Morgunblaðið - 20.02.1986, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 20. FEBRÚAR 1986
13
Fyrsta Fiskiþing 1913.
helminga á móti ríkisstjóminni er-
indreka erlendis til að fýlgjast með
mörkuðum og nýjungum og valdist
til þess starfa Matthías Þórðarson
frá Móum, en Sveinbjöm Egilsson
tók þá við ritstjóm Ægis.
Þess fyrstu viðfangsefni Fiskifé-
lagsins, olíumálið, motorkennslan
og erindreksturinn, sýndi hversu
nauðsynlegt það var, að til væri í
landinu félagsskapur, þar sem allir
aðilar kæmu saman og ræddu málin
og bæru saman bækur sínar, og í
j ljós kæmi þá, hvar skórinn kreppti
mest. Þetta var þannig strax og er
enn meginhlutverk Fiskifélagsins
og grandvöllurinn fyrir starfsemi
þess.
Bjargráðamálið
Á Fiskiþingi 1917 flutti Amgrím-
ur Fr. Bjamason svohljóðandi til-
lögu: „Fiskiþing íslands ályktar, að
beina því til Fiskifélagsstjómarinn-
ar, að hún athugi gaumgæfilega
bjargráð á sjó og leggi fyrir næsta
Fiskiþing ákveðna tillögu um þetta
efni.“ Næsta Fiskiþing var haldið
1919 og þá aftur samþykkt áskoran
á stjómina að vinna áfram að mál-
inu. Á Fiskiþingi 1925 var skipuð
nefnd til að gera ákveðnar tiliögur
til ríkisstjómarinnar og 1926 lagði
Fiskifélagsstjómin til að Jón E.
Bergsveinsson yrði ráðinn til að
vinna að slysavamarmálum og var
hann starfsmaður félagsins næstu
ár eða þar til Slysavamafélag ís-
lands var stofnað 1928.
Upphaf hraðfrysting'ar
Of hljótt hefur verið um þann
hlut sem Fiskifélagið átti að upphafi
hraðfrystingu fisks hér á landi, en
Fiskifélagið og Fiskiþing era þar
fyrr á vettvang en Fiskimálanefnd,
sem oft er eignað aðalframkvæðið.
Fiskimálanefnd var ekki stofnuð
fyrr en í desember 1934 og ekki
farin að starfa fyrr en 1935, en
hraðfrysting fisks var aftur á móti
á málaskrá 12. Fiskiþings, sem sett
var 2. október 1934, en stjómin þó
fyrr farin að hafa afskipti af málinu.
Málshefjandi, Ólafur B. Bjöms-
son, rakti tilraunir Ingólfs Espólíns,
sem hafði sent Fiskifélaginu skýrslu
sína, en um sumarið hafði Fiskifé-
lagið keypt físk fyrir þúsund krónur
og fiakað hann og fryst í frystihúsi
Ingólfs. Ingólfur Espólín hafði
fengið ríkisstyrk til að gera tilraunir
með frystingu skyrs, en notaði
tækifærið til að gera einnig tilraunir
með frystingu físks, enda var sú
geymsluaðferð að ryðja sér til rúms,
svo sem segir í skýrslum þeirra
sendifulltrúa, Vilhjálms Finsens um
hraðfrystingu físks í Noregi og
Helga Briem frá Spáni, og í Banda-
ríkjunum var þetta orðin allþróuð
geymsluaðferð á matvælum.
Tilraun Ingólfs hafði lukkast,
segir í skýrslu stjórnar Fiskifélags-
ins til Fiskiþings um haustið. Ingólf-
ur hafði sent sýnishorn af fískinum
til Englands, Sviss, Ítalíu og Spánar
og hann komizt óskemmdur alls
staðar á áfangastað og líkað vel.
Fiskiþing gerði því samþykkt í
október 1934 þar sem skorað er á
ríkisstjómina að fylgja þessu máli
fast eftir og hefja framkvæmdir.
Ýmis Fiskifélagsmál
um tíðina
Fiskifélaginu var það mikið
áhugamál, að safnað væri haldgóð-
um aflaskýrslum, enda fiskveiðum
og útveginum nauðsynlegt. Söfnun
aflaskýrslna var í ólestri allt þar til
1925 að Fiskifélagið fékk því fram-
gengt, að það varð skylt að lögum
að skila aflaskýrslum og söfnun
falin Fiskifélaginu. Amór Guð-
mundsson réðst til Fiskifélagsins
þetta ár og var skrifstofustjóri til
1961.
Eins var um skráningu skipa, að
hún var gloppótt á skýrslum þar
til Fiskifélagið hóf útgáfu Sjó-
mannaalmanaks 1926.
