Morgunblaðið - 18.02.1986, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR18. FEBRÚAR 19&6
Píanótónleikar
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Pilip Jenkins er góður píanóleik-
ari, af þeirri gerðinni sem kalla
mætti vandaðan listamann. Ekki
nær hann þó því marki að vera
spennandi eða átaksmikill í túlkun.
Slíkir píanóleikarar skila viðfangs-
efnum sínum vel gerðum, en hætta
aldrei á neitt í túlkun. Það er rétt
eins og túlkandinn vilji leynast og
því láti hann skynsamlega yfirveg-
un ráða ferðinni. Slíkt á við í verk-
um eins og eftir Bach en í tónlist
eftir Liszt er það tilfinningin sem
tskur við þar sem tæknin endar og
í Mefisto-valsinum er það hið djöful-
lega, jafnvel í sínu blíðasta formi,
sem hann er að yrkja um. Sé hinn
ísmeygilegi, og andstæða hans,
hinn hamslausi djöfuldómur, ekki
dreginn fram í þessu verki, verður
það bara merkingarlaust klassískt
píanóverk, erfitt spilverk, allt að
því æfing í tæknibrellum. Síðasta
verkið á efnisskránni var Sónata í
G-moll, op. 22, eftir Schumann. Það
var sama sagan með það og Mef-
isto-valsinn, að Jenkins hefði vel
mátt kasta af sér böndum yfirveg-
unarinnar. í einum þætti sónötunn-
Philip Jenkins
ar var leikur hans mjög fallegur
og innilegur og það var í öðrum
þætti (Andantino) verksins. Þvf er
hér talað um þá bindandi yfirvegun
í túlkun, að Jenkins er góður píanó-
leikari, er hefur á valdi sínu leik-
tækni, er leyfir að hann leiki frítt
og sleppi fram af sér beisli taminnar
yfirvegunar. Að hætta engu til, í
verkum sem beinKnis eru gerð til
að nálgast háska hins óræða, er líkt
og að segja aðeins hálfan sannlei-
kann, sem er bannfært í aliri list.
Þar skal allt sagt eða fólgið í þögn,
því sannleikurinn og leyndardómur-
inn er upphaf og niðurlag hvers
annars. Philip Jenkins flutti nýtt
tónverk eftir Hafliða Hallgrímsson,
sem er eins konar hugleiðingar um
Ijögur islensk þjóðlög. Af Qórum
lögunum, sem Hafiiði notar, þekkti
undirritaður ekki fyrsta lagið, hvort
sem það er fyrir ókunnugleika eða
vegna mótunar tónskáldsins á tón-
hendingum þjóðlagsins. Lag númer
tvö var Austan kaldinn, númer þrjú
Ljósið kemur langt og mjótt, og
síðasta var Kindur jarma í kofunum.
Áorkan þess er munntöm sönglög
eru „siitin" í sundur geta verið þau
að tónverkið haldi ekki saman, verði
eins konar samtíningur, jafnvel þó
hvert atriði sé áheyrilegt og sum
jafnvel mjög góð. Fyrir undirritaðan
var útfærslan á Austan kaldinn og
Ljósið kemur einum of slitrótt en í
síðasta laginu, Kindur jarma í kof-
unum, náði Hafliði heilsteyptari
kaflaskipan en í fyrri köflunum.
Þrátt fyrir þetta bar margt
skemmtilegt fyrir eyrun og var
flutningur Jenkins mjög góður.
Sérhönnuó
tölvuhúsgögn
Facit tolvuhúsgognin eru serstaklega
honnuð meö þægilega vinnuaöstoðu
i huga, þar skiptir ekki miklu þott
viðkomandt se hávaxinn eða iágvax-
inn, allt er stillanlegt þanníg að það
falli sem best að serkrofum hvers og
eins.
Raflagmr þvælast ekki fyrtr þvi allt er
innfellt og því aðeins ein hna frá
hverju borði.
GÍSLI J. JOHNSEN T1 P
TOLVUBUNADUR SF - SKRIFSTOFUBUNADUR SF
P O. Box 397
Nýbýlavegi 16, 202 Kópavogi, s: 641222
Sunnuhlíö—Akureyri, s:96-25004
Kaírórósin blómstrar
hjá Woody Allen
Kvikmyndlr
Arnaldur Indriðason
Ef lýsa ætti vinsældum Woody
Allens á íslandi mætti líkja þeim
við fslenska hákarlinn: Annað-
hvort finnst þér hann óþolandi eða
þú ert sólginn í hann. Og fyrir
þá sem dýrka Allen er ný mynd
frá honum ætíð fagnaðarefni og
ættu aðdáendumir að vera kátir
þessa dagana því Allen hefur
sjaldan verið eins afkastamikill
og einmitt núna. The Purple
Rose of Cairo, sem Háskólabíó
frumsýndi fyrir skömmu, er enn
ein sönnun þess, að Woody Allen
er einstakur í sinni röð. Hann er
kominn inn á nýjar brautir, sem
enginn veit hvar enda.
