Morgunblaðið - 20.02.1986, Side 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. FEBRÚAR1986
Tollar EB
+
og Islands
í FORSÍÐUFRÉTT Morgunblaðs-
ins í gær um samþykkt utanríkis-
ráðherra Evrópubandalagsríkja
að þvi er varðar kjör EFTA-ríkja
gagnvart Spáni og Portúgal, nýj-
um EB-ríkjum, er að finna ranga
þýðingu á yfirlýsingu embættis-
manna EB um það er ísland varð-
ar. Má skilja frétt blaðsins, sem
höfð er frá fréttastofunni AP, á
þann veg, að niðurfelling á tollum
á íslenskum vamingi til EB-landa
sé háð rétti skipa frá EB-löndum
til að veiða f íslenskri lögsögu.
Rétt þýðing á hinni umræddu
klausu í fréttaskeyti AP er á þessa
leið: „í afstöðu EB felst einnigyfirlýs-
ing um að um frekari tollaívilnanir
til íslands verði ekki að ræða nema
þær tengist meiri rétti skipa frá
EB-ríkjum til veiða á íslandsmiðum."
Morgunblaðið ræddi við talsmann
EB í Briissel í gær og sagði hann,
að það væri tekið fram í samþykkt
ráðherranna, að bókun 6 við við-
skiptasamninga við ísland um toll-
frelsi á niðursoðnum fiski, rækju,
ferskum og frystum þorski næðl
einnig til Spánar og Portúgals. Fyrir-
varinn um frekari tollaívilnanir teng-
ist deilu EB og íslands um 13% toll
á saltfiski, sem hefur verið óleyst í
nokkra mánuði.
Unglingum er skipað í forrétt-
indahópa eftir afmælisdögnm
Hækkar áburður
búvöruverð um 5%?
— segja þrír strákar fæddir 1970, sem vöktu athygli
forsætisráðherra á þessu á fundi í stjórnarráðinu
„VIÐ viljum vekja athygli á því launamisrétti, sem felst í þvi, að
laun unglinga miðast við afmælisdaga en ekki árgang. Þannig
fá þeir, sem fæddir eru fyrri hluta árs 1970 15% hærri laun en
þeir, sem fæddir eru siðustu mánuði ársins í sumarvinnunni á
þessu ári. Vegna þessa gengum við á fund forsætisráðherra til
að kynna honum sjónarmið okkar,“ sögðu þrír strákar úr Kópa-
vogi, fæddir 1970, í samtali við Morgunblaðið.
Strákamir heita Sævar Finn-
bogason, Davíð Ólafsson, fæddir
í desember, og Þórsteinn Gauti
Þórðarson, fæddur í maí, og eru
allir í 9. bekk Snælandsskóla í
Kópavogi. Þeir gengu á miðviku-
dag á fund Steingríms Hermanns-
sonar, forsætisráðherra, til að
kynna stjómvöldum sjónarmið sín
og sjá hvort breytingar væru
mögulegar. Þeir félagar sögðu að
unglingum væri skipað niður í
forréttindahópa eftir afmælis-
dögum, að minnsta kosti hvað
laun og vinnumöguleika varðaði.
í skólagöngu og ýmsum öðrum
þáttum almenns lífs væri miðað
við árgang, en nú stæðu þeir
frammi fyrir því, þegar sumar-
vinnan væri framundan að fá ekki
sama kaup þó þeir væru allir
fæddir sama árið. Þeir, sem fædd-
ir væru árið 1970, ættu að þeirra
mat.i að njóta sömu réttinda burt-
séð frá því hvenær á árinu þeir
væru fæddir. Samkvæmt almenn-
um kjarasamningum væru laun
miðuð við afmælisdaga. Þeir, sém
fæddir væru fyrri hluta árs fengju
leyfí til fullrar yfírvinnu og 15%
hærri laun, en'Jafnaldrar" þeirra
fæddir síðustu mánuði ársins.
Einnig væri miðað við afmælis-
daga í samningsbundnu iðnnámi.
Menn yrðu að hafa náð 16 ára
aldri til að geta hafið slíkt nám
og það gæti þýtt einnar annar
seinkun fyrir þá, sem fæddir væru
seint á árinu. í þessu fyrirkomu-
lagi fælist ennfremur misrétti til
náms og afkomu, því margir
unglingar þyrftu að mestu að
kosta sig sjálfir til náms að loknu
skyldunámi.
Forsætisráðherra sagði eftir
heimsókn strákanna, að gaman
hefði verið að fá þá í heimsókn.
