Morgunblaðið - 26.10.1986, Page 29

a?,pr JTJTRCVFITO SnTOAOTTMMHR C5TCTA.TJTWTTD5TOV
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1986
29
.e‘ á i n

nasv
mói
r gp»
IIJJ •
rtídí
.001
JIrT-
Srsfí
6ÍXJ:
AA
6em
1911 '
BARN’ASKÓU
SAMpOMUHÚi-
USTV'íNAKJKt.ACÍHUJ , -
iHUÖARHUS
STUDSNTAHUMHt
HASKOI. I
Hi'K CJA
BOCACONíJ
shy***Vl A.-9'
JNFNAHOS
>,\FNHIÍJ E.JÓNJSONAR
IbUBAKHUJ
- i n.nu stóra og veglega kirkju-
skipi Hallgrímskirkju verður þriðji
salurinn þar sem guðsþjónustur
hafa farið fram. Salurinn undir
núverandi kór kirkjunnar var hinn
fyrsti þeirra. Hann var vígður og
tekinn í notkun 1948 og þar fór
öll prestþjónusta fram í 26 ár. Þessi
salur er bogmyndaður eins og kór
kirkjunnar gefur tilefni til og ekki
virðist hann stór þegar kirkjan er
skoðuð í heild en bar rúmiiðust í
sæti nálægt 200 manns ef ég man
rétt, enda var bekkjunum hagan-
lega fyrir komið. Þarna var sæmileg
aðstaða til messugjörða þótt rýmið
væri lítið og þröngt um söngfólk
og orgel en Jiúsnæði fyrir annað
félagsstarf innan kirkjunnar var
nánast ekki til.
Kvaddur með söknuði
- Ég þjónaði í þessum sal í 6 ár
og á þeim tíma fór mér að þykja
vænt um hann. Hann var að mörgu
leyti hlýlegur og vistlegur og hann
var kvaddur með nokkrum söknuði.
Árið 1974, á 300. ártíð Hallgríms
Péturssonar, en þá var vígður nýr
salur í suðurálmu kirkjunnar og í
sambandi við hann safnaðarheimili
en nokkuð af því var tekið í notkun
fyrr. Við það breyttust öll starfsskil-
yrði mjög til hins betra enda fór
þá fjölbreyttari safnaðarstarfsemi
mjög vaxandi og hefir raunar gert
það allt til þessa. Þessi kirkjusalur
rúmaði svipaðan fjölda fólks í sæti
og hinn fyrri en var bjartari og
stílhreinni og lögun hans líkari því
sem gerist í kirkjum.
í þessum sal hafa guðsþjónustur
og önnur prestþjónusta farið fram
í 12 ár. Þarna hefi ég átt margar
góðar og indælar stundir með söfn-
uði mínum og samstarfsfólki og ég
verð að segja að ég kveð salinn
með trega eins og góðan vin.
En hvað tekur svo við undir háum
gotneskum hvelfingum og súlna-
göngum hins stóra kirkjusalar
getur framtíðin ein skorið úr um.
Þessi salur mun rúma yfir þúsund
manns í sæti. Það er með mikilli
tilhlökkun en einnig nokkrum kviða
sem ég horfi til framtíðar í þessu
efni. Með tilhlökkun vegna þess að
slíkur salur býr yfir svo miklum
möguleikum bæði hvað fjölda varð-
ar og ekki síst á sviði tónlistar og
söngs. En ég kvíði því líka að litli
söfnuðurinn okkar týnist í öllu
þessu rými og að hin hlýja og nána
snerting sem verið hefir milli prests,
kórs og safnaðar í litla salnum verði
ekki lengur fyrir hendi.
Þetta eru aðeins tilfinningar
mínar en ég veit að herra kirkjunn-
ar, Jesús Kristur, er með lærisvein-
„DJlttxum Skottnt tií þaffíœtiö.”
S)rottni tií bórfcat
et ficfja þeosi teist í minningu
^aíígcíms ^Pétncssonar.
