Morgunblaðið - 08.01.1986, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. JANÚAR 1986
19
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Suður-Kórea:
Andúðin á Bandaríkjunum fer
vaxandi og er málsmetandi
Kóreumönnum áhyggjuefhi
VAXANDI andúð meðal námsmanna og menntamanna í Suður-
Kóreu í garð Bandaríkjamanna er áhyggjuefni aðila í báðum lönd-
unum. Sú tíð er nú löngu liðin að Suður-Kórea geti státað af þvi
að „vera eina landið í heiminum þar sem hróp á borð við „Kanar,
hypjið ykkur heim“ hefði aldrei heyrzt“. Við bandaríska sendiráðið
í Seul hefur öryggisvarzla verið aukin til stórra muna og sérþjálfuð
óeirðalögregla hefur hvað eftir annað á síðustu mánuðum orðið
að skakka leikinn þegar mótmælaaðgerðir hafa brotizt út gegn
Bandaríkjunum og áhrifum þeirra
Það er mörgum Suður-Kóreu-
mönnum mikið gremjuefni að
þremur áratugum og vel það eftir
að þeir fengu sjálfstæði verður rík-
isstjóríiin að hafa bandarískar
hersveitir í landinu til að tryggja
öryggi þess. Og hemaðartengslin
eru ekki það eina sem Suður-
Kóreumönnum þykir binda sig í
báða skó. Efnahagslega eru Suð-
ur-Kóreumenn háðir Bandaríkja-
mönnum í nánast öllu tilliti.
Andstaðan er einkum í háskól-
unum og bent er á að margir
kennaranna voru við nám í banda-
rískum háskólum um þær mundir
sem mótmælaalda reið yfir háskóla
þar vegna Víetnamstríðsins og
Kóreumennimir tileinkuðu sér rót-
tækar hugmyndir og kenna við
nýmarxisma, sem þeir hafa síðan
ræktað með sér eftir að þeir komu
heim. Ekki sízt vegna þess að
Suður-Kóreu hefur ekki tekizt að
losa neitt um þessi tengsl og
mörgum Suður-Kóreumönnum
finnst niðurlægjandi fyrir fullvalda
ríki að vera svo mjög háð stórveldi
á borð við Bandaríkin.
Stjóm Reagans forseta hefur
vikið frá þeirri stefnu sem Carter
fyrrverandi forseti lagði töluverða
áherzlu á: að mannréttindi væm
til fullnustu virt í landinu. Með
því að leggja sáralítið ef nokkuð
að hinum óvinsæla forseta lands-
ins, Chun, að halda mannréttindi
í heiðri, fínnst mörgum sem Reag-
an viðurkenni í reynd athafnir
Chun forseta og leggi blessun sína
yfir athafnir, sem hljóta óhjá-
kvæmilega að vera illa séðar hjá
þeim sem fyrirlíta kúgunarstefnu
Chun.
Þegar talað er um vaxandi
andúð í garð Bandaríkjanna er það
óumdeilanlega yngri kynslóðin sem
þar á hlut að máli. Eldri kynslóðin
lítur enn á Bandaríkjamenn sem
frelsara í Kóreustríðinu. En það
er farið að fymast yfir stríðið þrátt
fyrir allt. Háskólakennari í stjóm-
landinu.
málafræðum við Seul-háskóla
sagði í viðtali við Far Eastem
Economic Review að það væri
engin ástæða til að gera lítið úr
hjálp Bandaríkjamanna í þá tíð.
En menn skyldu þó ekki gleyma
að Bandaríkjamenn hefðu einnig
hagnast á stríðinu, bæði með því
að geta notað í stríðinu vopn sem
vom að ganga úr sér og einnig
hefði þátttaka Bandaríkjamanna í
Kóreustríðinu dregið úr atvinnu-
leysi heima fyrir, að minnsta kosti
um hríð.
Skoðanir á borð við þessa em
mjög algengar og þær tengjast
djúpstæðri tortryggni í garð er-
lendra stórvelda svo og heitri þjóð-
emiskennd Suður-Kóreumanna,
og þær eiga ekki aðeins fylgi að
fagna meðal námsmanna heldur
einnig verkamanna og iðnaðar-
manna. Song Kun Ho, þekktur
rithöfundur, sem er af stjómvöld-
um talinn andófsmaður, sagði
einnig í viðtali við FEER: „Er
eldflaugunum og kjamorkuvopn-
unum í raun og vem beint gegn
Kim II Sung í Norður-Kóreu? 0,
ekki. Þær vom settar upp til að
vemda Japan fyrir sovézkri
árás... þessi vopn em ekki til
vemdar okkur og bijótist út stríð
verðum við þeir fyrstu sem ráðizt
verður á.“
Rótgróin tortryggni í garð út-
lendinga er meðal Kóreumanna.