1931 réðst dr. Ámi Friðriksson
til starfa hjá Fiskifélaginu til físki-
rannsókna og sama ár réð Fiskifé-
lagið til sín Þorstein Loftsson, sem
vélfræðiráðunaut.
1935 kom Fiskifélagið á fót
rannsóknarstofu fískiðnaðarins og
réðst þar til starfa dr. Þórður Þor-
bjamarson.
Þegar heimsstytjöldin síðari geis-
aði sem hörðust og enginn sá fyrir
hvemig þeim ósköpum lyki gerði
Fiskiþing merkilega ályktun, sem
máski var eindæma á heimsbyggð-
inni á þeim voðatíma. í þingtíðind-
um 16. Fiskiþings, sem sett var 16.
febrúar 1942, segir svo: „Fjár-
hagsnefnd er sammála um það
nauðsynjaverk að Fiskveiðasjóður
sé þess fær að styrkja öfluglega
nýbyggingu fiskiflotans með hag-
kvæmum lánum strax og styijald-
arástand lægir, svo að veraleg ný-
smíði skipa geti hafizt aftur ...
Landhelgismálin höfðu allt frá
fyrsta Fiskiþingi 1913 verið á döf-
inni á hverju einasta Fiskiþingi,
oftast þó gæzlan, en einnig friðun
Faxaflóa. Þegar landhelgislögin
höfðu verið sett 1948 harðnaði róð-
urinn í þeim málum og þau tóku
mikið til Fiskifélagsins allt fram til
loka þeirrar baráttu. Þau mál öll
vora mikið rædd á Fiskiþingum,
ekki sízt fyrir það, að Davíð Olafs-
son, sem var fískimálastjóri frá
því í febrúar 1940 þar til á miðju
ári 1967, og Már Elísson, sem þá
tók við af Davíð, sem fískimála-
stjóri, vora meðal frammámanna
þjóðarinnar í hafréttar- og land-
helgismálunum. Það leiddi því af
sjálfu sér að Fiskifélagið gerði
margar samþykktir um þessi mál
öll, sem vora helztu baráttumál
þjóðarinnar um 30 ára skeið.
1949 var Fiskifélaginu falið að
annast tilsjón með nýstofnuðum
hlutatryggingarsjóði og ráðinn að
sjóðnum Þórarinn Árnason, fyrst
sem skrifstofumaður en síðan sem
framkvæmdastjóri sjóðsins frá
1967.
1966 var stofnuð sérstök tækni-
deild og ráðnir að henni rafmagns-
verkfræðingur og skipaverkfræð-
ingur, starfsemi deildarinnar féll
niður um hríð en var endurreist
aftur í félagi við Fiskveiðasjóð 1972
og þá ráðnir tveir verkfræðingar í
véla- og skipaverkfræði og nokkra
síðar einnig vélstjóri.
Strax á fyrstu Fiskiþingunum
vora fískeldismál þar til umfjöllun-
ar, og þá silungs- og laxaklak, en
1971 réð Fiskifélagið til sín fískeld-
isfræðing til að annast laxeldistil-
raunir í sjó, sem vora hafnar 1972
í flotgirðingu við Hvammsey í
Hvalfirði.
1972 var lagt fram á Fiskiþingi
framvarp að nýjum lögum fyrir fé-
lagið og tekin inn í félagsskapinn
Landsamband ísl. útvegsmanna,
Félag ísl. botnvörpuskipaeigenda,
Sjómannasamband íslands, Far-
manna- og fískimannasambandið,
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna, Fé-
lag fískframleiðenda, Sölusamband
ísl. fískframleiðenda, Félag síldar-
saltenda á Norður- og Austurlandi,
Félag síldarsaltenda á Suðvestur-
landi, Félag skreiðarframleiðenda,
Félag ísl. niðursuðurverksmiðja og
Félag ísl. Fiskimjölsverksmiðja.
Þama bættust við 12 nýir Fiski-
þingsfulltrúar með öllum sömu rétt-
indum og deildarfulltrúar, sem vora
fyrir 24, og sitja því Fiskiþing nú
alls 36 fulltrúar auk fískimálastjóra.
Við þessa lagasetningu var skrif-
stofu Fiskifélagsins skipt í eftirfar-
andi deildir:
1) Almenna deild, sem annast
reikningsháld félagsins, félagsleg
tengls við íjórðungseildimar og út-
gáfu Sjómannaalmanaks, bókar og
Ægis.
2) Hag- og tölvudeild. Undir
þessa deild heyrir Reikningaskrif-
stofa sjávarútvegsins, áætlanagerð,
útkoma árbókar (útvegs) um af-
komu sjávarútvegsins.
