Alþýðublaðið - 24.02.1932, Blaðsíða 2

/a 1
AIÞtÐÐBLABJB
L|ésmseirai- og hjúkr-
œaiark venma- skéll
íslaaidso
Vilmundur Jónsson flyturfmm-
varp á alpingi um, LjósmiæÖra-
og hjúkrunarkverma-skólia ís-
lands, er starfræktur sé í sam-
bandi við Landsspítalann. Sé
skóláinn í tvieimur deildum, ljós-
mæðradeild og hjúkmnarkvenna-
deild.
N.ámstími Ijósmæ'ðra lengist úr
9 mánuðum í eitt ár. „Er þess
fyrir löngu orðin full þörf náms-
i(ns vegnia,“ segir í gr.einargerö
frv., „en spítalanum jafnfraimt
mikil nauðsyn," því að jafnan,
þarf þar á starfi Ijósimæðraefnr
anna að halda. Til þess að bæta
ljósmæðrunum fjárhagslega upp
lengingu námstímans, er lagt tií
í frv., að námsvistin verði þeirn
ókeypis eða ált að þvi, þanni-g
að þær fái styrk, er niemi alt að
því, sem fæði þeirra kostar í
Landsspítálanum, og að þær fái
þar ókeyþis húsnæðii, Ijös, hita,
viunuföt og þjónustu meðan á
náminu stendur. Vegna vimnu
þeirra í spítalanum verður þetta
honum og þar með ríkiissjóði
skaðlaust.
Námstimi í hjúkrunarkvenna-
deildiinni sé þrjú ár. Verklega
tilsögn fái hjúkrunarnemiar í háinr
um ýmsu deildum Landisspítal-
ans, öðrum ríkiissjúkrahúsum og
hinum stærri sjúkrahúsum lands-
ins. Er gert ráð fyrir, að hjúkr-
unarnemar hafi söimu kjör og
veriö hefir, þ. e. ókeypis vist og
vinnufot, og laun eftir því, sem
um, semst. í greinargerð frum-
varpsins segir svo:
„Fræðslia hjúkrimarkvenna hér
á landi hefir áður farið fram á
þann hátt, að þær hafa' hafið
námi'ð í stærstu sjúkrahúsunum
hér, en farið síðan utan tiil, fraau-
háldsnámis í sjúkrahúsiuím í Dan-
mörku og Noregii, þar sem þær
hafa síðan tekiö próf sín. Pessir
samningar við erlendu sjúkrahús-
iin fengust fyrir sérstaka náð og
að eins þanga'ð til landsspital-
inn tæki til starfa. Þeir eru nú
fallnir úr gildi og fást ekki framí-
lengdir.
Hjúkrunarkvennaskólinn er nú
þegar teldnn til starfa í lands-
spítalanum, sem getur ekki, frem-
ur en önnur sjúkrahús, án þess
veri'ö að hafa sína hjúkrunarnema,
því a'ð samfara náminu leysa
þeár af hendi þý'ðingarmikil störf
fyrir þap. En aðalniauðsynin er
þó að sjá sjúkrahúsiunum jafnian
fyiir nægilega mörgum fuílorðn-
um hjúkrunarkonum, sem fljótt
mundu ganga til þurðár, ef ekki
vaeri hægt að ala þær upp hér í
landi.“
I greinarigerðinni er einnig skýrt
frá því, að frumvarpið hafi verið
borið undir stjórn Landsspítalans
og stjórnir Ljósmæðraféiagsins og
Félags íslenzkra hjúkrunarkvenna,
sem allar hafa .lýst sig þvi sami-
Era kpsjnkdéiar að anknst kér á landi ?
Tíu piltar og stúlkur hafa smitast af Syfilis
síðan um nýár hér í Reykjavík, en pað er áður
óþekt fyrirbrigði segir Hannes Guðmundsson.
þykkar. „Stjórn Ljósmæðrafélags-
ins hefir að eins látið í ljós
nokkrá óánægju með, að báðir
skólarnir skuli látnir vera undir
einu nafnii, en játar, að það er
ekkert höfuðatriði.“
Leikkvold Mentasbólaas 1932.
Saklansi svailarinn.
Það hefir verið siður hjá
Mentaskólafólki undanfarin ár áð
sýnia skemtileiki til ágó'ða fyrir
sikólasjóði sína.
Að þesisu sinni sýna þeir bráð-
smellinn sikopleik eftir Arnold &
Back: Saklausi svallarinn.
