Morgunblaðið - 15.01.1986, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 1986
29
S[GAR
Guðmundur Sigurjónsson fékk
boð um að tefla í Hastings daginn
áður en mótið hófst. Hann lét
stuttan fyrirvara ekki á sig fá
og náði stórmeistaratitli á mót-
inu.
manni til keppninnar um áramótin
1946/47. Guðmundur S. Guð-
mundsson varð fyrir valinu og sett-
ist hann að tafli í Hastings hinn
30. desember.
Varla hefur mótsstjómin búist
við miklu af þessum óþekkta íslend-
ingi enda var við ramman reip að
draga. Frægastur keppenda var
heimsborgarinn Xavier Tartakower
sem hafði sigrað á Hastingsmótinu
árið á undan og virtist ekki ætla
að láta neinn bilbug á sér finna þó
árin væru farin að færast yfir og
hann hefði eytt stríðsárunum í að
beijast með hersveitum Fijálsra
Frakka. Yanofsky var vart af bams-
aldri þegar hann tefldi á öðm borði
Kanadamanna á ólympíuskákmót-
inu 1939 og stóð sig með mikilli
prýði; nú eftir stríðið virtist hann
til alls líklegur. Á skákmótinu
fræga í Groningen fyrr á árinu
1946 hafði hann meðal annars
unnið það afrek að sigra sovésku
skólavélina Mikhæl Bótvinnik, til-
vonandi heimsmeistara.
Tapaði aðeins
einni skák
Stærðfræðikennarinn og dul-
málssérfræðingurinn Conel Hugh
O’Donel Alexander var um þær
mundir langfremsti skákmaður
Englendinga og háifu ári áður en
Hastings-mótið hófst vakti hann
heimsathygli er hann hélt jöfnu
gegn fyrmefndum Bótvinnik í út-
varpseinvígi Sovétríkjanna og Eng-
lands. Harry Golombek tefldi þar á
fjórða borði fyrir England og hélt
sömuleiðis jöfnu; gerði tvö jafntefli
við Isak Bóleslavskí, og væntu
enskir sér mikils af honum. Gerald
Margeir Pétursson er fyrsti al-
þjóðlegi meistarinn sem sigrar á
Hastings-mótinu síðan Hollend-
ingurinn Jan Timman sigraði
ásamt öðrum um áramótin 1973/
74.
Abrahams hafði undanfarin hálfan
annan áratug oft staðið sig með
ágætum á mótum og var frægur
sóknarskákmaður. í margnefndu
útvarpseinvígi var hann eini kepp-
andi Englendinga sem sigraði and-
stæðing sinn; hlaut 1,5—0,5 gegn
stórmeistaranum Vjatéslav Ragóts-
ín. Lodewijk Prins var um langt
skeið meðal fremstu skákmanna
Holiendinga; hann hlaut alþjóðleg-
an meistaratitil þegar slíkum nafn-
bótum var úthlutað árið 1950 í
fyrsta sinn. Þeir Raizman frá
Frakklandi, G. Wood frá Englandi
og Skotinn Dr. James Aitken voru
allir sterkir meistarar, hver í sínu
heimalandi.
Eigi að síður gekk Guðmundur
S. Guðmundsson óhræddur til leiks
og þegar upp var staðið hafði hann
skotið öllum þessum meisturum,
nema tveimur, aftur fyrir sig. Alex-
ander sigraði með yfírburðum og
var hann sá eini sem náði að sigra
íslendinginn og Tartakower tók
annað sætið fyrirhafnarlítið. Með
keppnishörkunni tókst Guðmundi
hins vegar að hrifsa þriðja sætið úr
klóm Yanofskys; þeir Abrahams,
Golombek og allir hinir sátu eftir
með sárt ennið.
Eftirfarandi skák Guðmundar er
að líkindum ágætlega dæmigerð
fyrir skákstfl hans; hann fer sér að
engu óðslega með svörtu mönnun-
um en eftir heldur ráðleysislega
taflmennsku hvíts lætur hann til
skarar skríða. Þegar hvítur gefst
upp er hann næstum leiklaus. Hvít-
ur, dr. James Aitken, var þó enginn
aukvisi; hann varð til dæmis tíu
sinnum skákmeistari Skotlands. En
hér mætir hann ofjarli sínum.
