Morgunblaðið - 20.02.1986, Síða 31

.MORGUNBLADID, FIMMTUDAGljH 3Q, FEBRýAB ,1,9)36
&
BISKUP íslands hefur auglýst 10 prestsembætti iaus til umsókn-
ar og er umsóknarfrestur til 25. mars nk. Um er að ræða tvö
ný prestsembætti sem samþykkt voru af Alþingi við síðustu
fjárlagagerð auk átta annarra embætta.
f, fréttatilkynningu frá Biskups-
stofu segir að nýju embættin tvö
sem áður er getið séu staða sjúkra-
húsprests þjóðkirkjunnar og Sel-
tjarnamesprestakall í Reykjvíkur-
prófastsdæmi (Seltjarnamessókn).
Hin prestaköllin em Sauðlauks-
dalur í Barðarstrandarprófasts-
dæmi (Sauðlauksdals-, Saurbæjar-,
Bijánslækjar-, Haga- og Breiðuvík-
ursóknir);. Bíldudalur í Barða-
strandarprófastsdæmi (Bíldudals-
og Selárdalssóknir); Staður í ísa-
fjarðarpfófastsdæmi (Staðarsókn);
Hólmavík í Húnavatnsprófasts-
dæmi (Kaldrananess-, Bergsstaða-,
Morgunblaðið/Árni Sæborg.
Ragnar Halldórsson, forstjóri ÍSAL, gerir grein fyrir samræmdu átaki norrænna álframleiðenda, á
fundi með menntamálaráðherra, háskólamönnum og fréttamönnum.
Áliðnaðurinn ver tugum milljóna
króna til þróunar á Norðurlöndum
NORRÆNI áliðnaðurinn mun
næstu tvö árin veija alls 85 millj-
ónum króna í kannanir á ákveðn-
um vöruþróunar- og notkunar-
verkefnum og í frumrannsóknir
með því að fjármagna doktorsrit-
gerðir og lokaprófsverkefni.
Kennsla í aðferðum við efnisval
er þriðja aðalverkefnið.
011 áætlunin fær frekari stoð með
markvissri söfnun óg kynningu á
raundæmum, þar sem notkun áls
hefur sannanlega haft í för með sér
tæknilegan og íjárhagslegan ávinn-
ing.
Tilgangurinn er að skapa sterka
og jákvæða afstöðu til áls við há-
skólana og gefa þeim sem velja
efni í framtíðinni betra tækifæri til
að bera saman ólík hráefni.
Aætlunin var kynnt á blaða-
mannafundi í Ósló í byijun þessa
mánaðar, en í Reykjavík 19. febrúar
af Ragnari S. Halldórssyni, for-
stjóra ISAL, Sigurði Briem, stjóm-
deildarstjóra ÍSAL, Ole S. Rustad,
framkvæmdastjóra hjá ÁSV og Ivar
C. Walseth, framkvæmdastjóra
Skanaluminium, Norrænna sam-
taka áliðnaðarins.
Þeir lögðu m.a. áherzlu á eftirfar-
andi: „Á1 hefur fjölda einstakra
eiginleika, sem hafa haft afgerandi
þýðingu á mörgum sviðum — nefna
má t.d. flugið. En þróunin er bara
rétt byijuð. Norræni áliðnaðurinn
hefur þess vegna ákveðið að kynna
sameiginlega þá möguleika, sem
efnið býður upp á — nú og í fram-
tíðinni."
Áætlunin var einnig kynnt í
Stokkhólmi 10. febrúar. Kynning á
Helsinki og í Kaupmannahöfn fer
fram í byijun marz.
Könnun sýnir, að þekk-
ingfu á áli er áfátt
Álframleiðsla heimsins hefur
aukist um milljónir tonna síðustu
100 árin. Samt sem áður er þekk-
ingu og kennslu um ál í tækniskól-
Vitni beð-
in að gefa
sig fram
ÁREKSTUR varð milli fólks-
bifreiðar með V-númeri og pall-
bifreiðar með JO-númeri á
Reykjanesbraut við Bústaðaveg
fimmtudaginn 6. febrúar síðast-
liðinn. Áreksturinn varð um
klukkan fjögur síðdegis.
