Morgunblaðið - 02.02.1986, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR1986

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aðstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Askriftargjald 450 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 40 kr. eintakið.
Æskufolk o g
eiturlyf
Eiturlyfj'aneysla ungs fólks
er mikið áhyggjuefni. Ól-
afur Ólafsson, landlæknir,
skýrir frá því í grein í Morgun-
blaðinu á þriðjudag, að enda
þótt regluleg neysla kannabis
virðist ekki hafa aukist hér á
landi og í öðrum norrænum
löndum á síðustu þremur til
fjórum árum, virðast fleiri hafa
prófað efnið en áður og inn-
lögnum á meðferðarstofnanir
hefur fjölgað verulega.
í grein landlæknis kemur
fram, að könnun á fíkniefna-
notkun íslenskra unglinga,
sem gerð var 1984, hefur leitt
í ljós að tæplega 17% unglinga
á aldrinum 15—20 ára hafa
einhvem tímann notað
kannabis, þar af 20% pilta og
14% stúlkna. Á Reykjavíkur-
svæðinu höfðu um 22% prófað
efnið, en tæplega 10% annars
staðar á landinu. í elsta aldurs-
hópnum sögðust allt að 40%
hafa prófað hass einu sinni eða
oftar.
Að baki þessum tölum er
átakanlegur vemleiki eins og
lesa mátti síðasta sunnudag í
viðtali blaðamanns Morgun-
blaðsins við 16 ára gamla
Reykjavíkurstúlku, sem lenti í
víti áfengis og eiturlyfla tíu
ára gömul. Á sama tíma og
jafnaldrar hennar fá að njóta
unglingsáranna og þeirra eft-
irvæntinga og vona, sem þeim
fylgja, þjáist þessi unga stúlka
af lifrarbólgu á háu stigi og
verður að taka inn lyf daglega
vegna þess að hjarta hennar
er farið að gefa sig. Hún hefur
margsinnis komist undir hend-
ur lögreglu vegna ölvunar og
eiturlyfjaneyslu á almanna-
færi, hlotið skilorðsbundinn
fangelsisdóm vegna ávísana-
misferlis, farið í fóstureyðingu,
verið á sjúkrahúsum, ungl-
ingaheimili og öðrum með-
ferðarheimilum. Hún kveðst
segja sögu sína í þeim tilgangi,
að hún geti orðið öðrum víti
til vamaðar. Það er líka til-
gangur blaðsins með birtingu
viðtalsins.
Lýsing stúlkunnar á veröld
íslenskra eiturlyQ aneytenda,
sem óhjákvæmilega verður
einnig heimur afbrotamanna,
lætur engan ósnortinn. Sú
spuming er áleitin hvers vegna
fólk ratar í slíka ógæfu. Auð-
vitað eru engin einhlít svör til,
en landlæknir vekur athygli á
því að verulegur hluti unglinga
hér á landi, sem leitar til
meðferðarstofnananna, kemur
frá heimilum þar sem sundr-
ung í fjölskyldulífi og ofneysla
áfengis og jafnvel annarra
vímuefna er algeng. Hann
telur, að leggja beri því mikla
áherslu á að styrkja fjölskyldu-
og heimilislíf. „Traust heimili,
nægilegur tími til samvista
foreldra við böm sín, gott
samlíf, aðhald í uppeldi, sam-
fara góðum menntunarmögu-
leikum og tómstundaiðju eflir
sjálfstraust og sálarstyrk ungl-
inga og gagnar þeim vel á lífs-
brautinni," segir landlæknir.
Undir þessi orð tekur Morgun-
blaðið heilshugar.
Landlæknir vekur einnig
réttilega athygli á nauðsyn
þess að fræða ungt fólk um
skaðsemi áfengis og eiturlyfja.
í því viðfangi bendir hann á,
að það sé reynsla Norðmanna,
Svía og Bandaríkjamanna að
samfara öflugri fræðslu hafí
neysla kannabis meðal ungl-
inga minnkað. Loks segir
hann, að mikilvægt sé að vinna
gegn smygli á fíkniefnum og
sölu þeirra hér á landi.