Sigu rvegarar jólaskákmótanna
í Hastings frá upphafi
Ártalið miðast við árið þegar mótið hefst
1920 Yates 1956 Gligoric & Larsen
1921 B. Kostic 1957 Kéres
1922 Rubinstein 1958 Uhlmann
1923 Euwe 1959 Gligoric
1924 Maróczy&Tartakower 1960 Gligorió
1925 Alekhine&Vidmar 1961 Bótvinnik
1926 Tartakower 1962 Gligorió & Kótov
1927 Tartakower 1963 Tal
1928 Colle, Marshall&Takacs 1964 Kéres
1929 Capablanca 1965 Spasskí & Uhlmann
1930 Euwe 1966 Bótvinnik
1931 Flohr 1967 Hort, Gheorghiu, Stæn
1932 Flohr og Súetín
1933 Flohr 1968 Smyslov
1934 Flohr, Euwe & Thomas 1969 Portisch
1935 Fine 1970 Portisch
1936 Alekhine 1971 Kortsnjo & Karpov
1937 Reshevsky 1972 Larsen
1938 Szabó 1973 Kúsjmin, Szabó,
1939 Parr Tal &Timman
1945 Partakower 1974 Hort
1946 Alexander 1975 Hort, Bronstæn
1947 Szabó & Uhlmann
1948 Rossoiimo 1976 Rómanisjin
1949 Szabó 1977 Dzindzikhasvili
1950 Unzicker 1978 Andersson
1951 Gligorió 1979 Andersson & Nunn
1952 Golombek, Medina, 1980 Andersson
Penrose & Yanofsky 1981 Kúpreitsjik
1953 Alexander&Bronstæn 1982 Vaganjan
1954 Kéres & Smyslov 1983 Speelman & Karlsson
1955 Friðrik Ólafsson 1984 Svesnikov
& Kortsnoj 1985 Margeir Pétursson
Júgóslavinn Gligoric hefur oftast unnið í Hastings eða fimm
sinnum. Tartakower, Szabó og Flohr hafa unnið fjórum sinnum
hver; Flohr þar af fjögur ár í röð. 35 ár liöu milli sigra Laszló
Szabó 1938 og 1973. Uhlmann, Hort, Kéres, Euwe og Anders-
son hafa unnið þrisvar; Anderson þar af þrjú ár í röð.
Hvítur: Dr. James Macrae
Aitken
Svartur: Guðmundur Svavar
Guðmundsson
Frönsk vörn
1. e4 - e6, 2. d4 - d5, 3. Rc3
- Rf6, 4. e5 - Rfd7, 5. Rce2 -
c5, 6. c3 - Rc6, 7. f4 - b5, 8.
Rf3 - Db6, 9. dxc3? - Bxc5, 10.
Red4 - b4, 11. Bb5 - Rxd4, 12.
Bxd7+ — Bxd7, 13. cxd4 — Be7,
14. 0-0 - 0-0, 15. Rel - bb5, 16.
Hf3 - f6, 17. Be3 - Hac8, 18.
Rd3 - Bxd3!, 19. Dxd3 - f5, 20.
Hfl - Hc4, 21. Hfcl - Hfc8, 22.
Hxc4 — dxc4, 23. De2 — Dc6, 24.
d5 — exd5, 25. Bxa7 — Bc5+, 26.
Bxc5 - Dxc5+, 27. Kfl - d4, 28.
Hcl - d3, 29. Ddl - Dd4, 30.
g3 — Dxb2.
— og hvítur gafst upp, saddur
lífdaga.
