Alþýðublaðið - 08.02.1932, Blaðsíða 2

ALP1? 0ÖSLAÐIÐ
Hlutaskifti.
Krafa útgerðarmauna
iínubátanna.
Á fi'mtudaginn var héldu samn-
ingsnefndir sjómainina og útgerð-
Bnmanna fund tifl að ræða kjör-
tn á línubátunum. Otgerðarmenn
laéldu fr.am kröfum sínum um
hlutaskifti, en fulltrúar sjómarma-
iélaganna gerðu kröfu triíl, að
fyrra árs samningur yrði endur-
nýjaður með nokkrum viðauka
um kaup á isfiskveiðum og á
þeim skiþum, er eingöngu flytja
út isfi'sk. Fyrra árs samningur
var aðalilegiá byggður á aflaverð-
iaunum.
Hér skal því nánara skýrt frá
því, hverniig aflaverðlaunin kom-
í á hendi alla útvegun nauðsynja,
i sölu aflans o. fl. Um þetta hafa
; sjómennirnir enga aðstöðu tiil að
i hafa afskifti af, enda vilja út-
| gerðarmenniiirnir vera einir þar
j um hituna. RáÖríki þieirra í þiesist-
j um efnum hefiir genglð svo langt,
i að þeir hafa neiitað sjómönnum
j um að kaupa matvælin, er þeiir
í sjálfdr verða að borga. Sjómenn
! viija sjálfir miega ráða því, hvar
j þeir kaup-a mat sfcm, en hafa
! ekki íengiö. Um þetta er hægt að
tffigreina ýms dæmi, ef þörf ger-
iist, er sanna það, að það er af
hagsmunaástæðum, að svo fast
er haldið í þe&sa verzlun, sem
raun er á. Um eyðslu í nefcstri út-
gerðariinnar má það eiít segja, að
hún er að nokkru á valdi útgerð-
armanna og að ruokkru á valdii
skipsitjóra. Hásietarnir geta þar
miinstu um ráðið. Alt fram á
ust á.
Meðal fyrstu bátanna, er komu
hingað tiil land.s og stunduðu
línuveiðar, var e.s. „Sigríður“, þá
eign Th. Thorsteinssons. Kjör há-
seta voru þá ákveðin af útgerð-
armanni, mánaðarkaup og aflia-
verðlaun að nokkrum hluta. Bát-
unum fjölgaði smátt og simiátt.
Félagsskapur sjópmnnia hafði eng-
in afskifti af ráðningarkjörunum
fyrstu árin þann tíma, sem þorsk-
veiðar voru stundaðar. útgerðar-
memn voru því einir um hituna
og ákváðu sjálfiir kjörim, sem voru
aflaverðlaun. Mánaðarkaup mátti
ekki heyrast nefnt og því síður,
«ð ymprað væri á hlutaskiftum.
Eims og búast mátti við, vildu
útgerðarmienn hálda aflaverðlaun-
unum sem lægstum, sem varð til
þess, að sjómenn, þeiir, er á bát-
unum vinna, fóm að ganga í sjó-
mannafélögin og leita til þeirra um
stuðnimg til bættra kjara. Grund-
veTlliI kjaranna v,ar í, emlgu bheytt eftr
ir að féiögiirf tóku málið í sínar
hendur. Aflaverölaunin héldu á-
þennan dag hafa því útgerðar-
menn látið, sér vel líka þetta fyr-
irkomulag, enda bygt á því löig-
m,áli, að útgerðarmaður eigi og
stjórni fyrirtækiinu sér í hag.
En nú váljia útgerðannenn al-
igeriiega söðla um,. Nú neita þeiir
því ráðningarfyrirkomulagi, er
þeilr sjálifir hafa skapað, og viJja
koma á
Hlntasbiftuna.
Samikvæmt kröfu útger'öar-
miainna á að greiðast af óskiftum
afla kolin, salti>ð, beitan, ís og á-
bætir veáðarfæra (þ. e. taumar
og önglar). Á þennan hátt er út-
gerðiinni tryggður mestur hliuti
rekstursfco.stnað,arims. Af beinurn
rekstursfcoistnaði, er þá eftir vá-
trygging, nauðsynlegt viðhald,
veiðarfæri, vextir og ýmsir smærri
útgjaldáM'ðíir, t. d. líftyggingar-
g'jiald að hálfu, því hlutaskiftiin
geta komið iðgjaldagreiðslunni að
hálfu leyti yfir á sjómennima.