Forvamir á sviði fíkniefna-
mála eru að sönnu ákaflega
þýðingarmiklar. í ljósi þess
hversu lítið samfélag okkar
íslendinga er ættu þær að
geta verið mun árangursríkari,
en víða í útlöndum. Eftirlit
með sölu fíkniefna ætti líka
að geta verið auðveldara í
Reykjavík, þar sem vandinn
er mestur, en í stórborgum
erlendis. Það hvarflar ekki að
nokkrum manni, að unnt sé
að uppræta neyslu fíkniefna í
eitt skipti fyrir öll, frekar en
annað mannanna böl. Sú
spuming vaknar hins vegar
hvort ekki sé hægt að ná veru-
legum árangri með því að
samhæfa aukna fræðslu um
afleiðingar eiturlyfj anotkunar
og stórfellda atlögu að fíkni-
efnamarkaðnum. Lýsing ungu
stúlkunnar í Morgunblaðsvið-
talinu á því hversu auðvelt er
að nálgast flestar tegundir
eiturlyija hér í Reykjavík er
uggvekjandi. „Þú ferð bara
niður á Hlemm eða niður á
Torg, bíður smástund og lætur
skiljast á hreyfíngunum að þú
sért að leita," segir hún og
bætir við: „Ánnars er þetta
komið um allt núna, meira að
segja hægt að versla á öllum
skemmtistöðum." Við höfum
sýnilega sofíð á verðinum og
það er orðið tímabært að vakna
meðan öll ráð hafa ekki verið
tekin úr höndum okkar.
Iumdeildri ályktun um stefnu
íslendinga í afvopnunarmálum,
sem samþykkt var samhljóða á
Alþingi 23. maí 1985 segir
meðal annars: „Alþingi ályktar
að beina því til ríkisstjórnarinn-
ar að styðja og stuðla að alls-
heijarbanni við tilraunum, framleiðslu og
uppsetningu kjamavopna undir traustu
eftirliti, svo og stöðvun á framleiðslu
kjarnakleyfra efna í hemaðarskyni, jafn-
framt því að hvetja til alþjóðlegra samn-
inga um að árlega verði reglubundið dregið
úr birgðum kjarnavopna. Þessu banni og
samningum um niðurskurð kjamorku-
vopna verði framfylgt á gagnkvæman hátt
þannig að málsaðilar uni því og treysti
enda verði það gert í samvinnu við al-
þjóðlega eftirlitsstofnun."
Eins og sjá má er ekki gengið svo Iangt
í þessari ályktun að krefjast þess, að kjam-
orkuvopn verði þurrkuð út af yfirborði
jarðar. Að vísu má skilja orðalagið með
þeim hætti, ef menn vilja. Nú em umræður
hafnar um það í erlendum blöðum, hvort
„útþurrkunarstefna“ af þessu tagi sé
raunhæf eða ekki. Tilefni umræðnanna er
ekki þessi samhljóða ályktun Alþingis ís-
lendinga heldur nýjustu tillögur Mikhails
Gorbachev, flokksleiðtoga Sovétríkjanna.
15. janúar síðastliðinn eða kvöldið áður
en viðræðunefndir Bandaríkjanna og Sov-
étríkjanna um takmörkun vígbúnaðar hitt-
ust á ný í Genf birtist Gorbachev í frétta-
tíma sovéska sjónvarpsins og kynnti eftir-
farandi tillögur:
Á næstu fimm til átta ámm skeri
Bandaríkjamenn og Sovétmenn þau kjam-
orkuvopn sín niður um helming, sem skjóta
má á milli ættlanda þeirra. í þeim burðar-
tækjum, sem eftir verða, séu ekki fleiri
en sex þúsund kjamaoddar. Þá verði
meðaldrægar eldflaugar Bandaríkjamanna
og Sovétmanna í Evrópu fjarlægðar með
öllu.
Frá og með árinu 1990 og á næstu fimm
til sjö ámm skulu önnur ríki hefja niður-
skurð sinna kjamorkuvopna. í fyrstu skulu
þau skuldbinda sig til að hlíta reglum um
„frystingu" og að þau flytji ekki kjamorku-
vopn til annarra landa.
Frá og með 1995 hefji lqamorkuveldin
skipulegan niðurskurð þeirra kjamorku-
vopna sem eftir em, svo að þau verði
þurrkuð af yfírborði jarðar á árinu 1999.
