Morgunblaðið - 16.11.1985, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR16. NÓVEMBER1985
27
Bjartsýn um
að Shcharansky
hljóti frelsi
— segir kona hans
Washington, 14. nóvember. AP.
AVITAL Shcharanski, kona sovéska
fangans og andófsmannsins Anatoli
Shcharanski, segist bjartsýn um að
maður sinn verði látinn laus bráðlega
og honum leyft að flytja frá Sovét-
ríkjunum.
Avital Shcharanski segir fund
Reagans og Gorbachevs kjörið
tækifæri til að fá einhverju ágengt
í máli manns- síns og annarra
andófsmanna, sem nú sitja í fang-
elsi.
Avital hóf á miðvikudag mót-
mælavöku fyrir utan sovéska
sendiráðið í Washington til þess
að vekja athygli á máli eiginmanns
síns nú þegar leiðtogafundurinn í
Genf er á næstu grösum.
Anatoli Shcharanski var ötull í
baráttunni fyrir mannréttindum.
Hann var dæmdur í 13 ára fangelsi
1978 fyrir njósnir í þágu banda-
rísku leyniþjónustunnar CIA.
ÞORSKTAMNING kann að verða
snar þáttur í fiskeldi Norðmanna,
áður en langt um líður, að því er
fram kemur í viðtali Oslóarblaðs-
ins Aftenposten við Victor Olestad,
sérfræðing hjá norsku hafrann-
sóknastofnuninni, nú í vikunni. í
janúarmánuði verður 3.000 tömd-
um þorskseiðum sleppt í sjó inn-
flrðis í grennd við rannsóknastöð
stofnunarinnar í Austvoll fyrir
vestan Björgvin.
„Það er ekkert því til fyrir-
stöðu nú að hefja stórfellt þorsk-
seiðaeldi og nýta þorskinn miklu
meira en gert hefur verið til
fiskeldis," segir Olested í við-
talinu við blaðið. „Það er nú
þegar notuð miklu fullkomnari
sjálfvirkni við fóðrun þorskseiða
en þekkt er í hefðbundnu fiskeldi.
Og það er einmitt fóðrun seið-
anna, sem byggist á tamningu
og kallmerkjum og er aðalinntak
þessarar nýju tækni," segir 01e-
stad.
„Kallmerkið, sem minnir á
hljóðið í málmblásturshljóðfær-
inu túpu, er látið berast neðan-
sjávar, og hafa tilraunir leitt í
ljós, að þorskurinn er mjög fljót-
ur að læra að hegða sér að óskum
Victor Olested hjá norsku hafrannsóknastofunni heldur því fram í viðtali
við norska dagblaðið Aftenposten, að ekkert sé nú til fyrirstöðu að hefja
stórfellt þorskseiðaeldi og temja seiðin, svo að þau hlýði kalli og skili
sér á ákveðinn stað á „matmálstímum". þannig eiga þau að geta orðið
stór og góður matfískur eins og sá sem Ingvar Huse, forstöðumaður
Austvoll-rannsóknastöðvarinnar í Björgvin, er með í fanginu.
uppalandans. Það er furðulega og leikur einn að temja seiðin á
auðvelt að koma þessu í kring þremurdögum. Fráþeirri stundu
koma þau eins og lömb í hvert
skipti sem þau heyra kallið,"
segir hann.
„Tölva sér um að stjórna
merkjagjöfinni og fóðrunin fer
því fram reglulega, og algerlega
sjálfvirkt, á ákveðnum tímum
dagsins. Og þar gerist því ekki
þörf fyrir starfskraft af neinu
tæi,“ segir 01estad við Aften-
posten.
Eins og búsmali á beit
í janúarmánuði ætla starfsmenn
Austvoll-rannsóknastöðvarinnar
að sleppa tömdum þorskseiðum
í fjarðarkrika í nágrenni stofn-
unarinnar. Verða það 3.000 seiði
af sérstökum stofni, svokölluðum
grunnsjávarþorski, sem nýttur
hefur verið við eldið. Slík seiði
hafa verið alin í stórum stíl frá
1983 og um 40.000 seiðum hefur
þegar verið sleppt í nágrenni
Austvoll.
