Morgunblaðið - 20.07.1985, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JÚLÍ 1985
gamla fólkið að
fyrir læknum?
Á nú
víkja
— eftir Hauk
Benediktsson
Albert Guðmundsson, fjármála-
ráðherra íslands, þingmaður
Reykvíkinga og borgarfulltrúi,
hefur gert Reykjavíkurborg tilboð
í langlegudeild í Hafnarbúðum
handa Landakotsspítala. Verðið er
sagt 55 millj. kr. með 8% útborg-
un. Flytja skal gamla fólkið i
B-álmu Borgarspítala, sem sami
fjármálaráðherra hefur svo til
stöðvað byggingu á. Fjárveitingar
til B-álmu hafa staðið í stað að
krónutölu sl. 3 ár og er nú gutlað
þar við framkvæmdir part úr ár-
inu, þótt þar bíði 100 sjúkrarúm
„tilbúin undir tréverk". Með sama
áframhaldi tekur 6—8 ár að ljúka
byggingunni. Þegar litið er til þess
að fjármálaráðherra hafði forystu
um myndarlega uppbyggingu
verndaðra íbúöa fyrir aldraða á
vegum borgarinnar síðasta ára-
tuginn, má segja að umhyggja
hans fyrir högum aldraðra borg-
arbúa birtist í ýmsum myndum.
Menn spyrja hvað sé hér á seyði.
Á Reykjavík langlegudeild, sem
hún hefur ekki þörf fyrir, eða er
þetta hin margumrædda fyrir-
greiðslupólitík ráðherrans, sem nú
snýst til aðstoðar illa höldnum
læknum, sem losna ekki nógu
greiðlega við gamla fólkið.
Eins og kunnugt er starfa hér
þrjú stór sjúkrahús, sem þjóna
jafnt landsbyggðinni og Reykjvík,
þ.e. Landspítali, Borgarspítali og
Landakot. Elstur er Landakots-
spítali, sem rekinn var af St. Jós-
efssystrum, áður en borg og ríki
sýndu nokkra tilburði til sjúkra-
hússreksturs. Rak reglan þetta
sjúkrahús með miklum dugnaði og
fórnfýsi þar til fyrir nokkrum ár-
um að ríkið keypti eignirnar. Þá
hugðu margir til þess, að nú léti
ríkið verða af því að samræma
rekstur þessara þriggja spítala og
ákveða verkaskiptingu þeirra, af
hagræðingar- og skynsemisástæð-
um. Hafði Reykjavíkurborg barist
mjög fyrir því og fékk setta á fót
nefnd í þessu skyni, sem dó í hönd-
um heilbrigðisyfirvalda. í stað
þess að endurskipuleggja rekstur-
inn var framkvæmd sú einkenni-
legasta stjórnvaldsaðgerð, sem um
getur í heilbrigðisþjónustunni, og
hefur þó margt skrautlegt verið
ákveðið þar. Heilbrigðisráðherra
afhenti læknum spitalans þessa
dýrmætu eign á þeim kjörum, að
þeir mættu reka hana eftir eigin
geðþótta næstu 20 árin. Búin var
til sjálfseignarstofnun, hvað sem
það nú er, með stjórn og fulltrúa-
ráöi, sem í sitja tugir valinkunnra
sæmdarmanna, sem fæstir hafa
þó verið kenndir við sjúkrahúsa-
rekstur. Þetta apparat hefur nú
rekið Landakot í 8—9 ár án þess
að hafa látið sjálft grænan eyri af
mörkum til starfseminnar, og ráð-
stafar hundruðum milljóna árlega
án sérstakra afskipta ríkisins.
Landakot er sennilega hvorki bet-
ur né verr rekin stofnun en hinir
spítalarnir, enda ekki verið að
gagnrýna stofnunina, heldur þau
stjórnvöld, sem framkvæma slík
afglöp um meðferð ríkiseigna.
Rekstur Landakots er á engan
hátt frábrugðin rekstri hinna spít-
alanna fjárhags- og faglega, nema
að því leyti að læknar taka laun
skv. gjaldskrá en ekki föst laun.
Það knýr á um vistrými til að
menn haldi fullum launum, ef of
margir læknar eru til staðar.
Þess vegna getur rúmaþörf
Landakotsspítala alveg eins verið
vegna of margra lækna og þess að
verksvið spítalans er ekki skil-
greint og afmarkað. Þetta er þekkt
fyrirbrigði annars staðar. Það
hvort tveggja þarf að taka til mats
áður en þvi er slegið föstu að þar
vanti sjúkrarúm fyrir aldraða.
Nú hefur heilbrigðismálaráð-
herra sett á stofn nýja nefnd til að
endurskoða samstarf og verka-
skiptingu spítalanna i Reykjavik
og verður að krefjast þess að hún
komi fram með tillögur um sam-
hæfingu spítalanna þriggja, áður
en stjórnvöld hræra meira í þessu
máli.