A mýndinni tekur hann fyrir
sitt eigið listform, kvikmyndina,
draumaheim hennar og raun-
veruleikann fyrir utan. Cecilia
(Mia Farrow) lítur svolítið út eins
og flækingur í Chaplin-mynd. Hún
er enda bláfátæk, það eru kreppu-
tímar, og maðurinn hennar,
Monky (frábærlega leikinn af
Danny Aiello), er af þeirri tegund-
inni sem heilsar konunni sinni
með þessum orðum: „Gaman að
sjá þig. Áttu einhvem pening
handa mér?“ Monk lemur líka
Ceciliu og heldur framhjá henni.
Til að flýja þennan dapurlega
heim fer hún, eins og milljónir
annarra í sama tilgangi, í bíó.
Kvikmyndir eru hennar líf og yndi
og hennar uppáhald þessa stund-
ina er nýjasta myndin í bænum,
„The Purple Rose of Cairo“. I
henni er allt sem Ceciliu dreymir
um: fallegt, gott, moldríkt og ást-
fangið fólk og fjörugt næturlíf.
Cecilia fer svo oft á myndina að
ein aðalsöguhetjan, draumaprins-
inn Tom Baxter (Jeff Daniels), fer
að veita henni athygli og stígur
loks niður af tjaldinu og þrífur
hana með sér úr bíósalnum.
Baxter er fullkominn en svolítið
takmarkaður því fortíð hans og
persóna er bundin við bíómvndina.
Þannig sá Baxter aldrei pabba
sinn því „hann dó áður en myndin
var gerð“. Cecilia lítur hann skilj-
anlega aldrei réttu auga en hann
vekur hana til lífsins og fær hana
til að gera sér grein fyrir að það
býður uppá meira en bara Monk.
En allir draumar taka enda og líka
þessi og þegar Gil, sem leikur
Baxter í myndinni, kemur á vett-
vang til að fá Baxter aftur inn í
myndina, fellur Cecilia flöt fyrir
honum enda er hann stjama af
þessum heimi. Og þegar hún þarf
að gera upp á milli þeirra velur
hún þann raunverulega. Baxter á
ekkert erindi út fyrir drauma-
heiminn. Hann er ekki til nema á
hvíta tjaldinu.
Eins og sjá má er The Purple
Rose of Cairo mjög ólík öðrum
verkum Woody Allens. Það eru
óravíddir á milli hennar og gam-
alla mynda hans eins og Take the
Money and Run og Bananas svo
aðeins tvær séu nefndar. Hún er
líka frábrugðin „nýrri“ myndum
eins og Annie Hall og Manhatt-
an, sem buðu uppá drephlægileg-
ar könnunarferðir inn í dýpstu
kytrur sálarinnar og hann naut
þess að gera gys að menntamönn-
um, listamönnum og gyðingum
en kannski mest að Woody litla
Allen sjálfum. Kímnin er ekki eins
tryllingsleg og áður og persónum-
ar eru mun raunverulegri.
Og núna snýst allt um Miu
Farrow. Hún hefur leikið í fjórum
síðustu mjmdum Allens (sú nýj-
asta með henni heitir Hannah
and her sisters) og má segja að
hún hafi tekið sess hans á tjaldinu
í The Purple Rose of Cairo. Það
er eins og hún hafi tileinkað sér
alla eiginleika þá sem verið hafa
hans vömmerki í gegnum árin:
hún er lítil og umkomulaus,
taugaveikluð og óömgg, hikandi
og stamandi en aðlaðandi samt,
í heimi sem er næstum of stór
og raunvemlegur fyrir hana.
Farrow stendur sig mjög vel í
hlutverki Ceciliu og Jeff Daniels
er einnig mjög sannfærandi í
hlutverki draumaprinsanna
tveggja.
En fyrst og síðast er það Woody
Allen, sem á mestan heiður skil-
inn, eins og alltaf. Hann hefur
gert hugljúfa mynd sem á sjálf-
sagt eftir að verða til þess að
breyta áliti þeirra sem hingað til
hafa ekki kunnað að meta hann.