.\>ornetciit þetntar lagbi forscti Oolanbð,
br. 5íriotjdn (Slbjdrn, d 300. drtíb
eíta $>aíígtíitið, 27. oftóbcc Í974.
, (öubjótt Öautúclööon pcófeooor,
þúdatuclðtari riflðlne,
fœbbur ÍO. apríl ÍÖÖ7, bdintt 25. april Íð50,
gcrbi uppbcœtti firfjunnar.
J tmlt’ 'M'w yrju Jini
ÍKtf & tljti Lt'n
CyIT/Í $&/$*•** V.-J'.V +**&**’}** ti+tSt fafu.% VWf C*$i

Hornsteinsskjalið er með þessari áletrun og neðst er vers Hallgríms
,Gefðu að móðurmáiið mitt...“ með eigin hendi hans.
í stuttu máli
1914: Fyrst sett fram hugmynd
um byggingu stórrar kirkju í
Reykjavík - minningarkirkju
Hallgríms Péturssonar.
1926: Ákveðið af Reykjavíkur-
söfnuði að reisa kirkju fyrir
1200 manns á Skólavörðuholti
- efnt til samkeppni.
1937: Kirkjumálaráðherra felur
húsameistara ríkisins að setja
fram hugmyndir um minningar-
kirkjuna.
1940: Sett lög um skiptingu
Reykjavíkur í söfnuði - Hall-
grímssöfnuður stofnaður.
1942: Teikningar Guðjóns
Samúelssonar tilbúnar.
1945: Byggingarleyfi fengið hjá
bæjarstjórn Reykjavíkur - fyrsta
skóflustungan tekin.
1948: Fyrsta vígslan: Kórkjall-
arinn tekinn í notkun.
1964: Safnaðarheimilið í turnin-
um tilbúið.
1974: Önnur vígslan: Kirkjusal-
urinn í turnálmu tekinn í notkun
27. október - Kristján Eldjárn
þáverandi forseti leggur horn-
stein.
1984: Kirkjuskipið fokhelt.
1986: Kirkjan vígð.
Háborg íslenskrar menningar
var þetta gamla skipulag frá
árinu 1924 kallað en Guðjón
Samúelsson átti sæti í nefnd er
vann að því.
um sínum og játendum hvort sem
þeir eru margir eða fáir. „Hvar sem
tveir eða þrír eru saman komnir í
mínu nafni þá er ég mitt á meðal
þeirra," sagði hann.
{ dag get ég sagt að ég hafi
bæði þjónað í minnstu og stærstu
kirkju á íslandi, bænahúsinu á Gröf
á Höfðaströnd, á þeim bæ sem talið
er að Hallgrímur Pétursson sé
fæddur, en bænahúsið rúmar innan
við 20 manns í sæti, og svo Hall-
grímskirkju sem rúmar yfir þúsund
manns. En hvort sem guðshúsið er
lítið eða stórt er Drottinn þar jafn
nærri og andi hans svífur jafnt yfir
í lágreistri kirkjunni og hinum
hæstu hvelfíngum. Það er fyrst 'og
fremst mannssálin sem er musteri
Guðs, kirkjuhúsin eru eins og
rammi um þá umgjörð.
Ég bið að blessun Drottins hvíli
yfir nýjum og glæstum kirkjusal
og ég vona að sem flestir komi
þangað til fundar við Drottin, segir
sr. Ragnar Fjalar.
Skoðanaskipti
Þegar blaðað er gegnum úrklipp-
ur og skoðuð umfjöllum um Hall-
grímskirkju kemur í ljós að hún
hefur átt sér meðmælendur og and-
stæðinga. í málflutningnum hefur
hallað á hópana til skiptis og við
hvem áfanga kirkjusmíðinnar eða
við hveija nýja áætlun sem kynnt
hefur verið byijar ný hrina skoðana-
skipta. Þar hafa menn ekkert skafið
utan af hlutunum. Sjá má fyrir-
sagnir sem halla sitt á hvað eins
og: „Kirkjubyggingaræðið", „Höfð-
ingleg gjöf“, „Skera upp herör gegn
Hallgrímskirkju“, „Slíkur áróður
verður að teljast til skemmdar-
verka“, „Hallgrímskirkja fullgerð
eftir 11 ár?“, „Skipveijar á Hamra-
felli gefa 20 þúsund krónur“, „Eign
allra landsmanna" - og þannig
mætti lengi telja.