Ánægjulegt væri að vita til þess,
Morgunblaðið/RAX
Þeir hafa undirbúið sitt mál betur en margur eldri maðurinn,“
sagði forsætisráðherra, Steingrímur Hermannsson, um málaleitan
þeirra Sævars Finnbogasonar, Davíðs Ólafssonar og Þorsteins
Gauta Þórðarsonar.
að unglingar hefðu áhuga á því
að vinna og létu sig jafnframt
varða kjör sín og réttindi af jafn-
mikilli þekkingu og þessir dreng-
ir. Þeir hefðu flutt mál sitt vel
og skipulega og greinilega kynnt
sér það betur en margur eldri
maðurinn. Hann sagði það hins
vegar ekki ljóst hvaða möguleika
löggjafarvaldið hefði til að láta til
sín taka í þessu máli. Ákvæði
þessi fælust í kjarasamningum,
en sér virtist ekkert vera í lögum,
sem bannaði sömu laun unglinga
fæddra sama ár. Sér fyndist mála-
leitan drengjanna skynsamleg og
hann myndi láta kanna hveijir
möguleikar á úrlausn væru.
Tal teflir fjöltefli
Morgunblaðið/Ámi Sœberg
Mikael Tal fyrrum heimsmeistari i skák tefldi fjöltefli í Útvegsbankanum í gærkveldi. Leikar fóru
þannig að Tal vann 16 skákir, tapaði tveimur og gerði fjögur jafntefli. Þeir sem unnu meistarann
voru Jóhann Om Sigurðsson og Jens Óskarsson, en þeir Stefán Þormar, Gunnar Gunnarsson, Björa
Víkingur og Vilhjálmur Pálsson gerðu jafntefli.
EKKI ER ljóst hvað búvöruverð mun hækka um næstu mánaðamót
ef stjórnvöld grípa þar ekki inn í eins og komið hefur til tals að
undanförnu. Kunnugir telja þó að verðlagsgrundvöllur landbúnaðar-
vara muni hækka um 3% og útsöluverð eitthvað meira. Fyrirsjáanlegt
er að búvöruverðið mun hækka um 5% þann 1. júní næstkomandi
eingöngu vegna hækkunar á áburðarverði sem þá kemur inn i verðið
ef tillögur Áburðarverksmiðjunnar um hækkun verða samþykktar og
niðurgreiðsla áburðarins fellur niður.
Áburðarverksmiðjan telur sig unar búvöruverðs eða hækkunar.
þurfa að hækka áburðarverðið um
23—25% og fá verðhækkanir fram
til vors að auki. Þýðir það að
meðalverðið á hveiju áburðartonni
fer í 14.600 krónur miðað við verð-
lagið í dag. I fyrra var skráð áburð-
arverð verksmiðjunnar 11.800
krónur að meðaltali, en það var
greitt niður um rúmar 2.000 krónur
þannig að bændur þurftu aðeins að
greiða 9.740 krónur fyrir tonnið að
meðaltali. Niðurgreiðslan var tíma-
bundin og gert ráð fyrir að hún
falli nú niður. Gerist það mun
áburðarverðið til bænda hækka um
50% og hafa í för með sér um það
bil 5% hækkun búvöruverðsins.
Verði niðurgreiðslan óbreytt að
krónutölu mun áburðurinn hækka
um 29% og hafa í för með sér
tæplega 3% hækkun og verði niður-
greiðslan aukin sem nemur verð-
hækkun áburðarins mun búvöru-
verðið þurfa að hækka um rúm 2%
vegna áburðarverðsins.
Sexmannanefnd er að láta vinna
upp nýjan verðlagsgrundvöll fyrir
landbúnaðarvörur og er búist við
að greint verði á milli nautgripa-
og sauðfjárræktar, þannig að sér
grundvöllur yrði gerður fyrir mjólk
og aðrar nautgripaafurðir og annar
fyrir kindakjöt og aðrar sauðfjár-
afurðir. Ekki er vitað hvenær þess-
ari vinnu verður lokið en stefnt mun
vera að því að nota nýja grundvöll-
inn við verðlagningu 1. júní. Þá er
heldur ekki vitað hvort verðlags-
grundvöllurinn muni leiða til lækk-
Samningsaðilar í yfirstandandi
kjaradeilu hafa lagt á það mikla
áherslu að búvöruverðshækkunin
um næstu mánaðamót komi ekki
til framkvæmda. Aðspurður um það
hvað ríkisstjómin væri tilbúin til
að gera í því efni sagði Þorsteinn
Pálsson fjármálaráðherra: „Þeir
hafa ekki lagt fyrir okkur neinar
tillögur um þetta efni. Við erum
tilbúnir til að ræða við þá um þetta
hvenær sem þeir vilja, jafnt á nóttu
sem degi.“ Ekki vildi Þorsteinn
segja neitt um það hvort til greina
kæmi að auka niðurgreiðslu á bú-
vörur.