Pegar svo búið er að draga áður
nefndan koistnað frá, á sá hluti
aflians, >er eftir kan,n að verða, að
íram með fullu samkomulagi við
útgeröarmenn. Engin rödd heyrð-
icst um hluíaskifti af hálfu út-
geröarmánna fyrr en við sianm-
ingana 1931. Að eins eiínn af
samn|nig,amön,num þeirra þá held-
ur þeini fram. Maður þessi var
Óskar Halldórsson. Upphæð afla-
verðlauna eru byggð á verðmæti
og þyngd aflans, og þar með er
horfin áhætta útgerðarinnar. ef
um aflatregðu eða lágt fiiskverð
er að ræða.
Á síldveiöum eru tekjur háseta
Rilgerliega háöar. aflamiagni og
verði. Hásetaxnir fæð,a sig sjálfir
undir ölium kringumstæðum. Með
þesisum ráðmmgarkjöram hafa sjó-
mennirnir sýnt ákaflega mikla til-
hliðrunarsemi gagnvart útgerð-
innii, tekið á sig áhættuna að stór-
miklum hluta, hvort þeir bæru
nokkuð úr býtum eða ekkert. Eitt
höfuðatriðiið við þessi kjör er þ,að,
að hásietarni’r hafa engiin afskifti
um, hversu hagkvæmlega er keypt
til útgeröarinnar eða hviersu mik-
ffi hagisýnii er sýnd í rekstrinum.
Ctgörðarmaður hefir ávált einn
skiftxst jiannig, að útgerðin fái
20 hluti, en sMpshöfndn 16 hluti,
og er þá miðað við, að 16 manniaj
áhöfn sé.
Eins og áður er sagt, þá er
Þ-að á valdi útgerðarmianns edms,
hvernig kaupim eru gerð á þess-
um útgerðariiðum. Eimnág er það
á váldi útgerðarmanns og sltiip-
stjóra, hve eyðslan verður mikiil.
Samkvæmt undanfarandi ára
reynslu telja flestir hásietar sig
hóipna að þurfa ekki að vera
háðir því sukMi, sem því miður
oft og einatt hefiir átt sér stað í
verzlun og viðsldftum þessarar
útgerðar. Um meðferð og sölu
aflans, þegar á land er komið,
geta hásétarnir Mtil sem engin af-
skifti haft. Það hvílir ávalt á út-
gerðarmanni eða framkvæmdar-
stjóra, sem stundum hefir reynst
upp og niður. Yfiriieitt vilja sjó-
mienn sem minst mök eiga við
útgerðarmenn um útgerðarrekst-
ur eða fela þeim á eimn eða ann-
an hátt að fara mieð afla sihn eða
aflavon. piessari tortryggni' ver'ður
ekki útrýmt, því svo margar og
Keflavik.
Salts'kipið „Kongshaug" liiggur
jenn þá í Keflavík og bíðux átekta.
Hefir ekki verið unnið í því síöan
á laugardag.
Saminingaumleitaniitr fóru fnaro
á laugardagskvöld, og kom nefnd
frá útgerðarmannafélagunu í
Keflavík hingað til Reykjavíkur.
Voru það Arinbjörn Þorvarðsson,
Sigurður Pétursison og Jón G.
Pálsison. En frá Alþýðusamband-
inu voru Jón Baldvinsson, Jóe
Axel Pétursson og Héðinn Vald-
imarsson. Þarna voru einnig ná-
lægt Ólafur Thors og Eggert
Claiessen.
Samningar Jágu niðfri í gær, og
blaðinu er ókunnugt, hvort samn-
ingar verða nokkuð tekniir upp
\aftur í dag.
Tvö Innbrot.
Er pað sanai p|d£npiiiM?
Aðfaranótt laugardagsins var
stungin upp hurð bakdyramegin
að skrifstofum H. Benediktssoii-
ar & Co. og þaðan farið upp á
loft til Shiell-félagsins og stolið
um 1000 krónum þar úr peninga-
skáp, en lykillinn að skápnum
hafði verið tekinn úr skrifborðs-
skúffu gjaldkeranis, svo hér virð-
ist sem kunnugur maður hafi ver-
iið að verki.