Guðmundur S. dregur
sig í hlé
Árangur Guðmundar á. Hastings
sýnir að bestu skákmenn íslendinga
höfðu fullt erindi í keppni á erlendri
grund og er ekki að vita hvemig
farið hefði ef þeir hefðu oftar lagst
í víking en raun var á. Guðmundur
keppti á erlendri grund og er ekki
að vita hvemig farið hefði ef þeir
hefðu oftar lagst í víking en raun
var á. Guðmundur keppti aðeins á
einu alþjóðamóti eftir Hastings-
mótið; það var á hinu geysisterka
móti í Ámsterdam 1950 og þó hann
næði ekki að ógna efstu mönnum
var árangur hans eigi að síður mjög
sómasamlegur. Guðmundur varð
svo íslandsmeistari 1954 með fullt
hús vinninga og hefur enginn leikið
það eftir honum, hvorki fyrr né síð-
Jólaskákmótið í Hastings 1955/56 X
1 2 3 4 5 6 7 8 9 0
1. Kortsnoj, Sovétr X V2 1 V2 1 V2 V2 1 1 1 -7
2. Friðrik Olafsson V2 X V2 1 Ve 1 1 1 V2 1 -7
3. Ivkov, Júgóslavíu 0 V2 X 1 1 1 V2 1 1 V2 -6.5
4. Tæmanov, Sovétr V2 0 0 X 1 1 1 1 1 V2 -6
5. Darga, V-Þýskaiandi 0 Vz 0 0 X 1 V2 ’/z 1 1 -4.5
6. Persitz, ísrael V2 0 0 0 0 X Vz 1 1 V2 -3.5
7. Fuller, Englandi V2 0 V2 0 V2 V2 X 0 V2 1 -3.5
8. Diazdel Corral, Spáni 0 0 0 0 V2 0 1 X Vz 1 -3
9. Penrose, Englandi 0 V2 0 0 0 0 'Va V2 X 1 -2.5
10. Golomek, Englandi 0 0 V2 V2 0 V2 0 0 0 X -1.5
ar. Upp frá því tefldi Guðmundur
lítið; félagsstörf skákmanna rændu
æ meiri tíma frá honum og þar að
auki fór heiisu hans hrakandi svo
hann átti erfiðara en áður með að
þola þá spennu sem fylgir kapp-
skákum. Guðmundur S. Guðmunds-
son lést fyrir aldur fram árið 1974.
Um það leyti sem Guðmundur
var að draga sig í hlé var kominn
fram á sjónarsviðið sá skákmaður
íslenskur sem hingað til hefur gert
mestan usla erlendis. Hér er engin
þörf á að rekja skákferil Friðriks
Ólafssonar en hann tefldi í fyrsta
sinn á Hastings-mótinu um áramót-
in 1953/54, aðeins átján ára gam-
all. Tveir keppendur frá mótinu
1946/47 voru einnig með í þetta
sinn; Tartakower var nú farinn að
láta undan síga en C.H.O’D. Alex-
ander vann glæsilegasta sigurinn á
ferli sínum er hann varð efstur
ásamt Davíð Bronstæn og vann
báða sovésku stórmeistarana í inn-
byrðis skákum þeirra. Friðrik stóð
sig Ijómandi vel, náði 50% árangri
og vann frægan sigur á Robert
Wade í síðustu umferð. Úrslit urðu
þessi:
1.-2. Alexander, Englandi, og
Bronstæn, Sovétr. 6,5.
3.0’Kelly, Belgíu.
4.-7. Friðrik Ólafsson, Mat-
anovic, Júgóslavíu, Tólúsj. Sovétr.
ogTeschner, V.-Þýskalandi 4,5.
8. Tartakower, Frakklandi 3,5.
9. Robert Wade, Englandi 3.
10. Home, Englandi 2.
Friðrik öðru sinni
til Hastings
Tveimur árum síðar var Friðriki
aftur boðið til Hastings. Hann hafði
á þessum tveimur árum unnið ýmis
afrek við skákborðið, stóð sig til
að mynda prýðilega á svæðamótinu
í Prag og Marianske Lazne árið
1954 og vann stórsigur á argent-
ínska stórmeistaranum Herman
Pilnik í Reykjavík árið 1955. Samt
sem áður bjuggust líklega fáir við
því að hann myndi sigra á Hastings-
'-mótinu að þessu sinni, enda var
það afar vel skipað. Tveir stórmeist-
arar voru meðal keppenda, Tæ-
manov frá Sovétríkjunum og Ivkov
frá Júgóslavíu sem þrátt fyrir
ungan aldur var óðum að skipa sér
í röð fremstu skákmanna. Þama
var og dökkbrýndur piltur frá
Leníngrad sem þá var lítt þekktur
en átti sannarlega eftir að bæta úr
því: Viktor Kortsnoj. Klaus Darga
var feikna efnilegur strákur frá
Vestur-Þýskalandi; hann hafði orð-
ið jafn Oscar Panno frá Argentínu
á heimsmeistaramóti unglinga 1953
en missti af titlinum vegna lægri
Sonnebom-Berger stiga. Jesus Diaz
del Corral var þá komungur Spán-
armeistari en átti síðar eftir að
vinna sér stórmeistaratitil þó hann
hafi alla tíð verið sannur áhugamað-
ur. Persitz var um langt skeið sterk-
asti skákmaður ísraela þó hann
hafi aldrei komist í fremstu röð.
fulltrúar heimamanna voru Golom-
bek „gamli" og tveir efnilegustu
skákmenn Englendinga í þá tíð:
John A. Fuller og Jonathan Pen-
rose. Slæm veikindi áttu eftir að
setja strik í reikning Fullers en
Penrose vann hins vegar enska
meistaratitilinn oftar en nokkur
annar áður en úthaldið brást hon-
um.
