Morgunblaðið - 21.07.1985, Blaðsíða 33
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. JÚLÍ 1985
33
Kveðjuorð
Sturlaugur Guðna
son frá Sandgerði
Drottinn góður liö mér ljáðu
lífs þá endar hérvist mín.
Bið ég þig af hjarta hrjáðu
heilög leið mig höndin þín.
(Ólafur Gunnarss. frá Baugsstöðum)
Sunnudagurinn 23. júní, einn
lengsti dagur ársins, rann upp
bjartur og notalegur. Ég var
sæmilega snemma á fótum, fór út
í garöinn og sló, rakaði og snyrti
eftir þörfum. Þetta var góð stund
innan um blóm og tré og indælt að
anda að sér ilminum úr nýslegnu
grasinu.
Mæðgurnar höfðu daginn áður
skroppið austur á Stokkseyri til að
hitta ættingja og vini. Þær komu
heim með fyrra fallinu, meðal
annars til að njóta sem best heim-
sóknartímans með tengdaföður
mínum, en hann lá nú í Landspít-
alanum eftir mikla skurðaðgerð.
Hann var á góðum batavegi því
aðgerðin hafði heppnast vel.
Skyldi hann halda heim eftir ör-
fáa daga og von var m betri tíma
framundan.
Að lokinni heimsókn var ekið í
Kópavog, á Suðurbrautina, hellt
upp á könnuna og sest við kaffi-
borðið.
Var rætt um hitt og þetta, með-
al annars hvaða dag skyldi nú
Sturlaugur fara heim og hvernig
væri best að standa að því. Allt í
einu verður tengdamóðir mín
hugsi og hlustar: Ég heyri svo
mikinn og sterkan klukknahljóm,
nú er einhver að deyja sem ég
þekki vel,“ segir hún. Lítil stund
líður. Síminn hringir og hún fær
sorgartíðindin af sjúkrahúsinu.
Sturlaugur er dáinn. Höggið mikla
var fallið, þungt og miskunnar-
laust. Hér varð engu þokað.
Lífsförunautur og ástkær eigin-
maður var fallinn. Svo skörp eru
skilin milli lífs og dauða, milli
gleði og sorgar, eða var þetta upp-
hafið að ævintýrinu mikla sem
flestir þrá að megi rætast. Stur-
laugur Guðnason fæddist í Sand-
gerði á Stokkseyri þann 18. ágúst
1904. Var hann sonur hjónanna
Guðna Gíslasonar frá Þverspyrnu
í Hrunamannahreppi og Vilborgar
Sturlaugsdóttur frá Starkaðar-
húsum á Stokkseyri. Má því segja
að styrkir stofnar úr Árnesþingi
hafi staðið að honum í báðar ætt-
ir. Hann var elstur systkinanna
Margrétar og Gísla. Mjög ungur
að árum fór Sturlaugur til sjós,
því heimilisástæður urðu þannig
að ekki varð hjá því komist. Heim-
ilisfaðirinn og fyrirvinnan varð
fyrir svo miklu heilsutjóni að
hann varð óvinnufær það sem eft-
ir var ævi. Kom það í hlut Stur-
laugs sem elsta sonarins að leita
fanga og færa heimilinu lífsbjörg.
Kork-o-Plast
Gólf-Gljái
Fyrir PVC-filmur, linoleum,
gúmmí, parket og steinflísar.
CC-Floor Polish 2000 gefur
endingargóða gljáhúð.
Notkun: Þvoið gólfið.
Berið CC-Floor Polish 2000
óþynnt á gólfið með svampi
eða rakri tusku.
Notið efnið sparlega en jafnt.
Látið þorna í 30 mín.
Á illa farið gólf þarf að bera
2—3svar á gólfið.
Til að viðhalda gljáanum er
nóg að setja í tappafylli af
CC-Floor Polish 2000 í venju-
lega vatnsfötu af volgu vatni.
Til að fjarlægja gljáann er
best að nota R-1000 þvotta-
efni frá sama framleiðanda.
Notið aldrei salmíak eða önn-
ur sterk sápuefni á Kork-o-
Plast.
Einkaumboö é ísland:
1». Þorgrímsson & Co.,
Ármúla 16, Reykjavík, s. 38640.