Jafnframt lýsti Gorbachev því yfír, að
Sovétmenn myndu enn um sinn standa við
einhliða skuldbindingu sína um að gera
ekki neinar tilraunir með kjamorkuvopn.
Sovéski flokksleiðtoginn bætti því enn við,
að þessar tillögur byggðu því aðeins á
gildum forsendum, að Bandaríkjamenn
hættu við áform sín um geimvamakerfíð.
Viðbrögð Reagans
Embættismenn í Washington bmgðust síð-
ur en svo ókvæða við tiilögum Gorbachevs.
Þeir ættu að vera orðnir vanir því, að
Sovétmenn hreyfí einhveijum nýmælum á
þessu sviði í hvert sinn, sem fulltrúar
austurs og vesturs hittast á mikilvægum
fundi um alþjóða- og afvopnunarmál.
Einhliða skuldbindingin um að leggja ekki
stund á tilraunir með kjamorkuvopn var
til að mynda upphaflega tilkynnt í þann
mund sem 10 ára afmælisfundur Helsinki-
samþykktarinnar var að hefjast í lok júlí
sl. Hugmyndinni um 50% fækkun lang-
drægra kjamorkuvopna varpaði Gorbach-
ev fram, þegar hann fór í opinbera heim-
sókn til Frakklands í október sl. Síðan
hittust þeir Reagan í nóvember og eftir
fund þeirra bundu menn vonir við, að eitt-
hvað myndi gerast á viðræðufundum
samninganefndanna í Genf, sem hófust
aðnýju 16. janúar síðastliðinn.
í yfírlýsingu, sem Ronald Reagan sendi
frá sér vegna nýjustu tillagna Gorbachevs
nokkru eftir að þær voru kynntar segir,
að við fyrstu sýn virðist þær að ýmsu leyti
„uppbyggilegar". Orðalagið getur að vísu
tæplega verið loðnara, en í því felst þó
vilji um að taka hugmyndunum af vinsemd.
Vill Bandaríkjastjóm að tillögumar verði
ræddar á fundunum í Genf.
Enn hefur ekki verið ákveðið, hvenær
þeir Reagan og Gorbachev hittast á þessu
ári. Þegar þeir kvöddust í Genf var því
spáð, að þeir tækju þráðinn upp að nýju
í Bandaríkjunum í júní. Síðan hafa Sovét-
menn varpað því fram að fundurinn verði
ekki fyrr en í haust. Hvað sem því líður
er ljóst, að á Vesturlöndum að minnsta
kosti vænta menn þess, að leiðtogamir
geri annað og meira þá en að ræða al-
mennt um afvopnunarmál. Það tekst ekki
nema sérfræðingafundimir í Genf beri
einhvem árahgur.
Eilífar vangaveltur
í nútíma fjölmiðlun er það sérstök grein
eins og að rita um tónlist eða skák, að
skrifa um tillögur og gagntillögur í af-
vopnunarmálum og umhleypingana í
samskiptum risaveldanna. Menn þurfa
sannast sagna að vera töluvert áhugasamir
til að fylgjast náið með öllu því, sem sett
er á prent eða sent út á öldum Ijósvakans
um þessi efni. Raunar kemur það oft í ljós
eftir á, að mest af því sem sagt er í vanga-
veltugreinum eða -þáttum á við næsta létt-
væg rök að styðjast ef þá nokkur. Er
furðulegt hve margir eru óhræddir við að
segja fyrir um framtíðina á þessu sviði,
þótt þeir séu margsinnis staðnir að því að
vaða villu og reyk á síðum blaða eða í
útvarpi og sjónvarpi. En menn fá borgað
fyrir þetta eins og að segja fyrir um fram-
vindu efnahagsmála á íslandi eða spá um
veðrið.
Einn þeirra, sem hefur atvinnu af því
að skrifa um þessi mál er Leslie H. Gelb
hjá New York Times. Hann hefur túlkað
tillögur Gorbachevs á þann veg, að nú
virðist Kremlveijum hafa snúist hugur í
tveimur mikilvægum málum: Þeir geti lík-
lega sætt sig við rannsóknir er snerta
geimvamir og viiji að meðaldrægar eld-
flaugar verði fjarlægðar úr Evrópu.
