Alþýðublaðið - 15.01.1932, Blaðsíða 4

4
iLPYÐUBfaAÐÍB
Geysileg launadeila í
aðsigi.
Stokkhólmi 14. jan. UP. FB.
Verkamenn í járniðnaðinum hafa
hafnað tillögum sáttasemjara til að
leiða til lykta deilumál peirra og
atvinnurekenda. Félag atvinnurek-
farandi samistöfu og pví næst tiil-
hneigimgu manna víðs vegar um
land til að hafa stutt a á undan
nk, sem sums staðar hefiT haldist,
t. d. á Vestfjörðum, fiiam á penn-
án dag. Menn hugðu, að petta
væri' ank-hani eða pvíunnl. með
k viðtengt fyrsta að-kvæði.
Án er gamalt vöntunarorð eða
hlutleg neitun, ef svo mætti segja.
„Án er ilt gengi (ills gengis),
nema heiman hafi,“ er glögg skýr-
ing pess, hvernig mátti nota orð-
ið. Kanni er máske ekki eins auð-
séð, en ad kanna er að læra að
pekkja eða vita. Kanni er pví sá,
er gættist um og íhugaði eða
rannsakaði hlutina og dró af á-
lyktanir. Án-kanni gerði petta ekki
og gætti einkiis eða líti-ls, en flan-
aði í hættuna. Hannvar óaðgætimn
og skoöaði ekki endirinn x upp-
hafinu.
4n er tiil í fleiri myndum í
iornmáli’, svo siem ón, og liklega
er p. ohne, siem pýðir án, sam-
rórna peirri mynd. Þessa getur
P. B. í Þjóðrr. 1927, en hann
kemur pví ekki í samband við
petta orð, sem pó virtist Hggja
beint við honum.
Kanna, kunna, kenna eru ná-
skyld orð. Ég segi ekk: tengd,
j)ví hér er um skuldleika að ræða
og ættarmót, en ekki tengdir —
tengsl, er geta ko,mió óskyldum
jorðumj í sambatid og jafnvel &am-
bland. Þaö var mest nauðsyn eiln-
stæðings vegfaranda, er tiil kynn-
is kom, að vita hverjir voru par
fyrir, pví ilt var að ganga övit-
andi í greipar óvina eða peirra
vina. „Gáttir allar, áður gangi
fram, um skoðast skylá.“ Þannig
byrja Hávamál. Þetta er vegfar-
andans fyrsta og æðsta boðorö.
Sá, er ekki sinti pessu boðorði,
hiaut smánarnafnið ankanni og
peiir, sem í einhverju voru óvar-
kárir, vegna vanhyggju, en ekki
af hugdirfð, voru ankanncdegir.
Þeir voru ekki' eins og fóik flest,
pví pað var háttur flestra að
fylgja 1. boðorði Hávamála sem
bezt. En í pesisu sem mörgu öðru
voru tveir um toddann. Tveir að-
iiljar. Heimamenn höf ðu í pá daga
líka margs að gæta. Gestur, er
að garði kom, gat verið flugu-
maður. Hann var spUrður spjör-
unum úr, ekki sízt um sína eigin
hagi. Hvað heitirðu, hvaðan ertu,
hvað ertu að fana? Þesisar spurn-
ingar eru fornar og nýjar. Til
forna var ekki eingöngu forvitni,
sem stjórnaði peiim; heldur líka
forsjálni. Þessar spumingar og
fleiri vom mjög preytandi mörg-
enda hefir lýst yfir verkbanni í
öllum verksmiðjum innan sam-
b nds peirra. Nær verkbannið til
95,000 manna. Verkbanninu erlýst
yfir frá og með 24. jan. að telja.
um lúnum og hröktuim vegfar-
anda. „Mjök er bráður sás á
bröndum skal sínis of freiiista
frarna." Á bröndum gæti verið
miilili dyrabranda, og að „freista
frama" sést af fornkviðum að
getur verið sáma sem að leysa úr
spurningum svo vel sé og vitur-
lega.
P.
Tollahækkun
i Noregh
Osló 14. jan. UP. FB.
