Morgunblaðið - 12.02.1986, Blaðsíða 31

MORGUNBLABIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. FEBRÚAR1986
31
Boðskapur ríkisstjórnarinnar til aðila vinnumarkaðarins
Hóflegar launabreytingar í
áföngum forsenda 9% verðbólgn
Hér birtíst í heild greinargerð ríkisstjórnarinnar um þær
ráðstafanir, sem hún er fús að beita sér fyrir til að kjara-
samningar náist um hóflegar launabreytingar í áföngum.
Forsætisráðherra og fjármálaráðherra afhentu fulltrúum
aðila vinnumarkaðarins þetta plagg á fundi í Stjórnarráðs-
húsinu síðdegis I gær.
Til aðila vinnu- 1.
Morgunblaðið/Bjami
Forsætisráðherra og fjármálaráðherra kynntu forystumönnum Bandalags starfsmanna ríkis og bæja
og fulltrúum úr samninganefnd ríkisins framlag ríkisstjórnarinnar til lausnar í kjaradeilunni þegar
þeir höfðu kynnt ASÍ, VSI og VMSS tillögur sínar.
markaðarins
Frá ríkisstjórninni
Undanfama daga hefur ríkis-
stjómin átt viðræður við fulltrúa
samtaka launafólks, vinnuveitenda
og sveitarfélaga um horfur í efna-
hags- og kjaramálum. í ljósi þessara
viðræðna og athugana, sem af þeim
hafa sprottið, telur ríkisstjómin
unnt að draga svo úr verðbólgu á
næstu mánuðum, að almenn verð-
hækkun frá janúar 1986 til janúar
1987 verði innan við 9 af hundraði,
enda verði ekki vemlegar breyting-
ar til hins verra á viðskiptakjörum
eða öðmm ytri aðstæðum þjóðar-
búskaparins frá því sem nú horfir.
Til þess að stuðla að þessum
árangri í viðureigninni við verð-
bólguna verður meðalgengi krón-
unnar haldið sem stöðugustu og
þeirri stefnu fylgt eftir með ýtrasta
aðhaldi í fjármálum, peningamálum
og erlendum lántökum. En síðast
en ekki síst er það forsenda þess,
að hraði verðbólgunnar komist nið-
ur í eins stafs tölu á næstu tólf
mánuðum, að almennt verði samið
um hóflegar launabreytingar í
áföngum, sem samiýmst geta þessu
markmiði. Þegar einsýnt er, að slík-
ir samningar muni nást, mun ríkis-
stjómin beita sér fyrir eftirgreind-
um aðgerðum:
1. Lækkunáverði
opinberrar þjónustu
Ríkisstjómin hefur rætt við for-
svarsmenn opinberra fyrirtækja I
eigu ríkis og sveitarfélaga um
lækkun á gjaldskrám þeirra til
samræmis við breyttar horfur í
verðlagsmálum. Niðurstaða þessara
viðræðna en
Heiidsöluverð Landsvirkjunar til
almenningsveitna lækki um 10%
og jafnframt lækki taxtar Raf-
magnsveitu Reykjavíkur og
Raftnagnsveitna ríkisins um 10%
2. Taxtar Hitaveitu Reykjavíkur
lækki um 7%
3. Afnotagjöld Ríkisútvarpsins
lækki um 5%
4. Dagvistargjöld á bamaheimilum
lækki um 5%
Þess er vænst, að önnur fyrirtæki
ríkis og sveitarfélaga fylgi sömu
stefnu. Auk þessarar beinu lækkun-
ar munu opinber fyrirtæki falla frá
fyrri áformum um hækkun gjald-
skrár síðar á árínu. Bein áhrif
lækkunar á verði opinberrar þjón-
ustu á framfærslukostnað eru metin
0,5%, en með óbeinum áhrifum
gætu þau í heild orðið 0,7%.