Sé þessi túlkun á tillögum Gorbachevs
rétt marka þær vissulega þáttaskil í um-
ræðum risaveldanna um takmörkun víg-
búnaðar og afvopnunarmál. Reagan lagði
það sjálfur til 1981, að öll meðaldræg
kjamorkuvopn yrðu fjarlægð úr Evrópu -
„núll-lausnin“ svonefnda. Þá máttu Sovét-
menn ekki heyra á það minnst, enda sátu
þeir einir að fullkomnum. meðaldrægum
kjamorkueldflaugum í álfunni á þeim tíma.
Hafíst var handa við að koma bandarískum
Pershing-2 eldflaugum og Tomahawk
stýriflaugum fyrir í Vestur-Evrópu í des-
ember 1983. Ekki er ljóst, hvað Sovétmenn
vilja nú að gert sé við kjamorkuvopn Breta
og Frakka, sem eigendumir líta ekki á sem
meðaldræg í sama skilningi og Sovétmenn.
Þá er enn ósvarað spumingunni um það,
hvort hugmyndir Sovétmanna þýði það
eitt að vögnunum sem bera SS-20 eld-
flaugamar verði aðeins ekið austur úr
evrópska hluta Sovétríkjanna samtímis
því sem bandarísku flaugamar verða flutt-
ar yfír Atlantshaf.
Varnir Evrópu
Raunar er hæpið að túlka tillögu Gorbach-
evs um kjamorkuvopn í Evrópu svo þröngt,
að hún nái aðeins til meðaldrægra eld-
flauga. Hún tekur til allra kjamorkuvopna,
hvað sem þau eru kölluð og hver sem á
þau. Eftir að hafa bent á þessa staðreynd
segir Leslie H. Gelb í einni greina sinna:
„Af þessum sökum standa Bandaríkja-
menn og bandamenn þeirra í Evrópu nú
í fyrsta sinn frammi fyrir kosti, sem þeir
hafa reynt að forðast: Vilja þeir búa í
veröld án kjamorkuvopna, þar sem þeir
þyrftu að takast á við yfirburði Sovét-
manna í venjulegum herafla? Eða vilja
þeir hafna útþurrkun kjamorkuvopna og
treysta áfram á fælingarkenninguna, sem
sækir afl sitt til kjamorkuvopnanna?"
Það er mikil einföldun ef ekki beinlínis
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1986
33
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 1. febrúar
Á Rauðavatni.
Morgunblaðið/Sig.Sigm.
rangt að segja, að aðildarríki Atlantshafs-
bandalagsins hafí aldrei staðið frammi
fyrir þessum kosti. Hversu oft hafa Sovét-
menn ekki hrópað hástöfum, að þeir vilji
öil kjamorkuvopn á bak og burt? Það er
engin tilviljun, að NATO-ríkin treysta á
kjamorkuvamir í Evrópu. Ákvörðun um
þær var tekin, áður en Sovétmenn gátu
í raun ógnað álfunni með kjamorkuvopn-
um. Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir og
margyfírlýstan ásetning, hafa evrópsk
aðildarríki NATO ekki lagt fram nægilega
mikla fíármuni til að efla svo vamir með
hefðbundnum herafla, að hann dygði sem
traust mótvægi gegn skriðdrekum, stór-
skotaliði og mannafla Varsjárbandalags-
ins. Þótt Bemard Rogers, yfírmaður Evr-
ópuherstjómar NATO, hafí lagt fram og
fengið samþykktar nýjar tillögur um fram-
kvæmd vamarstefnunnar í Mið-Evrópu,
er enn gert ráð fyrir, að treyst verði á
vamar- og fælingarmátt kjamorkuvopn-
anna. Markmið hinnar nýju stefnu er að
fresta því í lengstu lög, að grípa þurfí til
kjamorkuvopnanna.
„Útþurrkunartillagan“
En Gorbachev miðar ekki aðeins að
því að útrýma kjamorkuvopnum í Evrópu.
