Morgunblaðið - 02.02.1986, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR1986
Úti í náttúrunni
fiiinst mér ég vera stödd
í miðju myndverki
„Myndlist höfðaði alla tíð til mín og það svo að ég var frá unga aldri
staðráðin í að gerast listmálari. Það fór þó á annan veg. Mín myndsköp-
un hefur orðið á nokkuð öðru sviði en þessi sýning er þó auðvitað
sprottin af sömu hneigð,“ segir Kristín Þorkelsdóttir en nú í vikunni
opnaði hún sýningn á 39 vatnslitamyndum í Galleríi Borg við Austur-
völl. Hún hefur um árabil rekið AUK hf AuglýsingastofU Kristínar,
ásamt manni sínum Herði Daníelssyni, og hönnun frá hendi hennar er
engin nýlunda í daglegu umhverfi okkar. En hver er aðdragandinn að
málverkasýningunni nú?
„Það var ekki fyrr en í hitteð-
fyrra að ég fór að hafa aðstöðu
til að sinna frjálsri myndlist á ný.
Síðan hef ég verið að fíkra mig
áfram og það er eiginlega ekki
fyrr en nú að ég fínn að ég er
að ná valdi á vatnslitunum. í þessu
sem öðru eru vinnubrögð og vald
á ákveðinni tækni algjör forsenda
þess að hægt sé að túlka það sem
leitarfram."
„Þú málar eingöngu með vatns-
litum og myndimar á sýningunni
eru allar af landslagi, aðallega á
Suðurlandi."
„Já, vatnslitir em mjög ögrandi
efni að fást við. Annað hvort
heppnast myndin eða hún er ónýt.
Ég fullgeri hverja mynd á staðn-
um en geri gjaman margar at-
rennur með sama mótífíð. Úti í
náttúmnni fínnst mér ég vera
stödd í miðju myndverki sem
breytist í sífellu með ljósinu.
Sumum nægir að horfa á það en
ég hef þörf fyrir að tjá mig um
það. Með því að mála landslagið
er ég líklega að skrásetja hughrif
sem ég verð fyrir um leið og þetta
er mín aðferð til að njóta þeirra.
Það er víst ekki lengur í tízku að
mála landslagsmyndir en það
skiptir mig nákvæmlega engu
máli. Ég er að njóta lífsins."
„Samt heldurðu sýningu á
myndunum? Einhveija þörf hef-
urðu þá fyrir að höfða til annars
fólks."
„Já, sennilega hef ég það,“
segir Kristín og dregur við sig
svarið. „Ég á kannski ekki gott
með að gera mér grein fyrir í
hveiju sú þörf er fólgin nákvæm-
lega. Kannski er það bara þessi
frumstæða þörf sem býr í okkur
öllum — að fá aðra til að taka
þátt í því sem við erum að fást
við og skiptir okkur sjálf máli og
að vonast eftir viðurkenningu á
því sem við teljum okkur hafa
fram að færa.“
„Myndimar eru að heita má
allar af sunnlenzku landslagi."
„Já, það má segja að þær séu
einskonar dagbók frá sl. sumri
og sunnan- og vestanlands var
góða veðrið aldrei þessu vant.
Eiginlega lögðumst við hjónin út
á einskonar myndafyllerí, ég með
vatnslitina og Hörður með mynda-
vélina. Við komum okkur upp
ágætu farartæki, einskonar hús-
bíl sem gengur undir nafninu
kaffí- og vatnslitabíllinn Dúi, og
hann var heimili okkar í margar
vikur. Þetta var yndislegur tími
og það að aka um sunnlenzkar
sveitir og nema staðar þar sem
mann langar til er lystisemd sem
ég vildi ekki fara á mis við.“
„Málverkasýningar eru ekki
nýnæmi fyrir þig. Þú tókst þátt
í málverkasýningu á vegum FÍM
í Listamannaskálanum fyrir rúm-
um þijátíu árum.“.
„Já, að ég lauk námi í Mynd-
lista- og handíðaskóla Islands. Þá
sendi ég inn tvær myndir og önnur
var með á sýningunni. í gagnrýni
um þessa sýningu kom fram í
Morgunblaðinu að Valtý Péturs-
syni leizt ekkert á þennan nýliða
og hann sagði að myndin væri
stæling á Vasarely. Sannleikurinn
var sá að á þessum tíma hafði ég
ekki einu sinni séð myndir Vasare-
lys en þó er mjög líklegt að ég
hafí orðið fyrir óbeinun áhrifum
frá honum í gegnum Sverri Har-
aldsson."
„Léztu hugfallast þegar undir-
tektimar urðu á þessa lund?"
„Mér féll þetta þungt á sínum
tíma en það hafði engin áhrif á
afstöðu mína til myndlistarinnar.
Og eftir á að hyggja finnst mér
einmitt að sum þeirra merkja sem
ég hefí hannað séu í sjálfu sér
undir þessum sömu áhrifum."
„Átti þetta e.t.v. sinn þátt í
því að þú lagðir fyrir þig auglýs-
ingateiknun?"
