Morgunblaðið - 12.01.1986, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. JANÚAR 1986
35
„Lánið leikur við þann djarfa
en hafnar heiglinum." Þessi latn-
eski málsháttur skaust fram úr
hugarfylgsnum meðan horft var
á Stikluþátt Ómars Ragnarssonar
endurfluttan í sjónvarpinu í vik-
unni. Á skjánum kempan Elís
Kjaran Friðfínnsson og vegarslóð-
inn hans út með Dýrafírði utan í
lóðréttum klettum og skriðum
með hengiflug niður í sjó, áleiðis
út í Svalvoga og áfram í Lokin-
hamra. Þarna blasti við lands-
mðnnum þessi mjóa slóð sem
meitluð hefur verið inn landið í
miðjum klettum og klungri með
einni ýtu. Enginn trúir því sem
ekki hefur séð það. Og enn meira
ævintýri var á sínum tíma að
verða vitni að því hvemig maður-
inn sat þama í ýtunni sinni utan
í skriðunum og hjó tönninni af
ótrúlegri lagni í stálið og mddi
gijóti og mylsnu fram af. Stöðvaði
ýtuna að manni sýndist með milli-
metra nákvæmni á brúninni. En
nú blöstu aðstæður á staðnum við
landsmönnum af skjánum og því
hefur fólk kannski gaman af að
heyra vísumar sem Elís varpaði
fram.
Kannski hefur hræðslan magn-
að tilfinninguna fyrir mikilleik
þessara augnablika þegar undir-
rituð sat einn fagran sumardag
1973 í ýtunni hjá Elís þama utan
í klettunum og horfði ýmist beint
ofan í sjóinn langt fyrir neðan eða
hallaðist með ýtunni sem virtist
vera að velta um uppi í skriðunni.
Það er vel líklegt. En Elís rabbaði
bara áfram hinn hressasti og
varpaði fram vísum af munni
fram:
Þaðererfittaðhnuða
á eilífu gijóti,
enágættaðstuðlaáný.
Þábeitiégtönninni
ogbrosiámóti.
Og byggi mér veg ór þvi.
Rennandi til í sætinu undan
hallanum og þrátt fyrir skelfíng-
una tókst að krota vísumar jafn-
harðan á blað. Sé ekki rétt með
farið hljóta aðstæður að vera góð
og gild afsökun. Eftir margra ára
blaðamennsku heldur maður
áfram að krota hjá sér það sem
markvert berst að eyrum og taka
myndir á hverju sem gengur. Það
verður eins og ósjálfrátt viðbragð,
sem hægt er að hlægja að á eftir.
En maður hefur þá nóg að gera
og það er býsna gott hjálpargagn
við hræðslu. Sigurði Þórarinssyni
jarðfræðingi varð að orði sem
hann vatt vettlinga sína eftir að
fyrsti hópur í landtöku í Surtsey
lenti í hrakningum — gaus yfír
okkur og bátum hvolfdi svo Sig-
urður og fleiri vora næstum
drakknaðir — en undirrituð hafði
meðan karlmenn björguðu honum
á land hlaupið um á ströndinni
og smellt myndum af atburðinum:
“Næst þegar við leggjum upp í
svaðilför, geram við Elínu út með
kvikmyndatökuvél. Þótt við för-
umst öll þá verður það að minnsta
kosti til á filmu." En öll ljós-
myndaröðin er til af atburðinum
frá því báturinn byijaði að hallast,
ekkert sást af fjögurra manna
áhöfn nema húfa Sigurðar á haf-
fletinum þar til hraustir jöklafarar
drógu þá upp á strönd Surtseyjar.
Er enn sannfærð um að þar hafi
myndataka verið gagnlegri en að
flækjast fyrir björgunarmönnum.
En þetta var útúrdúr. Mjmdimar
af Elís Kjaran era eflaust týndar,
en vísan sem hann varpaði fram
á staðnum er til:
Þó blaðamaðurinn brosi
og blikki myndavél sinni.
Þá er nú eitthvað annað
að stjóma ýtunni minni.
Og viðtalið hélt áfram sem við
renndum fram á brúnina í ýtunni
og hafíð blasti við fýrir neðan:
Seiðandi fegurð hugann hreif
hérerþógottaðlifa.
í vegavinnu á klettakleif
kunni ég þetta að skrifa.
Þérégþettavilsegja.
Það máttu festa á blað
Dásamlegt væri að deyja
drottniáþessumstað.