Talið er að karl og kona hafí
verið vitni að þessum árekstri. Þau
eru vinsamlegast beðin að hafa
samband við Slysarannsóknadeild
lögreglunnar í Reykjavík.
um og háskólum á Norðurlöndum
áfátt. Könnun sem gerð var á
vegum Skanaluminium sýnir að
þekking á áli meðal verkfræðinga,
hönnuða og vöruþróunarfólks er
gloppótt. Jafnframt var sýnt fram
á, að kennsla í burðarþolsútreikn-
ingum, hönnun og framleiðslutækni
er ófullkomin, þegar um er að ræða
álvörur. Með þessari sérstöku
áherzlu á rannsóknir og menntun
varðandi ál við norræn menntaset-
ur, skapar áliðnaðurinn langtíma
forsendur fyrir betri þekkingu á áli,
til þess að byggja á ákvarðanir í
framtíðinni. Þekkingu, sem mun
gera mögulegt að meta ál, sem efni
til ólíkra, tæknilegra nota, jafnt á
við önnur efni, og að finna þau
verkefni, þar sem ál gefur mesta
hagkvæmni.
Skipulag verkefnisins
Áliðnaðurinn í fimm Norðurland-
anna, Noregi, Svíþjóð, Danmörku,
Finnlandi og íslandi leggur til Ijár-
magnið. Ráðstöfunarféð á í aðalat-
riðum að renna til tækniháskólanna
á Norðurlöndum og skiptast til
rannsókna og þróunar kennslu-
gagna.
Rannsóknir
Rannsóknarféð á fyrst og fremst
að nota til rannsóknar- og þróunar-
verkefna, sem tengjast vöruþróun-
ar- og notkunartækni. Tilgangurinn
er að skapa jákvæða afstöðu til áls
í háskólunum, sem byggir á vel
menntuðum vísindamönnum með
haldgóða þekkingu, auk traustrar
reynslu að bakhjarli.
Verkefnin beinast aðallega að
notkun áls við val á efnum eða þar
sem sambland af áli og öðrum
efnum kemur til greina. í raun
getur verið um að ræða að fjár-
magna doktorsverkefni eða fram-
haldsrannsóknir eftir doktorspróf
fyrir efnilega kandidata innan
afmarkaðra notkunarsviða fyrir ál.
Lögð verður mikil áherzla á, að
verkefnum sé hleypt af stokkunum
og stjómað af festu og fagþekk-
ingu. Einstök verkefni eiga helzt
að vera liður í stærri áætlun. Jafn-
framt verður veittur forgangur
þeim verkefnum sem nýta tækni
' og aðferðir við útlitshönnun og
rökrétt efnisval, svo og þar sem
notuð er ný tölvutækni (CÁD/CAM
(tölustýrð teiknun/tölvustýrð fram-
leiðsla)), o.fl.
Kennslug’ögn með
raundæmum
Ennfremur miðar áætlunin að
því að styðja menntasetrin í að
koma sér upp kennslutækjum á
sviði áltækni, sem áliðnaðurinn álít-
ur nokkuð ábótavant. Kennurum,
sem sérhæfa sig í efnisvali, hönnun-
ar- og notkunartækni yrði gefinn
kostur á frekari framhaldsmenntun.
I stað þess að gera hefðbundin
kennslugögn yrði í samræmi við
óskir háskólakennaranna skráð
áþreifanleg reynsla við notkun áls.
Hvert raundæmi yrði aukið með
myndum og teikningum og tilvísun
til viðkomandi hönnuða og arki-
tekta. Til viðbótar slíkri langtíma-
vinnu koma einstök verkefni, svo
sem gestafyrirlestrar, sérfræðihjálp
við að útbúa staðfærð kennslugögn,
ferðastyrkir fyrir kennara og nem-
endur, þjálfun kennara- og iðnaðar-
manna, ásamt öðru eftir þörfum.
Fimm aðalsvið
Hvergi hefur notkun áls valdið
annarri eins byltingu og í fluginu.
Hvergi er notkun áls heldur eins
vel þekkt. Þess vegna hefur áliðnað-
urinn valið fímm önnur svið, þar
sem ætlað er að ál kunni að geta
gefíð hönnuðum og útlitshönnuðum
jafnmikla möguleika til nýsköpunar
og jafnstór tækifæri til að hafa
áhrif á tækni og hagkvæmni. Þessi
svið eru sjávarútvegur, landflutn-
ingatæki, innréttingar og útlits-
hönnun, byggingariðnaður, svo og
málmiðnaður. Innan þessara fimm
aðalsviða verða að auki gerð mark-
aðsátök, samhliða því að mikil
áherzla verður lögð á rannsóknir
og menntun.
Efni framtíðarinnar
Hin svokallaða Hall-Héroult að-
ferð til álframleiðslu á 100 ára
afmæli í ár. Árið 1886 voru fram-
leidd 15 tonn, en heimsframleiðslan
á áli í ár mun verða 17 milljónir
tonna. Framleiðslan eykst hraðar
en framleiðsla nokkurs annars
málms. Ef til vill er það hin hraða
þróun, sem hefur valdið því að
kennsla og þekking á áli hafa ekki
náð að fylgja henni.
