Morgunblaðið - 12.01.1986, Qupperneq 44

44
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR12. JANÚAR1986
Mjög glæsilegt og ég hygg að það
muni einnig verða að utan.“
Af leiklist og fleiru
— Er byggðasafniö þitt stærsta
áhugamál?
„Eg veit það nú ekki. Ég á ákaf-
lega mörg áhugamál."
— Kannski eitthvað gerólíkt?
„Það má kannski segja það. Ég
hef ákaflega mikinn áhuga á leik-
list, og hef starfað mikið í leiklist-
arstarfsemi hér. Leikfélagið er nú
rúmlega tvítugt og ég hef verið
með frá upphafi."
— Mannstu fyrsta stykkið sem
leikfélag Hornafjarðar setti upp?
„Já, það var Ævintýri á göngu-
för og lék ég þá Krang kammer-
ráð.“
— Var það skemmtileg sýning?
„Já, afskaplega. Þegar það var
sýnt var jafnframt vígt nýtt fé-
lagsheimili, Sindrabær, og síðan
hefur að jafnaði verið sett upp
leikrit tvisvar sinnum á vetri.“
— Hvaða sýning er þér eftir-
minnilegust?
„Það var þegar við fórum með
MANNLÍFÁ
AUSTURLANDI
Farið yfir Hólmsá í MýrarsveiL
Skáld-Rósu á sýningu áhugaleik-
félaga á Norðurlönd fyrir tveimur
árum, til Noregs. Það var afar
skemmtileg ferð. Einna skemmti-
legast var hvað leikhúsfólkið var
áhugasamt um ísland og vildi fá
að vita af hverju hlutirnir hefðu
verið svona á íslandi í gamla daga.
Allir settust fram á sviðsbrúnina
að ræða málin. Hvers vegna var
fólk á vergangi?
Ég man eftir einum dönskum
blaðamanni sem sagðist þurfa að
athuga málin betur þegar hann
kæmi heim. Ég sagði honum að
verslunaránauðin hefði leikið Is-
Veríð að veita Hólmsánni 1937.
Fyrir lá að yfirgefa þyrfti 17 býli
yrði það ekki gert Lýður Jónsson
verkstjóri ásamt fjölskyldu sinni.
lendinga svona grátt og hann hafði
aldrei heyrt um neitt þvíumlíkt.
Þetta þarf ég að athuga þegar ég
kem heim, sagði hann.
Svo er mér líka ógleymanleg
Guttormur Þormar:
Guttormur Þormar hreppstjóri í
Geitagerði er fæddur og alinn upp í
Fljótsdal og hefur búið þar lengst
af ævi sinnar. í skógi prýddu um-
bverfi við Löginn, þar sem sést yfir
að Hallormsstað, hefur Guttormur
stundað fjárbúskap og trjárækt,
verið vel virkur í féiagsmálum og
liðtækur í íþróttum eins og verð-
launapeningarnir frá yngri árum
hans bera glöggt vitni.
Hann hefur átt Austurlandsmet í
100, 200, 300 og 400 metra hlaupi,
þó hann hafi alltaf haft mest gaman
af 100 metrunum. Hann vann einnig
til verðlauna í langstökki og þrí-
stökki og var sama met í þeim grein-
um. Eftir að hafa verið í sigursveit-
inni í 4x100 m hlaupi á Landsmóti
UMFÍ á Akureyri 1955, fannst hon-
um tími til kominn aö hætta. Þá
hafði hann verið að, frá því hann
fyrst fór á mót Þingeyinga og Aust-
firöinga fermingarárið.
— Eru íþróttirnar mikið áhuga-
mál hjá þér, Guttormur?
Já, það eru þær enn, og ég fylg-
ist alltaf með. Mér finnst það
þyrfti endilega að endurvekja þessi
mót sem Þingeyingar og Austfirð-
ingar höfðu með sér.
— Hvað varstu lengi í íþróttun-
um?
Fimmtán ár, og keppti meðal
annars á fimm landsmótum UMFÍ.
j Mest í spretthlaupum.
50.000 lerkiplöntur
— Þetta fallega umhverfi sem þú
býrð í hlýtur að vera gott til útivistar.
Ertu útivistarmaður?
