Morgunblaðið - 28.01.1986, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. JANÚAR1986
200 íslendingar áttu góð jól
í sumarveðri á Kanaríeyjum
lausu kvenfólki. Ekki er þetta betra
hjá karlmönnunum, t.d. hafa rútu-
bílstjórar sem eru Qölmenn stétt
ekki fengið kauphækkun síðan
1979 og þó hefur verðbólgan vaxið
geysilega.
Er ég spurði Auði hvort ekki
væru kvennasamtök hér, sem stæðu
vörð um réttindi kvenna sá ég á
Jólahátið Norðurlandabúa hófst með sænskri messu kl. 18 á aðfangadag í nýtiskulegri og fallegri
kirkju í miðbænum i Playa del Ingles á Gran Canaría. En 200 íslendingar voru þar um jólin.
— eftir Unni
*
Agústsdóttur
Playa del Ingles,
Gran Canaria 5. janúar 1986.
Hér á Gran Canaria rann að-
fangadagur jóla upp sem blíðasti
sumardagur á íslandi. Annasamt
var hjá eyjaskeggjum, því verslanir
voru opnar til kl. 20 og veitinga-
staðir opnir fram eftir öllu kvöldi.
Þeirra hátíð byijar seinna um kvöld-
ið.
Um 200 íslendingar munu hafa
dvalið um jolin hér á Playa del
Ingles og áttum við hér indæla jóla-
daga.
Hjá okkur Norðurlandabúum
hófst hátíðin kl. 18 með sænskri
messu í kirkju hér miðsvæðis,
Templo IScuménico. Kirkjan er
ákaflega fögur og heillandi. Hún
er mjög nýtískuleg, loftið er úr
brenndri furu og skipt í fjögur
stafloft. Er eitt utandyra og hljómar
allur söngur mjög vel þar. Sú hlið
er snýr að götunni, þar sem inn-
gangurinn er, er úr fléttuðu jámi
og er það mótað eins og rósir svo
að alltaf sést inn í kirkjuna þótt
hún sé lokuð.
Altarið er stór ótilhöggvinn
steinn og altaristaflan er mjög
fagur steindur giuggi eftir lista-
manninn Gíralæi, hún er eins og
sólarupprás og snýr í vestur. Þegar
síðdegissólin skín í gegn er kirkjan
dásamlega falleg, enda er hún oft
þéttsetin um það leyti. Það er ætíð
eitthvað um að vera þar, söngur
eða hljóðfæraleikur. Eitt kvöldið
hljómaði út { hlýjuna Heims um ból
leikið á blásturshljóðfæri — ég held
básúnu - og stóð stór hópur utan-
dyra. Kl. 24 á aðfangadagskvöld
var kaþólsk messa, þá hópuðust
innfæddu flölskyldumar þangað í
kvöldblíðunni með smáböm og
komabömin í fanginu. Kirkjan var
troðfull, en við stóðum um stund
utandyra. Var söngurinn mjög há-
tíðlegur, messan er fólkinu mikil
trúarathöfn og taka allir þátt í
henni. Kirkjan minnir mig mikið á
Kopavogskirkju, þær em byggðar
í sama stíl.
Á aðfangadagskvöld var á boð-
stólum íslenskur matur á veitinga-
staðnum Cosmos, sem er í eigu Is-
lendinga. Þar var afbragðs gott
hangikjöt og kartöflur með „upp-
stúf“. Sumir höfðu haft með sér
hangikjöt að heiman og eyddu
kvöldinu heima hjá sér.
Á jóladag efndu fararstjórar ís-
lensku flugfélaganna hér tii stór-
kostlegrar jólagleði á veitingastað
örstutt frá kirkjunni. Fararstjórar
hér em Auður Sæmundsdóttir og
Klara Baldursdóttir fyrir Flugleiðir.
María Perillo fyrir Amarflug og
fyrir Sólarflug (Air-tour) Sigrún J.
Oskars. Jólagleðin hófst kl. 14.
Auður bauð alla gesti velkomna.
Sunginn var jólasálmur og síðan las
húnjólaguðspjallið.
Sest var að snæðingi og að því
loknu „byijaði ballið". Þama var
stór hópur af bömum og setti það
indælan svip á hófið. Jólasveinnin
söng og lék sér við bömin, fullorðna
fólkið var viljugt að dansa við þau
og „þjóðkórinn" söng af innlifun
íslensk jóla- og dægurlög, sem
gerðu mikla lukku. Þannig leið
tíminn fram til kl. 18 þá sungu allir
„Heims um ból“.
Frú Kristín Snæhólm fyrrverandi
yfirflugfreyja þakkaði fyrir hönd
jólagestanna þessa frábæm jóla-
gleði og síðan þakkaði Auður öllum
fyrir komuna og allir gengu út í
sumarblíðuna. Nokkrir Islendingar
sem búsettir em í Lúxemborg vom
þama og jók það á jólagleðina.