Frumvarp Jóns Helgasonar um atvinnuréttindi í landbúnaði:
Leyfi til búrekstrar háð menntun
eða samþykki úthlutunarnefndar
JÓN Helgason, landbúnaðarráð-
herra, hefur lagt fyrir stjómar-
flokkana frumvarp til laga um
atvinnuréttindi í landbúnaði. Þar
er gert ráð fyrir því, að þeir einir
fái að hefja nýjan búrekstur, sem
lokið hafa prófi frá landbúnaðar-
skóla, háskólaprófi í landbúnaði
eða aflað sér annarrar menntun-
ar, sem að mati sérstakrar fimm
manna Úthlutunaraefndar bú-
Annað dauðsfallið af völd-
um brunans á Kópavogshæli
TVEIR vistmenn eru nú látnir í
kjölfar eldsvoðans sem varð á
Kópavogshæli þann 13. janúar
síðastliðinn.
Stúlkan sem legið hefur í sjúkra-
húsi frá því að bruninn varð er lát-
in. Hún hlaut alvarlega reykeitrun
og varð fyrir miklum súrefnisskorti
í kjölfar hennar. Stúlkan hét Guð-
ríður Kristín Berg.
Einn maður lést af völdum reyks
í eldsvoðanum sjálfum.
rekstrarleyfa kemur að gagni við
landbúnaðarstörf.
Með búrekstri er í frumvarpinu
átt við hvers konar búijárrækt,
jarðrækt, skógrækt, plöntuuppeldi,
garðrækt og ylrækt, sem stunduð
er til tekjuöflunar, svo og ræktun
og veiðar vatnafiska, nýting hlunn-
inda og ferðaþjónusta á lögbýlum
er nýtir gæði jarðar og aðra fram-
leiðsluþætti landbúnaðarins í fram-
angreindum tiigangi.
Gert er ráð fyrir því, að búrekstr-
arleyfí verði veitt þeim er búrekstur
stunda fyrir gildistöku hinna nýju
laga, enda hafi viðkomandi ekki
sætt aðfmnslum opinberra aðila
vegna búrekstrar síns.
Frumvarpið er samið af þriggja
manna starfshóp, sem settur var á
fót af landbúnaðarráðuneytinu,
Stéttarsambandi bænda og Búnað-
arfélagi íslands. í hópnum, sem
skipaður var 1982, voru Sveinbjöm
Dagfínnsson, ráðuneytisstjóri,
Steinþór Gestsson, fyrrverandi al-
þingismaður og Hákon Sigurgríms-
son, framkvæmdastjóri. Fyrstu
drög að frumvarpinu voru lögð fyrir
Stéttarsamband bænda sumarið
1983 og Búnaðarþing 1984 og það
ár voru þau send víða um land til
umsagnar. Á aðalfundi Stéttarsam-
bands bænda árið 1984 var mælt
með því að sett yrðu lög um at-
vinnuréttindi í landbúnaði á grund-
velli frumvarpsdraganna. I janúar
sl. sendi starfshópurinn drögin síð-
an til landbúnaðarráðuneytisins,
sem nú hefur lagt þau fyrir þing-
flokka Framsóknarflokks og Sjálf-
stæðisflokks.
í greinargerð höfunda frum-
varpsins segir, að með aukinni sér-
hæfingu á flestum sviðum sé ekki
óeðlilegt að krafist sé sérstakrar
menntunar og/eða starfsreynslu af
þeim sem vilja hefja búrekstur.
Markmið frumvarpsins sé annars
vegar að tryggja öryggi og gæði
þeirrar þjónustu sem landbúnaður
veitir og hins vegar að vemda at-
vinnuréttindi þess fólks, sem land-
búnað stundar. Er bent á, að í ís-
lenskri löggjöf sé að finna nokkra
lagabálka hliðstæðs efnis, s.s. lög
um iðnfræðslu og lög um verslunar-
atvinnu.
Orðrétt segir í greinargerðinni:
„Störf við landbúnað eru í eðli sínu
afar margbrotin og vandasöm og
gera miklar kröfur um verklega
hæfni og faglega þekkingu þeirra,
sem þau stunda. Kröfur samfélags-
ins um aukin vörugæði og örugga
ávöxtun fjármagns, sem til land-
búnaðar er varið, vega einnig þungt
í þessu sambandi. Þá hafa markaðs-
erfíðleikar á undanfömum ámm og
samdráttur í framleiðslu innan
hefðbundinna búgreina vakið um-
ræður um atvinnuréttindi bænda
og það, hveijir skuli hafa atvinnu
við að framleiða það takmarkaða
magn búvara sem markaðurinn
innanlands tekur við og möguleikar
em á að selja á erlendum mörkuð-
um.“