Morgunblaðið - 18.02.1986, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR18. FEBRÚAR1986
Eflum sparifjár-
myndun og sparnað
eftirHelga K. Hjálmsson
í aug-um aldamótakynslóðarinnar
var máltækið „Græddur er geymdur
eyrir" mikils virði. Það var mikil-
vægt þessu fólki, að eiga sína bók
og geta lagt inná hana. Eiga fyrir
óvæntum útgjöldum og til elli-
áranna. Skulda engum neitt og vera
sjálfum sér nógur. Það var stórt
og mikið takmark.
í verðbólgu síðustu ára brann
sparifé þessa fólks að miklu leyti
upp. Og nýr hugsunarháttur hélt
innreið sína. Það var gróðavegur
að skulda.
A síðustu árum hófst síðan hið
mikla kapphlaup um sparifé lands-
manna, með allskonar gylliboðum.
Lofað er miklum raunvöxtum í
formi kasko-kjara-ábótar-gull-
reikninga. En ákveðin skilyrði eru
jafnan í frammi höfð um bindingu
eða eitthvað álíka, þannig að venju-
leg sparisjóðsbók er aðgengilegust
fyrir fjöldann, sem ekki veit hvenær
fjárþörfín dynur yfir.
011 þessi gylliboð eru svo flókin
að venjulegt fólk, sem kannski
getur nurlað einhverju saman og
lagt á bók, til að mæta óvæntum
útgjöldum, áttar sig ekki á málinu
og leggur aurana sína bara á gömlu
bókina sína.
Auramir eru þá vísir ef til þeirra
þarf að grípa.
Eða er það? Nei, hreint ekki.
í haust birtist athugasemdalaus
frétt þess efnis, að verðbólgan væri
búin að éta upp ákveðinn hluta af
höfuðstól þess sparifjár, sem lagt
hafði verið á venjulegar sparisjóðs-
bækur.
Er þetta ekki einum of frjálslega
farið með sparifé? Sagði ekki ein-
hver einhvem tímann „löglegt en
siðalust"?
Peningastofnanir taka að sér að
varðveita ákveðin verðmæti fyrir
viðskiptavini sína og skömmu síðar
þegar eigandinn ætlar að fá þessi
verðmæti til baka þá er búið að
skerða þau og rýra.
Hann fær ekki til baka sömu
verðmæti og hann kom með til
vörslu. Þó hafði varðveitandinn
heimild til að nota þessi verðmæti
sér til hagsbóta á meðan hann hafði
þau undir höndum.
Er það ekki lágmarkskrafa, að
aðili, hvort sem um er að ræða
peningastofnun eða aðra, skili til
baka sömu verðmætum og þeir tóku
til varðveislu?
Var það ekki tilgangur Ólafs-
laga?
Sparifjáreigandi, sem leggur fé
á venjulega sparisjóðsbók á skilyrð-
islaust heimtingu á að höfuðstóll
inneignarinnar sé reglulega færður
upp til samræmis við rýmun krón-
unnar, þann tíma, sem innistæða
hans liggur óhreyfð. Þannig minnk-
ar ekki verðmæti inneignarinnar,
þó að verðgildi krónunnar minnki,
þó að viðkomandi hafi ekki haft
sinnu á að leggja peninga sína á
kjörbók eða þ.h.
Meginreglan ætti að vera, að
banki gæti hags viðskiptamanns
þannig, að reikna honum bestu
vexti á óhreyfðar innistæður, án
tillits til á hverskonar reikningi féð
liggur. Þetta gera bankar erlendis.
Þetta er samkeppnisatriði milli
banka þar.
Sé þetta gert er ég sannfærður
um að æ fleiri fari að leggja kapp
á að spara, að ég tali nú ekki um,
ef þeir geta líka átt von á ein-
hveijum raunvöxtum, án þess þó
að binda fé sitt einhvem ákveðinn
tíma.