Það hefur komið í ljós, að
hægt er að sleppa tömdum fiski
og „gæta“ hans síðan á afmörk-
uðu svæði - næstum jafnauðveld-
lega og búsmala á beit. Tamning-
in og kallmerkin gera þar gæfu-
muninn.
Danska þjóðþingið:
Stjórnin taki upp and-
stöðu við kjarnavopn
— jafnt í austri sem vestri
DANSKA þjóðþingið samþykkti í
dag umdeilda ályktun, sem skuld-
bindur dönsku stjórnina til þess að
taka upp andstöðu við uppsetningu
allra nýrra kjarnorkuvopna eða
endurnýjun á eldri kjarnorkuvopn-
um hvort heldur í austri eða í vestri.
Oljóst var í dag, hve langt
minnihluta stjórn Pouls Schluter
Félagar í frið-
arhreyfingu
handteknir
Moskvu, 14. nóvember. AP.
FÉLAGAR í einu óháðu friðar-
hreyfíngunni í Moskvu voru
handteknir er þeir voru á leið til
bandaríska sendiráðsins til að
afhenda undirskriftalista varð-
andi væntanlegan fund Gorbach-
evs og Reagans, að sögn félaga
í samtökunum. Yuri Medvedkov,
fulltrúi í nefnd sem vinnur að
því að skapa traust milli Banda-
rfkjanna og Sovétríkjanna, sagði
að 9 meðlimir samtakanna hefðu
verið handteknir en síðan sleppt
aftur. Hann sagði að félagarnir
tveir, Nikolai Khramov og Larisa
Chukayeva, hefðu verið hand-
teknir af óeinkennisklæddum
lögregluþjónum.
Medvedkov sagði að samtök-
in hefðu staðið fyrir dreifingu
opins bréfs til Gorbachevs og
Reagans, þar sem þeir væru
beðnir að stuðla að afvopnun
og friðsamlegum samskiptum
stórveldanna. Hann sagði að
þrem meðlimum friðarhreyf-
ingarinnar hefði tekist að hitta
sendiráðsstarfsmenn í grennd
við bandaríska sendiráðið i
Moskvu og afhenda þeim bréfið
ásamt 50 undirskriftum. Frið-
arhreyfingin, sem var stofnuð
í júní 1982, styður stefnu sov-
éskra stjórnvalda í friðarmál-
um en gagnrýnir jafnframt
vígbúnaðarkapphlaup Sovét-
ríkjanna og Bandaríkjanna.
forsætisráðherra myndi ganga í
því að fylgja eftir ályktuninni, sem
ýmsir Danir telja vera í ósamræmi
við aðild Danmerkur að NATO.
Það voru jafnaðarmenn, sem
báru ályktunartillöguna fram og
var hún samþykkt með 69 atkvæð-
um gegn 4, en þingmenn íhalds-
flokks Schluters og hinna stjórn-
arflokkanna þriggja sátu hjá.
Samkvæmt ályktuninni er ríkis-
stjórninni falið að taka upp and-
stöðu við uppsetningu nýrra kjarn-
orkuvopna eða endurnýjun eldri
vopna af þeirri tegund, jafnt í
Austur-Evrópu og á Vesturlönd-
um.
Aðal deiluefnið er þó, hvaða
áhrif þetta kann að hafa á mögu-
leika Danmerkur til að styðja
NATO I hernaðartilliti. Blaðið
Jyllands-Posten kallaði í dag
ályktunina „skref burt frá NATO“.
Schlúter lýsti því yfir í dag, að
orðalag ályktunarinnar gengi ekki
lengra en orðalag ályktunar Þjóð-
þingsins 1984, þar sem lýst var
yfir andstöðu við meðaldræg og
skammdræg kjarnorkvopn.