Áliðnaður á Norðurlöndum legg-
ur nú markvisst áherzlu á að styðja
rannsóknir og menntun til að vinna
þetta upp með því að bætá þekking-
una og gefa álinu það álit, sem
efnið verðskuldar.
Samtímis því sem stuðlað er að
þróun nýrrar tækni með þessu
átaki, eykst endurvinnsluhlutfallið
stöðugt og málmurinn er gerður
áhugaverðari frá vistfræðilegu
sjónarmiði.
Ef til vill munu menn á næstu
100 árum verða vitni að enn hraðari
þróun í notkun áls og að það hasli
sér völl á stöðugt fleiri notkunar-
sviðum. Hvað sem öðru líður getum
við þegar talað um efni framtíðar-
innnar, bæði hvað tækni og hag-
kvæmni snertir.
Auðkúlu-, Svínavatns- og Holta-
staðasóknir); Hólar í Skagafjarðar-
prófastsdæmi (Hóla-, Viðvíkur- og
Rípursóknir); Láugaland í Eyja-
fjarðarprófastsdæmi (Munkaþver-
ár-, Kaupangs-, Grundar-, Möðru-
valla-, Saurbæjar- og Hólasóknir)
og Raufarhöfn í Þingeyjarprófasts-
dæmi (Raufarhafnarsókn).
Þessi prestaköll hafa sum verið
prestslaus um nokkurt skeið en
þjónað af nágrannaprestum. Qnnur
eru laus þar sem þjónandi prestar ■
hafa fengið lausn, t.d. vegna aldurs
eins og sr. Bjartmar Kristjánsson á
Laugalandi eða vegna skipunar í
annað prestakall, svo sem sr. Dalla
Þórðardóttir á Bíldudal sem er að
taka við Miklabæjarprestakalli.
Tveimur prestakallanna er þjónað
af settum prestum þeim sr. Baldri
Rafni Sigurðssyni á Hólmavík og
sr. Bjarna Th. Rögnvaldssyni á
Raufarhöfn.
Nýlega er útrunninn umsóknar-
frestur um Reykhólaprestakall í
Barðarstrandarprófastsdæmi. Um-
sækjandi er einn, sr. Bragi Bene-
diktsson félagsmálastjóri í Hafnar-
firði.
Eitthvað en
ekki svipað
Í VIÐTALI við Birki Friðbertsson,
bónda í Birkihlíð í Súgandafírði,
sem birtist í Morgunblaðinu 12.
febrúar var fjallað um mjólkurkvót-
ann. Birkir hafði samband við blaðið
og vildi Ieiðrétta eitt orð sem eftir
honum var haft í sambandi við verð
fyrir þá lítra sem menn leggja inn
eftir að kvóta þeirra er búinn, Taldi
hann að bændur ættu að geta feng-
ið eitthvað (ekki svipað) verð fyrir
umframlítrana. Þetta er hér með
leiðrétt og beðist velvirðingar á
mistökunum.
Höfundarnafn
féll niður
NEMENDALEIKHÚSIÐ sýnir um
þessar mundir í Lindarbæ leikritið
Ó Muna Tíð eftir Þórarin Eldjám. ,
I gagnrýni eftir Jóhönnu Kristjóns-
dóttur, sem birtist í Morgunblaðinu r
í fyrradag, féll niður nafn Jóhönnu.
Beðist er velvirðingar á þessum
mistökum.
Auður Pálmadóttir (t.h.) kynnir sér ferðaáætlunina til Möltu ásamt þeim Þórarni Jóni Magnússyni
ritstjóra og Unni Steinsson, aðstoðarritstjóra.
Tekur þátt í fegurðarsamkeppni á Möltu
AUÐUR Pálmadóttir, 22 ára gömul skrifstofu-
stúlka hjá Flugleiðum, hélt í gær áleiðis til Möltu
til að taka þátt í keppninni um titilinn „Miss
Europe International“ 1986. Tímaritið Lúxus sér
um val þátttakanda frá íslandi í keppni þessari,
en þetta er í annað skipti, sem keppnin fer fram.
Síðast fór keppnin fram í Vínarborg, en nú fer
hún fram á Möltu. Ferð Auðar hefst þó í Múnchen
í Þýskalandi þar sem þátttakendur í keppninni koma
fyrst saman. Þaðan verður sendur út sjónvarps-
þáttur, þar sem stúlkumar í keppninni verða kynnt-
ar.
Sjálf keppnin fer svo fram á Möltu, sem fyrr
segir, og verða úrslitin kunngerð 28. febrúar.
10 prestsembætti
laus til umsóknar