Störpingið hefir ákveðið að auka
um 20%tolla (miðað við guilgengi)
á öllum vörum, nema sykri, kaffi,
landbúnaðaráhöldum og verkfær-
um og vöruflutningabifreiðum, en
á peim hækkar tollurinn um 15°/o.
Dm daginn og veginn
STÚKAN „1930“. Fundur í kvöld
kl. 8p2* Mætið stundvísilega.
„Dagsbrún".
Fundur annað kvöld kl. 8 í
templarasalnum við Bröttugötu.
Rússlahdssendiinefndin segir frá
förinnii. Umræður á eftir.
Sjómannafélag Reykjavíkur.
Atkvæðaseðlar tiil stjórnarkosn-
ingar liggja frammi í skrifstofu
félagsins, Hafnarstræti 18.
Hoover verður aftur í kjöri.
Frá Washington er símað: Op-
inberliega er tiilkynt, að Hoover
ve'ldismiannaflokksins í forseta-
forseti verði' í kjöri af hálfu Sam-
kosrangunum í ár. (FB.)
Eldur
kviknaðit í morgun kl. að ganga
6 í geyimstuhúsii, seuii liggur að
Bankastræti og Skólastræti. Var
pað syðst í austurálmunni, $em
liggur að Skólastræti. Skemdist
mænirinn nokkuð, en skemdir
urðu litlar, pví að slökkviliðinu
tókst fljótlega að slökkva eld-
inn. Rannsókn um upptök e'ds-
ins er óloki'ð
Stúlka gefst upp.
1 gærdag fór hjúkrunarkona frá
Kleppi héðan úr borginni óg ætl-
aði inn eftir. En hún var
svo lengi á leiðinni, að nienn
fóru að lieita hennar. Fanst hún
eftir að búið var að liaita i fjór-
ar klukkustundir. Sat hún upp-
géfin undir steini inni í Vat'na-
görðum. Veður var slæmt.
Guðspekifélagið.
Fundur í Reykjavíkurstúkunni
í kvöld. GestiT.
Matsveina- og veitingapjóna-félag
íslands
hélt ársskemtun sína í Iðnó
í nótt. Hófst hún kl. 1 á mið-
nætti. Undir borðum voru ræð-
ur fluttar fyrir félaginu og Al-
pýðusambandinu. Einnig var flutt
ræða fyrdr minni kvenna. Á eft-
ir borðhaldinu var danz, er stóð
fram á morgun, og var öll sam-
kom-an hin skemtiJegasta og fór
ágætlega fram.
Hvað er að fréfta?
Nœturlœknir er í nótt Þórður
Þórðarson, Ránargötu 9A, sími
1655.
Útvarpid í kvöld: Kl. 19,05:
Þýzka, 1. flokkur. Kl. 19,30: V.eð-
urfregnir. Kl. 19,35: Enska, 1.
flokkur. Kl. 20: Erindi: Verzlunar-
mál, II. (Helgi P. Briem). Kl.
20,30: Fréttir. Kl. 21,05: Söngvél-
ar-hljómleikar.
ísfisk&ala. I gær seldu afla sinn
í Bretlandi: „Hanmes ráðherra“
um 1000 „kditt“ fyrir 1355 ster-
lingspund, „Hilmir" 750 „kítt“ fyr-
ir 1226 stpd. og „Baldur“ 700
„kitt“ fyrir 986 stpd.
Gengi erlendra mynta hér í
dág:
Stcrlingspurid l.r. 1''
Dollar — 6.49V2
100 danskar krónur — 122,11
- norskar — — 121,01
— sænskar — — 123,75
— pýzk mörk — 153,85
Fomextir í Bombay hafa verið
lækkaðdr um 1 % í 7»/o.
Útflutningur íslenzkra afurda.
(Skýrsla frá Geng’ismefnd.) Útflutt
árið 1931 fyrir 45 423 200 kr.
— 1930 — 57 060 800 —
— 1929 69 400 010
1928 — 74283 870 —
Fiskaflinn samkvæmt skýrslu
Fiskif élagsins: Árið 1931: 64654
smálestir (404089 skpd.). 1930:
70 574 smá'lestir (441 089 skpd.).
