Morgunblaðið - 15.01.1986, Blaðsíða 45

maður og Birgir sem er vélstjóri.
Snemma réðst Axel í að koma
upp eigin húsnæði og var upphaf
þess það að hann byggði hús við
Holtsgötu 25 ásamt Þórði bróður
sínum af miklum dugnaði milli
áranna 1935 og 1940. Á þeim árum
var erfiðara að byggja hús eins og
flestum mun vera kunnugt, þar sem
fjárskortur var tilfinnanlegur á
þeim tíma og þurfti því mikla út-
sjónarsemi, dugnað og samheldni
þeirra sem að því stóðu, að ráðast
í slíkar framkvæmdir. Axel keypti
einnig fokhelt einbýlishús við
Blönduhlíð og fullgerði hann það
ásamt tengdaföður sínum að mig
minnir og bjuggu þau hjónin þar í
um 10 ár.
Svo kom að þvf að Axel byggði
stórglæsilegt hús að Selvogsgrunni
15 þar sem þau hjónin hafa búið
fram á þennan dag. Axel lagði
gjörva hönd á allar þessar hús-
byggingar sjálfur bæði utan- og
innanhúss, enda lék flest í höndum
hans. Undanfarið hafði Axel búið
sig undir að setjast í helgan stein
og hafði í áföngum selt öll þau
fyrirtæki sem hann átti.
Axel var rólyndur og yfirvegaður
maður og þótt hann væri störfum
hlaðinn varð maður aldrei var við
streitu í fari hans. Hann hafði alltaf
tíma til að sinna hinum mannlegu
hliðum lífsins, enda maður mann-
blendinn og félagslyndur og virtur
af öllum sínum vinum og félögum
fyrir drengilega framkomu.
Axel var mikill náttúruunnandi
og hafði mikið yndi af að ferðast
um landið. Hann var einnig trúaður
maður og kirkjurækinn.
Það er sjónarsviptir að Axel og
við, sem áttum því láni að fagna
að kynnast honum, eigum fagrar
endurminningar um góðan dreng.
Eftirlifandi konu hans og fjöl-
skyldu vottum við hjónin okkar
dýpstu samúð.
Blessuð sé minning hans.
Magnús Haraldsson
Hann hafði um alllangt skeið
ekki gengið heill til skógar. Þrátt
fyrir vanheilsu sfðustu misserin stóð
hann uppréttur svo að segja til hins
sfðasta, harkaði af sér og lét á sem
minnstu bera þótt sárþjáður væri á
stundum. Ekki var aldrinum fyrir
að fara. í dag er rúmlega sjötugur
maður ekki talinn til gamalmenna.
Atorka í hvívetna fylgdi Axel alla
ævi. Það sem hægt var að gera í
dag mátti ekki bíða til morguns.
Vinnudagurinn var því oft allt að
því tvöfaldur. Hann kunni ekki að
hlífa sér. Kannski var það það sem
flýtti fyrir brottförinni.
Foreldrar Axels voru þau hjónin
Sigurgeir Þórðarson (1883-1944)
og kona hans Sigríður Erlendsdóttir
(1875-1965), og bjuggu þau í
Hvammsvík í Kjós. Það er bær á
Hvalfj arðarströnd, svo til beint
niður af Staupasteini, næsti bær
við Hvítanes. Faðir Sigurgeirs og
langafi Axels var Þórður (1856-
1939) sem bjó í Hvammi, austur-
bænum. Hans faðir, Guðmundur
(1817-1890), var bóndi á Valda-
stöðum í Kjós. Móðir Axels, Sigríð-
ur á Efri-Reykjum í Biskupstungum
Þorvarðarsonar (1801-1976) bónda
í Stóra-Klofa á Landi.
Sigurgeir faðir Axels flutti frá
Hvammsvík árið 1910. Við búinu
tók bróðir hans Magnús. Meðal
margra bama Magnúsar var Jó-
hannes, „Nói“, vinnufélagi minn í
Útvegsbankanum, sem er nýlátinn.
