tendur ýmis
fróðleikur. Fræðimaðurinn Guð-
mundur A. Finnbogason hefur
bjargað miklu af þeim fróðleik frá
gleymsku og á mikið af þessu í
handriti. Áhugi fyrir að skoða bet-
ur eigið umhverfi er að vakna hjá
Suðurnesjabúum öðrum fremur og
er það vel. Suðurnesin eiga margt
dýrmætra náttúru- og mannvist-
arminja og sagnaslóðir sem þarf
að varðveita fyrir okkur og kom-
andi kynslóðir til nánari rann-
sókna.
Með þessari ferð höfum við far-
ið í öll hrepps- og bæjarfélög á
Suðurnesjum náttúruskoðunar- og
söguferðir, í sum oftar en einu
sinni. Það má segja að þetta hafi
byrjað sumarið 1983 þegar við fór-
um yfirlitsferð sem við néfndum:
Fiskeldi á Suðurnesjum við nátt-
úrlegar aðstæður, mjög fróðleg
ferð undir leiðsögn Eyjólfs Frið-
geirssonar fiskifræðings, ferð sem
beðið var um að endurtaka í fyrra-
vor. Fyrstu ferðina í ferðaröðinni
„Umhverfið okkar" fórum við
snemma sumars í fyrra til
Grindavíkur og aukaferð aftur nú
í vor. Við teljum að árangur af
þessum ferðum hafi farið langt
fram úr því sem við þorðum að
vona. Við förum 15. ferðina um
síðasta sveitarfélagið á félags-
svæðinu á laugardaginn kemur, þá
um Bessastaðahrepp. Fjöruferð á
stórstraumsfjöru verður þá einnig
um morguninn.
(Frá NVSV)
SINDRA
STALHR
SINDRA STAL
Íþvíliggur
styrkurínn
Það sem steypt er þarf að styrkja
með stáli — Steypustyrktar stáli.
Steypustyrktarstál er ein af okkar
sérgreinum.
Við geymum stálið í húsi, sem
heldur því hreinu og gljáandi,
þannig verður það þægilegra í
vinnslu og sparartíma. Markmið
okkar er fljót og góð sendingar-
þjónusta.
Notaöu aðeins gott steypustyrktar-
stál, í því liggur styrkurinn.
Borgartúni31 sími27222
m m
Áreigendur —
fiskiræktarmenn
Til sölu eru mjög falleg (5—7 sm) sumaralin sjóbirtinga-
seyöi af hinum stórvaxna skaftfellska stofni, þ.e.as. ailur
klakfiskur 5—16 punda Allar nánari upplýsingar í sím-
um 99-7640 (Jón) og 99-7609 (Birgir).
risKeföissYOO KirKjuoæiarsKOia,
Kirkjubæjarklaustri.
Vértu með í
sumarieik Olís
Er bílnúmer þitt eitt af þeim 10 sem dregin verða út í hverri viku í allt sumar?
Ef svo er, tekurðu þátt í sumarkönnun OLÍS og ert 10 þúsund krpnum ríkari.
Komdu við á næstu OLÍS stöð og athugaðu málið.
Einfaldur leikur, krefst einskis, bara að fylgjast með.
Vertu með, fylgstu með. 10 ný bílnúmer í hverri viku.
-gengitr letigra.