Morgunblaðið - 08.05.1986, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ, VJÐSHPn/MVINHUIÍF FIMMYÚDAGUR 8. MAÍ 1986
Fyrirtæki
„Leggjum ofurkapp á að halda
uppi fyrsta flokks þjónustu “
Tölvudeild Kristján Ó. Skagfjörð 10 ára
og efnir til mikillar tölvusýningar í
vikulok á Hótel Sögu
Á þessu ári heldur töivudeild Kristjáns Ó. Skagfjörðs hf. (KÓS)
upp á 10 ára afmæli sitt. Aðdragandi að starfsemi tölvudeildarinnar
átti sér raunar stað á árinu 1975, en fyrsta tölvukerfið var selt
1976, og telst það ár vera stofnár deildarinnar. í byrjun voru aðeins
3 starfsmenn, Friðrik Marteinsson, Frosti Bergsson og Jóhann J.
Jóhannsson. í dag telur deildin um 30 manns og skiptist í 3 hluta,
sölu- og markaðssvið undir stjórn Gísla Más Gislasonar, hugbúnaðar-
svið undir stjórn Vigt'úsar Ásgeirssonar og vélbúnaðarsvið undir
stjórn Jóhanns J. Jóhannssonar. Æðsti yfirmaður tölvudeildar er
Július S. Ólafsson, forstjóri Kristjáns Ó. Skagfjörðs hf.
-r Morgunblaðið/Júlíus
ARATUGUR — Tveir af forystumönnum tölvudeildar Krist-
jáns Ó. Skagfjörð, Jóhann J. Jóhnnsson og Gísli Már Gíslason, eru
önnum kafnir að undirbúa sýningu KÓS á Hótel Sögu á föstudag
og laugardag í tilefni 10 ára afmælis deildarinnar.
í fyrstu hugðist KÓS markaðs-
færa smátölvur frá Compucorp og
seldi reyndar nokkrar slíkar, en
fljótlega varð Digital Equipment
Corporation (DEC) fyrir valinu sem
helsti erlendi samstarfsaðilinn.
„DEC var ekki valið fyrir neina
tilviljun, heldur byggðist þessi
ákvörðun á þeirri stefnu fyrirtækis-
ins að eiga eingöngu viðskipti við
trausta og viðurkennda framleið-
endur. Digital var og er næststærsti
tölvuframleiðandi heims og lang-
stærsti framleiðandi á svoköiluðum
„minitölvum", en það eru meðal-
stórar tölvur, gerðar fyrir marga
notendur samtímis. Skilin milli
þessara tölvugerða og svonefndra
„mainframe" eða stórtölva hafa
reyndar orðið óljós á seinni árum,
þar sem DEC hefur sett á markað-
inn geysistórar og öflugar tölvur,
sem flokka má sem „mainframe",
a.m.k. ef tekið er mið af notenda-
fjölda tölvukerfanna. Nú fást
DEC-tölvur í öllum stærðum, allt
frá einmenningstölvum upp í tölvu-
kerfí fyrir þúsundir notenda," segir
Gísli MárGíslason.
Ifyrstu tölvurnar frá DEC nefnd-
ust PDP („Programmable Data
Processor") og komu á markaðinn
1960. PDP-11 eru 16 bita tölvur,
sem notið hafa mikilla vinsælda um
alla veröld. Hér á landi eru 90-100
slík tölvukerfí í notkun, sum meðal
stærri tölvukerfa landsins, eins og
t.d. hjá Fiskveiðasjóði, Fálkanum
hf., Fasteignamati ríkisins og KEA
á Ákureyri. Árið 1978 kynnti DEC
fyrstu tölvuna í nýrri fjölskyldu,
VAX-11/780. VAX stendur fyrir
„Virtual Address extension (to the
PDP-11 Family)" Hér er um mjög
öfluga 32 bita tölvu að ræða, sem
sló strax í gegn eins og fyrirrennar-
ar hennar. VAX varð strax sú tölva,
sem allir keppinautar DEC miðuðu
sig við, og er svo enn eins og best
sést á auglýsingum þeirra í Banda-
ríkjunum, þar sem engar hömlur
er á því, hvemig auglýsendur bera
vörur sínar saman við framleiðslu
keppinautanna. Fyrsta VAX-tölvan
á Islandi var sett upp hjá Háskóla
íslands árið 1980. Fljótlega fylgdu
fleiri í kjölfarið, og nú er svo
komið, að yfír 30 VAX-kerfí eru í
notkun hér á landi. Meira en 50.000
VAX-tölvur eru I notkun víðs vegar
um heiminn.
