Morgunblaðið - 24.01.1986, Blaðsíða 34
34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR1986
Minning:
Karl O. Guðmunds-
son skipstjóri
Fæddur 6. aprfl 1911
Dáinn 16. janúar 1986
Hann var meðalmaður á hæð en
óvenjulega þrekinn og kraftalegur.
Hæglátur í fasi en þó svo að með
sérstökum hætti var augljóst að
undir kyrrlátu og yfirveguðu yfir-
bragðinu bjó viljastyrkur og festa
sem kallaði fram tilfinningu fyrir
þvíafli sem seint eða ekki þiýtur.
Ég átti þess æði oft kost að sjá
Karl Ó. Guðmundsson sýna og beita
viljastyrk sínum bæði í leik þegar
allt lék í lyndi, við störf þar sem
róleg athugun og yfirvegun komst
að tímans vegna og á augnablikum
sem kölluðu á skjót og næsta við-
stöðulaus viðbrögð og í tvígang var
ég viðstaddur þegar hann fyrirvara-
laust þurfti að beita sínu heljarafli
og a.m.k. annað skiptið við aðstæð-
ur þar sem eigið fjör og annarra
velferð var í húfi.
Mörg þessara atvika eru jafn
fersk í minningunni enn í dag og
skeð hefði í gær og bera öll vitni
um óvenjulegt og enda einstakt
karlmenni og trausta og æðrulausa
skaphöfn. Tilveran er stórum lit-
lausari við fráfall þessa góða
drengs.
Karl Óskar Guðmundsson fædd-
ist 9. aprfl árið 1911 að Nýjabæ í
Þykkvabæ og var því rétt tæpra
75 áragamall.
Hann óist upp í Þykkvabænum
til 10 ára aldurs í hópi systkina sem
urðu 12 en alls 11 sem úr grasi
uxu og bræðumir með þvi sérkenni
að heita allir Óskar að seinna nafni.
Árið 1921 flyst hann til Vest-
mannaeyja með foreldrum sínum
og var síðan lengi svo sem þau
kenndur við húsið Viðey þar í bæ.
Æsku Karls og uppvaxtarár
þekki ég af augijósum ástæðum
ekki og hann sjálfur alltaf næsta
fátalaður um eigin hag en þó þykist
ég vita að nóg hafi vinnan verið
og víst að sjómennska var starf
Karls frá unga aldri og alla
starfsæfí og hygg ég að alla tíð
hafi það rúm sem hann skipaði til
sjós þótt vel setið því það veit ég
að hann var afburða- og rejmdar
um margt yfirburðamaður í skip-
rúmi.
Hann fór lengi og enda lengst
af með skipstjóm og stýrimennsku
á þeim fiskiskipum sem hann sótti
á og var sem slíkur bæði farsæll
og vel látinn, ekki síst af samstarfs-
mönnum sínum og skipveijum.
Árið 1935 kvæntist Karl Sigríði
Sveinsdóttur frá Þykkvabæjar-
klaustri í Álftaveri, hinni ágætustu
hæfileikakonu svo sem hún á kyn
til og sem var eins og Karl komin
úr stómm systkinahópi.
Þeir Sigríði og Karli varð fjög-
urra bama auðið; Viðars skipstjóra
á Akranesi, Svanhildar húsmóður
og skrifstofumanns í Reykjavík,
Hrafnhildar húsmóður og hár-
greiðslukonu í Reykjavík og Guð-
mundar vélaverkfræðings og fram-
kvæmdastjóra, einnig í Reykjavík,
bamabömin em orðin 10 og bama-
bamabömin 2 og svo sem vænta
mátti einvalalið og traustir einstakl-
ingar.
Þau Karl og Sigríður bjuggu
fyrstu 11 árin í Vestmannaeyjum
en fluttu þá í sambýli við foreldra
Sigríðar að Skeggjastöðum í Mos-
fellssveit árið 1946 og síðan árið
1949 að Grafarholti í sömu sveit
þar sem þau leigðu íbúð í hluta
hússins að Grafarholti hjá móður
minni.
Það var okkur öllum sem þar
bjuggum fyrir sérstakt happ að fá
þetta góða fólk í sambýlið, ekki síst
móður minni sem þá stóð ein uppi
ekkja með þijá unglinga á erfiðum
aldri og við aðstæður sem að sumu
leyti vom henni mjög erfiðar og á
köflum beinlínis andsnúnar, enda
fór svo að kynnin við þau Karl og
Sigríði og þeirra fólk þróaðist fljótt
í vináttu sem aldrei hefur borið
skugga á og mikil ástæða er til að
minnast og þakka nú við andlát
Karls. Ég veit að móðir mín mat
Karl mikils, sem ráðhollan, hjálp-
saman og traustan heimilisvin og
hefði viljað að það lægi ekki í
þagnargildi.
