Alþýðublaðið - 30.12.1931, Side 3
ASsÞSÐQBkJíÐZÐ
s
Tillögur Jafnaðarmanuafélags
tslands um fjáthagsáætlun
bæjarins.
Á tveimur tundum, sem haldnir j
voru 1. dez. og 15. dez., ræddi
Jafnaðarmannafélag íslands um
fjárstjórn og fjárhagsáætlun
Reykjavíkur, og voru á síðari
fundinum sampyktar þessar til-
lögur:
„Jafnaðarmannafélag isiands
befir á tveim fundum rætt ítar-
lega um fjárstjórn og fjárhags-
áætlun Reykjavikur og samþykkir
af því tiílefnii þessar ályktanir:
I. Fjárhagsmálefni Reykjavíkur
virðast vera í megnustu óreiðu,
undir stjórn íhaldsins, þar sem
svo er komiQ eftir margra ára
góðæri, að ekki er hægt að framr
kvæma áætlun um framkvæmdir
bæjarins, lán öfáanileg, og bærinn
virðist litla aðstoð geta veitt á
yfirstandandi krepputímum.
II. Það má ekki viðgangast, eins
og oft hefir verið undanfarið, að
stóreigna- og hátekju-mönnum sé
hlíít við gjö dum til sameiginlegra
þarfa bæjarbúa, heldur ber að
afla bænum tekna á siem réttlát-
astan hátt, svo sem með verð-
hækkunarskatti, allháum fast-
eignaskatti, einkum af óbygðum
lóðum innt í bænum, sem haldiÖ
er óbygðum með sölugróða fyrér
augum, svo og með rekstri kvik-
myndahúsa og annara arövæn-
legra fýrirtækja, sem vel eru fall-
in til bæjarreksturs. Aftur er á-
stæða til að hlífa alþýðu meðan
launakjör vinnandi stéttanna
batna ekki til muna frá því, seml
nú er, en skatta hlífðarlaust stór-
gróða, sem tekinn er með arð-
ráni atvinnurekenda, en þeir láta
sig engu skifta afkomu almenn-
ings á erfiðum tímum.
III. Þess verður að krefjast.
að fé bæjarins sé vtturlega varið
og að þar komi ekki flokkshags-
munir né einstakra manna til
greina.
1. Með tilláiti til hags bæjar-
sjóðsins á bærinn að eiga hús-
næði o. fl; sem hann notar sjálf-
ur, svo að eigi þurfi að greiðaj
okurleigu til 'dnstakra manna.
Þess þarf og að gæta, að auka.
verðmæti eigna bæjarins og gera
þær sem bezt arðberandi.
2. Einnig ber bæjarfélaginu að
stuðla að því, að öllum almenn-
ingi gefist kostur á að fá leigu-
lóðir til íbúðarhúsabyggiinga og
að styrkja fátæka menn til að
koma upp íbúðum yfir sig með
hagkvæmum lánum og öðrum
stuðningi. Einnig ber bæjarfélag-
ínu að bæta úr húsnæðisskorti og
húsaleiguokri með því að byggja
hentug, holl og hagkvæm íbúðar-
hús, er leigð séu fátæku fólki
með góðum kjörum.
3. Bænum ber að stuðla að því,
að bæjarbúum gefist kostur á að
fá alt af nægilegf magn mjólkur
og fiskjar við svo lágu verði, sem
lunt er, annað hvort með rekstri
kúabús og fisksölu eða á annan
heppilegan hátt.
4. Bænum ber að breyta skipu-
lagi fátækramálannla; í þá átt, að í
stað ölmusu og náðarbrauðs komi
styrkir án nokkurs réttindamissis,
og í stað fátækrastyrkja vegna
atvinnuleysis komi atvinnubóta-
vinna með fullu textakaupi.
í tilefni af fjárhagsáætlun bæj-
arins fyiir næsta ár, sem nú er
verið að semja, ber félagiÖ fram
þessar kröfur:
1. Á fjárhagsáætlun ársins 1932
sé veitt veruleg upphæð til at-
vinnubóta, og auk þess sé ekki
varið minna fé en venjulega til
almennra framkvæmda, svo sem
nýrra gatna, skólpræsa o. fl.
2. Menlmnál.
A. Barnaskólarnir.
1. Framlag til mjólkurkaupa, er
tryggi öllum skólabörnum dag-
lega mjólk í sikólanum. Til vara
10 þúsund króna framlag til út-
hlutunar ókeypis mjólkur til fá-
tækari hluta skólabarna.'
2. Til sumarskóla fyrir ungbörn,
6—10 ára, 5000 kr.
3. Til ferðalaga skólabarna
(lengri ferðir) 1500 kr.
4. Til bókakaupa handa fátæk-
um börnum kr. 5000,00.
. 5. Til bókasafna kennara (hand-
bókasafn Austurbæjarskólanis sér-
staklega) kr. 2000,00,
6. Til staðaruppbótar á laun
kennara barnaskólans kr. 37600,00.
7. Lagt sé fram fé til bygging-
ár nýrra skólahúsa og þá fyrst
og fremst í Sogum eða Lauga-
holti og Skildinganesi.
B. Alpýðumentun.
Byrjað verði þegar á byggingu
skólahúss fyrir framhaldsfræðslu
unglinga (gagnfræðaskóla) og
henni hraðað sem mest má verða.
C. Alpýðubókasafn.
a. Framlag til húss fyriir al-
þýðubókasafn.
b. 2000 kr. hækkun til rekst-
ui*s safnsinsi.