Lesnar góðar bækur
Ég minntist á að kirkjan hér
hefði minnt mig á Kópavogskirkju,
bæði að útliti og öðm. Er ég fór
að heiman, vom okkur gefnar tvær
bækur, önnur þeirra var „Gerður"
sem Elín Pálmadóttir sendi frá sér
fyrir jólin. Eftir lestur bókarinnar,
vil ég taka undir orð Barböm Áma-
son, sem Elín hefur eftir henni í
bókinni: „Ég efast um að þjóðin
muni nokkum tíma gera sér grein
fyrir, hve mikið hún hefir misst."
Það er mikill fengur að bók Elínar.
Hún er mjög vel skrifuð, frjó, full
af lífi og vel farið með efnið. Gerður
hefur vart yfirgefið hug minn um
þessi jól. Elín hefur reist listamann-
inum veglegt minnismerki, þessari
elskulegu, hugrökku stúlku, sem
sjálfsagt hefði orðið heimsfræg ef
henni hefði enst aldur til. Vil ég,
of fleiri hér, bjoða Elínu velkomna
á rithöfundabekkinn.
Hin bókin er 2. bindi bókar
Sveins Sæmundssonar um Guð-
mund Kjæmested. Hún er mjög
skemmtileg og fróðleg, enda er
Sveinn frábær rithöfundur og ævi-
starf skipherrans glæsilegur lífs-
ferill. Það hefur verið mikið talað
um bækur hér um jólin og oft er
maður spurður hvað maður sé að
lesa. Ég á von á fleiri bókum, „Lífs-
sögu Aðalheiðar Bjamfreðsdóttur,
bók Huldu Á. Stefánsdóttur og 3.
bindis sögu Karvels Ögmundssonar.
Em allar þessar bækur frábær
heimildarrit, sem varða mikið sögu
íslands.
Á morgun er þrettándinn, þá er
mikið um að vera hjá heimamönn-
um. Allar verslanir lokaðar. Þá er
„gjafadagur" innfæddra, farið til
vina og vandamanna með gjafir og
niðri í Las Palmas er mikið um að
vera, skrautsýningar og skrúðgöng-
ur á götunum.
Eyjarnar gróðursælar
Ég átti tal við Auði Sæmunds-
dóttur, sem veitir skrifstofii Flug-
leiða forstöðu. Hún hefir búið hér
í 8 ár og gjörþekkir allt. Mig fysti
að vita eitthvað meira um þessar
„sælueyjar" sem við íslendingar
leitum svo mikið til.
Enginn veit með vissu, hveijir
fmmbyggjar vom hér eða hvaðan
þeir komu.
Gran Canaría er mjög hálend,
hæsti tindurinn 1950 metrar. Hér
inni á milli fjallanna í döiunum, t.d.
í Guyardeque-dalnum hefur fólkið
einangrast, býr í hellum og hefur
skepnumar í neðsta helli, em algjör
náttúmböm og Iifa gjörsamlega
ólíkt því sem eyjaskeggjar gera í
þorpunum niður við ströndina.
Auður segir að allar eyjamar séu
mjög fallegar. Tenerife og La Palma
séu mjög gróðursælar, en sólríkasta
eyjan sé Gran Canaría.
Atvinnuleysi er mikið hér, sér-
staklega hjá ungu fólki og karl-
mönnum. Aðalatvinnugreinin er
þjónusta við ferðamenn, enda heim-
sóttu þijár stærstu eyjarnar tvær
milljónir ferðamanna síðastliðið ár.
Húsmæður og ungar stúlkur vinna
mikið við þjónustustörf á hótelum
og veitingastöðum. Ég spurði Auði
hvort útivinnandi konur hefðu engin
stéttafélög, hún kvað það ekki vera,
því ef einhver kvartaði þá gæti hún
bara farið, því nóg væri af atvinnu-
svipnum á henni að svona spuming
á Kanaríeyjum kæmi aðeins frá
fávísri konu.
Mikil bananarækt erh ér á norð-
ureyjunni og allskonar grænmeti
er ræktað hér. Kaffiplantan þrífst
hér, en nægir vart til eigin neyslu.
Allar mjólkurafurðir og kjöt er
innflutt, en mjólkurvörar mikið til
unnar hér.
Lítill munur er hér á hitastigi
sumars og veturs. Spánveijar flýja
hitann á Spáni og em flölmennir
hér á sumrin, þó hitaköst geti komið
einu sinni til tvisvar á sumri, þá
blása þurrir heitir vindar frá Afríku,
þurt heitt rok, og kallast „siroco",
en það stendur sjaldan nema nokkra
daga.
Allt er rólegt hér í stjómmálun-
um. Eyjaskeggjar virðast ánægðir
siðan þeir fengu heimastjóm fyrir
nokkmm ámm og eiga fulltrúa á
spænska þinginu.