Var það gert svikalaust, því hann
hafði verið knár og kröftugur ung-
ur maður sem bar fyrir brjósti
velferð og hag sinna foreldra og
systkina. Upp úr tvítugu kynntist
Sturlaugur ungri og fallegri
stúlku úr Gaulverjabæjarhreppi,
Aðalheiði Eyjólfsdóttur frá Mið-
meðalholtum. Var hún dóttir Eyj-
ólfs Eyjólfssonar og Guðrúnar
Magnúsdóttur er bæði voru frá
Laugarvatni. Þau fluttu alfarið til
Kanada 1910, en Aðalheiður varð
eftir hjá móðursystur sinni, Vig-
dísi Magnúsdóttur. Þessi kynni
Sturlaugs og Aðalheiðar voru nú
ekki á sandi byggð. Árin urðu
hartnær fimmtíu og fjögur er þau
stóðu saman í blíðu og stríðu, því
árið 1931 gaf séra Gísli Skúlason
þau saman i hjónaband. Nú hófst
lífsbaráttan fyrir alvöru og
draumur ungu hjónanna að eign-
ast hús og heimili virtist svo fjar-
lægur með létta pyngju. Þótt
mörgum reyndist nú erfitt að ná
þessu marki, þá hefur tími
kreppuáranna örugglega verið
miklu þyngri í skauti. Ekki voru
þá íbúðarlán eða lífeyrissjóðir að
treysta á og létta átakið. Þó ekki
seú liðin nema liðlega fimmtíu ár,
sem er auövitað stuttur tími í sögu
þjóðarinnar, hefur aðstöðumunur
landsmanna vaxið svo mikið til
hins betra að þar er nær engu
saman að líkja, hvað varðar lífs-
þægindi og hibýlakost. Hjónin
ungu lögðust á eitt um að láta
draum sinn rætast. Með mikilli
vinnu, sparsemi og elju gátu þau
eignast lítið hús i Hólstúninu á
Stokkseyri, er kallað var Útgarð-
ar. Þar stækkaði fjölskyldan og
börnin urðu fimm. Guðrún Ásdis,
gift þeim er þessar línur ritar,
Guðni Vilberg, giftur Ósk Gísla-
dóttur, Margrét, gift Herði Páls-
syni, Viktor Ingi, giftur Sigríði
Mathiassen, og Einar, giftur Svölu
Valgeirsdóttur. Á þrettánda ári í
búskap sínum ákvað Sturlaugur
að stækka húsið og bæta híbýla-
kost því þörfin var knýjandi. En
ekki var nú gefinn langur tími til
að njóta ávaxta erfiðisins. Aðeins
í nokkra mánuði. Eldurinn, sem
engu eirir, lagði hús og heimili i
rúst á örskammri stund. Þetta bar
svo brátt að, að engu var bjargað.
Aðalheiður sem var ein heima
með yngsta drenginn Einar, gat
með snarræði brotist út um
glugga og bjargað lifi þeirra
beggja. Ber handleggur hennar
þess merki ennþá í dag.
Þetta var mikið áfall. í þá daga
munu tryggingar á íbúðum og inn-
búi ekki hafa verið svo algengar
og svo var einnig hér, aðeins lá
brunatrygging á húsinu. Ekki var
látið hugfallast. Sturlaugur fékk
lóð skammt frá og hóf að byggja
gott hús er hann kallaði Baldurs-
heim. Margir Stokkseyringar
lögðust á eitt að létta byggingu
hússins nýja. Skulu hér endur-
teknar og færðar þakkir til allra
þeirra sem sýndu svo mikinn
drengskap og hjálpsemi þegar erf-
iðleikarnir voru mestir. Er mér
fullkunnugt um að Sturlaugur
taldi það aldrei fullþakkað. í Bald-
ursheimi bjuggu Sturlaugur og
Aðalheiður næstu sex árin og enn
stækkaði fjölskyldan. Þau tóku til
sín Vigdísi Magnúsdóttur, móð-
ursystir Aðalheiöar, en hún lést
fyrir um það bil 18 árum í hárri
elli, tæplega 103 ára. Einnig tóku
þau til sín sonarson sinn, Jakob,
og gengu honum í föður- og móð-
urstað. Á þessum árum var Stur-
laugur að mestu hættur sjó-
mennsku en þess í stað fékk hann
sér vinnu hjá Kaupfélagi Árnes-
inga á Selfossi, á bifreiðaverk-
stæðinu. Einnig vann hann um
tíma á Keflavíkurflugvelli þegar
atvinnuleysi var sem mest á
Stokkseyri og erfitt að leita lífs-
bjargar nær en það. Árið 1953
urðu talsverð kaflaskipti í lífi
þeirra hjóna. Þau seldu Baldurs-
eim og fluttust til Reykjavíkur.
Þar eignuðust þau íbúð í vestur-
bænum. Sturlaugur vann lengst-
um hjá Eimskipafélagi íslands og
var þar þangað til hann varð að
hætta störfum, liðlega sjötugur að
aldri. Ég held að þetta hafi verið
honum í raun þó nokkuð áfall sem
svo mörgum öðrum á þessu
aldursskeiði. Hann sem hafði ver-
ið svo árrisull, stundvís og trúr
sínu starfi fannst nú heldur dauf-
legt að líta fram á veginn. Þótt
honum væri ánægja af lestri bóka,
að heimsækja ættingja og vini eða
þá fá sér gönguferð um hafnar-
svæðið og vesturbæinn, var það
ekki sú lífsfylling og markmið sem
vinnan hafði gefið honum. Upp úr
þessu fór heilsu hans að hraka
verulega og geta hans til hins
daglega lífs var takmörkuð. En
hann átti trygga konu og hjálp-
söm börn sem léttu undir með
honum svo sem hægt var.
