Morgunblaðið - 09.01.1986, Side 15
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. JANÚAR1986
15
Úr söltunarstöðinni. Frá vinstri: Belgiskur skiptinemi, Peter Filips, Ævar Freyr Ævarsson, Ingileif Ingólfs-
dóttir, Eðvald Garðarsson og Bogi Bogason.
þeir hafa tekið mér vel og fellur
mér sérstaklega vel að starfa með
þessum mönnum. Það hefur að vísu
verið sagt á fundum: „Strákar, hvað
haldið þið um þetta og hitt,“ en mér
finnst ég ekki vera undanskilin í
því ávarpi, þetta þýðir einfaldlega
fundarmenn. Þótt þessi mál séu ekki
einkamál karla þá hef ég aðeins hitt
þrjár eða fjórar konur á fundum síld-
arsaltenda á síðastliðnum sex eða
átta árum og þar af eru tvær héðan
frá Eskifirði.
- Er ekki erfitt að hendast sí-
fellt til Reykjavíkur á fundi?
- Ekki get ég sagt það. Heimili
okkar hefur minnkað og ég hef
nægan tíma til þess að fara. Á
sumrin get ég ekið til Egilsstaða og
flogið suður með morgunvélinni,
mætt á fundi og náð síðdegisvélinni
austur aftur og ekið heim, en á
veturna fara minnst 2 dagar í þetta.
Það hefur komið fyrir að flug hefur
fallið niður og hefur þá í einstaka
tilfellum verið notast við símann og
haldinn fundur í gegnum símtækin.
En ég er ekki ein um það að þurfa
að fara um langan veg til þess að
sækja fundi Síldarútvegsnefndar.
- Þú fórst á vegum Síldarút-
vegsnefiidar í sölusamningaferð
til Sovétríkjanna. Hvað er þér
minnisstæðast úr þeirri ferð?
- Það var 19. júní sl. á kven-
réttindadaginn að ég lagði upp í
þessa sendiför til Rússlands ásamt
fjórum öðrum. Það er margt eftir-
minnilegt úr þessari ferð og þetta
var allt öðruvísi en það sem ég hafði
séð áður. Þó held ég að loftslagið
sé mér minnisstæðast, mér fannst
það vont. Sennilega vegna þess að
Moskva, þar sem við dvöldum, er
langt inni í landi og við íslendingar
vanir hreinu sjávarlofti. Hótelið, sem
við bjuggum á, er rétt hjá Kreml
og þegar við íslensku nefndarmenn-
irnir sátum á fundu n höfðum við
útsýni yfir Kremlarmúrinn. Á samn-
ingafundunum, sem haldnir voru í
utanríkisráðuneytinu sem er til húsa
í gamalli höll, var töluð enska og
sátum við fimm frá íslandi og þrír
til sex Rússar fundina. Það var túlk-
ur á fundunum, en ég er viss um
að þarna skildi fólk öll tungumál,
meira að segja íslensku. Það er
lærdómsríkt að sitja slíka fundi og
í þetta sinn gekk erfiðlega að komast
að samkomulagi, það er greinilegt
að saltsíld er orðin erfið söluvara.
Matarvenjur þeirra þjóða, sem hafa
keypt af okkur síld, hafa breyst og
kröfur einnig. Nú, svo erum við ekki
samkeppnishæf og kemur þar margt
til, t.d. að norska síldin er greidd
niður af ríkinu og íslenska verð-
bólgan er óhentug til útflutnings og
gengi krónunnar óraunhæft. Ef
hægt væri að kenna Japönum að
neyta saltsíldar opnaðist stór mark-
aður en þeir kaupa aðeins frystar
fiskafurðir.
- Voru veizluhöld?
- Nei, nei, það voru engar
skemmtanir, engin boð, ekkert, ekki
vatnssopi sem okkur var boðið uppá
á meðan fundirnir stóðu, að undan-
skildum síðasta fundinum þegar
samningar höfðu verið undirritaðir,
var okkur boðinn tebolli og konfekt.
Þetta er ágætt, mér líkar þetta vel.
Skemmtun og vinna eiga ekki sam-
an. íslendingar eru of gestrisnir, á
stundum, þegar útlendinga ber að
garði vegna atvinnu sinnar.
Á meðan við dvöldum í Moskvu
var móttaka í íslenska sendiráðinu
vegna komu íslenska viðskiptaráð-
herrans, og var okkur boðið þangað
og hittum við margt fólk þar og var
það mjög ánægjulegt.
