Morgunblaðið - 11.06.1986, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. JÚNÍ 1986
43
Þessi mynd er tekin úr flugvél innarlega f Jökulgili. Horft er niður
í fjallsrana og lækjarsitrur renna sitt hvoru megin við hann.
í íshellunum i Hrafntinnuskeri.
og einkar gott að taka þaðan góðar
myndir af Landamannalaugasvæð-
inu, rétt eins og af Bláhnúk.
Það er lðng leið inn í Hattver
(leið nr. 3), en þar er stórkostlegt
land, friðsælt og sólríkt. Hægt er
að komast inn í Hattver með ýmsu
móti, en staðurinn er luktur háum
fjöllum og ófærum fljótum. Best
er að fara inn Litla Brandsgil eða
eftir fjöllunum norðan við Suður
Barm. Þá má einnig fara af göngu-
leiðinni upp í Landmannalaugar í
austur og niður í Hattver. Báðar
leiðir eru seinfamar, varla tekur
öll ferðin minni tíma en 8 klst.
Frostastaðavatn er við veginn
skammt áður en komið er í Land-
mannalaugar, við Frostastaðaháls.
Sagt er að vatnið sé kennt við
bæinn Frostastaði. Veiði í vatninu
var aðalgagn jarðarinnar. Eitt sinn
kom aðkomumaður á bæinn og fann
þar allt fólkið örent og á borðum
var silungur, sem var með þeim
endemum að allir uggar sneru
öfúgt. Hafði fólkið etið þennan
kynlega siglung, sem reyndist vera
eitraður. Eftir það reyndi enginn
veiði í vatninu og Frostastaðir lögð-
ust í eyði.
Fara má frá Laugum upp á
Suðumámur, fyrir ofan veginn inn
í Laugar, og þaðan niður í Náms-
hraunið (leið nr. 7 á kortinu). Náms-
hraunið rann í tvær áttir, ofan í
Frostastaðavatn og í Jökulgilskvísl-
inga. Gengið er niður með hrauninu
að vatinu og þaðan að Frostastaða-
hálsi og á Stút, en Stútur er form-
fagur gígur í öðmm enn stærri. Til
baka er farið með veginum.
Þá má að lokum nefna að
Brandsgilin, Stóra og Litla, em
ákaflega sérstök, litskrúðug og
fögur. Tilvalið er að ganga inn í
þau og skoða. Fara má hringleið
frá skálanum inn í Stóra Brandsgil
og suður fyrir Bláhnúk (leið nr. 8
á kortinu). Varast ber þó að fara
þessa leið í slæmu skyggni, því
erfitt getur reynst að finna leiðina
yfir hálsinn ofan í gilin fyrir sunnan
Bláhnúk.
Jökulgilið er gífurlega hrikalegt
eftir því sem innar dregur. Það má
þó heita, að það sé ófært gangandi
mönnum, því Jökulgilskvíslin slær
sér sitt á hvað um gilbotninn og
lokar leiðinni. Svo mikið er yfírleitt
í fljótinu, að vonlítið er að vaða það
og því betra að fara með fjalls-
hryggjum. Þær leiðir em þó mjög
erfíðar og þreytandi.
Nokkur silungsveiði er í vötnun-
um á þessum slóðum, þó ekki hafí
borið á öfuguggum. Vötnin hafa
verið grisjuð, en þau vom til
skamms tíma ofsetin. Nú má fá
vænlega silunga úr vötnunum. Það
er veiðifélag Landsveitar sem selur
veiðileyfí og fást þau í Skarði í
Landsveit og hjá veiðiverði.
Markverðir staðir
á Fjallabaki
Fjallabaksvegur nyrðri liggur um
Mýrin undir jaðri Laugahrauns, fólk að koma úr baði.
Ófærufoss í Eldgjá. Myndin er tekin af eystri barmi gjárinnar.
Fólk í íshelli i Hrafntinnuskeri.
heillandi land og er víða margt að
skoða. Ekki er nauðsynlegt að binda
sig við Landmannalaugar sé ætlun-
in að fara víða um á einkabfl.
Vegurinn er oft fær öllum tegund-
um fólksbfla, en í rigningartíð geta
ár og vöm tafíð för smærri bfla og
er þa betra að vera á fjórhjóladrifs-
bfl.
