Morgunblaðið - 31.07.1985, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 31. JÚLÍ1985
ÚTVARP / S JÓN VARP
Pizarro
Það er undarlegt þetta risa-
stóra eyðimerkurlínuspil er
við sáum í bresku heimildarmynd-
inni Leyndardómar Perú nú á
mánudagskveldið ot? enn undar-
legri hún María blessunin, sem
hefir eytt fjörutíu árum ævi sinn-
ar í að reika um þessa eyði-
merkurstigu í leit að allskonar
helgimynstri og stjörnutáknum:
Ég uni mér best ein með flatar-
málsfræðinni og stjörnufræðinni
... hér bý ég mér til minn litla
heim útaf fyrir mig, ... segir hún
María sem hefir búið í kofa hjá
indíánum öll þessi ár.
En svona er sumt fólk, það unir
sér best í eigin hugarheimi á með-
an við hin sullumst meðal skugga-
mynda mannfélagsins í þeirri trú
að við séum ekki ein á báti. Hvað
um það, þá er ákaflega forvitni-
legt að skoða hina fornu menningu
Perúmanna er birtist meðal ann-
ars í þessum einkennilegu eyði-
merkurmyndum er sumir hafa
jafnvel talið lendingarbrautir fyr-
ir geimskip. Og það er einkenni-
legt til þess að hugsa við Vestur-
iandabúar höfum gjarnan litið
niður á indíánana er byggðu þessi
ævafornu s-amerísku menning-
arríki. Þannig litu Spánverjar á
indíánana nánast eins og skyn-
lausar skepnur enda höfðu þeir
ekki meðtekið boðskap Biblíunnar
og þar með komist í hóp hinna
útvöldu. Hinir spænsku innrás-
arvillimenn tóku til dæmis ekkert
tillit til þess að um 1250 fyrir
Krist tóku að þróast menningar-
samfélög á einum fimm landsvæð-
um í Perú. Og ekki má gleyma því
að Inkaríkið komst á legg um 1438
eftir Krists burð, en það mikla ríki
náði ekki aðeins yfir Perú heldur
gleypti það og Bólivíu, norður-
hluta Argentínu, Chile og Ecu-
ador.
En eins og áður sagði ruddust
Spánverjar yfir þetta mikla og
ævaforna menningarríki er jafn-
vel mátti kalla „velferðarríki" í
frumstæðari skilningi og þrátt
fyrir að fyrsti spænskættaði yfir-
maður þess, Francisco Pizzaro,
gerði lítið annað í fyrstu en setjast
í stól aflífaðra inkakonunga —
sem höfðu agað svo rækilega sína
undirsáta að þeir hlýddu hinum
nýja kóngsa möglunarlaust — þá
urðu náttúrulega smám saman
endaskipti á flestum sviðum í
þessu forna menningarríki. Ef lit-
ið er til heldur óskemmtilegra
stjórnarhátta „Inkaríkjanna" í
dag þá hvarflar hugurinn ósjálf-
rátt yfir hafið til annarrar heims-
álfu þar sem hinn hvíti maður óð
einnig yfir á sínum tíma. En
hvernig er ástandið í Afríku núna
þar sem allt logar í skærum og
hinn kúgaði svarti meirihluti í
S-Afríku býst til að létta af oki
hins hvíta siðmenntaða minni-
hluta? Eru hörmungar þessara
heimshluta, S-Ameríku og Afríku,
ekki af sömu rót? Eða hvar væri
þetta fólk statt ef hinir hvítu sið-
menntuðu mannkynsfrelsarar
hefðu látið það í friði með sína
ævafornu menningu og siði? Og
enn er það plágað af hvíta mann-
inum, risunum tveimur er deila og
drottna í heimi hér.
Dr. Jón
Áður en ég kveð ykkur, lesendur
góðir, vil ég minna á hinar bráð-
skemmtilegu endurminningar dr.