Ekki get ég sagt, að mér þætti
margt eftirsóknarvert. Einn morgun
var ég ein úti á göngu og sá þá
ósköp af kerlingum streyma að húsi
í grenndinni og ég elti þær. Þar var
þá heljarmikil vefnaðarvöruverslun
og var metravara í stórum ströngum
og miklu úrvali. Það er lítið um til-
búinn fatnað í verslunum og sauma
konur mikið sjálfar. Ég skoðaði ekki
þessi efni, en mér var sagt að þarna
ríkti plastöld, kvenveski og ýmis
varningur, sem við viljum hafa úr
leðri eða góðu leðurlíki var úr hörðu
glansandi plasti. Að reykja amerísk-
ar sígarettur er greinilegt stöðutákn
og einnig var skýr munur á klæða-
burði fólks. Þeir, sem hafa tækifæri
til þess að ferðast til annarra landa
voru áberandi betur klæddir og t.d.
var túlkurinn, stúlka, klædd á vest-
ræna vísu, en skrifstofustúlka, sem
þarna var, hafði auðsjáanlega aldrei
haft tækifæri til að versla utan
Sovétríkjanna.
Eitt vakti fljótt athygli mína og
það var að böm sáust varla og þó
var þetta í júnímánuði. Þau börn,
sem voru sjáanleg í miðborginni
voru alltaf leidd á milli tveggja full-
orðinna, jafnvel þótt þau væru
hálfstálpuð. Mér var sagt að öll börn
væru í heimavistarskólum og hljóta
þau að hafa verið þar.
- Bragðaðir þú ekki á kampa-
víni og kavíar?
- Jú, en mér fannst myglubragð
af kavíarnum og var lítið hrifin.
Morgunverðurinn var ágætur, eins
og við eigum að venjast, en matur
var yfirleitt frábrugðinn. Margar
afskaplega fallegar byggingar eru í
Moskvu og Gagaringarðurinn er sér-
staklega fallegur og snyrtilegur. Það
var alls staðar þrifalegt og mér
fannst mjög fijálslegt að vera þarna,
eins og ég væri heima hjá mér. Að
venju var löng bið við grafhýsi
Lenins. Hefur heyrst á skotspónum
að fólk úr verksmiðjum sé fengið til
þess að standa í þessari biðröð enda
getur það ekki verið að alla daga
sé endlaus röð af eintómu ferðafólki
úr Sovét og erlendis frá. Við heyrð-
um, að fólk gæti farið á bak við og
sagt að það væri útlendir ferðamenn
og þá fengi það forgang. Ég sel það
ekki dýrar en ég keypti það.
- Hefur þú tekið þátt í stjórn-
málum, ertu pólitísk?
- Ég var einu sinni í íjórða sæti
á framboðslista Sjálfstæðisflokksins
í bæjarstjómarkosningunum hér á
Eskifirði. Tveir menn voru kjörnir
af listanum, en annar flutti í burt á
kjörtímabilinu og hinn var oftast á
sjó, þanneigin að þriðji og fjórði
maður sátu mjög oft fundi bæjar-
stjórnar. Eitt lærði ég af þessu og
það er að gera þetta aldrei aftur.
- Hversvegna?
- Af því að þetta var tímasóun.
Að sitja þessa fundi var tímasóun.
Þessi ár var Sjálfstæðisflokkurinn í
minnihluta og var ekki hlustað á eða
tekið mark á neinu sem við sögðum.
Þótt talað sé um, að engin pólitík
sé í þessum litlu bæjum, þá er öll
umræða og afstaða um menn og
málefni mjög pólitísk. Fundirnir
stóðu allt of lengi og var verið að
þrefa um smá mál í langan tíma.
Ekki talaði einn fyrir meirihluta og
annar fyrir minnihluta og síðan
greitt atkvæði, nei, það töluðu allir
og helst oft um öll mál. Fundirnir,
sem ég sat, stóðu alltaf í margar
klukkustundir og hefði verið hægt
að afgreiða mál, sem þar voru til
umræðu á einum eða tveim tímum.
Fundarstjórarnir geta stjórnað þessu
og er það í þeirra verkahring. Ef
þessi háttur væri hafður á í Reykja-
vík væru þar viðstöðulausir borgar-
stjórnarfundir. Þeir gætu aldrei étið
eða sofið ef þetta færi svona fram
þar.
Ég er alin upp á heimili þar sem
mikið var rætt um stjórnmál og
foreldrar mínir voru mjög pólitískir.
Ég hef alltaf verið sjálfstæðismaður
og held að ég verði aldrei annað.
Ef ég, af einhveijum ástæðum, kysi
ekki þann flokk býst ég við að ég
mæti ekki á kjörstað. Enn hef ég
ekki fundið neitt betra í öðrum flokk-
um.
- Hverjir eru foreldrar þínir?
- Móðir mín er Olga Árnason
fædd Johansen. Hún er frá Reyðar-
firði dóttir norskra innflytjenda.
Faðir minn, sem nú er látinn, var
Óskar Árnason ættaður úr Rangár-
vallasýslu. Hann var rafvirki að
mennt.
- Börnin eru fímm, hvar eru
þau?
- Hólmfríður, sem er elst stundar
nám við Háskóla Islands, Olga er
íþróttakennari er við framhaldsnám
í Svíþjóð, Arna starfar í Kanada og
drengirnir, Garðar Eðvald og Óskar,
eru í skóla í Reykjavík á vetuma
en eru heima á sumrin. Svo eigum
við eitt barnabarn; Olga og sambýlis-
maður hennar, Öm Jónsson, sem
einnig nemur í Svíþjóð, eiga litla
stúlku og er hún nafna mín.
