Morgunblaðið - 26.10.1986, Qupperneq 31

30
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1986
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1986
31
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 50 kr. eintakiö.
Á ví^sludeffi
Hallgr í mskirkj u
Hallgrímskirkja á Skóla-
vörðuholti verður vígð í
dag. Þar með eignast þjóðin
nýtt guðshús, sem með réttu
hefur verið nefnt landskirkja.
Það var laust fyrir 1930, sem
dómkirkjusöfnuðurinn í
Reykjavík var talinn vera orðinn
svo stór, að hann þyrfti nýja
kirkju í Austurbænum. For-
göngumenn málsins vildu að hún
risi á Skólavörðuholti. Eftir að
efnt var til útboðs um nýja kirkju
án þess að viðunandi teikningar
bærust var leitað til Guðjóns
Samúelssonar, húsameistara
ríkisins, og tók hann að sér að
teikna kirkjuna. Leit hann á það
sem eitt erfíðasta en jafnframt
kærasta verkefni, sem hann
fékk. Hann lýsti verki sínu sjálf-
ur með þessum hætti: „Ég taldi
sjálfsagt að svipur þessarar
miklu kirkju væri gotneskur,
enda er gotneski stíllinn álitinn
fegursti stíll í kirkjubyggingum.
Á hinn bóginn óskaði ég þess
að kirkjubyggingin bæri svip af
íslensku landslagi og umhverfí.
Landslag okkar er svo gersam-
lega frábrugðið öllu því lands-
lagi, sem ég hef séð í öðrum
löndum. Fjöllin hér eru ákaflega
skörp (skóglaus) og má gleggst
sjá það á fjallstindum fyrir ofan
Hraun í Oxnadal, enda stóðu
þeir mér fyrir hugskotssjónum,
þegar ég gerði uppdrætti að
kirkjunni."
Byggingarsaga Hallgríms-
kirkju hefur verið löng og á
stundum ströng. Það hafa síður
en svo allir verið á sama máli
um, hvemig Guðjóni Samúels-
syni fórst það úr hendi að teikna
þetta mikla hús, sem er eitt
helsta kennileiti höfuðborgarinn-
ar. Deilur um merk hús em
eðlilegur hluti byggingarsögu
þeirra. Að þessu verki loknu er
þeirra minnst með þakklæti, sem
hafa af fómfysi lagt fram krafta
sína um fjögurra áratuga skeið
í þágu kirkjubyggingarinnar.
Hallgrímssöfnuður hafði í all-
mörg ár aðgang að kvikmynda-
sal í Austurbæjarskólanum til
kirkjulegra athafna. Síðan var
gerð bráðabirgðakirkja á Skóla-
vörðuhæð, þar sem nú er undir-
staða Hallgrímskirkjukórsins og
síðustu ár hafa guðsþjónustur
verið í öðrum „væng“ tumsins
mikla, þar sem arkitektinn vildi
að yrði aðstaða fyrir starfslið
kirkjunnar. Miklar vonir em
bundnar við það að í hinni full-
búnu kirkju verði ekki aðeins
einstök aðstaða til að votta
Drottni lotningu í orði og bæn,
heldur eignist þjóðin þar hús er
nýtist til tónlistarflutnings.
Stefnt er að því að í kirkjunni
verði sjötíu radda orgel, sem
hæfír hinu mikla húsi.
í homsteini Hallgrímskirkju,
sem forseti íslands dr. Kristján
Eldjám lagði á 300. ártíð síra
Hallgríms Péturssonar 27. októ-
ber 1974, standa þessi orð:
„Drottni til dýrðar er kirkja þessi
reist í minningu Hallgríms Pét-
urssonar." Hvar sem farið er um
hinn kristna heim sjá menn
hvílík stórvirki hafa verið unnin
Drottni til dýrðar. Háir tumar
og glæstar hvelfíngar em til
marks um viðleitni manna á öll-
um öldum til að votta Drottni
þakklæti sitt og virðingu. Orð
Jesú Krists fá þar þá umgerð,
sem mennimir megna að veita
þeim á hverjum tíma. Með
Hallgrímskirkju hefur einnig
verið reistur verðugur minni-
svarði um höfund Passíusálm-
anna, þar sem píslarsögunni er
lýst með ódauðlegum hætti.