Langlegudeildin í Hafnarbúðum
var sett á stofn árið 1977 til þess
að leysa bráðan vanda aldraðra,
meðan unnið væri að framtíðar-
lausn þeirra mála.' Eru þar 25
Haukur Benediktsson
„Þess vegna getur
rúmaþörf Landakots-
spítala alveg eins verið
vegna of margra lækna
og þess að verksvið spít-
alans er ekki skilgreint
og afmarkað. Þetta er
þekkt fyrirbrigði annars
staðar. Það hvort
tveggja þarf að taka til
mats áður en því er sleg-
ið föstu að þar vanti
sjúkrarúm fyrir aldr-
aða.“
sjúkrarúm og dagvistunardeild,
sem þjónar eingöngu reykvískum
sjúklingum. Skoðanir voru mjög
skiptar um breytingu Hafnarbúða
í sjúkrahús, vegna ýmissa ann-
marka á að reka slíka starfsemi á
hafnarbakka, svo ekki sé meira
sagt, og rúmafjöldi langt fyrir
neðan það sem talist getur hag-
kvæmt.
Held ég að flestir hafi gert ráð
fyrir að þessi rekstur yrði fluttur í
eðlileg tengsl við stærri hjúkrun-
areiningar af þessu tagi og húsið
selt undir rekstur í tengslum við
útgerð eða hafnarstarfsemi og
söluverði varið til sjúkrastofnana.
Ekki veit ég um viðbrögð hafnar-
yfirvalda nú, en á sínum tíma
þótti hafnarstjóra ekki óeðlilegt
að þeir fengju plássið fyrir vöru-
geymslur við Borgarspítalann svo
vitleysan yrði fullkomnuð.
Mikil umræða hefur orðið um
þetta frumhlaup í Morgunblaðinu
án þess að nokkuð hafi komið
fram um tilgang þessarar sölu
annað en það að læknar Landa-
kots telja sig vanta langlegudeild,
enda mun djúpt á haldbær rök.
Eigendaskipti þessi myndu í engu
breyta því neyðarástandi sem rík-
ir um vistun aldraðra sjúklinga.
Það sem breytist er að ákvörðun
um vistun flyst frá borginni í
hendur óviðkomandi einstaklinga
sem varðar ekkert um heildar-
mynd þessara mála. Það segir sig
sjálft, að ef Landakot fær ekki
umráð yfir vistun sjúklinga, þjón-
ar það engum tilgangi fyrir þá að
fá deildina. Fyrr en síðar verður
enginn spurður ráða í þessu efni
að óbreyttum aðstæðum.
Uppákoma þessi sýnir Ijóslega
þörf á samræmdri vistun aldraðra
í Reykjavík, burtséð frá því hvaða
stofnun á í hlut. Það á að vista
aldraða eftir ástandi sjúklings á hin-
ar ólíku stofnauir, en ekki ástandi
læknisins. Eingöngu með sam-
ræmdri vistun nýtast þessar
stofnanir sem skyldi og sjúklingar
og stofnanir sitja allar við sama
borð, Landakot líka. Skipulagning
þessa máls hefur verið að væflast
í borgarkerfinu árum saman án
þess að fá afgreiðslu.
Það sem kannski veldur al-
menningi mestum áhyggjum er að
borgaryfirvöld virðast að ein-
hverju marki vera ginnkeypt fyrir
þessu tilboði, hvernig sem á því
stendur. Að vísu eru sjúkrahús
landsins á hraðri leið frá sveitar-
félögunum í hendur ríkisins, án
þess að sveitarstjórnarmenn geri
sér nokkra grein fyrir því. Þetta
kemur fram í síminnkandi kostn-
aðarþátttöku sveitarfélaga í
rekstri og nú síðustu árin með
flutningi sjúkrahúsareksturs á
fjárlög og þar með algjörum ríkis-
rekstri. Ef borgaryfirvöld aðhyll-
ast þá stefnu, er náttúrulega eðli-
legt að selja Hafnarbúðir og jafn-
vel alla spítalana. Þá þarf ekki
lengur að hafa áhyggjur af gamla
fólkinu.
TYPAR síudúkur frá Du Pont er níósterkur
jarðvegsdúkur ofinn úr polypropylene.
^ Hann er léttur og mjög meófærilegur.
TYPAR síudúkur leysir alls konar jaróvatns-
0vandamál.
TYPAR er notaöur í ríkum mæli í stærri verk-
um svo sem I vegagerö, hafnargerö og
^stíflugeró.
TYPAR síudúkur er ódýr lausn á jaróvatns-
vandamálum vió ræsalagnir vió hús-
byggingar, lóöaframkvæmdir, íþrótta-
_ svæði o.s.frv.
TYPAR síudúkur dregur úr kostnaöi vió jarð-
vegsskipti og gerir þau jafnvel óþörf
og stuölar aö því, aö annars ónýtan-
legan jarðveg megi nota. Dúkurinn
kemur sérstaklega vel að notum í
ódýrri vegagerö, hann dregur úr aur-
bleytu í vegum þar sem dúkurinn aö-
skilur malarburöarlagió og vatnsmett-
að moldar- eöa leirblandaóan jaröveg.