Þannig voru Axel og Jóhannes
bræðrasynir. Sigurgeir fluttist til
Reylqavíkur með fjölskyldu sína og
stundaði lengstaf sjómennsku. Þau
settust að f Litlasteinsholti, sem var
lftill bær með burstalagi neðarlega
á Holtsgötunni, niður við Framnes-
veginn.
Þá er Axel leit heiminn f fyrsta
sinn — árið 1914 — var Reykjavík
ennþá lítill bær með aðeins 13 þús-
und manns. Þá var skammdegið
svart í orðsins fyllstu merkingu,
því að rafmagnið var ekki komið,
en Gasstöðin nýlega tekin í notkun.
Morgunblaðið að hefja göngu sína,
með flórum síðum. Þann 20. febrú-
ar segir blaðið frá því að Overland-
bifreið, sem nýkomin var til landsins
hefði oltið útaf einum götuslóðan-
um. Daginn eftir segir blaðið frá
því að bílstjórinn hefði sennilega
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 15. JANÚAR 1986
45
ekki slasast mikið því hann hefði
þegar sést úti á gangi, þó kannski
svolítið haltur að því er virtist.
Ennfremur segir blaðið að skipið
Ingólfur hefði komið ofanúr Borg-
amesi með 9 farþega og þeir allir
taldir upp með nafni. Þá er auglýst
ókeypis háls-, nef- og eymalækning
í Áusturstræti 22. Þannig var
Reykjavík í þá daga.
Órlagadísimar vom mættar við
vöggu litia drengsins og þær voru
svo sannarlega gjöfular. í vöggu-
gjöf fékk Axel alla þá bestu kosti
sem prýða mega einn mann, og
bærinn sem átti eftir að verða að
fagurri borg eignaðist góðan son.
Axel var alveg einstakt Reykjavík-
urbam. Sjálfur var hann hafsjór af
fróðleik um Reykjavík fyrri ára,
bæði um menn og málefni. Og það
var gaman að heyra hann segja frá.
Snemma hófst lífsbaráttan. Það
var ekki mulið undir unglingana á
þeim dögum. 14 ára bytjar Axel
að vinna, sér og heimilinu. Systkinin
vom orðin 4: Viktoría Sigurbjörg
f. 1909, Egill f. 1910, Axel f. 1914,
Þórður f. 1916. Móðir Axels hafði
áður átt með fyrri manni sínum,
Nikulási Baldvin Jakobssyni sjó-
manni, f. 1878 d. 1905, tvö böm:
Guðrúnu f. 1900 og Nikulás Baldvin
f. 1905 en hann tók útaf togaranum
Max Pemberton og dmkknaði árið
1938. Öll systkinin áttu eftir að
verða mikið dugnaðar og mann-
dómsfólk. Heyrt hefi ég þess getið
af hve miklum dugnaði bræðumir
byggðu upp á Holtsgötunni, ennþá
óvenju ungir að ámm til slíkra
framkvæmda.
Á ámnum 1928 til 1943 vinnur
Axel hjá Kristni Guðnasyni hf., hjá
Silla og Valda og síðan hjá KRON.
Árið 1943 hefur hann eigin atvinnu-
rekstur, í Barónsbúð í 3 ár. Stofnar
nýlenduvömverslunina Verzlun
Axels Sigurgeirssonar í Barmahlíð
8, þar sem hann líka rak bakarí í
félagi við tengdaföður sinn Þorgils
bakarameistara. Bætir síðan við
annarri nýlenduvömverzlun í Stór-
holtinu. Þannig liðu starfsárin og
vann Axel að framgangi fyrirtækja
sinna af dugnaði og mikilli elju.
Þegar hann eftir áratuga rekstur
seldi verzlanimar þá stóð allt í
blóma. Nokkm síðar keypti hann
verzlunina Málning & Jámvömr á
Laugavegi og rak hana þar til á
síðastliðnu ári. í verzlun og vöm-
dreifingu tel ég að Axel hafí gerzt
brautryðjandi á einu sviði. Ásamt
Silla og Valda, Kidda í Kiddabúð
og Gústa í Drífanda, svo að notuð
séu kunnugleg nöfn þessara miklu
athafnamanna fyrri ára, stofnaði
Axel fyrirtækið Bananasöluna hf.