Diana prinsessa sýnir vel skapaða leggi sína er hún stígur út úr bíl
við ástralska þinghúsið þar sem hún og Karl Bretaprins mættu í mót-
töku hjá ríkisstjórninni á dögunum.
Air India-slysið:
Vopnaleitar-
tæki bilað
Nýju Delhí, 14. nóvember. AP.
KOMIÐ hefur í Ijós að gegnumlýs-
ingartæki á flugvellinum í Toronto,
sem notað er til þess að koma í veg
fyrir að vopn eða sprengjur komist
um borð í flugvélar, var bilað, er
flugvél Air India-félagsins lagði upp
í hina örlagaríku för, sem lauk með
því að hún fórst undan írlands-
ströndum.
Vélin, sem var á leið frá Toronto
til Nýju Delhí með viðkomu í
London, fórst með 329 mönnum
innanborðs 23. júní í sumar. Leikið
hefur grunur á að sprengja hafi
grandað vélinni, en engin sönnun-
argögn hafa komið fram þar um,
þó ýmislegt bendi til þess að
sprengja hafi grandað vélinni.
Tveir síkhar hafa verið hand-
teknir í Kanada sakaðir um að
hafa komið fyrir sprengju í vélinni,
sem og annarri sprengju sem
sprakk á flugvellinum í Tókýó
sama dag og drap tvo burðarmenn.
Sprengjan var í farangri sem kom
frá Toronto og átti að fara um
borð í flugvél indverska flugfélags-
ins Air India.
Danmörk:
Sveitarfélögin taki þátt í að
greiða erlendu skuldirnar
Kaupmannahöfn, 14. nóvember. AP.
DANSKA stjórnin vill að sveitarfélögin taki þátt í að greiða erlendar skuldir
þjóðarinnar og að á fjárlögum þeirra verði gert ráð fyrir ákveðinni upphæð
til þeirra hluta. Sagði danska sjónvarpið frá þessu í gær.
Danska hagstofan skýrði frá því árið. Til að ráða bót á þessum
í gær, að greiðsluhallinn á fyrstu
níu mánuðum ársins væri 17,1
milljarður danskra króna og því
miklu meiri en að hafði verið
stefnt. Hafði stjórnin spáð því, að
hann yrði um 15 milljarðar allt
halla, ætlar stjórnin að flytja um
það tillögu á þingi, að 8—9 millj-
arðar danskra króna verði færðir
frá sveitarfélögunum til ríkisins.
Verður þetta fé tekið með tvennum
hætti, annars vegar með því, að
sveitarfélögin skeri niður fram-
kvæmdir, og hins vegar með hærra
orkuverði.
„Skorður verða einnig settar við
launaskriðinu en vegna þess m.a.
hefur neyslan aukist og greiðslu-
hallinn aukist," segir Anders
Andersen, efnahagsmálaráðherra,
í viðtali við sjónvarpið.
Mogens Camre, talsmaður jafn-
Noregur:
Þorsktamning kann að verða
snar þáttur í fiskeldinu
aðarmanna í efnahagsmálum, seg-
ir, að sem hlutfall af þjóðarfram-
leiðslu séu erlendar skuldir Dana
álíka miklar og margra þriðja
heims ríkja. Á fyrstu níu mánuð-
um ársins er greiðsluhallinn 50%
meiri en í fyrra og er búist við,
að hann verði um 22—23 milljarð-
ar danskra króna í árslok.
Þrátt fyrir að erlendar skuldir
Dana vaxi stöðugt, heldur stjórnin
fast við þá ætlan sína, að greiðslu-
gallinn verði úr sögunni árið 1988.
Paul Schlúter, forsætisráðherra,
bar þessar fregnir danskra sjón-
varpsins til baka og kallaði þær
óábyrga blaðamennsku. Sagði
hann engar slíkar fyrirætlanir
uppi, en sagði að efnaghagsástand-
ið yrði skoðað í lok ársins og þær
rástafanir gerðar sem teldust
nauðsynlegar.