Notkun dúksins dregur úr kostnaói
viö vegi, „sem ekkert mega kosta”, en
leggja veröur, svo sem að sveitabýl-
@um, sumarbústööum o.s.frv.
TYPAR er fáanlegur í mörgum geröum, sem
hver hentar til sinna ákveönu nota.
S(ðumúla32 Sími 38000
Til marks um stefnuleysið og
ráðvilluna má minna á, að þeir
sem nú vilja selja, höfnuðu tilboði
ríkisspitalanna um að kaupa Fæð-
ingarheimilið fyrir nokkrum ár-
um. Þá hafði það verið rekið um
langt skeið hálf tómt vegna lélegr-
ar aðsóknar reykvískra kvenna, en
ríkisspítala vantaði tilfinnanlega
sjúkrarúm fyrir konur. Með þeirri
stofnun hefur borgarsjóður nú
greitt milli 10 og 20 milljónir í
rekstrarhalla að nauðsynjalausu.
Borgaryfirvöld hafa aldrei sætt
sig við framlög ríkisins til sjúkra-
húsmála og hafa uppfyllt frum-
þarfir íbúanna án tillits til þeirra.
Má þar nefna Grensásdeild, Fæð-
ingarheimili, Hafnarbúðir og
Hvítaband. Borgarspítali var tek-
inn í notkun 8—10 árum áður en
framlög ríkisins bárust óverð-
tryggð.
Meðan menn reyna að ná áttum,
væri þjóðráð að fresta sölu á lang-
legudeildum og axla með reisn
ábyrgð á málefnum aldraðra borg-
arbúa.
Höíundur er íyrrrerandi fram-
kvæmdastjóri Borgarspítalans.
Fjölbreytt
dagskrá á
Gauknum 85
Selfoasi, 18. jálí 1985
UNDIRBÚNINGUR Gauksins 85 í
Þjórsárdal um verslunarmannahelg-
ina, stærstu útiskemmtunar sumars-
ins í Suðurlandi, stendur nú sem
hæst Verkefni þetta er umfangs-
mesta fjáröflunarverkefni héraðs-
sambandsins á árinu.
Það er sérstök nefnd sem annast
undirbúning Gauksins 85. í nefnd-
inni eiga sæti þrír stjórnarmenn
HSK og þrír frá ungmennafélög-
um innan sambandsins. Þessi
nefnd mun hafa yfirstjórn sam-
komunnar með höndum. Þórir
Haraldsson, framkvæmdastjóri
HSK, verður starfsmaður nefnd-
arinnar og vinnur ásamt henni að
undirbúningnum.
f fyrra unnu um 200 manns frá
HSK við samkomuhaldið á einn
eða annan hátt. Búast má við að
þeir verði fleiri í ár þar sem
Skarphéðinn stendur nú einn að
samkomunni en í fyrra var þetta
sameiginlegt verkefni HSK og
UMSK.
Að sögn Þóris Haraldssonar
framkvæmdastjóra er dagskráin
að mestu fullmótuð og verður hún
hin fjölbreyttasta. Dansað verður
á tveimur danspöllum föstudags-,
laugardags- og sunnudagskvöld.
Hljómsveitirnar Kaktus og Lótus
verða aðalhljómsveitir samkom-
unnar en auk þeirra koma fram
tvær aðrar hljómsveitir, Gipsý og
nafnlaus hljómsveit úr Reykjavík,
sem hyggst slá í gegn á samkom-
unni.
Auk þess sem hljómsveitir sjá
um tónlistarflutning verða tvö
diskótek í gangi, Stúdíó og diskó-
tek Ara Páls. Þau munu virka sem
eins konar útvarpsstöðvar með til-
kynningum o.fl.
Á sunnudeginum verður hátíð-
ardagskrá þar sem Jón Páll verður
meðal þeirra sem koma fram, Jón
Ólafsson, „léttur sprettur", verður
kynnir á skemmtuninni og aðrir
sem koma fram eru Magnús Þór
Sigmundsson og Jóhann Helgason.
Einnig fá gestir að sjá bardaga-
listarmenn sýna hetjudáðir.
Þórir gat þess að öll gæsla á svæð-
inu yrði öflug og þar yrðu einnig
til taks lögregla, læknir, hjúkrun-
arkona og björgunarsveitir ef
eitthvað færi úrskeiðis.
í fyrra sótti Gaukinn 4—5 þús-
und manns og er þess vænst að
mannfjöldinn verði ekki minni I
ár.
Eitt fyrsta verk Skarphéðins-
manna á mótssvæðinu var að reisa
annan danspallinn en hann fauk
að hluta í norðanbálinu á dögjn-
um. „Það verður ekkert mál fyrir
nokkra vaska kappa sem fara inn-
eftir í kvöld," sagði Þórir að lok-
um.
Sig. Jóns.