Starfsemin fólst í því að flytja inn
banana, Chiquita-banana, þroska
þá síðan í sérhönnuðum klefum eftir
leynilegum patentum og dreifa síð-
an I verzlanir vítt og breitt um
landið. Áreiðanlega er ekki allt upp
talið sem Axel tók sér fyrir hendur
í viðskiptalífinu. En öllu því var
eitt sameiginlegt, það tókst allt
prýðisvel, og sannaðist þar gamla
góða orðtakið: „Grær undan hollri
hendi". Axel var í eðli sfnu mjög
mannblendinn, félagslyndur, raun-
ar mikill mannvinur. Hann var
hjálpfús með afbrigðum og mjög
fljótur til þegar á þurfti að halda.
Hann vann að málefnum stéttar
sinnar og naut þar mikils trausts.
í stjóm Félags matvömkaupmanna
var hann um langt skeið. Áxel var
félagi í Frímúrarareglunni og áttum
við þar margar samvemstundimar
í gegnum árin. Hann var þar traust-
ur félagi. Nú sfðustu árin vann
hann sérstaklega að uppbyggingu
reglustarfsins f Vestmannaeyjum.
Árið 1942, 5. september, steigAxel
mikið gæfuspor. Þá kvæntist hann
eftirlifandi eiginkonu sinni Guðríði
Þorgilsdóttur, Guðmundssonar
bakarameistara í Reykjavík. Eign-
uðust þau þijá syni, en þeir eru:
Þorgils f. 1942, byggingartækni-
fræðingur, Axel Sigurgeir f. 1945,
verzlunarmaður, og Birgir f. 1958,
verzlunarmaður.
Þeir sem hafa eignazt mikið
missa lfka mikið, það er lffsins saga.
Við Pálína vottum frú Guðríði inni-
lega samúð, svo og sonunum,
tengdadætmm og afabömunum.
Blessuð sé minning Axels Sigur-
geirssonar.
Sigurður Signrgeirsson
Kristbjörg Eggerts
dóttir - Minning
Næstsíðasta dag nýliðins árs var
til moldar borin Kristbjörg Eggerts-
dóttir, til heimilis að Grenimel 2
hér í borg.
Hún fæddist á Skagaströnd þ.
16. nóvember 1905, og var því ný-
orðin áttræð, er hún lézt hinn 19.
desember 1985. Foreldrar hennar
vom Eggert Jónsson og Þórdís
Kristmundsdóttir. í fmmbemsku
fluttist hún til Blönduóss, en þar
ólst hún upp hjá þeim Skúla Benj-
amínssyni og Þuríði Sæmundsdótt-
ur. Vom þau óvenjuleg um margt.
Hann var jámsmiður, völundur hinn
mesti, allt lék í höndum hans. Ekki
fannst honum það ómaksins vert
að þiggja laun fyrir „greiðasemi við
náungann", slíkt var örlæti hans.
Þuríður var framúrskarandi dugleg
kona og að ýmsu leyti langt á undan
sinni samtíð. Gestakoma var mikil
á heimili hennar. Tók hún oft
næturgesti og sjúka til hjúkmnar
um lengri eða skemmri tíma. Þá
rak hún og greiðasölu. Á þessu
heimili uppvaxtaráranna drakk
Kristbjörg í sig þá manngæzku og
gjafmildi, sem var hennar aðals-
merki æfí alla. Aldrei mátti hún svo
aumt sjá, að ekki reyndi þar um
að bæta. Ung að ámm heldur hún
að heiman til Reykjavíkur.
Sú kynslóð, sem nú er uppi og
fædd er eftir 1930, eða ekki komin
til vits og ára fyrr en í sfðustu
heimsstyrjöld, og þekkir ekki af
eigin reynd skort í neinni mynd,
virðist ekki geta sett sig inn í, né
skilið hörku lffsbaráttunnar fyrir
sína tfð.