3. Lagt verði fram fé til að
reisa barnahæli og gamalmenna-
hæli, er bærinn reki sjálfur, en
hætt að styrkja slík hæli, er ein-
staklingar reka. Sömulieiðis dag-
heimili fyrir ungbörn og stálpuð
börn, svo að mæður þeirra geti
fremur stundað atvinnu.
4. Lagt verði fram fé till þess
að endurbæta eða endurbyggja
Verkamannaskýlið við höfnina, og
verði þar komið fyrir baðhúsi,
þvottaáhöldum, borðstofum, setu-
stofum og salernum handa verka-
mönnum. Einnig verði baðhúsi,
þvottaklefum, salerni og borð-
stofum komið fyriir í væntanlegu
vörugeymsluhúsi hafnarinnar.
Einnig verði séð mn, að verka-
menn geti fengið keypt við kostn-
aðarverði mat, kaffi, mjólk, kök-
ur o. fl. á þessum stöðum.
j
Jafnaðarmannafélag Islands
skorar á allar launastéttir bæjar-
ins að hafa vakandi auga á fjár-
stjórn og framkvæmdum valda-
Þegar íhaldið brezka var kom-
ið í meiri hluta í þinginu núna
eftiir kosningarnar, fékk það þvi
til leiöar komið, að indversku
ráðstefnunni í Limdúnum var
slitið. Héldu þá Gandhi og aðrir
málsmetandi Indverjar, er hana
sátu, heimleiðis, og er sjálfstæðis-
baráttan í Indlandi nú í fullum
flokksins í bæjarstjórniinni og
fylkja sér þétt um framantaldar
kröfur.“
Enn fremur var samþykt eftir-
farandi tillaga frá Nikulási Frið-
rikssyni:
„Jafnaðarmannafélag ísiands
sikorar á bæjarstjórn Reykjavíkur-
bæjar að koma sem fyrst inn-
heimtu útsvara í betra horf en
nú er og bendir bæjarstjórninni
á að hafa gjalddaga útsvara fleiri,
t. d. 10 á ári, og láti innheimtu-
menn heimta þau inn á sama
hátt og gjöld fyrir gas og raf-
orku.“
Æfisaga síldarinnar
lesin af hreistrinu.
Það eru víst flestir, sem kann-
ast við árshringcma, sem eru i
tré. Þeir stafa af því hve ójafnt
trén vaxa á hinum ýmsu árs-
tíðum, þ. e. aðallega á sumriin,
en ekki á vetrin. Það er því
hægt að vita nákvæmlega aldur
trjánna með því að skoða gaum-
gæfilega þverskurð þeirra og
telja árshringana.
Nú hafa rannsóknir fyrir löngu
leitt í Ijós, að ýms dýr vaxa
hér um bil eingöngu á sumrin,
og á það við um fískana hér við
land. Með því að athuga gaum-
gæfiilega hreistur af fiiski, eða
þverskurð af kvörn úr honum,
sjáist gremiiléga árshringir, svo
hægt er að segja nákvæmlega
um aldur hans.
Þesisar aldursrannsókniir ■ fiiska
við Island hafa verið reknar um
margra ára skeið, og hafa menn
af þeim orðið margs visari, og
vtta menn þó enn þá vafaliaust
gangi. En hún er aðallega fólgin
í hinni svo nefndu kyrlátu bar-
áttu, þ. e. að neita öllum mökum!
við Breta; neita að borga skatt
og a'ð kaupa eða nota brezkar
vörur. Á myndinni sjást Indverj-
ar, sem eru að brenna enskri álna-
vöru og fatnaði.
fróðleik um líf fiskanna, er þess-
ar rannsóknir munu síðar leiða I
ljós.
Allítarlegar aldursrannsóknir
hafa farið fram á síld, er veidd-
ist 1928 og 1929. Gerði Steinn
Emilsson náttúrufræðingur í Bol-
ungavík rannsóknina á síldinni,
er veiddist fyrra árið, en Árni
Friðriksson fiskifræðingur hið síð-
ara.
Árið 1928.
Það ár var hér um bil tíunda
hver síld yngri en 6 ára, en meira
en helmingur af allri síldinni var
6 og 7 ára, þannig að af hverjumi
100 síldum voru 26, sem voru 6
ára, en 27, sem voru 7 ára. Af
síld, sem var 8 ára, var einnig
mikið, þ. e. 20 af 100. Það voru
því fram undir 3/4 hlutar af allri
síldinni, sem var sex, sjö eða
átta ára.
9 ára gamlar voru ekki nema
6 síldar af 100, en 10 ára voru
heldur fleiri, þ. e. 8 af 100.
En þegar komið var upp fyrir
10 ára aldur, fækkaði síldunum
geysilega. 11 ára gamlar voru
þannig ekki rnema sextán af þús-
undi. Aftur voru 12 ára gömlv
sildarnar heldur fleiri, þær voru
24 af 1000.
Síldar, sem klakist höfðu út
árið 1915, áttu að vera 13 ára
1928, en engin síld af þeim aldri
var meðal þeirra, er rannsakað*
ar voru. 14 ára, það er síldar,
er klaktar höfðu verið út árið
sem ófriðurinn mikli skall á
(1914) voru hins vegar 4 af 1000,
en engin sild eldri en það.
Arið 1929.
Rannsóknin á síldiinni, er veidd-
ist þetta ár, sýndi dálítið aöra
ekki: nenra lítinn hluta af þeinr 1 útkomu, því ijngri en 6 ára voru