Hallgrímskirkja á eftir að standa
um ókomin ár og aldir sem tákn
þess, hvað núlifandi kynslóð ís-
lendinga vildi leggja á sig til
dýrðar Drottni og til að heiðra
minningu Hallgríms Pétursson-
ar.
Friðarár
Sameinuðu
þjóðanna
Um þessar mundir em 40 ár
liðin síðan Island gerðist
aðili að Sameinuðu þjóðunum.
Samtökin hafa lýst því yfír að
árið 1986 sé friðarár. Félag
Sameinuðu þjóðanna á íslandi
minnist þessa með ýmsu móti.
Það er tímanna tákn að í dag
efnir það til fundar um ófriðar-
og hættusvæði í heiminum. Þrátt
fyrir rúmlega fjömtíu ára starf
Sameinuðu þjóðanna í þágu
heimsfriðar hefur ekki tekist að
binda endi á hemaðarátök. Þeg-
ar rætt er um friðarmál beinist
athyglin meira að kjamorku-
vopnunum en þeim svæðum, þar
sem tekist er á með venjulegum
vopnum.
Um þessar mundir eiga Sam-
einuðu þjóðimar undir högg að
sækja vegna óvissu um fjármál
þeirra. Á vettvangi þeirra er
einnig tekist á um það, hvort
einstök ríki séu þess verð að eiga
aðild að samtökunum, eins og
sannaðist fyrir fáeinum dögum,
þegar það kom í hlut íslands að
vera í fararbroddi gegn brott-
vikningu ísraels úr samtökun-
um. A friðarári Sameinuðu
þjóðanna er full þörf á því að
semja um frið innan vébanda
þeirra sjálfra, svo að samtökin
megi dafna og vinna ótrauð að
háleitum markmiðum sínum.
Væri einhver hér á landi,
sem vildi eignast allar
blaðagreinar eða fréttir,
þar sem minnst er á
Island eða Reykjavík á
síðustu dögum eða vik-
um er víst, að úrklippu-
safnið myndi fylla
nokkur herbergi í Höfða. Er næsta ótrú-
legt að fylgjast með, hve mikið er ritað
um Reykjavíkurfund þeirra Reagans og
Gorbachevs. Allir þeir, sem hafa látið í
ljós skoðun á alþjóðamálum, þurfa nú að
segja álit sitt á því, sem gerðist í Höfða.
Skoðanimar eru næstum jafn margar og
mennimir, að minnsta kosti hér vestan
jámtjalds. Og sömu menn hafa raunar
látið í ljós fleiri en eina skoðun.
Þeim, sem fylgdust með lyktum fundar-
ins á sjónvarpsskermunum, gleymist
líklega seint, þegar George Shultz, ut-
anríkisráðherra Bandaríkjanna, birtist
loksins. Hann varð fyrstur fundarmanna
til að ijúfa þögnina. Fyrir framan blaða-
menn í Hótel Loftleiðum skýrði hann frá
því, að hann hefði orðið fyrir „verulegum
vonbrigðum". Síðan hélt hann til Brussel
til fundar við utanríkisráðherra NATO-
ríkjanna og þá var hann kominn að þeirri
niðurstöðu, að Reykjavíkurfundurinn hefði
heppnast vel.