Sjálfur átti ég þess kost að
kynnast Karli i daglegri önn og
enda starfa lítilsháttar með honum
og undir hans stjóm til sjós og tel
mig því vita vel hvem piýðismann
hann hafði að geyma, þessi hægláti
maður sem á góðri stund var bæði
skemmtinn og gamansamur og
kunni mörgum betur að fara með
kímilegt efni og smáskrýtna frá-
sögn.
Hann var góður verkstjóri og
leiðbeinandi, stjómsamur en ekki
Minning:
Árný Matthías-
dóttir, Grindavík
Jarðarfarar-
skreytingar
Kistuskreytingar, krans-
ar, krossar.
Græna höndin
IGróðrarstöð við Hagkaup,
simi 82895.
ATHYGLI skal vakin á því, að
afmælis- og minningargreinar
verða að berast blaðinu með góð-
um fyrirvara. Þannig verður
grein, sem birtast á í miðviku-
dagsblaöi, að berast í síðasta lagi
fyrir hádegi á mánudag og hlið-
stætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn
látni ekki ávarpaður. Þess skal
einnig getið, af marggefnu til-
efni, að frumort Ijóð um hinn
látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins.
Handrit þurfa að vera vélrituð og
með góðu línubili.
Fædd 25. október 1958
Dáin 15. janúar 1986
Kallið er komið,
kominernústundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimirkveðja
vininn sinn látna,
er sefúr hér hinn síðsta blund.
(Vald. Briem.)
Kallið er komið — okkur öllum
að óvörum, svo ótímabært að okkur
öllum finnst með svona tilfelli,
þegar ungt fólk í blóma lífsins á í
hlut og framtíðin virðist blasa við,
björt og fogur. Við minnumst í
örfáum orðum okkar elskulegu
systurdóttur, Amýjar Matthías-
dóttur, sem andaðist eftir stutta
legu, aðeins 27 ára gömul. Það var
mikil harmafregn fyrir alla hennar
ástvini, eiginmann, böm, foreldra,
systkini og aðra vini. Við stöndum
lítilsmegnug og hljóð gagnvart
smámunasamur og kunni greinilega
sitt fag út og inn, og seint gleymi
ég morgninum á Þistilfirði árið
1950 þegar mb. Þorsteinn sökk eftir
árekstur. Það var fumlaus maður
og kjarkaður sem gaf fyrirskipanir
og fór sjálfur ofan í lúkar á sökkv-
andi bátnum til að vera viss um að
enginn væri þar eftir niðri og til
að bjarga dóti háseta sinna.
Kannski var enginn í stórri hættu,
hver vill dæma um það, en feginn
var ég við lúkarskappan þegar hann
kom upp aftur.
Karl reri margar vertíðir frá
Reykjavík, Hafnarfirði og síðan frá
Akranesi og endaði sjómennsku
sína þar með syni sínum, Viðari,
annáluðum skipstjóra og farsælum,
en síðustu æviár sín lifði Karl kyrr-
látu lífi í Reykjavík.
í hraða og umróti tímans fór svo
að æði mörg síðustu árin sáumst
við varla en ræddumst oft við fyrr
meðan styttra var á milli, hvem veg
þeir sem langdvölum eru að heiman
vilja og geta eytt tíma sínum þegar
frí gefast. Mörg bókin var opnuð
og lesin og æði oft var slegið í spil,
en langt er nú síðan spilað var alla
páskavikuna — næstum dag og nótt
— það leiddist engum þá. Ég trúi
því að Karl hefði getað náð langt
á hvaða mælikvarða sem er ef hann
hefði á sínum tíma haft tækifæri
til að stunda t.d. bridge-spil, maður-
inn var beinlínis snillingur í útspili
til sóknar og varðist af ekki minni
tilþrifum.
Þannig birtast minningamar ein
af annarri og fara allar einn veg.
Karli Ó. Guðmundssyni var ávinn-
ingur að kynnast og hann var gott
að eiga að vini og samferðamanni.
Honum er því margt að þakka við
leiðarlok.
Við Jóhanna óskum honum guðs-
dauðanum, þmngin sorg og myrkri
— og þó. Var okkur ekki gefið
fyrirheit sem við trúum á? „Ég lifí
og þér munuð lifa.“ Ljósið mun lýsa
okkur í bjartari og betri heim. Við
trúum því að við lifum Kkams-
dauðann.