Jóns Stefánssonar sem Jón Þ. Þór
les a rás 1 klukkan 14:00 hvern
virkan dag. Dr. Jón lýsir horfnu
menningarlífi við upphaf vorrar
aldar á afar glöggan hátt, þannig
var hann í síðasta lestri kvaddur á
veitingahúsi í Tanger, þar sem
geitahópur kom dag hvern í heim-
sókn. Veitingamaðurinn mjólkaði
svo geiturnar og hafði hver gestur
sína geit. Upphófust stundum
handalögmál ef mjólkin rataði
ekki í réttan bolla. Gæti slíkt
gerst í fríklúbbsferð dagsins í
daK? Ólafur M.
Jóhannesson
Þjóðlegir siðir og menningararfur eru í hávegum hafðir í Kyrrahafslöndum.
Kyrrahafslönd
— fjórði þáttur
^■■B Sjónvarpið sýn-
nn 40 ir i kvöld
klukkan 20.40
fjórða þáttinn af átta í
breska heimildamynda-
flokknum um Kyrrahafs-
lönd. í þáttum þessum er
fjallað vítt og breytt um
sögu og samtíð í sautján
löndum sem liggja að
Kyrrahafi.
Þátturinn í kvöld nefn-
ist „Draumurinn um
paradís". Þar er meðal
annars fjallað um aukna
þjóðernisvitund og nokk-
urs konar þjóðernisvakn-
ingu sem um þessar
mundir á sér stað meðal
íbúa Kyrrhafslandanna,
þrátt fyrir tækniþróun og
alþjóðleg áhrif sem leiða
af aukinni fjölmiðlun og
bættum samgöngum við
umheiminn. Fornar hefðir
eru enn í hávegum hafðar
og hvert þjóðarbrot legg-
ur áherslu á að varðveita
sinn sérstaka menningar-
arf.
Þýðandi og þulur í þátt-
unum um Kyrrahafslönd
er Óskar Ingimarsson.
Aftanstund
— nýr teiknimyndaflokkur
■i 1 Aftanstund,
25 barnatíma sjón-
— varpsins, í
kvöld er meðal efnis fyrsti
þáttur í nýjum tékknesk-
um teiknimyndaflokki,
sem nefnist „Maður er
manns gaman" og fjallar
hann um ævintýri tveggja
vina sem heita Hlynur og
Hlunkur. Annað efni í
þættinum er Söguhornið,
þar sem Anna Sigríður
Einarsdóttir segir söguna
um Láka jarðálf, dæmi-
sögur og þáttur úr flokkn-
um um kanínuna með
köfióttu eyrun.
Dallas
■■■■ Það hefur vist
01 45 ekki farið fram
£á\.r— hjá neinum að
hinir umdeildu þættir um
Dallas hófu göngu sína á
ný í sjónvarpinu fyrir
nokkru. Enn sem fyrr eru
ekki allir á einu máli um
gæði þáttanna, en þrátt
fyrir allar deilur hér uppi
á íslandi gengur lífið sinn
gang í Texas. J.R. hinn
kaldlyndi bruggar enn
launráð sín og Cliff karl-
inn Barnes hefur enn ekki
gefið upp alla von um að
koma honum á kné. í
kvöld klukkan 21.45 sjáum
við hverju fram vindur í
þættir sem nefnist „Dans-
('liff Barnes á enn í stríði
við J.R.
leikurinn mikli". Þýðandi
er Björn Baldursson.
Rætt verður við Hansínu í Dalakofanum
— í þættinum „Þannig var það“
■I „Þannig var
35 það“ nefnist
— þáttur sem
Ólafur H. Torfason hjá
Ríkisútvarpinu á Akur-
eyri sér um á miðviku-
dagskvöld á rás 1.
f þætti sínum í kvöld
mun Ólafur ræða við eldri
hjón á Akureyri, sem hafa
frá ýmsu skemmtilegu að
segja. Konan heitir Hans-
ína Jónsdóttir en margir
munu þekkja hana undir
nafninu Hansína í Dala-
kofanum. Dalakofinn er
gistiheimili sem hún hef-
ur rekið með myndarbrag
á Akureyri um alllangt
skeið. Meðal þeirra sem
gjaman gista þar eru allir
helstu popparar landsins.