- Víst er þetta litrík saga og oft
hefur baráttan verið erfið, jafnvel
auðmýkjandi en við viljum gleyma
því sem að baki er og horfa fram
á við. Kirkjan á að halda minningu
Hallgríms Péturssonar á lofti og
eitt af því sem við getum gert til
þess er að stuðla að útgáfu á verk-
um hans. Sóknamefndin hefur í
mörg ár lagt nokkurt fé til Áma-
stofnunar sem falið hefur verið
ákveðið rannsóknarstarf og að gefa
út verk Hallgríms. Við höfum einn-
ig fengið framlög úr Kristnisjóði til
verksins en ég vona að mönnum
Árnastofnunar vinnist brátt tími til
að huga að þessu verki.
Séra Karl Sigurbjörnsson var að
lokum beðinn að segja nokkur orð
í tilefni vígslunnar og ræddi hann
fyrst um stærðina:
- Það hafði þráfaldlega komið
fram á safnaðarfundum í Dómkirkj-
unni að hún annaði ekki þörfínni
og þörf væri fyrir nýja kirkju í
bænum. Minna má á að Fríkirkjan
var stækkuð þrisvar og tók um
1000 manns þegar hún var full-
gerð. Við undmmst þennan stórhug
og hugsjónir fólks á krepputímum
sem tekur ákvarðanir um byggingu
Hallgrímskirkju en við verðum þess
aðnjótandi að sjá draum þeirra
rætast.
Kirkjunnar bíða mörg verkefni
og mér hefur þótt undravert að
vera vitni að þeim áhuga og kær-
leika til Hallgrímskirkju sem svo
margir hafa sýnt, ekki bara fólk í
söfnuðinum heldur af öllu landinu.
Þetta fólk hefur átt drýgstan þátt
í því að kirkjan kemst upp, það
hefur slegið skjaldborg um þessa
hugsjón og ég er sannfærður um
að öll þjóðin á eftir að vera stolt
af þessu húsi. Við minnumst með
þakklæti þeirra er báru hita og
þunga þessarar miklu framkvæmd-
ar.
Ýmislegt verður eftir
Og séra Karl minnir einnig á að
ýmislegt er eftin
- Vígsluhátíðin er mikil gleði- og
fagnaðarstund, hún markar þann
áfanga að kirkjan er nú tekin til
afnota. Enn vantar þó skímarfont,
prédikunarstól, gráður, loftræsti-
kerfi og hátalarakerfi sem tryggir
að allir geti heyrt talað mál og frá-
gangur lóðar bíður einnig. Svo á
Hallgrímskirkja eftir að laða lista-
menn til að gaeða kirkjuna list sinni.
Og stórmál verður líka fjársöfn-
unin fyrir því stóra orgeli sem hæfir
kirkjunni og halda mun áfram strax
að vígslu lokinni. Við hættum ekki
fyrr en því takmarki verður náð og
það orgel fengið sem hæfir þessari
stóm kirkju og þeirri iðkun sem þar
fer fram.
Að lokum undirstrikar hann
þakklæti til allra sem lagt hafa
hönd á plóginn:
- Mér er á þessum degi efst í
huga þakklæti til þeirra sem unnið
hafa að þessu mikla verki og borið
það áfram þrátt fyrir bál og brand
á tíðum, stutt það með gjöfum,
áhuga, fyrirbæn og uppörvun. Ég
hugsa með þökk til þess fólks sem
rækt hefur kirkjuna sína og gætt
guðsþjónustu hennar lífi. Von mín
og bæn er sú að söfnuðurinn haldi
því áfram í hinni nýju kirkju. En
efst í huga er þó þakkargjörð til
Drottins sem gefur þennan dag.