Fýrir þá, sem ekki hafa úr of
Helgi K. Hjálmsson
„Strax og almenningur
er viss um það að höf-
uðstóll sparifjár verði
ekki skertur af völdum
verðbólgu og krónu-
rýrnunar mun almenn
sparifjármyndun auk-
ast.“
miklu að spila, en hafa þó mögu-
leika á að leggja eitthvað til hliðar,
getur það skipt sköpum í sambandi
við spamað þeirra að þurfa ekki
að binda peningana ákveðinn tíma.
Það er alltaf erfítt að spá í fram-
tíðina og óvænt útgjöld geta komið
upp þegar minnst varir, þess vegna
er fólk hrætt við bindingu.
En ef það helst í hendur að hafa
peningana alltaf vísa með sínu
verðgildi, auk þess að þeir gefi
einhveija raunvexti, þá er það
auðsætt, að það hvetur til spamaðar
og sparifjármyndunar.
Það á að hvetja til spamaðar í
þjóðfélaginu með öllum ráðum.
Strax og almenningur er viss um
það, að höfuðstóll sparifjár verði
ekki skertur af völdum verðbólgu
og krónurýrnunar mun almenn
sparifjármyndun aukast.
Eðlileg og heilbrigð spariíjár-
myndun styrkir allar máttarstoðir
þjóðfélags okkar.
Ef þessi háttur, sem er bæði
einfaldur og heiðarlegur, verður
upptekinn, án þessara flóknu ávöxt-
unarskilyrða, sem nú em viðhöfð,
getum við hafið á ný til vegs og
virðingar málsháttinn góða, sem ég
man ekki betur en hafi staðið á
sparibauknum mínum frá Lands-
bankanum að: „Græddur er geymd-
ureyrir".
Bönkum ber að vera heiðarlegir
og bera hag allra viðskiptamanna
sinna jafnt fyrir bijósti og gæta
hagsmuna í hvívetna. Hagur hins
minnsta bróður er jafn mikils virði
og hins stærsta.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Tollvörugeymslunnar hf.
Landgræðsla ríkisins:
Ekkert eínkamál
Sveinsstaðahrepps
Blaðinu hefur borist eftirfar-
andi yfirlýsing frá Landgræðslu
ríkisins:
í Morgunblaðinu 29. janúar sl.
birtist grein eftir Hauk Magnússon
í Brekku, Nýgræður og rof. Var
hún framhald af greinaskrifum
hans og Andrésar Amalds gróður-
eftirlitsmanns Landgræðslu ríkis-
ins. Af hálfu Andrésar átti þessum
skrifiim að vera lokið, en í fyrr-
nefndri grein Hauks koma fram svo
miklar rangfærslur og rangtúlkanir
að Landgræðsla ríkisins telur sér
ekki annað fært en að koma leið-
réttingum á framfæri.
1. Landgræðslan hefur átt mjög
gott samstarf við allan megin þorra
bænda um afréttarmál. Til undan-
tekninga heyra nokkrir bændur í
Sveinsstaðahreppi í Austur-Húna-
vatnssýslu, sem hafa lokað augun-
um fyrir gróðurrýmun og eyðingu
sem átt hefur sér stað á upprekstr-
arlöndum þeirra.
2. Haukur talar um einræðishátt
Styrkja varnir
likamans?
Þó er heillaráðiö
O eða O O
K 7 v \
11

U&':
..
■
m.
' A x
■•H3SP1
Lýsi hf. Grandavegi 42, Reykjavík, sími 91 -28777
HtogmiMgfttfr
Metsölublad á hverjum degi!
landgræðslustjóra og að ítölu á
upprekstrarlönd hafi verið krafist á
viðkvæmri stundu. Þessi viðkvæma
stund var sú að eftir árlegar skoð-
unarferðir í 13 ár um Grímstungu-
heiði og aðliggjandi afréttarlönd og
ítrekaðar samkomulagsumleitanir
til úrbóta í upprekstrarmálum,
braut oddviti Sveinsstaðahrepps
gildandi samkomulag um upp-
rekstrartíma. Var þá endanlega
útséð um það að nokkurt viðunandi
samkomulag næðist við Sveins-
staðahrepp um gróðurvemdarmál.