Þegar menn gagnrýna Bandaríkin
fyrir stuðning við ofríkisstefnu
Chun forseta leita menn oft til
fortíðarinnar og vitna í Taf-Kat-
sura-samninginn frá 1905, en
samkvæmt honum viðurkenndu
Bandaríkin fræðilega að Japanir
hefðu rétt til að ráða Kóreuskagan-
um í skiptum fyrir að Japanir létu
óátalið að Filippseyjar vom eins
konar nýlenda Bandaríkjamanna.
Auk þess vom Kóreumenn harmi
slegnir þegar þjóðin stóð uppi
sundmð og landinu var skipt, jafn-
skjótt og það hafði verið leyst
undan 35 ára stjóm Japana. Þegar
endalokin í Kyrrahafsstríðinu vom
í sjónmáli var Kóreu skipt milli
Sovétmanna og Bandaríkjamanna
til að þeir gætu betur fylgt eftir
að Japanir gæfust upp. Sumir
Kóreumenn taka svo djúpt í árinni
að kalla þetta hnífsstungu í bakið
á þjóðinni „og ekki þá fyrstu".
Þessir atburðir geta skýrt að
nokkm að þeirri hreyfmgu vex
fiskur um hrygg sem berst gegn
bandarískum áhrifum. Kóreumenn
hafa ástæðu til að vera á varðbergi
gagnvart útlendingum og þarf ekki
annað en líta yfir söguna til þess
og taka með í reikninginn fleira
en þau tvö dæmi sem að framan
vom nefnd. Þeir álíta að það sé
kominn tími til að Kóreumenn efli
með sér sína eigin þjóðemisstefnu
og verði ekki aðeins sjálfstæð þjóð
í orði heldur einnig á borði. Þeir
telja auðmýkjandi að vera eins
konar leikbrúðuland Bandaríkja-
manna í þessum heimshluta og
finnst þeir vera misnotaðir. Þeir
em gramir vegna þess að Chun
forseti og stjóm hans ýtir undir
að Bandaríkjamenn veiti enn meira
fjármagni til landsins og auk þess
er sambúð Suður-Kóreumanna og
bandarísku hermannanna nú
langtum stirðari en hún var á ámm
áður. Þeim finnst bandarísku her-
mennimir hegða sér eins og dreiss-
ug herraþjóð og hafi engan skiln-
ing, hvað þá snefíl af virðingu fyrir
kóreskum hefðum og menningu.
Margir málsmetandi menn í Suð-
ur-Kóreu sem lengi hafa reynt að
gera lítið úr þeim vandamálum sem
em komin upp milli Suður-Kóreu-
manna og Bandaríkjamanna átta
sig æ betur á að það stefnir í óefni.
Svo fremi Chun forseti haldi kúg-
unarstefnu sinni til streitu og
komist upp með það fyrir afskipta-
leysi eða áhugaleysi Ronalds Reag-
an. „Kóreuskaginn gæti orðið
næsti „bandaríski harmleikurinn"
í þessum heimshluta ef ekki verður
farið að spyma við fótum og fundin
skynsamleg lausn á málunum,"
segir ritstjórinn Shim Ja Hoon í
Seul í Far Eastem Economic
Review nú á dögunum.
(Hcimild: Far Eastem Economic Review.)
NLISTARFÉLAGID
TÓNLEIKAR í Austurbæjarbíói laugar--
daginn 11. janúar kl. 14.30.
HALLDÓR HARALDSSON, píanóleikari.
Verk eftir Beethoven, Chopin, Liszt og
Bartók.
Miðasala í Bókabúöum Sigfúsar Eymunds-
sonar og Lárusar Blöndal og í ístóni.
bouhque
m.irnaima
Ný verslun — sérhönnun
Nýja Kjörgarði
Laugavegi 59, 2. hæð.
Bíleigendur
ný sjálfsþjónustuþvottastöö á mótum
Kleppsvegar og Holtavegs. Hjá okkur er
auövelt og fljótlegt fyrir ykkur aö þvo
bílinn vel þrátt fyrir tjöru og salt. Verö
aðeins kr. 140.
Laugin s.f.
Utsala
15%-60%
Við rýmum fyrir nýjum vörum. Seljurn í
dag og næstu daga alls konar keramik
og stell meö hressilegum afslætti.
Allt aö 60%.
LÆWJ
HÖFÐABAKKA 9-
Sími685411.
REVKJAVÍK