Á þessum sinnaskiptum utanríkisráð-
herrans er líklega sú einfalda skýring, að
á blaðamannafundinum var hann ekki
búinn að hrista af sér bein áhrif viðræðn-
anna í Höfða. Hann var enn að velta því
fyrir sér, hvers vegna í ósköpunum tókst
ekki að beija saman eitthvert samkomulag
úr því að þeir náðu þó jafn langt og raun
ber vitni. Shultz hefur sámað vegna þess,
að Sovétmenn tóku að nýju upp þá afstöðu
að tengja allan framgang mála við geim-
varaaáætlunina. Richard Perle, aðstoðar-
vamarmálaráðherra Bandaríkjanna,
kallaði kröfu Gorbachevs vegna geim-
vamanna the killer amendment eða orðrétt
banvænu tillöguna, þ.e. tillögu, sem
Gorbachev vissi fyrirfram, að myndi úti-
loka samkomulag.
George Shultz var hinn eini í hópi samn-
ingamannanna, sem hafði komið hingað
áður til leiðtogafundar. Hann var í fylgdar-
liði Nixons, þegar hann hitti Pompidou á
Kjarvalsstöðum 1973. Þá var Shultz fjár-
málaráðherra. Mat manna á framgöngu
hans á fundinum í Höfða kemur meðal
annars fram í grein í blaðinu Washington
Post, þar sem því er lýst, að nú þurfí eng-
inn að fara í grafgötur um það, að Shultz
sé sá maður í stjóm Reagans, sem hafi
mest áhrif í utanríkis- og öiyggismálum
fyrir utan forsetann sjálfan.
í umræðum um stefnu Bandaríkja-
stjómar í þessum málum hefur því löngum
verið haldið á loft, að innan hennar séu
menn síður en svo á einu máli. Segir í
blaðinu, að nú hafí Shultz greinilega tekið
forystuna í leitinni að samkomulagi við
Sovétmenn um takmörkun vígbúnaðar.
Og enn segir þar orðrétt: „Tíminn einn
mun leiða það í ljós, hvort fundurinn á
íslandi hafí markað þáttaskil eða endalok-
in í þessum samningaviðræðum. Hitt
virðist ljóst, að Reykjavík er vendipunktur
á ferli manns, sem hefur með varúð beðið
eftir tækifæri sínu og þolað baráttuna inn-
an ríkisstjómarinnar og er nú orðinn helsti
aðstoðarmaður forsetans í því, sem ut-
anríkisráðherrann hefur kallað „pókerspil,
þar sem enginn hefur nokkru sinni lagt
meira undir.“ Með hinn tæplega áttræða
Paul Nitze, sérfræðing í afvopnunarmál-
um, við hlið sér hafí Shultz tekist að ýta
Caspar Weinberger, vamarmálaráðherra,
og Richard Perle, aðstoðarmanni hans, til
hliðar.
Innan fárra daga hittast þeir Shultz og
Eduard Shevardnadse, utanríkisráðherra
Sovétríkjanna, á fundi í Vínarborg, þar
sem haldið verður áfram umræðum á vett-
vangi ráðstefnunnar um öryggi og sam-
vinnu í Evrópu. Vænta menn þess, að á
fundi þeirra þar fáist svör við mörgum
spumingum, sem vaknað hafa eftir
Reylq'avíkurfundinn.
í ljósi íslendingasagna
„Þegar ég ek í rigningunni austur frá
Reykjavík til að skoða Þingvelli, þar sem
var fyrsti þingstaður íslendinga (þingið
var stofnað 930), en þar var elsta sam-
kunda af því tagi í veröldinni, fínnst mér
ég ekki vera alltof ungur sjálfur, hugurinn
er tómur nema hvað ég rifja upp kafla
úr bókinni eftir W.H. Auden Letters from
Iceland og úr ísleningasögunum, þar sem
sagt er frá hetjum með nöfnum, sem
ómögulegt er að bera fram, er fluttu glæsi-
legar ræður og börðust síðan hver við
annan með öxum. Og nær í tíma: frétta-
skýringar, sem fullvissa almenning um að
Reagan og Gorbachev muni örugglega og
muni öragglega ekki ná samkomulagi um
eitthvað sem máli skiptir á þessum fundi
leiðtoganna fyrir leiðtogafundinn. Og enn
stendur mér nær: Neðanjarðar diskótekið
Broadway í Reykjavík, íslenska rokkhljóm-
sveitin Strax, undir forystu konu með svart
hár, sem er greitt eins og kráka á flugi,
er syngur um bandaríska og sovéska blaða-
menn í leit að frétt, sem slær í gegn.