Nettengingar
Digital hefur um langt skeið verið
mjög framarlega í nettengingum
tölvukerfa. Þar er um þrenns konar
samtengingar að ræða. í fyrstá lagi
tölvuklasa eða „VAXcluster", sem
er safn tölva, er vinna náið saman
og nota sameiginleg gögn. Tölvu-
klasi hefúr einkum tvo kosti, aukin
afköst _og nánast 100% rekstrarör-
yggi. í öðru lagi næmet („local
area network"), sem er hugsað til
að tengja saman tölvur innanhúss
eða á takmörkuðu svæði. Að sögn
þeirra KÓS-manna gerði bandarískt
fyrirtæki (Dataquest) nýlega úttekt
á þessum markaði, og í Ijós kom,
að DEC getur státað af langstærstu
markaðshlutdeild. Hlutur þeirra er
17% meðan hlutur IBM, sem er
næst í röðinni, er 8,7%.
í þriðja lagi eru síðan fjamet.
Með íjarnetum má tengja saman
tölvur yfír miklar vegalengdir, jafn-
vel um allan hnöttinn. Stærsta fjar-
net í heimi er eigið tölvunet DEC,
sem meira en 50.000 af starfs-
mönnum fyrirtækisins nota dag-
lega, en heildarfjöldi starfsmanna
er um 90.000. Á íslandi er stærsta
DEC-tölvunetið í notkun hjá Vega-
gerð ríkisins, og tekur það til allra
landshluta.
Eins og áður sagði hafa VAX-
tölvumar frá DEC verið fyrirmynd
annarra tölvuframleiðenda um ára-
bil og byggja á nútímalegri hönnun
og framleiðsluaðferðum. Að sögn
Gísla Más leggur Digital megin-
áherslu á, að fjárfesting í VAX-
búnaði sé vemduð fjárfesting.
Þegar umsvifin aukast og þörf er
á meiri afköstum, þarf ekki að selja
kerfíð, sem fyrir er, heldur nægir
að bæta við þeim búnaði frá DEC,
sem best hentar hveiju sinni.
„Þannig nýtist áfram öll þekking,
reynsla og þjálfun starfsfólks. ÖIl
forritaþróun nýtist áfram og engra
breytinga á hugbúnaði er þörf,“
bætirGísli Márvið.
Um árangur tölvudeildar KÓS á
sviði einmenningstölva eða
PC-tölva segir hann: „Digital var á
undan IBM að markaðssetja ein-
menningstölvur. Fram til 1983 voru
nánast allar PC-töIvur á markaðn-
um frá nýjum fyrirtækjum eins og
Apple og Commodore. Hér á landi
hóftim við sölu á Rainbow ein-
menningstölvunni frá DEC í árslok
1983. Salan var framar öllum von-
um út árið 1984, en þegar IBM-PC
kom á markaðinn það ár, breyttust
aðstæður. í krafti stærðar sinnar
og kunnáttusamlegrar markaðs-
setningar tókst IBM að gera sína
tölvu að eins konar staðli. 1985
dró úr sölu á Rainbow, þó að allir
málsmetandi menn væru samdóma
um, að hún væri einhver vandaðasta
einmcnningstölva á markaðnum.
En við létum ekki deigan síga,
heldur hófum sölu og þjónustu á
Ericsson PC í bytjun árs 1985.
Ericsson PC er algerlega IBM-PC
samlík og hefur náð miklum vin-
sældum. í dag höfum við því á
boðstólum tvær tegundir af ein-
menningstölvum, Rainbow og
Ericsson PC. Salan er meiri í Eric-
sson PC, en Rainbow hefur samt
ýmsa kosti, einkum fyrir notendur,
sem hafa stærri DEC-tölvukerfí
fyrir. Reyndar seljum við þriðju
PC-tegundina, nefnilega Profes-
sional frá DEC, en sú tölva er miklu
afkastameiri og skyldari PDP og
VAX en hinar fyrmefndu. Við erum
mjög ánægðir með frammistöðu
okkar á þessum markaði og áætlum
okkar hlut 15-20%“.
Eins og fram kom í máli Gísla
Más, er tölvudeild KÓS ekki bara
með umboð fyrir Digital. Næst-
stærsti erlendi viðskiptaaðilinn er
Ericsson Information Systems
(EIS). EIS er sænskt og framleiðir
tölvuprentara, skjái, einmennings-
og smátölvur og afgreiðslukerfi,
sem tengja má tækjum flestra
stærstu tölvuframleiðenda heims,
t.d. IBM. EIS varð til 1982, þegar
L.M. Ericsson keypti fyrirtækið
Datasaab, sem var í eigu sænska
ríkisins og Saab-verksmiðjanna.