Já, maður er auðvitað mikið úti
við. Ég hef verið með búskap hér
frá 1950, var kennari fram til 1954,
en fór þá alveg yfir í búskapinn.
— Það er mikil trjárækt hjá þér,
er það ekki?
Jú, og hefur verið lengi talsverð.
Stærsti kaflinn í henni er Fljóts-
.y dalsáætlunin, sem byrjaði hér
1970. Þá samdi skógræktin við
nokkra bændur um að taka land
undir skógrækt og ég hef verið
með í því. Við ræktum lerki, sem
reynslan sýnir að hefur góðan ár-
angur hér um slóðir. Það þarf á
heitum dögum að halda á hverju
ári, ekki endilega mörgum en vel
• heitum og þessar aðstæður eru hér
| fyrir hendi. Árangurinn hefur líka
fariö fram úr björtustu vonum, nú
eru 40—50.000 plöntur bara í því
landi sem ég hef tekið í þetta,
afföll hafa orðið minni en maður
bjóst við.
Það var byrjað að rækta tré á
Hallormsstað nokkru fyrr en hér,
en hér eru þó tré allt frá fyrstu
árum aldarinnar. Hér er til dæmis
fjallahlynur sem er á 14. metra
og sá hæsti sinnar tegundar á
landinu. Einnig blágreni sem
danskur maður, Flensborg, kom
með yfir Fjarðarheiði árið 1905,
hann var mikill áhugamaður um
skógrækt og þessi ferð hans þótti
merkileg á sínum tíma. Og sem
sagt eitt af fimmtán trjám hafnaði
í garðinum hjá afa mínum, Gutt-
ormi Vigfússyni. Síðan er faðir
minn kom frá námi í Danmörku
1908 var hann mjög áhugasamur
um skógræktina, en þeir höfðu
hana nú aðallega sem hobbí.
— Þannig að þú crt alinn upp við
skógræktina?
Já, það má segja að það hafi
verið almennur áhugi á mínu
heimili fyrir henni. Móðir mín sá
um garðinn, og hér í nágrenninu
eru nokkrir aðrir garðar sem eru
fráþvífyrirl920.
— Attu þér uppáhaldstrjátegund?
Já, það á ég reyndar. Broddfuru.
Hún er harðger og verður allra
trjáa elst, en hún vex afar hægt.
— Hvað er hún orðin hjá þér?
Ætli hún sé ekki í átta metrum.
— Má nokkuð spyrja skógræktar-
mann þeirrar samviskuspurningar
hvort hann geti höggvið tré, jólatré
til dæmis?
Jú, jú, ég hef nú einmitt velt því
fyrir mér hvort ég ætti ekki að
rækta jólatré. En það eru skóg-
ræktarmenn sem segja að það sé
ekki ræktun. Og þó það sé mikil
jólatrjáarækt á Hallormsstað er
ég hræddur um að honum Páli
frænda mínum þar þyki það ekki
mikil ræktun.
Jólin hafa lítið breyst
— Það er stutt fyrir ykkur aö ná
í jólatré?
Já, enda hafa jólin lítið breyst
frá því ég man fyrst eftir mér, við
höfum alltaf haft okkar jóiatré og
svipað skraut lengst af. Jólatréð
er venjulega fura eða greni.
— Verður ekki jólalegt hér á
Fljótsdalshéraði meö öll þessi tré
þegar snjóar?
Jú, en okkur finnst nú oft óþarf-
lega snjólétt hérna. Það getur
nefnilega sett strik í reikninginn
og orðið vatnslaust ef það snjóar
lítið. Hér á upphéraði er lítið um
snjó á veturna og þegar hann
kemur fýkur hann venjulega í
skafla þannig að það er auðvelt
að fara um, en ekki lengi jólalegt
í einu. Ætli ég muni eftir fleiri en
tveimur eða þrem snjóavetrum í
allt. Þó við séum þetta langt inni
í Iandi er miklu snjóléttara hér en
á úthéraði til dæmis.
— Hvað með jólamatinn?
Venjulega eru það rjúpur sem
einhver af heimilinu hefur skotið.
— Er stutt að fara á rjúpu?
Það er nú orðið lítið um rjúpu
hérna, það þykir gott ef maður fær
til jólanna.
— Nú hef ég heyrt að þú hafir
undir höndum gripi sem fornleifa-
fræðingar hafa sýnt áhuga?