Hvað er ég að gera héma? Hvað eram
við allir að gera héma — hópur trylltra
gæsa, sem flogið hefur norður á bóginn í
veturinn og lent hefur með látum hjá þess-
ari hóglátu og siðuðu þjóð? Við erum hér
til að skrifa fréttir, að sjálfsögðu: Blaða-
menn ganga alltaf á vit hávaðans. Þeir
vilja einnig vera í návist valdsins. Það eitt
nægir til að auka hjartsláttinn hjá blaða-
mönnum að hugsa um stórhöfðingjana tvo
sitja andspænis hvor öðram og kasta fjör-
eggi heimsins á milli sín. Að baki mér í
Reykjavík í sterkbyggðu, samhverfu húsi
við sjóinn breytist óhlutstæð óvinátta í tvo
menn, sem tala saman. Sjaldgæft augna-
blik í tvípóla taugastríði, sem er vel þess
virði að skrifa heim um. Og þó: Hvað er
ég að gera héma?
Ekkert mannvirki er lengur á Þingvöll-
um. Staðurinn þar sem hinir fomu,
íslensku höfðingjar hittust er flöt við vatn,
sem í rennur á og í ánni er foss, sem fell-
ur um svarta kletta, og það glymur í honum
eins og áköfu lófataki. Á sumrin tjalda
ferðamenn héma. Þennan morgun var
þama aðeins einn ferðamaður: Það var
enginn bíll á veginum nema bíllinn minn.
(Er sagan fréttin mín, sem slær í gegn?)“
Hér hefur verið vitnað til upphafs á rit-
gerð, sem Roger Rosenblatt, blaðamaður
bandaríska vikuritsins Time, skrifaði í blað
sitt er kom út mánudaginn eftir að leið-
togafundinum lauk. Eftir að hafa dregið
upp þessa mynd af ferð sinni til Þingvalla
tekur hann sér fyrir hendur að færa fund
Reagans og Gorbachevs inn í heim íslend-
ingasagna. Hann nefnir Njálssögu,
Hrafnkelssögu og Grettissögu. Hann seg-
ist vona, að leiðtogamir tveir skilji Grettis-
sögu en velji annan kost en söguhetjan,
sem kaus dauðann í stað heimsöryggis.
Það er óvenjulegt fyrir okkur íslendinga
að sjá sögu okkar í þessu ljósi, en undir
lok ritsmíðar.sinnar vitnar Rosenblatt til
orða Njáls við Gunnar á Hlíðarenda, þegar
þeir ríða saman af þingi. Njáll segir:
„Gerðu svo vel, félagi, að þú halt sætt
þessa og mun, hvað við höfum við mælst.
Og svo sem þér varð hin fyrri utanferð
þín mikil til sæmdar, þá mun þér þó sjá
verða miklu meir til sæmdar . . . En ef
þú ferð eigi utan og rýfur sætt þína, þá
muntu drepinn vera hér á landi . . .“
Engin sætt
í Reykjavík gerðu þeir Reagan og
Gorbachev enga sætt. Þeir kvöddust því
ekki á þann veg, að þeir þyrftu að standa
við samkomulag að loknum viðræðunum
í Höfða. Á hinn bóginn hafa menn fengið
hugmynd um það, hvað gæti falist í sáttar-
gjörð leiðtoga risaveldanna á kjamorkuöld
og það eitt þykir þvílík tíðindi, að sjaldan
hafa jafn margir haft jafn mikið að segja
um samning, sem ekki var gerður.