2. Lækkun beinna
skatta
Ríkisstjómin mun lækka álagðan
tekjuskatt á einstaklinga um sem
næst 150 m. kr. árið 1986 til
samræmis við breyttar verðlags-
horfur, og hefur beint því til sveitar-
félaganna, að þau lækki á sama
hátt álögð útsvör um sem næst 300
m. kr. Borgarstjórinn í Reykjavík
mun leggja til, að útsvarsprósenta
í Reykjavík verði lækkuð úr 10,8%
í 10,2%, sem er það sem þarf til
að framkvæma þessa breytingu á
álagningu að því er Reykjavík varð-
ar. Jafnframt mun tilmælum um
samsvarandi útsvarslækkun komið
á framfæri við aðrar sveitarstjómir
með milligöngu Sambands íslenskra
sveitarfélaga. Lækkun tekjuskatts
verður framkvæmd með lækkun
skattstigans. í samræmi við þetta
verður fyrirfram innheimta opin-
berra gjalda lækkuð um 8 af hundr-
aði á mánuði þegar 1. mars nk.,
þannig að í stað þess að innheimta
13% á mánuði af álagningu fyrra
árs, yrðu innheimt 12%. í krónum
talið lækkar þannig 13 þúsund
króna fyrirframgreiðsla á mánuði í
12 þúsund krónur. Þessi lækkun
álagningar beinna skatta um 450
m.kr. jafngildir 0,7% af atvinnutekj-
um heimilanna.
3. Lækkun nafnvaxta
Ríkisstjómin og Seðlabankinn
munu í sameiningu stuðla að þvf,
að nafnvextir innlánsstofnana
lækki þegar í kjölfar kjarasamn-
inga. Til þess að gefa hugmynd um
það, hversu mikilvægar slíkar
breytingar gætu orðið, má taka
naftivexti skuldabréfa, sem nú em
32%, til dæmis. í kjölfar kjarasamn-
inga af þvi tagi, sem nú er að stefnt,
gætu þessir vextir líklega lækkað
í 20% strax 1. mars nk., í 18% 1.
júní og í 12—14% 1. september.
Ferill vaxtalækkunar færi mjög
eftir áfangahækkun launa. Ekki
þarf að fara um það mörgum orð-
um, hversu mikið greiðslubyrði
heimila og fyrirtækja léttist við
slíka lækkun nafnvaxta. Raunvext-
ir yrðu þó að sjálfsögðu jákvæðir
framvegis, en horfur á, að þeir
gætu farið lækkandi með auknum
stöðugleika í efnahagsmálum.
Eitt af því, sem stuðlað gæti að
betra jafnvægi á lánamarkaði og
þar með að lækkun vaxta væri að
lífeyrissjóðir keyptu í enn ríkara
mæli en hingað til skuldabréf ríkis-
sjóðs.
4. Lækkun verðs á olíu
og bensíni
Olíuverð á heimskarkaði hefur
farið lækkandi að undanfömu, en
þess hefur enn ekki gætt að ráði
hér á landi vegna birgða í landinu
á hærra verði. Ríkisstjómin mun
beita sér fyrir því, að lækkun olíu-
verðs verði flýtt sem kostur er, og
er að því stefnt, að gasolíuverð
lækki hinn 1. mars nk. og síðan
áfram eftir því sem fært er. Gert
er ráð fyrir að bensínverð lækki um
allt að 10% á næstu tveimur mánuð-
um, ef núverandi heimsmarkaðs-
verð helst. Þessi lækkun á olíuvör-
um leiðir beinlínis til 0,5% lækkunar
á framfærslukostnaði, en með
óbeinum áhrifum verður þessi lækk-
un líklega nálægt 0,7% af fram-
færslukostnaði á næstu mánuðum.
5. Ákvörðunbó-
vöruverðs
Ríkissljómin mun fyrir sitt leyti
stuðla að því að hækkun búvöm-
verðs á næstunni verði stillt í hóf
og áhrif lækkandi olíuverðs, vaxta
o.fl. verði tekin til greina í búvöm-
verðsákvörðun sem allra fyrst.