Bláhylur og Ljótipollur em í risa-
stómm gígum, sem em leifar af
miklum sprengigosum. Bláhylur er
skammt norðan við veginn, rétt
áður en komið er að Tjörvafelli.
Ljótipollur er skammt austar og
liggur vegarslóði að honum. Það
getur reynst erfítt að aka upp á
gígbarminn á fólksbflum, þar sem
vegurinn er mjög brattur.
Gígurinn er mjög litskrúðugur
og er nafnið engan veginn réttnefni.
Ferðamenn hafa oft reynt sig við
að kasta steinum fram af brúninni
og ofan í vatnið. Ekki veit höfundur
þessarar greinar um nokkum sem
tekist hefur að draga út í vatn,
því vegalengdin er meiri en flesta
gmnar og veldur því mestu dýptin
á gígnum. Nokkur veiði er í Ljóta-
polli.
Varla er hægt að segja annað,
en að Eldgjá sé markverðasti staður
á Fjallabaki nyrðra. Bæði er, að
Eldgjá er hrikaleg og falleg og
staðurinn er sérstaklega merkilegur
fyrir jarðsögu sína. í Eldgjá er
Ofæmfoss einn fegursti foss á ís-
landi. Myndir af fossinum em oft
notaðar í landkynningarbæklinga
eða veggspjöld á erlendum tungu-
málum og má víst vera, að hann
hefur talsvert aðdráttarafl.
Það var Þorvaldur Thoroddsen,
jarðfræðingur, sem gaf gjánni nafn
árið 1893.
Eldgjá er eldspmnga. Hún til-
heyrir Vestur-Skaftafellssýslu,
Skaftártunguafrétti. Hún nær frá
Mýrdalsjökli að Gjátindi, 40 km
norðar. Jarðfræðingar hafa bent á
að Eldgjá eigi sér framhald í báðar
áttir, undir Mýrdalsjökul og norður
undir Uxatinda.
Athyglisverðust er Eldgjá
skammt fyrir norðan veginn, sem
liggur yfír hana þvera. Tilvalið er
að leggja bílnum við veginn og
ganga inn eftir spmngunni, sem
er víð til beggja hliða, en djúp.
Innan skamms er komið að Ófæm-
fossi, sem er í Nyrðri Ófæmá er
fellur ofan í gjána, undir stein-
bogann og eftir gjárbotninum í átt-
ina að veginum og þar út úr henni
og loks hafnar hún í Skaftá.
Eldgjá er víða um 600 m breið
og allt að 200 m djúp. I gjárveggj-
unum má glögglega sjá lagskipt-
ingu, hraun, gjósku, möl og fleira.
Geysilega gott útsýni er af eystri
barmi Eldgjár yfír Lakagígasvæðið,
allt í Vatnajökul og Oræfajökul.
Raunar er útsýnið enn betra ofan
af Gjátindi, sem blasir við fyrir
bomi Eldgjár í norðri. Akfært er
af veginum upp á eystri barm Eld-
gjár, en þá verður að fara yfir
Ofæmána, en hún er nokkuð djúp
á vaðinu, svo vart er þar á öðmm
bflum farandi en fjórhjóladrifs.
Skammt fyrir vestan Eldgjá ligg-
ur slóð til norðurs. Eftir henni er
farið að Langasjó. Þessi vegur er
ófær öðmm bflum en jeppum.
Nokkuð löng leið er að Langasjó,
en þar er landslag allt mjög sérstætt
og óvenjulegt, lítið um gróður, en
meira um sanda og brött fjöll sem
gangaútívatnið.
Ókunnugir taka greinilega eftir
nafngiftum á þessum slóðum.
Þama heitir Langisjór og nokkm
vestar, skammt frá Veiðivötnum er
Litlisjór. Ekki veit höfundur þessar-
ar greinar, hvemig stendur á því,
að vötn þessi em nefnd sjór, en lík-
legt er að það sé vegna stærðar
þeirra.
Höfundur varritstjóri tímaritsins
Áfanga, en starfarnú sem blm.
og hefw undanfarið skrifað
greinar um ferðamál í Morgun-
blaðið.