3) Skýrsludeild er safnar öllum
upplýsingum um afla og aflaverð-
mæti.
4) Tæknideild, sem fyrr er sagt
frá að gegni því hlutverki að þjóna
bæði Fiskifélaginu og Fiskveiða-
sjóði í ýmsum tæknimálum og vera
ráðgefandi í smíði skipa og kaupum
véla, prófa tæki og nýjungar og era
verkefni þessarar deildar Qölmörg.
5) Fræðsludeild, en undir hana
heyrir sjóvinnukennslan, en sjó-
vinnunámskeið fór Fiskifélagið að
halda snemma á sínum ferli, annað
veifíð, en 1973 var ráðinn til þess
fastur starfsmaður og síðan annar
og efnt til sjóvinnukennslu í grann-
skólum landsins og hefur sú kennsla
sífellt færst í aukana og fer fram
í um 40 skólum landsins árlega
(nokkuð breytilegt eftir áram) og
stunda þá námið milli 3—400
nemendur. Þessari kennslu hafa
fylgt kennaranámskeið.
6) Fiskiræktardeild, sem vinnur að
tilraunum með fískeldi í söltu vatni.
7) Aflatryggingasjóður er sú deild
Fiskifélagsins, sem mest hefur bein
áhrif á sjávarútveginn og skiptist
sú deild reyndar í margar undir-
deildir, ein þeirra er verðjöfnunar-
deild, sem á að greiða uppbætur á
vannýttar físktegundir, almenn
deild, sem greiðir bætur vegna afla-
brests, og áhafnadeild, sem greiðir
fæðiskostnað skipshafna að hluta
og annast iðgjaldagreiðslur iðgjalda
til lífeyrissjóða, og þannig gegnir
aflatryggingasjóður mjög mörgum
og mikilvægum störfum fyrir sjáv-
arútveginn.
1974 var keypt tölva til Fiskifé-
lagsins og varð þá skýrslugerð ítar-
legri og umfangsmeiri bæði fyrir
Fiskifélagið, ýmsar stofnanir, sem
þurftu á upplýsingum að halda um
sjávarútveg, og stjórnvöld. Undan-
farin ár heftir Hagsýsludeild gefíð
út árbók um fiskveiðamar, útveg-
inn, fískvinnsluna og markaði. Jón-
as Blöndal viðskiptafræðingur hef-
ur verið skrifstofustjóri.
Þannig má segja, að Fiskifélagið
og Fiskiþing þess, gegni á allan
máta sama hlutverki og það gerði
í upphafí, það er landsfélag físk-
veiða-, útgerðar og fiskvinnslu, en
jafnframt þjónustustofnun fyrir
stjómvöld og almenn upplýsinga-
stofnun.
Núverandi fískimálastjóri er
Þorsteinn Gíslason, skipstjóri og
foryztumaður í sjávarútvegsmálum
um langa hríð. Hann tók við af
Má Elíssyni l.janúar 1983.
Á Fiskiþingum er þekking og
mest vit samankomið í sjávarútvegi,
þótt misjafnlega sé farið með það
eins og gengur, þegar margir koma
saman að ráða ráðum sínum og
sýnist sitt hverjum og samþykkja
þá gjaman það sem vitlaustast er,
svo sem er háttur þinga og nefnda
og tjóar ekki um að fást, að þess
kunni að gæta á Fiskiþingum sem
annars staðar. Starfsmenn Fiskifé-
lagsins era margir reyndir sjómenn,
sem gerþekkja atvinnuveginn, og
era úr öllum greinum fískiflotans
og öllum landsfjórðungunum. Innan
um era svo lærðir skýrslugerðar-
menn og era skýrslur þeirra stjórn-
völdum ómissandi til að átta sig á
hversu misilla gengur frá ári til árs
og hvenær þess megi vænta að sjáv-
arútvegurinn verði aldauða og þjóð-
in nái því sældarlífi að lifa á félags-
málum, innbyrðisverzlun, útvarps-
rekstri, kvikmyndagerð og upp-
fínningum Þróunarfélagsins.
Fiskifélagshúsið.
26277
Allir þurfa híbýli
KRUMMAHÓLAR. Falleg
2jaherb. íb. á 5. hæð. Bílskýli.
HAMRABORG. 2ja herb. íb. á
5. hæð. Þvottahús á hæðinni.
Bíjskýli.
HRAUNBÆR. 2ja herb. 60 fm
íb. á 2. hæð. Suðursv.
ÞANGBAKKI. Nýleg 2ja herb.
65 fm íb. á 3ju hæð. Þvottahús
á hæðinni. Stórar svalir. Góð
greiðslukjör.