1929 : 66 764 smálestir (417 273
skpd.). 1928 : 65 596 smáiestir,
(409 973 skpd.).
Fiskbirgöir samkvænrt talningu
fiskimatsmanna. 1 árslok 1931:
19 913 smál. (124 456 skpd.). í
árslok 1930: 20 291 smál. (126820
skpd.). I árslok 1929 : 8430 smál.
(52 690 skpd.). I ársdok 1928: 7217
smál. (45 104 skpd.). Ath. Héðan
af verður aflinn og fiiskbirgðirnar
hvorttveggja reiknað í smáiest-
um (tonnum, 1000 kgr.) og eins
og áður miðað við að fiskurinn
sé allúr purr.
Útflutningur ísfiskjar. „Ari“ fór
ki. 4 í gærdag frá ísafirði á-
leiðis til Bretlands með fisik fyrir
Samvinnufélag Isfirðinga. „Kári“
kom hingað í gærkveldii til að
taka ís. Fer hann í kvöld til
ísafjarðar og tekur par físk til
útflutnings.
Dagsetningin undir grein Finns
Jónssonar hér í blaðinu í gær
átti að vera 12. jan.
Fmnska stfór/iin. Laval hefir
gefið út tii-kynningu um stjómar-
myndun sína. Hann er sjálfur for-
sætisráöherra, en Tardieu her-
málaráðherra.
Úr Mýrdal er FB. skrifað á
gamlársdag: „Tíðin hefir venið
fremur köld upp á síðkastið, oft
mjög stormasamt, sífeld norð-
austan rok nú í meira en viku.
Snjólítið, en flestar skepnur pó
komnar á hey. — Heilsufar gott.
— Almenn vandræði vegna pen-
ingaskorts. Ekki- hægt að greiða
opinber gjöld og horfir til vand-
ræða, ef ekki raknar úr á ein-
hvern hátt. — Almienningur horfir
áhyggjufullur til komandi árs, pó
flestiir hafi enn nóg til hnífs og
skeáðar. Veit pó enginn hve
lengi pað verður eða hvað næst
keniur. Þegjandi samtök virðast
vera um pað meðal manna, að
gæta sem bezt hófs á flestum
sviðum.“
Bijreiöafœrid. 1 morgun var
bifreiðum ekki fært út fyrir bæ-
inn, en upp úr hádegi hófust
ferðdr til Hafnarfjarðar.
Frá Vestur-lslendingum. 4. dez.
lézt í Almenningsispítalanum í
Winnipeg Jófríður Sigurðsson frá
Steep Rock, Manitoba. Hún var
fædd að Eskey í Austur-Skafta-
fellssýslu 15. ágúst 1886. Hún
fluttist vestur um haf 1903. (FB.)
Hver myndi trúa pví? Gains-
ville heátir bær í Alabamaríkinu
í Bandaríkjunum. Nýléga fengu
bæjarbúar hréf frá bæjarstjóran-
'um, P. M. Norwood, pess efnis,
að bærinn kæmiist af án pess að
nokkrir skattar væru lagðir á í-
búana í ár. — Hann kvað bæinn
eiga inni í banka, er væri nóg
til pess að greiða reksturskostn-
að, og hann skuldaði engum eitl
einasta cent, hvorki i verðbréf-
um né öðru. Skömmu fyrir jól í
fyrra var hinu sama lýst yfir.
Þau voru sýknuð. Fyrir nokkru
var frá pví skýrt hér, að eitur-
birlunarmál nokkurt væri fyrir
dómstólunum í Sviss, og læknir-
inn Reidel og unnusta hans krefð-
ust pess, að pau væru sýknuð
af morði, sem pau voru dæmd
fyrir fyrir mörgum árum. Nú
hefir farið svo, að pau voru bæði
sýknuð, en svo dæmt, að lækn-
isfrúin hefði framið sjálfsmorð.
Reidel fékk 36 púsund sviss-
neska franka í skaðabætur, en
ungfrú Gaula, unnusta hans, 15
púsund.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Ólafur Friðriksson.
AlþýÖupreutsrmðjan.