Þú átt líklega við silfurhnapp-
ana sem faðir minn fann rétt eftir
aldamótin, líklegast 1908. Hvað
þeir eru gamlir ber fornleifafræð-
ingum nú ekki saman um, en þeir
gætu verið frá því um sextán
hundruð. Þeir hafa varðveist
óskemmdir.
Fyrir nokkrum árum kom hing-
að bandarísk kona, sjáandi, og ég
skrifaði upp eftir henni það sem
hún hafði um þennan fund að
segja. Hún féll í einhvers konar
leiðslu eða trans og þetta er það
sem ég skrifaði um hennar upplýs-
ingar. Silfurhnappar fundnir
skömmu eftir aldamót, finnandi
sýning á Gullna hliðinu, þegar ég
var í hlutverki Jóns.“
— Með þeim texta sem því fylg-
ir?
„Já, mér fannst hlutverkið
skemmtilegt.
Þetta hefur verið mér áhugamál
og miki lífsfylling og ég held að
fólk læri að taka meira tillit hvert
til annars ef það tekur þátt í leik-
listarstarfsemi."
— Hvernig gengur að fá unga
fólkið með?
„Mjög vel. Næsta verkefni leik-
félagsins er einmitt við þess hæfi,
það er Láttu ekki deigan síga,
Guðmundur."
Hætt er við að Gísli hafi ekki
séð það fyrir sem verða vildi er
hann var lítill drengur í Mýrar-
hreppi og las með föður sínum
hlutverk í Skugga-Sveini. Hann las
púkann en var of ungur til að taka
þátt í leiksýningunni. Það kom í
hlut annars drengs og eldri, sem
var orðinn nógu gamall til að fara
yfir vötnin sem lágu yfir sveitinni,
vötn sem tækni, mannafli og ólíkt
árferði hafa nú þurrkað um
ókomna framtíð.
Guttormur Þormar á langan og sig-
ursælan íþróttaferil að baki.
Vigfús Þormar. Bandarískur sjá-
andi sem skoðaöi þá 1976 segir þá
smíðaða í Þýskalandi 1585. Sá er
þá smíðaði hafi lært á Ítalíu.
Danskur eftirlitsmaður með yfir-
völdum hér hafi glatað þeim er
hann var hér á ferð, í opinberum
erindum, árið 1621. Hann hafi
dottið af hestbaki og slasast svo,
að þurft hafi að bera hann til
byggða. Við fallið hafi hnapparnir
losnað af, það er að segja tveir af
átta. Hinir séu í Danmörku og
hafi gengið þar sem erfðagripir í
tíu ættliði, síðast í beinan kvenlegg
í sex ættliði.
Þetta er nú svo sem ekkert frá-
leitt því þeir fundust ekki langt
frá gamalli merkisleið sem liggur
milli Jökuldals og Fljótsdals. Svo
það getur allt eins verið að þessi
maður hafi verið að fara þar á
milli.
— Kitlar þaö ekki forvitnina aö
rcyna aö hafa upp á hinum sex?
Jú, börnin mín sem hafa verið í
Danmörku eru með myndir af
þeim og hafa eitthvað verið að
reyna.
— Fyrst maöur er kominn út í
sérstæða lífsreynslu, hefurðu nokk-
urn tíma séö Lagarfljótsorminn?
Nei, en kemur fyrir að einn og
einn þykist koma auga á hann. Við
viljum ekki láta Lagarfljótsorm-
inn deyja.
— Þú kíkir kannski eftir honum?
Já, auðvitað gerir maður það.
Það eru ótrúleg svipbrigði á fljót-
inu. Þetta er merkilegt vatnsfall,
þar sem það er dýpst er það 90
metra undir sjó. Það er lægsti
punktur á íslandi. Og breiddin á
fljótinu er yfir tveir kílómetrar.
— Hvað með virkjanaáætlanir?
Ég held að sveitungar mínir séu
nú bara ánægðir með frestunina
sem orðið hefur. Þetta verður
mikil röskun, ekki síst félagslega.
Með þessum orðum kveðjum við
Guttorm Þormar og vonum að
hann fái ásamt sveitungum sínum
að njóta þess besta sem falleg sveit
hefur upp á að bjóða hvað sem
breytingum af náttúru eða manna-
völdum líður.