„EIS er þekkt fyrir að leggja ríka
áherslu á manneskjulega hönnun
og hafa framleiðsluvörur þeirra
hlotið mikla viðurkenningu eins og
útbreiðsla þeirra ber vitni um. Fyrir
utan einmenningstölvumar frá EIS
hefur tölvudeild KÓS á boðstólum
skjái og tengibúnað fyrir stórar
IBM-tölvur. Við teljum okkur hafa
selt um helming allra útstöðva við
stórar IBM-tölvur hérlendis," segir
Gísli Már, „og þökkum við það
einkum frábæru rekstraröryggi,
fyrsta flokks hönnun og samkeppn-
ishæfu verði." Hér á landi munu
Ericsson-útstöðvar vera í notkun
hjá um það bil 30 fyrirtækjum og
stofnunum.
Af öðrum erlendum fyrirtækjum,
sem tölvudeild KÓS skiptir við, má
nefna Tektronix og Summagraph-
ics. Hið fyrmefnda hefur verið í
fararbroddi í framleiðslu og sölu á
sveiflusjám („oscilloscopes"), sem
notaðar eru til mælinga við fram-
leiðslu og viðgerðir á rafeindabún-
aði. Ennfremur framleiðir Tektron-
ix teikniskjái og grafískan hug-
búnað. Náið samstarf er milli Digit-
al og Tektronix, þannig að allir
skjáir hinna síðamefndu tengjast
auðveldlega DEC-tölvum, og hug-
búnaður að mestu leyti þróaður
fyrir PDP og VAX. Frá Summa-
graphics býður tölvudeild KÓS
hnitsetjara („digitizers") af ýmsum
stærðum, en það fyrirtæki nýtur
trausts og viðurkenningar sem ein-
hver elsti og reyndasti framleiðandi
á því sviði, að sögn Gísla.
Umboðin engar dægnr-
flugnr
„Við skoðum hlutina mjög ræki-
lega áður en við tökum upp nýtt
umboð," segir Gísli Már, „og þegar
slíkt ber á góma, fer fram lýðræðis-
leg umræða innan deildarinnar.
Okkar duglegu sölumenn fylgjast
grannt með allri þróun og fá oft
nýstárlegar hugmyndir. En þó það
sé freistandi við fyrstu sýn að taka
upp nýjar framleiðsluvörur, kom-
umst við oftast að þeirri sameigin-
legu niðurstöðu, að það sé ekki
ráðlegt. En auðvitað er ekkert fyrir-
fram útilokað og við höldum vöku
okkar í hraðfara veröld.“_ Jóhann
J. Jóhannsson bætir við: „Ástæðan
fyrir tregðu okkar, ef svo má að
orði komast, er auðvitað fyrst og
fremst þjónustan. Við leggjum
ofurkapp á að halda uppi fyrsta
flokks þjónustu, bæði á sviði hug-
og vélbúnaðar. Ekkert er auðveld-
ara en að sanka að sér umboðum
fyrir allar dægurflugur frá hinum
margvíslegustu framleiðendum. Til
þess að veita góða þjónustu þarf í
fyrsta lagi framleiðandinn að vera
í stakk búinn að veita okkur alla
þá aðstoð, sem nauðsynleg er, og
í öðru lagi þurfum við að fjárfesta
í varahlutum, þjálfun og jafnvel
nýju starfsfólki."
Að sögn Jóhanns má §artengja
útstöð við tölvubúnað frá DEC og
framkvæma margs konar greiningu
á búnaðinum án þess að fara á
staðinn. Slík fjargreining sé afar-
hentug, einkum fyrir viðskiptavini
úti á landi. Ef upp koma flókin
vandamál, má jafnvel láta viðhalds-
miðstöðvar Digital í Evrópu, sem
eru í Frakklandi og Englandi, fram-
kvæma greininguna. Þetta tryggir,
að fá má aðstoð færustu sérfræð-
inga á skömmum tíma. En áður en
til þess kemur, geta starfsmenn
vélbúnaðarsviðs flett upp í gagna-
banka hjá Digital, sem geymir
upplýsingar um öll þekkt vandamál
og ráð við þeim.