Það var miður desember. Frænka
okkar var að undirbúa jólahátíðina
eins og við öll, önnum kafin við að
búa til fallegar jólagjafir til að
gleðja aðra, einstaklega listfeng
kona. Þá veiktist hún, en harkaði
af sér og sýndi mikið æðmleysi,
því hún lauk því sem hún ætlaði
sér áður en hún gafst upp og var
flutt veik á spítala á Þorláksmessu
og átti ekki afturkvæmt þaðan.
Ámý Matthíasdóttir fæddist í
Reykjavík 25. október 1958. For-
eldrar hennar vom Steinunn Svala
Ingvadóttir Reykjavík og Matthías
Ingibergsson frá Vestmannaeyjum,
og sendum við Matthíasi innilegar
samúðarkveðjur. Steinunn og Matt-
blessunar og við sendum Sigríði og
öðmm ástvinum hans samúðar-
kveðjur.
Einar Bimir
Karl Óskar Guðmundsson fædd-
ist í Nýjabæ í Þykkvabæ og vom
foreldrar hans Guðmundur Einars-
son og kona hans Pálína Jónsdóttir.
Þegar Karl var nokkurra mánaða
gamall fluttu þau að Ytra-Hóli í
Landeyjum, en 10 ára að aldri flutt-
ist hann með foreldmm sínum til
Vestmannaeyja, þar sem faðir hans
gerðist útvegsbóndi í Viðey. Karl
var 3. elsti 12 alsystkina, en þar
af komust 11 til fiillorðinsára og
átti einnig 3 hálfsystkini. Auk bú-
skapar og útgerðar rak faðir hans
einnig fiskverkun og var því auk
fjölmennrar Qölskyldu margt að-
komumanna á Viðeyjarheimilinu á
vertíðum.
Á fermingarárinu hóf Karl sjó-
róðra og stundaði sjósókn sem há-
seti, vélstjóri, stýrimaður og skip-
stjóri fram yfir sjötugsaldur, eða
samfellt í meira en 57 ár. Var hann
í mörg ár útgerðarmaður og skip-
stjóri á eigin bátum, lengst af á
Áreæli VE. Á þessum ámm skiptist
árið í tvær aðalvertíðir, þ.e. hefð-
bundna vetrarvertíð, þar sem sótt
var á gjöful fiskimið við Vest-
mannaeyjar, og sfldarvertíð á sumr-
in við Norðurland. Karl hafði mikla
ánægju af að stunda sfldveiðar og
gerði út á þær „tvflembinga", lengst
af Ársæl og Tý, 35 tonna báta. En
þeim veiðum var þannig háttað, að
2 bátar vom saman um snurpunót.
Var þá eldaður matur í öðmm bátn-
um, en skipveijar á hinum urðu að
stökkva á milli báta úti á rúmsjó
til að matast. Það ríkti eftirvænting
og spenna, þegar sfldin sást vaða
í torfiim, því að engin fískileitartæki
þekktust þá. Ógleymanlegar vom
bjartar sumamætumar, en þegar
niðdimm þokan lagðist yfir, reyndi
á skipstjómarhæfileikana, þegar
eina siglingatækið í brúnni var átta-
viti.
Vorið 1935 giftist Karl Sigríði
Sóley Sveinsdóttur frá Þykkvabæj-
arklaustri og hófu þau sinn búskap
í Vestamannaeyjum. Eignuðust þau
4 böm, Viðar skipstjóra á Akranesi,
Svanhildi húsmóður, Hrafiihildi
bankaritara og Guðmund verk-
fræðing, öll búsett í Reykjavík.
Bamabömin em orðin 10 og bama-
bamabömin 2. Árið 1946 fluttist
fjölskyldan að Skeggjastöðum í
Mosfellssveit, þar sem þau bjuggu
með tengdaforeldmm Karls í 2 ár,
en síðan í Grafarhoiti, þar sem þau
bjuggu í 8 ár í góðu sambýli við
Bryndísi Einarsdóttur, ekkju Bjöms
Bimis og böm hennar. Því næst lá
leiðin til Reykjavíkur þar sem þau
hafa verið búsett síðan.
Þó að Karl væri hættur eigin
útgerð, sótti hann sjóinn af kappi
sem áður, var meðal annars skip-
stjóri á skólaskipum Reykjavíkur-
borgar, m/b Degi og m/b Þórami
og hefur vart verið hægt að velja
betri kennara til að kenna ung-
mennum undirstöðuatriði sjó-
mennsku. 1959 hóf Karl sjósókn
frá Akranesi sem stýrimaður og
síðan skipstjóri á bátum Haraldar
Böðvarssonar. Var Viðar, sonur
hans, stýrimaður hjá honum á m/b
Ver, en síðan gerðist Karl stýrimað-
ur hjá Viðari á m/b Höfrungi og
var með honum fram yfir sjötugt,
síðustu 6 árin á m/b Víkingi. Vom
þeir feðgar mjög samrýndir og
saman til sjós í 30 ár.
