Morgunblaðið - 06.02.1986, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. FEBRÚAR1986
SÓLEYJARKVÆÐI
Hljómplötur
Egill Friðleifsson
Fyrir nokkru barst mér í hendur
hljómplata, þar sem Háskólakór-
inn undir stjóm Áma Harðarsonar
flytur „Sóleyjarkvæði" Jóhannes-
ar úr Kötlum við tónlist Péturs
Pálssonar.
„Sóleyjarkvæði" Jóhannesar er
mörgum kunnugt. Það var fyrst
gefið út skömmu eftir að banda-
ríski herinn settist hér að, sem
var Jóhannesi mjög á móti skapi,
enda hemámsandstæðingur eins
og flestir vita. í kvæðinu segir
frá Sóleyju sólufegri, sem gengur
milli manna og vætta og reynir
að vekja riddarann sinn en verður
lítið ágengt. Hún uppsker raunar
ekkert nema tómlæti og skilnings-
leysi, eins og sjá má af þessari
vísu:
Einn var að smíða ausutetur
annaraðkrotaáblað,
þriðjiaðfitlaviðfiðlu
fjórðiégveitekki hvað
— sumir gengu aftur á bak
aðrirstóðuístað.
Þó Jóhannesi sé mikið niðri
fyrir og víða finnist nöpur ádeila
á sinnuleysi og aumingjaskap,
missir hann ekki sjónar af hinu
spaugilega, em alltaf skýtur upp
kollinum. Jóhannes vefur í ljóðin
stef úr þjóðkvæðum og vitnar í
eidri skáld, og segir sögu ætt-
landsins á umbrotatímum. „Sól-
eyjarkvæði" Jóhannesar úr Kötl-
um er listavel gert og bráð-
skemmtilegt aflestrar.
Það sama verður ekki sagt um
tónlist Péturs Pálssonar. Á plötu-
umslagi er m.a. komist svo að
orði: „Tónlist Péturs hæfir kvæð-
unum ótrúlega vel, þar blandast
hörð stef úr dægurtónlist saman
við mjúka tóna þjóðlaga svo úr
verður hljómkviða sem túlkar vel
tvenna tíma og átök milli þeirra."
Þessu er ég engan veginn sam-
mála. Það er villandi að tala um
tónlist Péturs sem heilstætt verk
— hvað þá hljómkviðu. Þegar best
lætur tekst honum að gera þokka-
legar laglínur, en þó með óttaleg-
um hortittum á milli, sem ekki
mynda innbyrðis neinar listrænar
andstæður, heldur koma oftar en
ekki bara eins og skrattinn úr
sauðaleggnum. Sem dæmi má
nefna hvemig farið er með:
„Guð gefi mér góðan dag
og skýli jarðar nekt,“ o.s.frv.
Þar fór góður texti fyrir lítið.
Staðreyndin er einfaldlega sú, að
kvæðin bera af lögunum sem gull
af eir.
Stjómandi Háskólakórsins,
Ámi Harðarson, bjó „Sóleyjar-
kvæði" til flutnings og útsetti
lögin. Hann gerir það á einfaldan
og látlausan hátt, þó ekki bjargi
hann hortittunum fyrir hom með
því, sem ekki er heldur von.
Hlutur Háskólakórsins er all-
góður á þessari plötu. Fágun og
natni er ekki hans sterkasta hlið,
enda gefa lög Péturs Pálssonar
varla tilefni til mikillar yfírlegu.
En kórinn syngur fri'sklega þar
sem sönggleðin situr í fyrirrúmi.
Textaframburður er mjög skýr,
og það skiptir ekki svo litlu máli
í þessu verki. Sömuleiðis er fram-
sögn Guðmundar Ólafssonar með
ágætum. Upptöku annaðist Bjami
Bjamason og tókst vel. Plötuum-
slagið er bæði vandað og smekk-
legt.
t
Þegar þú kemur með bílinn í smurningu til okkar,
færðu að sjálfsögðu fyrsta flokks alhliða smurningu.
En það eru tvö atriði sem viðskiptavinum okkar
hafa líkað sérstaklega vel og við viljum vekja
athygli þína á. Þessi tvö atriði framkvæmum við
án sérstaks aukaaialds á öllum bílum, sem við smyrjum.
í fyrsta lagi smyrjum við allar
hurðalamir og læsingar á bílnum.
Þetta tryggir að allar hurðir
og læsingar verða liðugar og auð-
opnaðar, jafnvel í mestu frostum.