Skólamálin segir Auður vera
sæmileg. Eftir sex vetra nám í
bama- og unglingaskóla hafa ungl-
ingar aðgang að háskólanum á
Tenerife, samgöngur við þá eyju
Sagan af ShevcluMiko, grein X
Líður að leiðarlokum
eftirÁrna
Sigurðsson
Það var ráðamönnum í Kreml
nokkurt áhyggjuefni að vinna með
Kissinger þáverandi öryggismála-
ráðgjafa Nixons, í samningaviðræð-
um stórveldanna 1972. Þeir gáfu
honum jafnvel gælunafn er þeir
notuðu sín í millum, „Kisa“, er á
rússnesku merkir köttur og með
þeirri nafngift sennilega verið að
vísa til slægðar og klókinda Kiss-
> ingers.
Shevchenko gefur til kynna í
æviminningum sínum, Breaking
with Moscow, að Gromyko þáver-
andi utanríkisráðherra Sovétríkj-
anna virði Bandaríkjamenn og vald
þeirra mikils og segir að hann meti
Bandaríkin fyrst og fremst út frá
styrk þeirra og áhrifavaldi á al-
■ þjóðiegum vettvangi. Ólíkt mörgum
- Kremlveijum hefur hann þá stað-
föstu trú að Bandaríkin séu ekki
aðeins meginmótheiji Sovétríkj-
anna heldur og einnig samheiji
þegar hagsmunir ríkjanna fara
saman til styttri og lengri tíma litið.
Gromyko tals-
maðurþíðu?
Það er skoðun Shevchenkos að
Gromyko hafi og sé enn fylgjandi
þíðu í samskiptum risaveldanna og
sé einn aðalhvatamaður þess innan
veggja Kremlar. Það gengur á skjön
við skoðanir ýmissa vestrænna sér-
fræðinga er hafa látið sig þessi mál
eitthvað varða. Þeir hafa fengið
Gromyko þann vafasama heiður að
vera aðaltalsmaður og arkitekt
harðlínustefnu stjómarherranna í
Kreml. Þetta telur Shevchenko vera
í meginatriðum rangt. Gromyko er
að sögn Shevehenkos aðalhvata-
maður þeirra hlýnandi stefnu er
virðist vera í sókn nú um þessar
Andrei Gromyko
mundir í Moskvu.
Það var í raun Gromyko en ekki
Dobrynin sem var Sovétmegin við
enda Kissinger-Dobrynin-samn-
ingaleiðarinnar, þann tíma er Nixon
sat í Hvíta húsinu. Þegar skýrslur
Dobrynins um framgang viðræðn-
anna bámst til Moskvu var það
Gromyko er sá þær fyrstur manna
og ákvað í hverra hendur þær bár-
ust. Tillögur Gromykos réðu svo
úrslitum um ákvarðanir í málefnum
er lutu að sambandi risaveldanna.
En hvers vegna hefur ekki áhrifa
Gromykos gætt betur og þau stuðl-
að frekar að þíðu í samskiptum
risaveldanna? Því svarar Shevc-
henko á þá leið að frerinn í sam-
skiptum Bandaríkjanna og Sovét-
ríkjanna sé hvorki afleiðing stefnu
eins manns, hversu valdamikill sem
hann kann að vera, né heldur eins
sérstaks viðburðar. Gromyko deilir
völdum með öðmm lykilvaidhöfum
í Kreml. Shevchenko segir að allir
séu þeir, þ.m.t. Gromyko, nokkuð
herskárri og viðkvæmari en venju-
lega, þó leiðtogafundurinn í Genf
hafi að nokkm bundið enda á það.
Að sögn Shevchenkos var kulda-
kastið í samskiptum risaveldanna
eftir að Reagan var kjörinn forseti
eðlilegt, enda ýmis vandamál er
heijuðu á öldungana í Moskvu.
Streita og valdabarátta í Moskvu
var vegna tíðra leiðtogaskipta og
veikrar forystu. Stríðið í Afganistan
tók líka sinn toll, hafði dregist á
langinn og stendur enn.
Gromyko dregnr
sig í hlé
Stuttu eftir útkomu æviminninga
Shevchenkos dró Gromyko sig í
hlé, Iét af störfum utanríkisráðherra
eftir hartnær 30 ár á valdastóli og
tók við hinu valdalitla embætti
forseta Sovétríkjanna. Þannig er
ljóst að hann er að nokkm leyti
sestur í helgan stein þó enn hafi
hann töglin og hagldimar í mótun
utanríkisstefnu Sovétríkjanna.
Óvíst er hvort Shevardnatse núver-
andi utanríkisráðherra Sovétríkj-
anna nái nokkum tíma því ægivaldi
er Gromyko hafði og hefur senni-