- Hvernig er að verða tvö ein
aftur? Mörg hjón uppgötva þegar
börnin eru farin að heiman, að
þau þekkjast varla og þá hriktir
stundum í hjónabandinu.
- Mér finnst það nokkuð gott. Ég
hef meiri tíma til þess að sinna mín-
um áhugamálum og betri tíma fyrir
þau verkefni, sem ég hef tekið að
mér. Og eftir að fyrirtækinu var
skipt og við seldum okkar hlut í
bátnum og rekum söltunarstöðina
ein, þá finnst mér að ég hafi of lítið
að gera. Við Garðar höfum alltaf
verið samhent og eigum sömu
áhugamál og þekktumst vel áður en
börnin fóm að fara að heiman og
kunnum því vel að vera tvö ein eftir
í kotinu og ég er sátt við að vera
hér á Eskifirði þótt þau séu fjarri
heimilinu. En síðan íjölgar aftur hjá
okkur á sumrin og er það ekki síður
skemmtilegt.
- Einhveiju sinni þegar við
hittumst á skíðum í Oddsskarði
sagðir þú, að það væri besta vit-
leysa, sem þér hefði dottið í hug,
þegar þú fórst að fara á skíði. Eru
fleiri góðar vitleysur?
- Fólk heldur stundum að það
sé of gamalt til þess að bytja að
stunda íþróttir en það er vitleysa.
Og, ég segi það satt, við Garðar
urðum ung í annað sinn þegar við
fómm að stunda skíðin. Þetta dá-
samlega skíðaland héma fyrir ofan
bæinn er óborganlegt. Við hjónin og
krakkarnir öll fömm á skíði þegar
við getum. En þegar fer að vora vil
ég frekar fara á golfvöllinn en á
skíði. Mér finnst það gulls ígildi að
ég skyldi fara að stunda golfið, ég
byijaði bara of seint. Þegar farið
er svona seint af stað verður maður
aldrei góður „golfari". Það vom
áhugasamar golfkonur, sem smituðu
mig af bakteríunni og kenndu mér
og er ég þeim eilíflega þakklát fyrir.
Golf er bæði skemmtileg og þægileg
íþrótt. Það er gaman að vera með
öðmm í golfleik en ef skapið býður
upp á annað er ágætt að vera einn
með sjálfum sér á golfvellinum. Hér
em margir áhugasamir golfleikarar
en aðeins örfáar konur í þeim hópi.
Völlurinn okkar er níu holur og, að
ég held, mjög góður, a.m.k ef ég
ber saman við aðra velli hérlendis.
Við Garðar höfum leikið golf á tal-
svert mörgum völlum hér á landi og
einnig í Bandaríkjunum, þegar við
vomm þar á ferð fyrir nokkmm
ámm.
- Hvað finnst þér um kvenna-
framboðið og mjúku málin?
- Ég vildi ekki vera á kvennalista
og tel æskilegra að konur séu með
körlum á framboðslistum. En ég
skil þetta vel því að það hefur tví-
mælalaust verið gengið framhjá
kvenfólki og þeim vantreyst bæði
af körlum og konum. Ég minnist
þess að eitt sinn var ég ekki boðuð
á nefndarfund sem aðalmaður heldur
varamaður minn, sem var karl og
sýndi það ekki aðeins algjört van-
traust á mig sem konu heldur einnig
sem nefndarmann. Það er margt
ágætt, sem þessar konur segja, en
mér fmnst að það ætti að stefna
meira að því að gera konum kleift
að vera heima hjá ungum börnum
sínum en að byggja dagheimili út
um borg og bí. Það er hlutverk
mæðra að vera með börnum sínum,
ef það er mögulegt, en feðurnir eiga
vissulega að koma þar nærri. Já, það
vantar heilsteypta stefnu hjá þessum
konum, en hún kemur ef til vill
seinna. En kona á ekki að öðlast
ákveðið sæti á framboðslista út á
kynferðið, en hún á heldur ekki að
gjalda þess. Og konur ekki síður en
karlar mega ekki aðeins bera fram
tillögur um hvernig á að eyða fjár-
munum þjóðfélagsins heldur einnig
hvernig á að afla þeirra.
- Dagmar, hvernig mannlíf er
á Eskifirði í dag?
- Ég held að það sé afskaplega
gott og óspillt.
Viðtal þetta er skrifað af'Elsu
Petersen, húsmóðurá Eskiíirði.
Jazz. M.a. Niels Henning. íslenskar útgáfur o.fl. o.fl.
Allt að 80% afsláttur
Ferskasta plata sem komið
hefur út á íslandi í mörg ár.
Útgáfa sem hefur algera sér-
stöðu. Frábært verk sem við
mælum sérstaklega með.
gramm
Laugavegi 17, símí 91-12040.