í öðru lagi tjöruhreinsum við
framrúðuna, framljósin og þurrku-
blöðin. Þetta lengir endingu
þurrkublaðanna og eykur útsýni
og öryggi í vetrarumferðinni.
Tryggðu þér fyrsta flokks smurningu með því að
panta tíma í síma 21246 eða renna við á smurstöð
Heklu hf. Laugavegi 172.
Varsjá nútímans
.. .og afgang-
urinn gleymska
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Agneta Pleijel:
Augu í draumi.
Þóra Jónsdóttir íslenskaði.
Þorsteinn Thorarensen mynd-
skreytti.
Fjölvaútgáfan 1985.
„í fyrsta kafla ljóðabókar Agnetu
Pleijel er ort um það „sem réttilega
ætti að vera líf mitt“:
En það er þegar svifið á braut
á gljáandi teinum eða yfir höfin
Ég fæ ekki greint frá neinu, ég
sem er að þvi komin að bresta
af öllu sem er ósagt
Við fáum í sama ljóði að kynnast
hugmyndum skáldkonunnar um
sannleikann: „Og það sem til er af
sannleika er þetta:/ Helmingur lygi,
þriðjungur ekki neitt/ og afgangur-
inn gleymska.
Augu í draumi er ljóðabók um
sannleikann, hinn afstæða sann-
leika og hvemig hann er túlkaður.
En bókin fjallar ekki síst um ástina
og ferð til Póllands. Túlkun pólsks
veruleika dagsins í dag vakir fyrir
skáldkonunni. Henni tekst oft að
draga upp myndir sem fremur
spegla en fíillyrða. Þetta gerir ljóðin
eftirminnilegri vegna þess að sá
sem yrkir kemur ekki til Póllands
með ákveðnar skoðanir. Hvemig
Póllandi er lýst er um leið frásögn
af ferð til eigin heima, könnun á
manneskju og manneskjum, per-
sónulegum viðbrögðum. Félagsleg
eftirgrennslan bókarinnar öðlast
styrk vegna þess hve djúpt er kafað
í það sem er undir yfírborðinu. Hér
er dæmigert verk um aðferðina að
segja eitthvað mikilvægt um sam-
tímann með því að freista þess að
lýsa sjálfum sér. Öll ljóðin vitna
Djöflagangur
og dinnertónlist
Kvikmyndlr
Sæbjörn Valdimarsson
REGNBOGINN: Ættargrafreit-
urinn — Mausoleum ‘/2
Leikstjórí Michael Dugan.
Framleiðendur og handríts-
höfundar Robert Barích og
Robert Madero. Tónlist Jamie
Mendoza-Nava. Aðalhlutverk
Bobbie Bresee, Maijoe Gortner,
Norman Burton. Bandarísk,
gerð 1983. U.þ.b. 100 mín.
Ung og fögur húsmóðir fer að
taka upp á jjeim flanda að forfæra
hjú sín og vikadrengi og drepa
síðan á hinn hroðalegasta hátt. Á
kvöldin kemur svo eiginmaðurinn
skælbrosandi úr vinnunni og uggir
sér lengst af einskis ills. En þegar
fram líða stundir, svo vitnað sé í
prógrammið, „... þá fara að
gerast ýmis atvik sem ekki er
hægt að hafa að engu ...“ Það
hvílir nefnilega bölvun á kven-
peningi ættarinnar.
Þessi útvatnaða eftiröpun The
Exorcist og fleiri myndum af
því sauðahúsi, vekur takmarkað-
an hroll hjá áhorfandanum. Hins
vegar bregður svo við að hún
kemur honum af og til í gott skap
og fær hann jafnvel til að reka
upp stöku hlátursrokur. Það er
alls ekki ónýtt, svona út af fyrir
sig, þó það hafí víst ekki verið
meiningin.
Ættargrafreiturinn er sem-
sagt mislukkuð hryllingsmynd.
Hún er áberandi hroðvirknislega
samansett, efnisþráðurinn með
þeim götóttari og reynt að hressa
upp á hann með tilþrifalitlum
kynlífssenum og blóðslubbi. Förð-
unin er nokkuð góð, en það þykja
lítil tfðindi árið 1986. Að öðru leyti
sveija vinnubrögðin sig í ætt við
B-flokkinn. Hafíð þið t.d. áður
heyrt notaða dinnertónlist til að
undirstrika hryllingssenur?