Tölvudeild KÓS hefur frá upphafi
haft gott samstarf við ýmis íslensk
hugbúnaðarfyrirtæki. Lengst hefur
samstarfíð verið við Þróun og Verk-
og kerfisfræðistofuna hf., en fjöl-
mörg önnur fyrirtæki hafa komið
til sögunnar síðar, ekki síst á sviði
einmenningstölvanna. „Það er
löngu liðin tíð, að nóg sé að bjóða
góðan vél- og kerfishugbúnað,"
segir Gísli Már. Á fyrstu árum
tölvudeildarinnar voru flestir við-
skiptavinir okkar ríkisstofnanir,
sem höfðu tölvumenntað starfsfólk
í sinni þjónustu, sem hannaði og
skrifaði allan nauðsynlegan hug-
búnað sjálft. Nú er öldin önnur,
flestir tölvukaupendur í dag kunna
ekki að forrita og hafa engan áhuga
á slíku. Þeim er einungis umhugað
að nota tölvuna til að leysa sín
verkefni, sem geta verið af hinu
margvíslegasta tagi. Við leitum
því í æ ríkari mæli til hugbúnaðar-
fyrirtækja, bæði erlendis og innan-
lands, til að geta boðið viðskiptavin-
um okkar heildarlausn. Við þróum
ekki sjálfir staðlaða hugbúnaðar-
pakka eins og t.d. bókhaldskerfí,
en stundum tökum við að okkur
sérsmíði á afmörkuðu sviði. Að öðru
leyti er hlutverk kerfisfræðinga
okkar að setja upp stýrikerfi tölv-
anna og tilheyrandi kerfíshugbún-
að, að aðstoða viðskiptavini okkar
við lausn tilfallandi vandamála, að
halda námskeið fyrir viðskiptavini
okkar og að aðlaga erlendan hug-
búnað að íslenskum aðstæðum, t.d.
ritvinnsluforrit og töflureikna.
Annað mikilvægt hlutverk hug-
búnaðarsviðs er að veita sölufólki
aðstoð, og sama má segja um
starfsmenn vélbúnaðarsviðs. Oft
eru þannig mál í gangi, að allir
þurfa að leggja sitt af mörkum til
að finna hentugustu lausnina. Jafn-
vel þegar okkur berst pöntun í
viðbótarbúnað við núverandi kerfí
viðskiptavinar, er hún ekki afgreidd
fyrr en bæði hugbúnaðar- og vél-
búnaðarsérfræðingar okkar hafa
lagt blessun sína yfir hana. Þetta
gerum við til þess að koma í veg
fyrir mistök, sem svo hæglega geta
komið upp, einkum þegar um stór
og flókin tölvukerfí er að ræða.“
Fyrir nokkrum vikum var inn-
réttuð kennslustofa hjá KÓS með
fullkomnum útbúnaði til nám-
skeiðahalds. Hver nemandi hefur
eigin skjá til afnota og myndbanda-
tæknin notuð, þegar það hentar.
Boðið er upp á margvísleg nám-
skeið, svo sem byijendanámskeið,
námskeið fyrir RSX og VMS not-
endur, tölvara og kerfisstjóra og
námskeið í notkun ritvinnslu og
töflureikna. Tölvudeildin væntir
þess, að viðskiptavinir hennar not-
færi sér þessa stórbættu aðstöðu
til hins ítrasta, að sögn Gísla.
Tölvudeild KÓS hefur vaxið óð-
fluga, einkum síðustu 2-3 árin.
Þessi auknu umsvif koma einna
best í ljós, þegar litið er á flölgun
starfsmanna og útþenslu húsnæðis-
ins, en nú má segja, að hver krókur
og kimi sé nýttur út í æsar. Þá
segir söluaukningin sína sögu. Sem
dæmi má nefna, að 1984 var velta
tölvudeildar 32% af heildarveltu
Kristjáns Ó. Skagfjörðs hf., en á
síðasta ári fór hún upp f 42%.
Í tilefni afmælisins verður haldin
sýning 10. og 11. maí á Hótel Sögu.
Þar verður m.a. kynnt ein af nýjustu
VAX-tölvunum, VAX 8200 með
margs konar hugbúnaði. Á sýning-
unni verður einnig MicroVAX II
með grafískum hugbúnaði og hnit-
rænum gagnagrunni fyrir sveitarfé-
lög og veitustofnanir. Fjöldi ein-
menningstölva verður sýndur, bæði
frá Ericsson og Digital, ásamt bún-
aðifrá Tektronix.
í tengslum við sýninguna verður
haldin ráðstefna á vegum DECUS
á Islandi, en svo nefnist félagsskap-
ur DEC-notenda hér á landi, sem
er hluti af alþjóðlegum samtökum,
DECUS („Digital Equipment Corp-
oration Users Society"), sem stofn-
uð voru 1961. Markmið DECUS er
m.a. að stuðia að auknu upplýsinga-
streymi milli notenda Digital-tölva
um alla veröld. Heildarfjöldi er yfír
90.000, þar af um 25.000 í Evrópu.
Á íslandi eru um 125 félagar og
starfsemin mjög virk.