NJÁLSGATA. 3ja herb. íb. á 2.
hæð. Þvottaaðst. í íb. Falleg
ibúð. Góð sameign.
HVERFISGATA. 3ja herb. íb. á
1. hæð í mjög góðu standi.
TÓMASARHAGI. 3ja herb. 85
fm íb. á jarðh. Sérinng.
KRUMMAHÓLAR. Falleg 3ja
herb. 90 fm íb. á 4. hæð.
Þvottah. á hæðinni. Skipti á
4ra-5 herb. íb. koma til greina.
SUÐURHÓLAR. Falleg 4ra
herb. 110 fm íb. á efstu hæð. _
HRAFNHÓLAR. 5 herb. 130fm
íb. á 2. hæð. 4 svefnherb. Frá-
bært útsýni. Skipti á minni eign
koma til greina.
HRAUNTEIGUR. Sérhæð 110
fm nettó. 28 fm bílskúr.
Okkur bráðvantar allar
gerðir eigna á skrá
HÍBÝLI & SKIP
Garöastræti 38. Sími 26277.
Brynjar Fransson, simi: 39558.
Gylfi Þ. Gíslason, sími: 20178.
Gísli ólafsson, sími: 20178.
Jón Ólafsson hrl.
FASTEKNASALAN
FJÁRFESDNGHF.
TrygpnvMia - «1 ••: MM
• - - »i-
2ja herb. ibúðir
BRÆÐRAB.ST. 75 fm 2.h. V. 2,25
HAQAMELUR 60 fm j.h. V. 1,8
FRAKKASTfGUR 50 «m 1.h. V. 1,35
HÁTÚN 54 fm kj. V. 1,6
JÖKLASEL 75 fm 2,h. V. 1,75
KRUMMAH. 75 fm 3.h. V. 1,7
RAUÐARARST. 40 <m kj. V. 0.8
SLÉTTAHRAUN 50 «m 1.h. V. 1.4
SÓLVALLAG. 35 fm 3.h. V. 1,3
KRÍUHÓLAR 45 fm 2.h. V. 1,45
ÞVERBREKKA 65 fm 5.h. V. 1,6
HAMRABORG 60 fm 3,h. V. 1,85
3ja herb. ibúðir
ENGIHJALLI 85 fm 3.h. V. 1,85
FURUGRUND 85 «m 5.h. V. 2,25
OFANLEITI 70 fm jh. V. 2,25
RAUÐARARST. 97 «m 2.h. V. 2,1
SLÉTTAHRAUN 80 fm jh. V. 1,85
4ra herb. ibúðir
EYJABAKKI lOOfm l.h. V. 2,4
EYJABAKKI 107«m 3.h. V. 2,4
FURUGERÐI 107fm 2.h. V. 3,50
HVERFISGATA 100fm 2.h. V. 2,0
FRAMNESV. 117fm l.h. V. 2,4
VESTURBERG 110fm 2.h. V. 2,10
5-6 herb. og sérhæðir
DVERGHOLT M. 138 fm jh. V. 2,4
ENGJASEL 130fm 2.h. V. 2,60
FLÚÐASEL 120fm 1.h. V. 2,80
FLÓKAGATA 115fm 3.h.
GRÆNATÚN 120«m 2.h. V. 3,0
KAPLASKJ.V. 140«m 4.h. V. 2,8
LAUFASVEGUR 90 fm 2.h. V. 1,85
SKIPHOLT 190fm 3.h. V. 4,50
Raðhús m. bilskúr
ALFHÓLSV. 125fm 3.h. V. 3,8
BIRKIGRUND 198fm 3.h. V. 4,9
HAGASEL 170fm 2.h. V. 4,0
HLÍÐARBYGGÐ 270 fm 2.h. V. 5,2
KAMBASEL 220 «m 2.h. V. 4,5
LOGAFOLD 260 fm 2.h. V. 3,9
SOGAVEGUR 60«m l.h. V.1,8
Einbýli
BERGST.ST. 60 fm 2.h. V. 2,9
BRÆÐRAB.ST. 220 fm 2.h. V. 4,9
HLÍÐARHV. 250 fm 2.h. V. 5,9
KEILUFELL 140fm 2.h. V. 4,0
REYNIHV. 105«m 1.h. V. 4,0
SJÁVARGATA 137«m l.h. V. 4,0
Í smíðum
HRINGBRAUT 2ja-3ja herb.
NEDSTALEm 5 herb.
OFANLEITI. 3ja-5 herb. íbúöir.
Málaðar. Sólbekkir. Til afh. nu
Þegar.
OPIÐ ALLA VIRKA DAGA FRA 9-18
ATH. ÞAÐ ER OPIÐI HADEGINU
®62-20-33