Roy Rogers í
spagettívestra
Sá glæsilegi Rex O’Herlihan stendur í ströngu í myndinni Kúrekar
í klípu.
Árið 1974 gerði gamanleikar-
inn og leikstjórinn Mel Brooks
ógleymanlegt grín að gömlu
Hollywood-vestmnum í mynd sem
hann kallaði Blazing Saddles. í
henni gekk allt út á að spila með
alkunnar og rótgrónar senur úr
vestranum og gera þær eins fár-
ánlegar og hlægilegar og unnt
var. Afraksturinn varð ein besta
gamanmynd, sem Brooks, eða
nokkur annar, hefur gert. Aðrar
myndir með jafngeggjaðan húmor
fylgdu i kjölfarið: The Cheap
Detective (gerði mest grín að
stórmyndinni Casablanca) og Fly-
ing High (skopaðist eftirminni-
lega að stórslysamyndunum)
koma upp í hugann.
Kúrekar í klípu (Rustler’s
Rhapsody), sem sýnd er í A-sal
Regnbogans, er ein af þessum
myndum og þó hún komist varia
með tæmar þar sem Blaiing
Saddles hafði hælana, má lengst
af hafa gaman af henni, sérstak-
lega ef maður er gefínn fyrir áður-
nefndar myndir. Leikstjóri og
handritshöfundur myndarinnar,
Hugh Wilson (Police Academy),
hefur kosið að gera grín að hinum
sléttu og felldu dýrlingum vest-
ranna, Roy Rogers og The Lone
Ranger. Hann byggir aðalpersón-
una, Rex O’Herlihan (Tom Beren-
ger), á hinum gljáðu hetjum nema
hvað hann setur Rex, eins hreinan
og sætan og glæsilegan og hann
nú er, inn í alræmdan spagettí-
vestra af B-tegundinni.
Rex er einfari og hnakkurinn
er hans heimili. Hann á gott safn
af stómm, hvítum kábojhöttum,
nokkra gítara og skyrtusafn, sem
fengið gæti Roy Rogere til að
roðna. Klæðaburður hans stingur
talsvert í stúf við klæðnað annarra
í mjmdinni, sem em sóðalegir,
skítugir og órakaðir og þegar einn
af óvandaðri kábojum myndarinn-
ar kallar Rex sléttuhomma er
stutt í átök.
Annars er söguþráðurinn skop-
stæling á óteljandi vestmm frá
upphafi til Silverado. Rex hjálpar
smábændum gegn stóra og ljóta
bóndanum, sem vill eignast allt.
í þessu tilviki em smábændumir
Qárhirðar (mjög gyðjnglegir út-
Iits) og þeir lykta eins og rollur.
Stóri kúabóndinn á dóttur sem
fellir hug til Rex en Rex er þannig
gerður að kvenfólk á ekki greiðan
aðgang að honum. Og eins og
Roy Rogere drepur Rex helst
engan heldur skýtur byssuna úr
hendinni á óvininum. „Ég er
dauðleiður orðinn á að vera alltaf
skotinn í hendina," kvartar einn
bófinn. Sagan rúllar einhvem
veginn áfram og þið megið vera
viss um að Rex O’Herlihan fer
með sigur af hólmi, enda er hann
næstum eini góði gæinn í mynd-
inni.
Handrit Hughs Wilson er oft
talsvert fyndið og hlægilega fár-
ánlegt eins og vera ber en helsti
gallinn er sá að það er eins og
Wilson hafi hætt við að byggja
myndina sína á taumlausum farea
og farið út í alvarlegri sálma í
miðju kafí og við það missir hún
dampinn.
Tom Berenger (The Big Chill)
leikur Rex af þeim hetjuskap og
glæsibrag, sem hlutverkinu fylgir,
hinn gamalkunni grínleikari,
Andy Griffith, leikur kúabóndann
og Femando Rey leikur miskunn-
arlausan bófaforingja. Auk þess
má nefna að Patrick Wajme (son-
ur Johns Wayne) fer með lítið
hlutverk í myndinni.
Það væri út í hött að líkja þeim
Mel Brooks og Hugh Wilson
saman en Kúrekar í klípu ber þó
örlítinn keim af myndum Brooks.
Eins og þegar Rex hefur bjargað
dóttur kúabóndans úr miklum
háska og hún spyr hvar hún sé
þegar hún raknar úr rotinu og
hann svarar: „Skammt frá Osló í
Noregi!"