Má þeirra á meðal nefna
Björgvin Halldórsson,
Bubba Morthens, Megas,
Stuðmenn og marga fleiri.
Er mjög kært á milli
Hansínu og þessara
manna og munu þeir aldr-
ei gista annars staðar
þegar þeir eru á Akureyri.
Ef ekki er laust herbergi í
Dalakofanum gista þeir
bara í stofunni eða
þvottahúsinu, frekar en
að leita annað. Hansína á
allar plötur helstu popp-
ara landsins og er ólíklegt
ÚTVARP
að önnur kona á sjötugs-
aldri eigi jafngott safn af
poppplötum eða sé jafnvel
að sér í íslenska popp-
heiminum.
Eiginmaður Hansínu
heitir Aðalsteinn Ólafs-
son og er hann hagyrðing-
ur góður og hefur ort mik-
ið af gamankvæðum og
flytur hann nokkur þeirra
í þættinum.
Ólafur H. Torfason
P'
MIÐVIKUDAGUR
31. júlí
7.00 Veðurfregnir. Fréttir.
Bæn.
Morgunútvarpið. 7.20 Leik-
fimi. Tilkynningar
7.55 Daglegt mál. Endurt.
þáttur Sigurðar G. Tómas-
sonar frá kvöldinu áður.
8.00 Fréttir. Tilkynningar.
Dagskrá. 8.15 Veðurfregnir.
Morgunorð. Kristln Magn-
úsdóttir. Bolungarvlk, talar.
9.00 Fréttir.
9.05 Morgunstund t arnanna:
„Eyrun á veggjunum" eftir
Herdisi Egilsdóttur
Hötundur les (3).
9.20 Leikfimi. 9.30 Tilkynn-
ingar. Tónleikar.
10.00 Fréttir. 10.10 Veður-
fregnir. Forustugr. dagbl.
(útdr.). Tónleikar.
10.45 Hin gömlu kynni
Þáttur Valborgar Bentsdótt-
ur
11.15 Morguntónleikar
Tónlist eftir Haydn, Mozart,
Hándel og Beethoven.
12.00 Dagskrá. Tilkynningar.
12.20 Fréttir. 12.45 Veöur-
fregnir. Tilkynningar. Tón-
leikar
13.30 Inn og út um gluggann
Umsjón: Emil Gunnar Guö-
mundsson.
13.40 Tónleikar
14.00 „Uti I heimi", endurminn-
ingar dr. Jóns Stefánssonar
Jón Þ. Þór les (20).
14.30 islensk tónlist
a. Magnús Blöndal Jó-
hannsson leikur á planó tón-
list sina við leikritin: „Brönu-
grasiö rauöa" eftir Jón Dan
og „Dómlnó" eftir Jökul Jak-
obsson.
b. „Largo y largo" eftir Leif
Þórarinsson. Einar Jóhann-
esson, Manuela Wiesler og
Þorkell Sigurbjörnsson leika
á klarinettu, flautu og píanó.
c. „Októ-nóvember" eftir
Askel Másson. Islenska
hljómsveitin leikur; Guð-
mundur Emilsson stjórnar.
15.15 Otivist
Þáttur i umsjá Sigurðar Sig-
urðarsonar.
15.45 Tilkynningar. Tónleikar.
16.00 Fréttir. Dagskrá. 16.15
Veðurfregnir.
19.25 Aftanstund
Barnaþáttur með innlendu
og erlendu efni. I Söguhorni
segir Anna Sigrlður Einars-
dóttir söguna um Láka jarð-
álf. Kanínan með köflóttu
eyrun, Dæmisögur og nýr
teiknimyndaflokkur frá
Tékkóslóvaklu, Maður er
manns gaman, um vinina
Hlyn og Hlunk.