Þegar Kristbjörg kemur til
Reykjavíkur sautján ára gömul ríkir
almennt fátækt og atvinnuleysi.
Sökum dugnaðar síns og trú-
mennsku tekst henni þó oftast að
fá vinnu og þannig hafa í sig og á.
Á þessum ámm kynnist hún ungum
dugnaðarmanni, Albert Erlings-
syni, málarameistara. Þau kynni
urðu lífshamingja beggja. Þau
gengu í hjónaband 27. júlí 1927,
og var því skammt í „demantinn".
Þegar þau Kristbjörg og Albert
höfðu stofnað sitt eigið heimili, og
um hægðist, tók hún að sinna
hugðarefnum sínum utan heimilis.
Eins og áður sagði vom líknarmál
henni hjartfólgin. Var hún um ára-
bil í fjáröflunamefnd Thorvaldsens-
félagsins og þar með í Bandalagi
kvenna í Reykjavík. Þá var hún og
félagi í, og tók þátt í, starfsemi
„Vemdar" hér í borg.
Þegar Albert stofnaði fyrirtæki
sitt, „Veiðimanninn", vann hún
fyrirtækinu allt það gagn, sem hún
mátti, og em ótaldar þær stundir,
sem húngafþví.
Þijár dætur eignuðust þau hjón:
Auði, gifta Jóni R. Steindórssyni
yfirflugstjóra hjá Flugleiðum, Krist-
ínu Erlu, gifta Gunnari Finnssyni,
rekstrarhagfræðingi, deildarstjóra
hjá Alþjóðaflugmálastofnuninni, og
Emu, skrifstofustúlku.
Það em nú um það bil 45 ár síðan
sá, sem þetta ritar, kynntist þeim
Albert og Boggu, en svo var Krist-
björg kölluð jafnan af vinum. Á
þann kunningsskap og síðar vináttu
hefír aldrei skugga bmgðið. Veiði-
skapurinn átti hér stóran hlut að
máli. „Sjömenningamir" vom
nokkrir veiðifélagar nefndir, sem
héldu hópinn um áratuga skeið í
„Paradís laxveiðimanna“, Laxá í
Þingeyjarsýslu. í þeim hópi vom
þau Albert og Bogga. Svo samhent
og samstillt vom þau alltaf, að
aldrei var um þau talað nema bæði
I einu. Þar vom á ferð karl og kona,
sem vom eitt. Svo var og í öllu og
annarstaðar allt þeirra líf. Heimilis-
hlýju og gestrisni var viðbmgðið.
Um langt árabil var það föst venja
Alberts og Boggu að halda boð inni
vinum og vandamönnum síðdegis á
gamlársdag. Öllu var þar í hófi
haldið, en gleði mikil. Munu þær
samverustundir lengi í minnum
hafðar.
Ný ylja eftirlifendur sér í þakk-
læti við ljúfar minningar.
Við hjónin og fjölskylda okkar
sendum ástvinum hinnar látnu inni-
legustu samúðarkveðjur.
Sveinbjörn Finnsson
20.jan.—16.apr£L
Zetulió Mímis er nafn á námskeiö-
um fyrir þá sem kunna málin
þokkalega eöa jafnvel prýóilega
en skortir tækifæri til að halda
einu siuni í viku
þeim við. Mímir býður uppá mögu-
leika til að vióhalda mála-
kunnáttunni á skemmtilegan hátt á
veitingahúsinu Gauki á Stöng í
vetur. Umræðustjórarnir eru
erlendir og þu ert á zetuliós-
æfingum einu sinni í viku á mánu-
dögum, hittir sama fólkió við sama
boró á sama tíma, kl. 18.00.
Zetuliðs-æfingar verða haldnar í
sama fólkið
á sama tíma
við sama borð
öðrum tungumálum ef næg
þátttaka fæst.
Upplýslngar
og Innrltun
í sfma
10004
21655
Mímir
ÁNANAUSTUM 15
RITARASKÓLI