Mentaskólapiltarnir hafa sjálíir
séð um alt, siem að leiksýmngunni
lýtur, að því undanteknu, að þeir
hafa efcld þýtt leikritið, en það
hefir Enxil Thoroddsien gert af
mikilli prýði, eftiir því seim dóin-
greind niemendia nær til. Nemend-
urnir hafa húið leikinn á sviö;
þeir leika öll hlutverkin og hljóm-
sveitina skipa tveir skólapiiltar.
Saklausi svallarinn heitir Max
Steeglitz. Hann er meðeigandi í
verksniiöju, en félagi hans heitir
JuMus Seibold. Juiius Seibold er
ekki við eina fjölina feldur. Hann
heldur framhjá konunnx sinni þótt
gamall áé og sköllóttur. Meðeig-
endurnir hafa lagt „plan“, og það
er að gifta dóttur Seibolds, sem
er nýkomin frá Berlín, Stieglitz,
eri stúlkan er horium fráhverf,
fyrsí og fremst af því að hann er
enginn svallari, og svo er hann
heldur ekkert glæsimenni og því
fær hann þvert nei þegar hann
sér stúlkuna og biður hennar.
Giamla manninum þykja þetta
miður góð málalok, og brýtur
hann heilann um hvernig hann fái
snúið huga dóttur sinnar. Þeir
finna það upp, að láta Stieglitz
hafa haldið við leikkonuna frægu
Riu Ray, en þegar það hefir frézt
í bænum, verða allar vitlausar
eftir Stieglitz, og stúlkan fer að
gefa honum auga og þau trúlof-
aist, en mitit í gleðinni kemur sjálf
Riia Ray og kærastinn hennax til
hæjiarins, og þá verður nú handa-
gangur — það er annars miklu
betrá að þið farið sjálf og sjáið
leikinn. Hann er bráðfyndinn.
Flestir nemendurnir Teika yel, og
yrðu sumir þeirra áreiðanlega
leikjifi okkar að miklu Uði, ef
þeir tækju þátt í starfi Leikfélags-
ins oig nytu tilsiagnar Haralds
Björnsisioniar.
Eiríkur Eiríksson leikuir Seibold.
Hutverkio er erfitt, en Eiríkur
leysir það prýðilega af hendi, og
fáa mun hafa grunað, að hann
ætti þetta til. Sania má segja um
Ásdísi Jesdóttur, Valgercji Tómas-
dóttur, Sonju Benjamínss.on og
Árman.n Jakobsson. Hin hlutverk-
in eru flest lítil. Ég vil hvetja
alla bæjarbúa, og þó sérstaklega
skóíafólk, tiil að sæ-kja Leikkvöld
Mentaskólans. Næst verður leikið
á fimtudag kl. 8V2- E. V.
Af tilefni þess, að kynsjúk-
dómamálin hafa vakið töluvert
mntal hér í borginni, snéri
Alþýðublaðið sér í gær til
Hannesar Guðmundssonar, seni er
isérfræðxngur í húð- og kyn-sjúk-
dómum. Fórust lækniinum orð á
þessa leið.
Við höfum verið tveir læknar,
er höfum stundað lækningu kyn-
sjúkdóma,. Ég hóf lækningar mín-
ar árið 1928, en áður hafði Maggi
Magnúss verxð eini læknirinn hér
í Reykjiavík, er fékst við kynsjúk-
linga.
í lögum er svo ákveðið, að
stjórnarráðið skuli fela læknum
eða sérfræðingum í kynsjúkdóm-
um ;að veita sjúiklingum þeim, er
þess óska, læknishjálp, og skuli
sjúklingar hvorki greiða fyrir
hjálpina né fyrir lyf, en aftur á
mótí skuli læknarnir fá greidd
laun sín frá hinu opinbera. Síðan
ég tók til stiarfa, árið 1928, hafa
margir sjúklingar fengið ókeypis
læknishjálp, en ég svo fengið laun
mín greidd úr ríkissjóði. Tók ég
á móti þessum sjúklingu'm á sama
tímia og ég tók á móti öðrum
sjúklingum, en reikningar mínir
voru ávalt bornir saman við dag-
bækurnar, og gerði landlæknir
það. Þeir, sem hafa notið ókeypis
lækninga hjá mér árin 1929 og
1930, hafa verið á annað hundrað
á hvérju ári, og er það um einn
þriðji af kynsjúklingum hér í
Reykjavík nú.