Það, sem stóð í veginum fyrir því, að
samkomulag tækist var óttinn við, að það
yrði ekki staðið við sættina. Tortryggninni
hefur ekki verið ratt úr vegi í samskiptum
risaveldanna. Þar takast á fulltrúar
tveggja andstæðra stjómkerfa; annars
vegar forseti Bandaríkjanna, þar sem allt
gerist í raun fyrir opnum Ijöldum og eng-
inn stjómmálamaður heldur velli nema
hann njóti til þess trausts almennings;
hins vegar leiðtogi Kommúnistaflokks Sov-
étríkjanna, sem sækir vald sitt til þröngrar
valdaklíku er óttast ekkert meira en að
losað verið um tök hennar á stjómartaum-
unum og einstaklingar fái að láta í ljós
skoðun sína eða taka sér það fyrir hendur
í atvinnumálum sem þeim fínnst sjálfum
skynsamlegt og arðvænlegt.
Meginröksemd Reagans fyrir því að
neita að falla frá áformunum um vamar-
kerfí gegn kjamorkueldflaugum, þótt hann
vilji að þær hverfí úr sögunni, er sú, að
Bandaríkjamenn vilja tryggja sig gegn
því, að samningamir um niðurskurð árás-
arvopnanna séu brotnir. Og þegar Evrópu-
menn fréttu, að ætlunin væri að fjarlægja
allar meðaldrægar kjamorkueldflaugar frá
Evrópu minntust þeir þess, að Sovétmenn
eiga mikið magn skammdrægra kjam-
orkuvopna í Mið-Evrópu og hafa þar
yfírburði í venjulegum herafla. Þeir vildu
því fá staðfest, að Bandaríkjastjóm ætlaði
að leggja sitt af mörkum til að jafna þenn-
an mun. Þá staðfestingu veitti Caspar
Weinberger á fundi með vamarmálaráð-
herram NATO-ríkjanna í Skotlandi í
vikunni og ráðherramir lýstu eindregnum
stuðningi við afstöðu Reagans á
Reykjavíkurfundinum.
Sovétmenn óttast, að geimvama-áætl-
unin sé annað og meira en vamarkerfí,
með henni séu Bandaríkjamenn að eignast
ný sóknarvopn. Þá er einnig ljóst, að þeir
era hræddir um að verða undir, þegar
unnið er að því að nýta nýja hátækni til
vopnasmíði. Ummæli Gorbachevs um það,
að Bandaríkjamenn stefni að hemaðarleg-
um yfírburðum minna á þá tíma, þegar
Bandaríkjamenn höfðu óskorað forskot í
kjamorkuvígbúnaði. Það var raun ekki
fyrr en Sovétmenn skutu fyrsta gervitungl-
inu á loft 1957, sem þeir eignuðust tæki
er gátu ógnað Bandaríkjunum með kjam-
orkuárás.
Hröð atburðarás
Eftir Reykjavíkurfundinn mega menn
hafa sig allan við til að fylgjast með hinni
hröðu atburðarás í samskiptum risaveld-
anna. Síðustu daga hafa þau skipst á
tilkynningum um brottrekstur sendiráðs-
starfsmanna. Svipað ástand skapaðist í
samskiptum Breta og Sovétmanna fyrir
ári og þá þótti ýmsum sem á næsta leiti
væri slíkt „mannfall" í sendiráði Sovét-
manna í London og Breta í Moskvu, að
stjómmálasambandið væri að slitna. Svo
fór þó ekki, þótt Bretar rækju 25 Sovét-
menn úr landi fyrir njósnir. Upplýsingar
um hina ólögmætu starfsemi fengu þeir
frá Oleg Gordievski, sem hafði verið yfír- ’
maður KGB í London. Nú segjast Banda-
ríkjamenn hafa hreinsað svo til í
forystusveit KGB og GRU, leyniþjónustu
sovéska hersins, í Bandarílq'unum, að þess-
ar njósnastofnanir séu í raun máttvana.