Slóðin náði út í Svalvoga á
þessum tíma, sumarið 1973. Þar
bjuggu vitavörður og Qölskylda
hans og tóku rausnarlega á móti
gestunum. Ég var þakklát Sig-
mundi Magnússyni lækni sem frá
Þingeyri gerði mér aðvart. Ekki
mest fyrir góða frétt í blaðið,
heldur engu síður fyrir þau for-
réttindi að fá að kynnast slíkri
hetju hversdagsins í þessu vílsama
samfélagi. Manni sem leggur á
brattann upp .á eigin spýtur ef
ekki fæst stuðningur og heldur
gleði sinni. Hér er ekki aðeins
verið að tala um kjarkinn heldur
engu síður það verksvit og lagni
sem til þarf. Það var hreinasta
unun að horfa á af hve mikilli
nákvæmni og hagleik Elís Kjaran
renndi ýtutönninni sinni í klettana
og gijótið — í hveiju fari sýnilega
á þann eina hátt sem dugði. Þetta
kom allt fram í hugann þegar
horft var á skjánum á mjóu vegar-
rákina utan í hlíðinni um sjávar-
hamra og branabjörg. Og nú,
þegar aðrir hafa líka séð hana,
kemst kannski til skila hvílíkt
afrek þama var unnið.
Hitt er annar handleggur hve
svona rótgróin reynsla og þekking
við séraðstæður nýtist oft illa.
Upp í hugann skýtur atviki frá
þessu hausti af sömu slóðum,
Vestfjörðum, þótt ekki sé það
kannski alveg hliðstætt. Á vegin-
um út með Patreksfírði út í Ör-
lygshöfn ók ég fram á Braga
Thorarensen vegaverkstjóra, sem
var þama með vegaflokk að
leggja veginn. Ég fór út og lét
hann stilla sér upp til myndatöku
(myndin fylgir þessum gáram þótt
umrætt klettanef væri of mikið
til vinstri til að koma með á
myndinni). Sá þá allt í einu nokk-
uð sem vakti athygli og spum-
ingu: „Hvers vegna liggur þetta
ræsi svona ofarlega í gilinu, langt
fyrir ofan veginn?" Bragi útskýrði
að þama ætti vegurinn einmitt
að liggja yfír gilið, þar sem yrði
mikil uppfylling og tii þess að svo
mætti verða og vegurinn að liggja
að uppfyllingunni mundi þurfa að
sprengja frá heljarmikið kletta-
nef. Þeir vora að búa sig undir
verkið. Af hveiju "vildu þeir endi-
lega leggja í þann kostnað?
„Spurðu ekki mig? Þetta er þannig
á teikningunni sem við fengum
og svona á það að vera.“ Auðheyrt
að Bragi sá ekki ástæðu til þess-
ara dýra aðgerða. Hafði hann
ekki bent á það? Vegaverkstjórinn
til margra ára bara hló og sagði
rétt sí svona, að eflaust hefði
hann fyrir 10—20 áram gert heil-
mikla rekistefnu, en hann væri
orðinn þreyttur og erindi sem
erfiði væri varla að hafa af slíku.
I bakaleiðinni stöðvaði ég aftur
bílinn og horfði með forandran á
klettanefið sem átti að fara að
leggja í að sprengja. Eflaust era
einhveijar skýringar á þeim að-
gerðum, en þær lágu sannarlega
ekki í augum uppi á staðnum og
skrifast það eflaust á fávisku
óglöggs gests. Kannski hefur
kletturinn ekki sést svo glöggt á
kortum og það sem er komið á
blað hefur gjaman tilhneigingu
til að blíva. Það er víst eitt af
lögmálum lífsins. Svo getur skýr-
um allt eins skotist jafnvel þótt
hann standi á staðnum. Eða orðið
fyrir raglanda eins og blaðamað-
urinn sem skrifaði ekki alls fyrir
löngu: „Hann ljrfti kraftaverki,
enda bfllinn 300 kg á þjmgd“ og
raglaði þarmeð saman taki Grettis
og kraftaverkum Krists. Svona
leynist hættan hvarvetna þar sem
manneskjur setja orð eða línur á
blað.
V

Útsala — Útsala
Síðasti dagur útsölunnar á morgun.
Píanó — Flyglar
Steinway & Sons
Grotrian — Steinweg
ibach
Pálmar ísólfsson & Pálsson.
Pósthólf 136, Reykjavík,
símar 30392, 30257, 13214.
Tilboö óskast í AMC JEEP CJ-7 árgerö ’82, (6 cyl.) ekinn 31
þús. mílur, sem veröur á útboöi ásamt fleiri bifreiöum þriöjudag-
inn 14. janúar nk. kl. 12—15 aö Grensásvegi 9.
Sala Varnarliðseigna.
Tilboð óskast
Hjólalegur — hjólalegusett
Til á lager fyrir flesta bfla
Slithlutir:
Spindilkúlur
Stýrisendar
Togstangir
Upphengjur
Bremsuklossar
Bremsuboröar
Handbremsuborðar
Varahlutir f. bremsur
#naust h.f
SÍDUMÚLA 7—9
SlMI82722