Hann vill að þau verði þurrkuð út af jörð-
unni fyrir árið 2000. Um þetta mál segir
New York Times meðal annars í forystu-
grein, sem birtist í International Herald
Tribune 22. janúar:
„Tiilagan er einföld en einnig nöpur:
Kjamorkuvopn geta ekki orðið neinum
skynsömum manni að gagni; þess vegna
eru þau gagnslaus; þess vegna skulu við
ekkert vera að hafa fyrir að takmarka
þau, við skulum bara losa okkur við þau
í eitt skipti fyrir öll, og það sem allra
fyrst. Jimmy Carter var fyrsti húsbóndinn
í Hvíta hiúsinu, sem fylgdi „útþurrkunar-
stefnu" í kjamorkumálum, þótt hann lýsti
því aldrei, hvað við ætti að taka. Ronald
Reagan hefur gert „útþurrkun" að sið-
ferðislegu baráttumáli til að réttlæta óskir
um draumkenndar vamir, er gerðu hræðsl-
una að óþörfum þætti í fælingarkenning-
unni. Nú gengur Mikhail Gorbachev feti
framar en þeir báðir. Hann spyr sem svo:
vilji menn „útþurrkun" er þá ekki ástæðu-
laust að eyða peningum í ævintýri eins
og „stjömustríðsáætlunina"? Við skulum
gera þau að engu hér á jörðunni, og það
fyrir árið 2000.
Er hér um alvöru tillögur að ræða?
Ekki hvað varðar „útþurrkun" lqamork-
vopna. í heimi, þar sem allar þjóðir hefðu
lýst því yfír, að þær ættu ekki kjamorku-
vopn, yrði sá sem ætti eina bombu kóngur.
Væri það Moamer Kadhafí, þá væri Líbýa
risaveldi; væri það Deng Xiaoping, myndu
Kínveijar loksins krefjast þess að fá aftur
yfírráð yfír Vladivostok.
Kannski Kremlveijar lifí í þeirri trú, að
þeir geti framfylgt „útþurrkunarstefn-
unni“ með því að láta KGB-menn vera á
verði við allar sovéskar rannsóknastofnanir
og við hvem plútóníummola, og svo geti
þeir treyst því, að í opnu þjóðfélagi Banda-
ríkjanna þegi menn yfír öllu því, sem þeir
vita um kjamaklofnun og samruna?
Kannski Vestur-Evrópubúar efíst um að
Bandaríkjamenn grípi til kjamorkuvopna
til að veija þá, en liði þeim betur án kjam-
orkuvopna andspænis óvígum venjulegum
herafla Sovétmanna?
Hinar köldu staðreyndir em þær, að
kjamorkuvopn era ákaflega gagnleg, þótt
þau séu gagnslaus. í 40 ár hafa þau verið
notuð til að fæla Sovétmenn og Bandríkja-
menn frá því að ráðast hvor á annan eða
á mikilvæga bandamenn hvors annars.
Kjamorkuvopn hafa sett þeim þjóðum
skorður, sem ráða yfir öflugum venjuleg-
um herafla. Þau hafa lagt grunninn að
heimsstjómkerfí, sem gerir öflugum þjóð-
um og veikburða kleift að vinna saman
og skapa stöðugleika í heilum meginálfum.
I fyrirsjáanlegri framtíð mun enginn
heilvita sovéskur eða bandarískur ráða-
maður kasta frá sér vopnum, sem era
þeirrar gerðar, að þau tryggja í senn frið
og veita þjóð hans forskot. Eitt er víst að
hvorki Reagan né Gorbachev munu nokkra
sinni vilja standa uppi án kjamorkubrynj-
unnar. Hvers vegna era þeir að stríða fóliri
með draumsýnum? Vegna þess að það
dregur athygli frá erfíðleikum þeirra við
að taka ákvarðanir 1986 að dreyma um
það, sem gerist 2001 og 2015.“
Farið í hring
í stuttu máli þá er það næsta sérkenni-
legt að fylgjast með umræðunum um
kjamorkuvopn undanfarin ár og vera nú
á þeim punkti, að blöð eins og New York
Times skuli í forystugreinum tekin til við
að minna menn á, að þrátt fyrir allt sé
ekki skynsamlegasta úrræðið í öryggis-
og friðarmálum, að gera öll kjamorkuvopn
óvirk eða þurrka þau beinlínis út úr
mannkynssögunni.
Hér skal því síður en svo haldið fram,
að ritstjórar New York Times hafí einhvem
tíma haft aðra skoðun en þessa í kjarn-
orkumálum, en hitt er ljóst, að það blað
hefur eins og mörg önnur kynt undir
mörgum tillögum, sem hníga í sömu átt
og óskhyggjuhugmyndir á borð við þær,
sem Alþingi samþykkti samhljóða í maí
1985.