Því var það fyrir tveimur árum
að þau hjónin fluttust alfarið úr
Reykjavík til Þorlákshafnar. Ég
hef áður getið þess að þau tóku til
sín sonarson sinn, Jakob, er býr í
Þorlákshöfn, giftur Oddnýju Rík-
harðsdóttur. Hann hafði ekki
gleymt hve vel afi og amma höfðu
reynst honum á hans æsku- og
uppvaxtarárum. Var þeim nú boð-
ið notalegt athvarf á heimili
þeirra hjóna þar sem þau gætu
látið elliárin líða í ró og næði.
Þessa naut Sturlaugur í ríkum
mæli þar til yfir lauk.
Ég hef nú í örfáum línum talið
það helsta upp í æviskeiði Stur-
laugs. Ef hann mætti nú við mig
mæla, teldi hann örugglega enga
ástæðu til að tíunda þar nokkuð,
þar væri ekkert markvert fram að
telja. Hann var einn af alþýðunni
sem vann störf sín í kyrrþey og
lagði sitt að mörkum hávaðalaust.
Var í eðli sínu fremur fáskiptinn
og hógvær í framgöngu, en tröll-
tryggur vinum sínum. Skilvís og
orðheldinn, já, eins og stundum er
sagt, einn af gamla skólanum.
Þótt hann væri oft glettinn og
spaugsamur þegar það átti við,
var í raun um hann skel sem fáum
tókst að komast inn úr. Slíkir
menn kunna stundum að vera mis-
skildir. Mér fannst eitt mjög áber-
andi í skapgerð Sturlaugs, það var
hve hann var einstaklega barngóð-
ur. Ég er viss um að barnabðrnin
og barnabarnabörnin hafa veitt
honum margar ánægju- og gleði-
stundir og veg þeirra vildi hann
sem mestan og bestan. Þau áttu
stórt rúm í hjarta hans. Áður en
ég lýk þessum línum hef ég verið
beðinn að koma á framfæri þakk-
læti frá mágum og mágkonu Stur-
laugs, þeim Ágústi, Ragnari og
Botnýju, er allan sinn aldur hafa
búið í Kanada. Þau biðja fyrir
hjartans þakklæti fyrir hlýjar og
alúðlegar móttökur er þau heim-
sóttu ísland. Heimili Sturlaugs
hafi ávallt staðið þeim opið af
gestrisni og höfðingsskap.
Ég held að Sturlaugur hafi ekki
verið kallinu í raun óviðbúinn.
Hann gat naumast trúað því að
hann gæti lifað þessa miklu skurð-
aðgerð af. Hans hlutur væri orð-
inn góður, hér væri komið að leið-
arlokum. Lífið hafði gefið honum
svo margt gott, en þó fyrst og
fremst trúa og trygga konu sem
hann unni af hjartans einlægni.
Hún hafði alið honum fimm
mannvænleg börn og alls þess hafi
hann fengið að njóta í langan
tíma. Hann kvaddi sáttur við allt
og alla.
Á sólbjörtum júlidegi var Stur-
laugur lagður til hinstu hvíldar í
Stokkseyrarkirkjugarði, við hlið
Gísla bróður sins, steinsnar frá
fæðingarstað þeirra beggja. Þetta
var hans ósk, því á Stokkseyri
voru ræturnar og þar hafði hann
lifað sínar mestu og bestu gleði-
stundir.
Hann unni í hjarta sínu þessum
litla friðsæla fiskimannabæ með
fjallahringinn víða, brimgnýinn
þunga og fallegu litskrúðugu fjör-
urnar. Ég kveð Sturlaug með
þakklæti og fyrir allt það sem
hann gerði fyrir mig og mína fjöl-
skyldu.
Ég óska honum góðrar ferðar
yfir móðuna miklu. Þar bíða hans
vinir í varpa.
Þorsteinn Alfreðsson
Á ÁRIÆSKUNNAR
Tilboð í kaupfélögunum 22. til 27. júlí ’85
til þeirra sem ferðast innanlands
Nú, á ári æskunnar, viljum við hjálpa ungu fólki til að ferðast um eigið land. í því
skyni bjóðum við ýmsar vörur í ferðalagið á sérlega hagstæðu verði í kaupfélögum
um land allt. Vörumar sem um er að ræða em meðal annars:
CARÁVAN göngutjöld I CARAVAN svefnpokar
Vinnum saman
Vertu með
h
Kaupfélögin