Morgunblaðið - 04.02.1986, Blaðsíða 23

agor a&TTaíir4'3 k aun ArTTTTniq.i aia a TWLfTuiQOW
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. FEBRÚAR 1986
0.0
23
Geysilega fallegar og merki-
legar myndlýsingar í Sljórn
- segir dr. Selma Jónsdóttir sem
skrifaði bókina Lýsingar í Stjórn-
arhandriti sem kom út hjá AB 1971
„Ég varð himinlifandi fyrir
hönd okkar íslendinga þegar
ég sá í Morgunblaðinu að
Stjómarhandritið, AM 227
folio, kom í okkar hlut,“ sagði
dr. Selma Jónsdóttir forstöðu-
maður Listasafns íslands í
samtali við Morgunblaðiið.
Bókin Lýsingar í Stjómar-
handriti eftir Selmu kom út
hjá Almenna bókafélaginu
árið 1971.
„Það eru geysilega fallegar
og merkilegar myndlýsingar í
Stjóm og ég ákvað að rannsaka
þær með tilliti til enskra áhrifa,"
sagði Selma er hún var spurð
hvað hafí orðið til þess að hún
skrifaði bókina. „Um þessar lýs-
ingar fjallar fyrsti hluti bókar
minnar. En þegar ég fór að lesa
í Stjóm rakst ég á texta sem
mér fannst ég kannast við. Ég
taldi mig hafa lesið þennan texta
áður, líklega í Nikulásar sögu
Bergs Sokkasonar. Ég varð svo
spennt yfír þessu að ég útvegaði
mér Nikulásar sögu hið snarasta
og fór að bera þetta saman. Og
þetta reyndist rétt hjá mér. I
þessum tveimur ritum er mikið
um hliðstæðan texta og vitnar
höfundur Stjómar einnig í Niku-
lásar sögu Bergs, sem auðvitað
bendir til að Stjóm sé skrifuð
síðar.
Þetta varð til þess að ég
sökkti mér niður í Stjóm og í
síðari hluta bókarinriar ljalla ég
um skoðanir fræðimanna á
Stjóm, heimildagildi formálans
og ber saman fyrsta hluta
Stjómar og Nikulásar sögu
Bergs Sokkasonar. Niðurstaða
mín varð sú að uppmni Stjómar
sé íslenskur og að handritið hafí
ekki verið ritað eftir norskri
fyrirmynd eins og margir hafa
haldið frarn."
í bók sinni segir Selma að
eitt af glæsilegustu miðalda-
handritum íslenskum sé AM 227
fol., sem er eitt af mörgum
handritum Stjómar. í Stjóm em
tm mfartfi (A Iwito&ustm ftnrafijpi tcn.
íwnöiftmftiof
s piftjl unftðiJÖi jáifi wiítmðni nKfftu ÖH'mftnd
ííin u Ijflpi fmtð&fimav*-
9 fcra urúhufTgirfjftjœi itnjgti utan Uitnu
re rredrgfia ý pt flmtraía nwtji CtíiM iitwr
Jiwwtö wnff afc .jtwjj aaiM?vttóa oUimifot
tb c& wftraíríji%i^^ítiwiíf^
oifta uitaa.fcji ofe mflTnö# öaár^tffinu ftw ?,
faHfiuu$<tti tU hrHi.iRKupaiMmjðai ttíJP:
twa 6oftflo«fira
íalntrnmho
ft^rujííMnw-
hnrntmttha
prarö&timíf
aiifiofinu.
fftfunftinra,
'ften (fiiftimg
ramguðrwBH
nfiatimRami
h grttosoíí isrirtroj S tnj rtVfiTn
%ör qrftm fthHiýir ok fcpfontaraiíjsc.fcS'
jpfrrftsÉö i&um arJrantjajnftfijmitgjj»
ftntft«aöfigr.ofi nhwiigfit.Taroficnödxtmtrt.
um&e^fur fhn fiiö fjotaofii auquftjWfip
fiuRthníHtœ numfim mihnu
jMtnðgwt fcm luramljö wl
íifftsflrmtmfrj
yuiiwnrpfnn
»»pnw iljamfmi'iMifis ITi ujpií'
ifcflSiijj'Elm c®l«mm te iioKH»c^aSu« li '
1Mg$iua joljítiiWft jfjr |
(^inHjí rtTifn n Hjúi Íír.fiffl Hm fccilJBi ftra
(Ji »p)f ífimijju&pii!® 1
f Hísb Mli mSu affir fattjajartw affl*
igÁu&t i
íjigmcffm.
{qmnRtr..
W'SU.,
iMiibir(umfiiirliit.j
iofiodJinWj
oRnaiig ifiiiiijnqi &
5 T,|hÍT .u afoöt 5 tíiííál OfiafcMftfattí*
h ftiii iigntftri oi lÖMhmhotiilífif
a'dufttuntdrhoWf-
íslenskar þýðingar nokkurra
bóka Gamla testamentisins. En
þetta tiltekna handrit, sem talið
er frá þvf um miðja 14. öld,
hefur vakið athygli vegna stærð-
ar og íburðar, ekki sist vegna
lýsinganna. „Þessar lýsingar
bera vitni um háþróaðan stíl og
hafa fram til þessa virzt standa
einangraðar í sögu íslenzkrar
miðaldalistar," segir Selma í
bókinni.
Nokkrir fræðimenn, þar á
meðal Harry Fett, telja lýsing-
amar í 227 AM folio vera gerðar
eftir norsku Stjómarhandriti frá
upphafí 14. aldar, enda þótt
ekkert hafí fundist af þessu
ímyndaða norska handriti.
Norskir fræðimenn hafa aðhyllst
þessa skoðun.
Selma sýnir fram á að lýsing-
amar í 227 em gerðar eftir
enskum fyrirmyndum, einkum
frá Austur-Anglíu. Hún segir
að samanburður við Tickhill-
saltaraflokkinn leiði í ljós að
skyldleikinn milli íslensku og
ensku myndanna sé svo námn
að um bein tengsl hljóti að vera
að ræða. í lokakafla bókarinnar
segir orðrétt: „Listsöguleg rann-
sókn sýnir að engin rök em fyrir
því að ensku áhrifín hafí borizt
gegnum norska milliliði eins og
Fett og aðrir fræðimenn hafa
haldið fram . . „Veiga-
mestu rökin fyrir íslenskum
uppmna Stjómar eru að öll
Stjómarhandritin sem nú eru til
hafa verið rituð af íslendingum
og í textanum er vitnað í Niku-
lásar sögu Bergs Sokkasonar."