19.50 Fréttaágrip á táknmáli
20.00 Fréttir og veður
20.30 Augtýsingar og dagskrá
20.40 Kyrrahafslönd
(The New Pacific) 4. Draum-
16.20 Popphólfið
Bryndls Jónsdóttir
17.00 Fréttir á ensku.
17.05 Barnaútvarpiö
Stjórnandi: Ragnheiður
Gyða Jónsdóttir.
17.45 Slðdegisútvarp
Sverrir Gauti Diego.
18.20 Tónleikar. Tilkynningar
18.45 Veöurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Kvöldfréttir. 19.40 Til-
kynningar.
Málræktarþáttur. Ólafur
Oddsson flytur.
20.00 Næsta ár I Mekka
Dagskrá um múhameðstrú I
urinn um Paradls. Breskur
heimildamyndaflokkur I átta
þáttum. Þrátt fyrir vaxandi
fjölmiðlavæðingu og tækni-
þróun I Kyrrahfslöndum á sér
nú staö mikil þjóðernisvakn-
ing meðat þeirra sem þar
búa. Fornar hefðir eru enn I
hávegum hafðar, og hvert
þjóðarbrot leggur áherslu á
sinn eigin menningararf.
Þýðandi og þulur Óskar Ingi-
marsson.
21.45 Dallas
Dansleikurinn mikli
Bandarlskur framhalds-
umsjá Sigmars B. Hauksson-
ar.
20.40 Sumartónleikar I Skál-
hofti 1985
Camilla Söderberg, Ólöf
Sesselja Óskarsdóttir og
Helga Ingólfsdttir leika són-
ötur eftir Bach og Hándel.
21.30 Ebenezer Henderson á
ferð um Island sumarið 1814
Fjórði þáttur: A leið um
Skaftafellssýslur.
Umsjón: Tómas Einarsson.
Lesari meö honum: Snorri
Jónsson.
22.05 Tónleikar
22.15 Veöurfregnir. Fréttir.
Dagskrá morgundagsins.
myndaflokkur. Þýöandi
Björn Baldursson.
22.35 Or safni Sjónvarpsins
„Þegar ég verð stór..."
Ljóðfélagið: Sveinbjörn I.
Baldvinsson, Ragnheiður
Steindórsdóttir, Gunnar
Hrafnsson og Kolbeinn
Bjarnason, flytur Ijóðverk eft-
ir Sveinbjörn, byggð á
bernskuminningum hans.
Stjórn upptöku: Egill Eð-
varðsson. Aður á dagskrá 1.
desember 1979.
23.05 Fréttir I dagskrárlok
Orö kvöldsins.
22.35 Þannig var það
Þáttur Ólafs Torfasonar.
RÚVAK
23.20 Sinfónla nr 7 I A-dúr op.
92 eftir Ludwig van Beethov-
en
Fllharmónlusveitin I Vln leik-
ur; Leonard Berstein stjórn-
ar.
24.00 Fréttir. Dagskrárlok.
MIÐVIKUDAGUR
31. júlí
10.00—12.00 Morgunþáttur
Stjórnandi: Kristján Sigur-
jónsson.
14J»—15.00 Eftir tvö
Stjórnandi: Jón Axel Ólafs-
son.
15.00—16.00 Nú er lag
Gömul og ný úrvalslög að
hætti hússins.
Stjórnandi: Gunnar Salvars-
son.
16.00—17.00 Bræðingur
Stjórnandi: Arnar Hákonar-
son.
17.00—18.00 Tapaö fundiö
Sögukorn um popptónlist.
Stjórnandi: Gunnlaugur Sig-
fússon.
Þriggja mlnútna fréttir sagð-
ar klukkan: 11:00, 15:00
16:00 og 17:00.
SJÓNVARP
MIÐVIKUDAGUR
31. júlí