Þegar að þessum málum kemur er jafn-
vel erfíðara fyrir blaðamenn að afla
áreiðanlegra frétta, sem slá í gegn, en
þegar þeir leita á vit íslendingasagna á
Þingvöllum til að skrifa fréttir af fundi
Reagans og Gorbachevs. Raunar er engum
betur ljóst en þeim, sem hafa atvinnu af
því að skrifa í blöð, hve mikil tilviljun
ræður því oft á tíðum við hvað athygli
lesandans festist hveiju sinni.
Fáir, sem fylgdust með fréttum á tímum
Víetnam-stríðsins, hafa líklega gleymt
ljósmyndinni, sem send var út um allan
heim á þeim tíma og sýndi suður-víet-
namskan lögregluforingja, Loan að nafni,
miða skammbyssu að höfði skæraliða Viet-
cong. í sérstöku hefti bandaríska vikurits-
ins Newsweek, sem út kom 15. apríl í
fyrra, þegar 10 ár vora liðin frá brottför
Bandaríkjamanna frá Saigon, er rætt við
Eddie Adams, ljósmyndara AP-fréttastof-
unnar, sem tók þessa frægu mynd. Hann
segir svo frá:
„Nýlega komst ég að því, að þessi lautin-
ant Vietcong, sem var drepinn um leið og
myndin var tekin, hafði þá rétt áður drep-
ið suður-víetnamskan lögregluforingja —
einn af bestu vinum Loans — og fjölskyldu
hans alla, konu og böm. Allir fordæmdu
Loan fyrir að skjóta manninn, en hefði
maður verið í sporum Loans hershöfðingja
REVKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 25. október
KOHlTOBEAGftH: HON.BE

AKTER THE ICELANII Sl A1MI I

■fÖrÉÍÓnÁFFÁÍRS IF
Now íor the

Who won
in lceland is
notimportant
larquez / Vargas LJo.s:
— .... ^
Die bittere
^ahrheit iiher
den Gipfel
í miðju stríðinu og félagar manns hefðu
verið stráfelldir, hver veit nema maður
hefði einnig ákveðið að skjóta hann? Það
vildi bara þannig til að ég var þama með
myndavélina."
Á þessari stundu eram við kannski
margir fjölmiðlamennimir einmitt í sporam
þessa ljósmyndara AP. Við eram ekki í
neinni aðstöðu til að sjá heildarmyndina,
vita nákvæmlega, hvað áðstæður liggja
að baki einstökum atburðum eða ákvörð-
unum. Engu að síður er þess krafíst af
fjölmiðlunum að þeir bregðist strax við og
leggi dóm á það, sem er að gerast, og
reyni að setja það í rétt samhengi. Það
tók Shultz hálfan sólarhring að átta sig á
því, að hann hafði ekki ástæðu til að lýsa
djúpum vonbrigðum með það, sem gerðist
í Höfða. Og síðan er það mat annarra, að
þar hafi kannski verið stærsta stund hans
sem utanríkisráðherra.
Vettvangur
heimsfrétta
Fyrir íslenska blaðamenn er það ógleym-
anlegt ævintýri að hafa fengið tækifæri
til þess að glíma við heimsfréttimar á
heimavelli. Vegna fundarins fengu sjón-
varpsáhorfendur að kynnast bestu kostum
þessa miðils, að geta sýnt atburðina um
leið og þeir gerast. Er það samdóma álit,
að það hafí tekist prýðilega hjá sjónvarp-
inu að ná öllum þráðum saman í lokin.
Hitt er ekki eins auðvelt fyrir sjónvarp og
útvarp að kynna einstakar hliðar jafn flók-
inna mála og tekist var á um á fundinum.