Við áramótin 1930—31 gerði
heilbrigöismál aráðherra þá breyt-
ingu á framkvæmd laganna, að
við læknarnir skyldum fá föst
laun fyrir starf okkar, ki'. 300 á
rnánuði hvor, og að sjúklingar,
sem vildu fá ókeypis læknishjálp,
skyldu koma á sérstökutm tíma
txl okkar, í tvær stundir á dag,
oig áttum við að skifta dögunutn
á okkur. Samningur sá, er við
læknarnir gerðum uxn þetta við
hexlb rigðism álaráðherra, er sízt
verri fyrir okkur en það fyrir>
komulag sem áður var. Við fáum
föst laun árið um kring, og þau
laun fáum við fyrir utan það, sem
við vinnum okkur inn á venjuleg-
um læknínigatíma okkar. En þetta
hlýtur að verða verria fyrir sjúk-
lingana — og það virðist mér
vera aðalalrioid.
Sjómenn komia t. d. í land og
geta oft ekki staðið við nema í
1—2—3 klst. Hvernig eiga þeir
að fara að? Er líka ráðlegt að
skipa sjúklingunum í flokka?
Erfiðleikar eru miklir á því, «5
fá fólk til að leita til okkar um
læiknimgu við kymsjúkdómum, og
leinmitt í þesisu liggur mest hættia
um að veikin magnist og breiðist
út. Telja menin það' líklegt, að
kynsjúkMngar verði djarfari að
leita til okkar, ef þeir einir eiga
að leita til okkar á vissum tím-
um? Þessir sjúklingar vilja helzt
fiverfa inn í hóp annara sjúklinga,
er leitia til okkar.
Samkvæmt ákvörðun helibrigð-
ismáiaráðherra eiga þeir sjúkling-
iar,' er þurfa að fá ókeypis kti nis-
hjálp, því allis ekld að koma tíi
ykkar á sama tíma og þið takið
á möti öðrum sjúkMngum? segir
tíðindamaður blaðsins.
Já, — og þetta hefir vakið tölu-
verða óánægju meðal sjúklinga.
Eru mikil brögð að kynsjúk-
dómum hér á landi?
Síðustu árin hafæ verið skráðir
um 4—500 sjúklingar, þar af um
400 Reykvíldngar.
Hvaða ikynisjúkdómur er al—
gengastur ?
Lekandi er lang-algengasti sjúk-
dómurinn. En syfilis er alvarleg-
asti sjúkdómurinn. Venjuiegasl
hafa um 30 syfiMssjúklingar sótt
til lækna árlega, en þeir hafa all-
ir smitast erlendis, en nú síðustu
mánuðina hafa um 10 sjúklingar
smitast hérna heima. Sýnir
þetta, að sjúikdómurinn er að-
byrja að festa rætur hér, og verð-
ur þá að bregða fljótt og vel við-
til varnar.
Er ekki erfitt að berjast gegn
þessiari veiki?
Jú, sérstaklega er hættulegt eír
sjúklingar draga lengi að leita
læknis. Enn frernur er það mjög;
ilt að eiga ekki sjúkrahús fyrir
kynsjúkMnga, sérstaklega þó sy*
fiMssjúklinga. Það er ákaflega
erfitt oft að lækna það fólk, semí
ekki þorir að fara með lækninga-
tæki og lyf heirn til sín, einiuixn
á þetta við um ungar stúlkixr.
Þrjú Alþýðuflokksfrumvörp .■
fóru ígæ;r í gegn um 1. umræðu,
í neðri deild um, að síld, sem seld
ler í bræðsluverksmiðjur til vinslu,
skuli jafnan vera viktuð, frv. vís-
að til sjávarútvegisnefndar, og unx
læknishéraðasjóði, visað til alls-
herjarniefndar, í efri deild for-
kaupsréttarfmmvarpið, er var vís-
að til alisherjarnefndar.
Skotið var á fundi í ísameinuðu
þingi og utanríkismálanefnd end-'
urkosin eins og hún var kosin á
þinginu í sxxmar. í henni eru: Ás-
geir ráðherra, Jón Þorláksison,
Magnús Torfason (eina þingnefnd,
sem hann er í nú)', Bjarni Ásgieárs-
son, Ól. Thors, Jónas Þorbergs-
son og Einar Arnórsson.