í lögum um landgræðslu nr. 17/
1965 með áorðnum breytingum
segir, að náist ekki samkomulag
um úrbætur og rannsóknir leiði
í ljós að viðkomandi löndum sé
ofboðið sé landgræðslustjóra
skylt að krefjast ítölu í þau.
3. í greinum sínum hefur Hauk-
ur gert lítið úr skoðunarferðum
okkar landgræðslumanna og
ýmissa annara fræðimanna á
Grímstunguheiði, en staðreyndin er
sú að á undanfömum 13 ámm
höfum við farið um Grímstungu-
heiði þvera og endilanga og ávallt
í fylgd með gróðurvemdamefndar-
mönnum og gjörkunnugum heima-
mönnum. í stuttu máli sagt þá hefur
ölium þeim sem til gróðurvemdar-
mála þekkja, ofboðið sú mikla land-
níðsla sem verið hefur á Gríms-
tunguheiði.
4. Það hefur áður komið fram í
grein Andrésar Amalds að ítalan
var þverbrotin á Grímstunguheiði á
sl. sumri, og varðar það að sjálf-
sögðu við lög, en sveitarstjómum
ber samkvæmt afréttarlögum að
framfylgja ítölu. Hún er í gildi nema
hún verði hrakin fyrir dómstólum.
5. Haukur fer rangt með fjár-
fjöldatölur þegar hann ræðir um
hvemig fé leitar af Grímstungu-
heiði. Ljóst er að á hveiju hausti
hefur mikill fjöldi þess ijár sem
rekinn er á heiðina, komið í réttir
í aðliggjandi sveitarfélögum, sér-
staklega í Þorkelshólshreppi í Vest-
ur-Húnavatnssýslu.
6. Það er alrangt farið með stað-
reyndir, þegar Haukur túlkar álit
Rannsóknarstofnunar landbúnaðar-
ins á ástandi gróðurs á Grímstungu-
og Haukagilsheiði. í öllum bréfum
og greinargerðum starfsmanna
RALA, m.a. í sambandi við ítölu-
gerðina, kemur fram, að þeim
blöskrar gróðurhnignunin, en þeir
hafa góðan samanburð, þar sem
þeir gróðurkortlögðu þessar heiðar
á árunum 1965-69 og mátu síðan
ástandið aftur sumarið 1984.
Rétt er að benda á að Gríms-
tunguheiðin sem er í Áshreppi er
sameiginlegt upprekstrarland
tveggja hreppa, þ.e. Ás- og Sveins-
staðahreppa. Það hefur ávallt verið
mikill samstarfsvilji um upprekstr-
ar- og gróðurvemdaraðgerðir hjá
bændum og sveitarstjóm Áshrepps
eins og hjá öllum megin þorra
bænda hér á landi, og fyrir það
vill Landgræðslan þakka.
Gróðurvemdarmál á Gríms-
tunguheiði em því ekkert einkamál
Sveinsstaðahrepps, heldur allra
bænda er þangað eiga upprekstur
og annarra er láta gróðurfar þessa
lands sig skipta. Málflutningur
Hauks Magnússonar og sveitar-
stjómarmanna Sveinsstaðahrepps í
sjónvarpi og dagblöðum hefur því
miður komið óorði á íslenska bænd-
ur, sem þeir eiga ekki skilið.
Landgræðsla ríkisins.
TRYGGIÐ ORYGGI YKKAR
STÍGVÉL OG SKÓR FYRIR
MATVÆLAIÐNAÐINN
JALNET
JALADHER
Skeifan 3h
Simi 82670