Friðrik sýndi það strax í fyrstu
umferð að hann var til alls líklegur.
Þá hafði hann hvítt gegn Mark
Tæmanov, konsertpfanista og
heimsmeistaraefnis í skák frá þvf í
Neuheusen og Ziirich 1953. Skák
þeirra var svona:
Hvítur: Friðrik Ólafsson.
Svartur: M. Evgenívitsj Tæ-
manov.
Enski leikurinn.
1. c4 - Rf6, 2. Rc3 - c5, 3.
Rf3 - Rc6, 4. g3 - d5, 5. cxd5
- Rxd5, 6. Bg2 - Rc7, 7. b3 -
e5, 8. Bb2 - be7, 9. Hcl - f6,
10. Ra4 - Ra6, 11. 0-0 - 0-0, 12.
Rel?! - Bg4!, 13. h3! - Bh5, 14.
Ba3 - Da5, 15. Rd3 - c4?!, 16.
Bxe7 — cxd3, 17. g4 — Rxe7, 18.
gxh5 - Had8, 19. Bxb7! - Db5,
20. Bf3! - e4?, 21. Rc3 - Dg5+,
22. Bg2 - f5, 23. e3! - Hd6, 24.
f3 — Hh6, 25. fxe4 — Hxh5, 26.
Df3 - Rb4, 27. exf5! - Rxf5, 28.
e4 - Dxd2, 29. exf5 - Hhxf5,
30. De4 - Hf4, 31. Hxf4 -
Dxcl+, 32. Hfl - d2, 33. Dxb4
— Hc8,34. Rdl — h6.
— og í þessari vita vonlausu stöðu
féll Tæmanov á tíma.
Signrinn í höfn
í næstu umferð gerði Friðrik
jafntefli við Darga, vann peð og
síðar skákina gegn Diaz del Corral
í þeirri þriðju og bjargaði sér fyrir
hom í skákinni við Penrose í §órðu
umferð. í fímmtu umferð mætti
hann svo Viktor Kortsnoj og hafði
hvítt. Skákin endaði með jafntefli
eftir nokkrar sviptingar og er ekki
að sjá annað af sjálfsævisögu
Kortsnoj en að hann hafí verið
hæstánægður með það. Kortsnoj
hafði forystu á mótinu og hafði til
dæmis unnið Ivkov í ágáetri skák í
fjórðu umferð; hann tefldi af miklu
öryggi og stefndi ótrauður til sig-
urs. Þó lét hann sig hafa það að
gefa landa sínum Tæmanov jafn-
tefli baráttuiaust enda þótt svo
virtist ekki yfír skákborðinu.
Tæmanov var svolítið smeykur við
„Viktor grimma" og taldi hann því
á að í sameiningu „semdu" þeir
skákina fyrirfram. Kortsnoj féllst á
það og skákin — sem að sjálfsögðu
endaði með jafntefli — reyndist hin
mesta baráttuskák! í ævisögu sinni
átti Tæmanov varla orð yfír snilld
þeirra beggja; svo gerði Kortsnoj r
hann dálítið hlægilegan þegar hann
upplýsti hið sanna í sinni bók.
Með frábærum endaspretti tókst
Friðriki Ólafssyni svo að komast
upp að hliðinni á Kortsnoj meðan
Darga, sem hafði byrjað mjög vel,
dróst æ meir aftur úr. Friðrik vann
Golombek í sjöttu umferð eftir að
Englendingurinn hafði leikið af sér
í ágætri stöðu; síðan braut hann
Fuller og Persitz á bak aftur án
ýkja mikilla erfíðleika. Fyrir síðustu
umferðina voru þeir Kortsnoj efstir
og jafnir með 6,5 vinning en fengu *
ólík viðfangsefni í lokaumferðinni.
Kortsnoj hafði hvítt gegn Fuller
sem hafði lítið látið að sér kveða
meðan Friðrik þurfti að veija svörtu
stöðuna gegn Ivkov sem hafði náð
sér vel á strik eftir tapið í 4. umferð
og var kominn í þriðja sætið, aðeins
hálfum vinningi á eftir efstu mönn-
um. En Friðrik stóðst raunina; hann