6. Húsnæðismál
Ríkisstjómin er reiðubúin að
ræða þær hugmyndir sem fram
koma í hugmyndum samningsaðila
á vinnumarkaðnum um húsnæðis-
mál.
Að lokum skal lögð áhersla á
það, að til þess að unnt sé að hrinda
þessum aðgerðum í framkvæmd
þarf niðurstaða í kjarasamningum
að nást á næstu dögum, einfaldlega
af því að breytingar á álagningu
og innheimtu skatta á gjaldskrám
fyrirtækja þurfa að ráðast alveg á
næstunni, ef þær eiga að hafa til
ætluð áhrif. Mikið er því f húfi, að
kjarasamningar takist fljótt og með
farsælum hætti. Á því er ekki vafi,
að hjöðnun verðbólgu og auknum
stöðugleika í efnahagsmálum munu
fylgja jákvæð áhrif á atvinnu og
lífskjör í landinu, sem ekki eru
metin í framangreindum tölum.
Ríkisstjórnin svarar fiskvinnslunni:
Útflytiendur fái að taka af-
urðalánin sjálfir erlendis
HÉR FER á eftir svar frá ríkis-
stjórninni við tillögum Sambands
fiskvinnslustöðvanna um brýn-
ustu úrbætur til leiðréttingar á
rekstrarskilyrðum fískvinnsl-
unnar.
Fulltrúum fiskvinnslunnar var
afhent þetta svar í gær.
„Hinn 10. desember 1985 lögðu
fulltrúar Sambands fiskvinnslu-
stöðvanna fyrir ríkisstjómina tillög-
ur í fimm liðum um það, sem þeir
töldu brýnustu úrbætur til leiðrétt-
ingar á rekstrarskilyrðum fisk-
vinnslu. Hér fara á eftir svör við
þessum tillögum. Svörin fylgja röð
tillagna fiskvinnslumanna, en auk
þeirra fylgja nokkur atriði, sem
varða starfsskilyrði útflutningsat-
vinnuveganna ög ríkisstjómin vinn-
ur nú að.
1. Ríkisstjómin og stjóm Seðla-
bankans em sammála um það,
að meðalgengi krónunnar skuli
allt þetta ár haldið sem stöðug-
ustu, enda verði ekki verulegar
breytingar á viðskiptakjömm eða
öðmm ytri skilyrðum þjóðarbús-
ins frá því sem nú horfir. Jafn-
framt hefur ríkisstjómin falið
Seðlabankanum að hafa for-
göngu um athugun á því, hvort
tæknilegar breytingar á tilhögun
gengismála, m.a. varðandi skipu-
lag gjaldeyrisviðskipta, geti í
framtíðinni stuðlað að stöðug-
leika í gengismálum.
2. Gengisbreytingar á gjaldeyris-
mörkuðum á sl. ári leiddu til
þess, að tap varð hjá vissum út-
flutningsgreinum af mismun á
gengisákvæði í afurðalánasamn-
ingum annars vegar, og gengi
gjaldmiðla, sem afurðir vora seld-
ar í, hins vegar. Vegna yfírtöku
viðskiptabankanna á endur-
keyptum afurðalánum Seðla-
bankans frá og með maí 1985
hafa þessi viðskipti að langmestu
lejdi horfið frá Seðlabankanum,
og með því að viðskiptabankamir
hafa fjármagnað lánin með er-
lendum lánum, á gengistap út-
flutningsgreinanna sér ekki
samsvömn í gengishagnaði við-
skiptabankanna. Aðild Seðla-
bankans að afurðalánum við-
skiptabankanna er einungis í
gegnum SDR-lánakvóta, sem
bankamir hafa aðgang að í
Seðlabankanum, og er notkun
hans breytileg frá einum tíma til
annars. Seðlabankinn hefur
ákveðið, að það tap, sem hér
hefur orðið og rekja má til notk-
unar kvótans, verði endurgreitt
framleiðendum í hlutfalli við
afurðalánaviðskipti og misræmi
milli gjaldmiðlasamsetningar
afurðalána og afurðasölu þeirra
á tímabilinu maí—nóv. 1985, en
frá og með nóvember 1985 gátu
framleiðendur fengið breytt af-
urðalánum úr SDR í aðra gjald-
miðla. Athugun á því, hvaða
upphæð hér getur verið um að
ræða, sýnir, að tapið hafi numið
um kr. 70 millj., sem er sú upp-
hæð, sem lögð verður til hliðar
í því skyni að bæta framleiðend-
um hluta af því tapi, sem þeir
hafa orðið fyrir. Mun Seðlabank-
inn setja nánari reglur um þessar
greiðslur.