„Nei, þar kom annað til. Eins
og ég sagði áðan var ég snemma
ákveðin í því að verða listmálari
enda hafði ég frá fyrstu tíð haft
þörf fyrir að tjá það hvemig ég
skynjaði umhverfíð. í barnaskóla
var teikning mín eftirlætisiðja. Ég
minnist þess að í sjö ára bekk
lagði kennarinn okkar, Valgerður
Briem, þá spumingu fyrir alla í
bekknum hvað þeir ætluðu að
verða og svarið vafðist ekki fyrir
mér: Ég ætlaði að verða list-
málari. Valgerður var frábær
kennari og ég kynntist henni aftur
á síðasta ári mínu í Myndlista-
og handíðaskólanum. Hún hafði
sérstakt lag á að laða fram þá
hæfíleika sem hver nemandi um
sig bjó yfir og hlúa að þeim. Ég
held nú að það hafí að sumu leyti
verið forréttindi að vita snemma
hvert hugurinn stefndi og það
varð til þess að ég sótti um inn-
göngu í MHÍ strax að loknu lands-
prófí. Þar hóf ég nám sextán ára
gömul í listmálaradeild en sjald-
gæft var að nemendur hæfu nám
í skólanum svo ungir. Sigurður
Sigurðsson og Sverrir Haraldsson
voru þeir kennarar sem ég sótti
mest til á þessum ámm og á
þriðja ári var ég aðstoðarkennari
Sverris á kvöldnámskeiðum enda
hafði ég þá bætt við mig kennslu-
fræði og sálarfræði í skólanum.
En það sem einkum varð til þess
að ég hélt ekki áfram að einbeita
mér að fijálsri myndlist var það
að um það bil sem ég lauk náminu
festi ég ráð mitt og þar með var
alvara lífsins hafín. í kringum
1960 stunduðu fáir auglýsinga-
gerð hér á landi en ég hafði
mikinn áhuga á allri grafík, ekki
sízt þeirri sem gaf að líta í erlend-
um blöðum. Eg fór að hanna
skilti á þeim tíma er ég starfaði
hjá Sveini Kjarval sem • var þá
umsvifamikill innanhúsarkitekt
og hannaði m.a. merkar innrétt-
ingar í Naustinu. Mér varð fljót-
lega ljóst að þetta var leið til að
lifa af myndlistinni og ég hef alla
Ljósmynd/Sigurgeir
Kristin Þorkelsdóttir.
tíð gert mér grein fyrir því hve
allt í umhverfinu hefur mikil áhrif
á okkur. Þetta var með öðrum
orðum leið til að selja sig heiðar-
lega. Þannig leit ég á málið og
geri það enn.“
„Értu sátt við að hafa farið út
á þá braut á sínum tíma?“
„Já, fullkomlega, — á auglýs-
ingasviðinu hef ég alltaf fengið
að njóta mín.“
„Eg minnist þess að í samtali
um auglýsingamarkað og harðn-
andi samkeppni lét einn kollega
þinn þau orð falla í mín eyru fyrir
nokkrum árum að Kristín þyrfti
nú ekki að hafa miklar áhyggjur
af slíku. „Hún Kristín hefur sér-
stöðu,“ sagði þessi fróma frú.
„Það eru ekki viðskiptavinimir
sem velja hana heldur er hún í
þeirri aðstöðu að velja sér við-
skipavini.“ Hvað segir þú um
þetta?"
„Þetta er nú kannski fulldjúpt
í árinni tekið en fyrirtæki okkar
hefur um árabil fylgt þeirri stefnu
að þjóna takmörkuðum hópi við-
skiptavina."
„Og hvemig eru þau fyrirtæki
valin?"
„Þar er margt sem kemur til
greina. Eitt atriðið er reyndar það
að um sé að ræða sterkan aðila
á viðkomandi markaði og í því
felst auðvitað m.a. að sá hinn
sami er fær um að borga reikning-
ana sína. Það skiptir þó ekki
minna máli að gott sé að vinna
með þessum aðila. Öðravísi skilar
vinnan sér ekki. Endanlega er það
auðvitað sölusjónarmiðið sem
gildir en til þess að hægt sé að
koma vöranni á framfæri svo vel
sé er afar mikilvægt að þeir sem
að því vinna séu samhentir. Okkur
er ekki sama hvað við eram að
auglýsa. Það er ánægjulegt að
eiga þátt í þvi að koma góðri vöra
á framfæri en við viljum ekki taka
þátt í því að útbreiða drasl. Það
skiptir miklu máli að auglýsingar
séu heiðarlegar og hafi upplýs-
ingagildi. Skram er ekki annað
en ófögnuður sem engum tilgangi
þjónar. Þetta er nú reyndar sjón-
armið sem ég held að æ fleiri
hafí skilning á. Góðar auglýsingar
era liður í menningu okkar og þær
geta tvímælalaust haft listrænt
gildi, rétt eins og önnur nytjalist,
þrátt fyrir það að þær era liður
í kaupsýslu og efnahagslífínu
yfírleitt."
„Hvar hefur þú lært auglýs-
ingagerð?"
„Eg er sjálfmenntuð á því sviði
en sá skóli sem ég fékk í fijálsi
myndlist er þó sá grunnur sem ég
hef byggt á. Sálfræðin sem ég
lærði þar jafnframt hefur komið
mér að góðum notum.“
„Og nú ertu farin að halda
myndlistarsýningar. Er það vís-
bending um að þú sért að missa
áhugann á auglýsingum?"
„Nei, alls ekki, en ég er farin
að skipta tímanum meira en ég
hef gert lengst af. Auglýsingar
eru eftir sem áður spennandi
verkefni sem stöðugt býður upp
á ný tækifæri og kallar á það að
maður geri kröfur til sjálfs sín.
En myndlistin kallar á mig líka.
Hún er annað og meira en tóm-
stundaiðja. Ég vil sinna hvora
tveggja °g leggja rækt við það
og það tel ég mig bezt geta gert
með því að helga mig hvora við-
fangsefninu um sig ákveðinn
hluta ársins."
Viðtal:Áslaug Ragnars