Ávísaniir, sem voru í sfcápnum,
voru Játnar óáreittar.
Aðfaranótt sunnudags var brot-
Þst inn í skrifstofur Garðars Gísla-
sonar og þar reynt árangurslaust
að brjótast inn í aöal-peninga-
skápinn, en í honum voru eitt-
| hvað liðugar 1000 kr. Aftur á.
j móti tókst að brjótast í minni
I peningaskáp af eldri gerð, er
Garðar Gíslason geymir í ýixis
skjöl, en pernhgar voru þar engir..
í þesisum síðar niéfnda skáp
geymir Garðar lykil að aðal-pen-
ihgaskápnum, en þjóflnum hafði
yfirsést að reyna þann lykiil að
að aðalsfcápnum . eða ekki séð*
hann, því hann hafði léliegt Ijós,.
að eins kerti.
Deildarstjóriinn niðri hjá Garð-
ari hafði um 100 kr. í kassia þatr,
en hann var falinn, og fann þjóf-
urinn hann ekki.
gilidar ástæður liggja fyrir henni. |'
En aðaliatri'ði þessia hlutasikifta-
máls er það, að þénustuvon
manna er orðin að helmingi minni
og með léliegum aflabrögðum
geta mienn gengi'ð frá með ekki
rueitt.
1 þessum tillfelilum fær útgerð-
armaður sitt, bankarnir sitt, koila-
salt-, beitu-, ís- og veiðarfiæ’rar
kaupmaðuritnn sitt, riMisisjóðiur
tolilana, en sjómaÖuriinn gengur
tómhentnr frá oft og tíðum og
stundum með lítinn f-eng. Hann
fæ:r að eiins að hætta lífi sínu. A
þennan hátt • vilija útgerðarmenn
skellla töpum sinum og skakka-
fölilum -yfir á sjómenniina mieð
alla yfirstéttina í halarófu, sem
einnig vill láta afleiðingar krepp-
unnar skella eingöngu á verkalýð
landsins.
Móti þessari stefnu munu srjó-
mannafélö'gin vinna eftiir því, sem
þau hafa afl tiil.
S. Á. Ó.
HaSa lyf liækkað í verði?
i: -m ít —!: íf! !;
Getur Alþýðublaðið frætt mig
og aðra forvitna lesendur blaðs-
ins um það hversu mikið Iyf í
lyfjabúðum bæjarins hafa hækkað
nú fyrir skömmu?
LyfjakaupandL
Fyrirspurn þessari verður svarað
í blaðinu á morgun.
Arásom Jopana finmdið,
Er samkomnlað oæntanieðt
Shanghai', 6. febr., UP., FB.
Kl. 3 e. h. (Shanghai-tími) fóm
japanskar flugvélar enn að varpa
sprengikúlum á varnarstöðvar
Kínverja. Japamar hafa tilkynt, að
hið nýkomna sitórskotalið Japiana
muni taka þátt í næstu árásum.
London, 6. febr., UP., FB.
Sk'Othríðinni linti kl. 5,40 e. h.
Kínverjar vörðust svo öfluglega á-
rásum Japana, að Japönum varð
ekfcert ágengt. Sfcothríðin hófst
aftur kl. 11,30 og stóð til kl. 1
f. h. — Japanar ætla sér að hefja
nýja flugárás á varnarsföðvar
Kínverja á miorgun.
Tokio: Talið er, að í dag hafi '
líkurnar fyritr, að Shanghai-deihm
verði til lykta leidd með sam-
komuliagi, stórum batnað. — Jap-
Jansfca stjórnin er nú tilleiðan-
tegrii til samfcomulags en áður.
Síðar: Opinberiiega tillfcynt í
Tokiio, að herliið Japana í Shang-
hai sé sem stendur minnia en
Breta og Bandaríkjamanina, enda
þótt Japan hafi þar meiri her en
nokkurt eitt land annáð. Enn
fremiur, að jápanska liðið sé *
hæ-ttu af að vexða umkringt af
Kínvexjum, sem séu langt um li'ð-
fleirij en Japanar. Tilgangurinn'
með því að bæta viíð sjóiMðiö í
Shanghai sé eingöngu sá að
vernda líf og eiignir Japana, sem
sé að inna þær skyldur af hendjj, .