Á þingi á liðnu hausti kom fram, að
vinstrisinnar líta síður en svo á ályktunina
frá því í vor sem endanlega niðurstöðu
Alþingis í þessum efnum. Þeir hafa haft
uppi ýmsa tilburði, sem miða að því að fá
þingheim til að samþykkja einhveijar til-
lögur á borð við það, sem Gorbachev hefur
nú kynnt. Enda hefur verið rækilega á það
bent víða um lönd, að þessi tillögusmíð
Sovétmanna sé einkum stunduð til að
ganga í augun á alls kyns friðarhópum á
Vesturlöndum í von um að þeir herði nú
andróðurinn á ný gegn hinni sameiginlegu
varnarstefnu.
Það er ástæðulaust annað en búa sig
undir langar framhaldsumræður um kjam-
orkuvopnin, gildi þeirra og leiðir til að
hindra að þeim verði nokkra sinni beitt.
En í því efni mega menn ekki einblína á
vopnin. Þeir verða að huga að því hver
heldur á þeim, því að það er hann, sem
ákveður að nota þau. Einmitt þess vegna
má aldrei gleyma þeim mikla mun, sem
er á lýðræði og alræði að því er varðar
aðhald borgaranna að stjómendum sínum.
Ótti Norðmanna
í ræðu sem Anders C. Sjaastad, vamar-
málaráðherra Noregs, flutti um áramótin
fjallaði hann um aðra hlið á hemaðar-
mætti Sovétríkjanna en þá, sem Gorbachev
vill að sé í sviðsljósinu. Hann ræddi um
hemaðarstyrk þeirra á Noregshafí og
sagði meðal annars:
„Nú era mjög fullkomin skip í sovéska
flotanum og hann nýtur stuðnings nýtísku
flugvéla og gervihnatta til eftiriits og
stjómunar. Fé virðist ekki af skomum
skammti, ef litið er til umfangsmikilla
skipasmíða, sem gefa afdráttarlaust til
kynna, að áfram sé stefnt að því að auka
sovéska flotastyrkinn. Að baki þeim fram-
kvæmdum öllum standa miklar tæknilegar
rannsóknir og þróunarvinna.
Tæknibilið í samanburði við Vesturlönd
minnkar. Allt bendir til þess að það sé
rangt að binda vonir við að dregið verði
úr hemaðarappbyggingu í Sovétrílqunum
með vísan til efnahagslegra erfíðleika.
Pólitísk áhrif Sovétríkjanna nú á tímum
má rekja til hemaðarmáttar þeirra. Hvorki
ríkidæmi né hugmyndafræði veita þeim
áhrif á alþjóðavettvangi. Vart er við því
að búast að andstaða innanlands verði til
þess að stemma stigu við hemaðarútgjöld-
um, eins og gerist á Vesturlöndum. Auk
þess brýtur það í bága við rússneskar
hefðir að draga saman seglin á hemaðar-
sviðinu."
Frammi fyrir þessum staðreyndum
stöndum við Islendingar einnig þegar við
lítum á eigið öryggi. Það hefur síður en
svo dregið úr sovéskum hemaðaramsvifum
á norðurslóðum. Sumarið 1985 efndu
Sovétmenn til mikillar flotaæfíngar á
hafínu milli Islands og Noregs. Þijátíu
herskip, þeirra á meðal fjögur landgöngu-
skip og ijöratíu kafbátar, tóku þátt í þeim
auk þess sem flugvélar fóra mörg hundrað
ferðir út á hafið. Umræðumar um niður-
skurð kjarnorkuvopna snerta ekki þennan
þátt vígbúnaðarins, sem er þó hrollkaldur
veraleiki í okkar næsta nágrenni.
„í stuttu máli
er það næsta
sérkennilegt að
fylgjast með
umræðunum
um kjarnorku-
vopn undan-
farin ár og vera
nú á þeim
punkti, að blöð
eins og New
York Times
skuli í forystu-
greinum vera
tekin til við að
minna menn á,
að þrátt fyrir
allt sé ekki
skynsamleg-
asta úrræðið í
öryggis- og frið-
armálum, að
gera öll kjam-
orkuvopn óvirk
eða þrnrka þau
beinlínis út úr
mannkynssög-
unni.“