Það væri fróðlegt að reikna út
með aðstoð tölvu, þau verðmæti,
sem Karl Ó. Guðmundsson á 57 ára
sjómannsferli sínum hefur flutt að
landi og lagt inn í þjóðarbúið og
hversu lítill hluti þeirra auðæfa
hefur komið i hans eigin hlut, og
annarra sjómanna af hans kynslóð,
sem þó hafa lagt gmndvöllinn að
velferðarþjóðfélagi okkar í dag.
Karl var sterkur maður, en kröft-
unum var beitt aðeins þegar sterkra
og skjótra handbragða var þörf.
Honum var ekki að skapi, að segja
sögur af sjóferðum sínum, en þó
er það vitað, að oft steig hann
krappan dans við Ægi konung, en
alla hans skipsljómartíð var hann
farsæll og auðnaðist að sigla heim
heilu fleyi og heilli skipshöfn úr
hverri sjóferð.
Þó að Karl væri lengstum í hlut-
verki stjómanda um borð, var hann
góður og kátur félagi og oft var
tekið í spil um borð þegar tóm gafst
til. Hafði hann eignast marga góða
vini meðal fjölmargra skipsfélaga
sinna.
Þa 4—5 ár, sem Karl hefur verið
í fríi frá sjósókn, hafa verið honum
dýrmætur tími. Nú gafst tóm til
að vera samvistum við íjölskylduna
og var það ekki síst mikils virði
fyrir afabömin sem hændust mjög
að afa sínum. Farið var í veiðiferðir
með eiginkonu og bömum og rennt
fyrir lax og silung í fallegum veiði-
ám. Hann hafði ávallt mikla ánægju
af spilum (bridge) og tafli og spilaði
sfðustu árin mikið við jafnaldra sína
og félaga f félagsstarfi eldri borgara
í Reykjavík. Sfðasta deginum sem
hann lifði varði hann við spil og
tafl, og Iagðist hress til hvflu um
kvöldið en stundu síðar var hann
kallaður til sinnar hinstu sjóferðar.
Við systkinin þökkum mági okk-
ar samfylgdina og biðjum þess að
sorg aðstandenda megi víkja fyrir
minningunni um góðan dreng.
Guð blessi minningu hans.
Einar S. M. Sveinsson
hías áttu auk Ámýjar aðra dóttur,
Ingibjörgu Karen. Þau hjón slitu
samvistir. Þær systur voru mjög
samiýndar og fluttu með móður
sinni til Grindavíkur.
Síðar giftist Steinunn móðir
þeirra sæmdarmanni, Sæmundi
Jónssyni skipstjóra sem bjó þeim
hlýlegt og fallegt heimili og ól
dætumar upp sem sínar eigin og
reyndist þeim í alla staði besti faðir.
Ámý lauk bamaskólaprófí f
Grindavík og var síðan í tvo vetur
í Hlíðadalsskóla. Kynnist hún þar
sínum ágæta eiginmanni, Emi
Kjæmested, ættuðum úr Keflavík.
Eignuðust þau tvö böm. Þau eru:
Hildur fædd 39. nóv. 1976 og
Sæmundur Öm fæddur 2. mars
1980. Þau kveðja nú mömmu sfna
svo ung að ámm og sár er söknuður
þeirra.
Systir okkar Steinunn átti þijár
dætur, sú elsta er Lilja Ósk, búsett
í Súðavík, gift Jónatan Ásgeirssyni
og eiga þau þijú böm, Ingibjörg
Karen er búsett í Grindavík, gift
Brian Lenn Thomas og eiga þau tvö
böm.
Systumar vom mjög samrýndar
og því miklar samgöngur á milli
ljölskyldna þeirra. Við emm mörg
sem söknum Ámýjar. Hún sem var
svo hress og glöð, heil og sönn.
’ *
Hafði mikinn áhuga á ýmsum
hugðarefnum svo sem JC-hreyfing-
unni, sem hún var virkur þátttak-
andi í og þótti það góður félags-
skapur. Við eigum margar góðar
og kærar minningar um Ámýju
frænku sem aldrei gleymast. Við
fjölskyldur okkar munum alla tíð
þakka fyrir tilveru hennar og biðj-
um guð að varðveita framtíð bama
hennar og gefa þeim, eiginmanni
hennar, foreldmm og öðrum vanda-