3. Alþingi hefur ákveðið, að endur-
greiðsla á söluskatti til sjávarút-
vegsins árið 1986 skuli renna til
Aflatryggingasjóðs og frá honum
til útvegs og sjómanna. Þessari
tilhögun verður ekki breytt fyrr
en gerðar hafa verið umfangs-
miklar breytingar á sjóðakerfi
sjávarútvegs og komið á virðis-
aukaskatti $ stað söluskatts. Á
vegum ríkisstjómarinnar er nú
unnið að undirbúningi beggja
þessara mála. Að því er stefnt,
að endurskoðun sjóðakerfisins
ljúki á þessu ári og virðisauka-
skattur verði tekinn upp á því
næsta.
4. Þjóðhagsstofnun mun hafa sam-
band við fulltrúa fiskvinnslunnar
um rekstrar- og greiðsluáætlanir
greinarinnar nú eins og hingað
til.
5. Ríkisstjómin hefur falið Seðla-
bankanum að semja nýjar reglur
um útflutningslán, þar sem sölu-
samtökum útflytjenda eða ein-
stökum útflytjendum verði leyft
að taka lán erlendis til þess að
fjármagna útflutning eða út-
flutningsbirgðir án milligöngu
eða ábyrgðar íslenskra viðskipta-
banka með ákveðnum skilyrðum.
Auk atriðanna fímm hér að fram-
an, sem svara tillögu fískvinnslu-
samtakanna lið fyrir lið, vill ríkis-
stjómin taka fram eftirfarandi:
a. Ríkisstjómin hefur lagt fyrir
stjómir Byggðastofnunar og
Fiskveiðasjóðs, að þær láti lán
til fjárhagslegrar endurskipu-
lagningar og tæknivæðingar
fískvinnslunnar hafa forgang í
lánveitingum á þessu ári. Veitt
verði í þessu skyni lán til langs
tíma afborgunarlaus í 2—3 ár í
upphafi lánstíma. Við þessar lán-
veitingar njóti þau fyrirtæki for-
gangs, sem leggja fram mest
eigið fé í þessu sambandi. Alls
verði varið a.m.k. 330 m.kr. á
árinu 1986 til þessara lána, sem
skiptast þannig:
i) 150 millj. kr. til Ijárhagslegr-
ar endurskipulagningar
(Byggðastoftiun),
ii) 180 millj. kr. til tæknivæðing-
ar fiskvinnslunnar (100 millj.
kr. ffá Fiskveiðasjóði og 80
millj. kr. fi-á Byggðastofnun).
b) Ríkisstjómin hefur falið Seðla-
bankanum að semja reglur, þar
sem útflutningsfyrirtækjum
verði heimilað að kaupa mikil-
vægan tækjabúnað á kaupleigu-
kjömm, hvort sem um innfluttan
eða innlendan búnað er að ræða.
(Fskj. 3).
c) Tilmælum verður beint til Rann-
sóknasjóðs um að leggja sérstak-
lega fram fé til verkefna, sem
beinast að því að ieysa tæknileg
vandamál í útflutningsatvinnu-
vegunum (t.d. ormahreinsun og
innpökkun í fiskvinnslunni). Auk
þess verður því beint til fulltrúa
ríkisins í stjóm hins nýstofnaða
Þróunarfélags, að þeir beiti sér
fyrir því, að félagið leggi fram-
taks- og áhættufé í verkefni af
þessu tagi.