Umræðuþættir era oftast þannig, að það,
sem sagt er fer inn um annað eyrað og
út um hitt. Er það hlutverk blaða og tíma-
rita að draga meginlínur fram að loknum
fundum af þessu tagi og kynna mismun-
andi sjónarmið með þeim hætti, að lesend-
ur eigi þess kost að draga eigin ályktanir.
Morgunblaðið og Dagblaðið-Vísir (DV)
vora með aukaútgáfur eftir fundinn.
Vegna þess hve viðræðumar drógust á
langinn á sunnudeginum lenti DV í þeim
vanda, að aukaútgáfa þess kom út fyrir
fundarlok. Við gerð hennar var tekin sú
áhætta að segja fyrir um niðurstöðuna og
spáð rangt í spilin, því að blaðið taldi, að
samkomulag yrði á fundinum. Af forystu-
grein DV á fimmtudaginn má ráða, að
blaðið telji sig eiga undir högg að sækja
vegna þessa en þar segir meðal annars:
„Flestir blaðamenn og stjómmálamenn
heims era nú orðnir sammála um, að tölu-
verður árangur hafí orðið af fundi leið-
toganna í Reykjavík. Mjög voru skiptar
skoðanir um þetta í fyrstu og mat slíkra
manna misjafnt. Mörgum, bæði innlendum
og erlendum blaða- og stjómmálamönnum,
hætti til að setja núllpunktinn við stöðuna
eftir þriðja fund leiðtoganna, þegar mikil
bjartsýni ríkti, og fá út, að vonbrigði hefðu
orðið með fíórða og síðasta fundinn. Þá
flöskuðu ýmsir og urðu sekir um rangt
mat og sögðu fundinn í heild hafa orðið
til einskis. Þetta kom fyrir íslenska sjón-
varpið og marga erlendu blaðamennina.
DV og Morgunblaðið sýndu hins vegar
atvinnumennsku í blaðamennsku, þegar
þau komu út mánudaginn eftir fímdinn.
Þar var bæði I túlkun og uppsetningu lögð
áhersla á, að árangur hefði orðið af fundin-
um í heild. Um þetta urðu menn yfirleitt
sammála, þegar lengra leið frá fundinum,
en margir þurftu nokkum tíma til þess
að átta sig.“
Athyglisvert er, að í þessari klausu úr
forystugrein DV er þess ekki getið, að
blaðið kom út síðdegis á sunnudaginn og
gat sér þá ranglega til um niðurstöðu fund-
arins.
Forvitnileg könnun
Það var skemmtilegt framtak hjá Talna-
könnun að leggja spumingalista fyrir
erlendu fjölmiðlamennina, sem komu hing-
að til lands vegna leiðtogafundarins. Eins
og komið hefur fram í Morgunblaðinu svör-
uðu 292 þeirra þeim spumingum, sem
fyrir þá vora lagðar. Þar kemur fram, að
82% þeirra höfðu aldrei komið til íslands
áður, 71% finnst ísland góður eða frábær
fundarstaður og 71% að öryggisráðstafan-
ir hefðu verið góðar eða frábærar.
Þegar spurt er, hvaða atriði það séu,
sem þeir tengja íslandi, nefna flestir (71%)
NATO-stöðina. Þegar litið er til þess, að
sá hópur blaðamanna, sem hingað kom
sérhæfír sig í því að skrifa um utanríkis-
og öryggismál, þarf þetta ekki að koma á
óvart. Þessi niðurstaða staðfestir þá skoð-
un, sem áður hefur verið hreyft hér I
blaðinu, að það sé til styrktar þeirri ut-
anríkisstefnu, sem fylgt hefur verið hér á
landi undanfama áratugi, að-leiðtogafund-
urinn var haldinn hér. Það er ljóst, að
þannig hefur verið staðið að þátttöku okk-
ar í NATO og vamarsamstarfinu við
Bandaríkin, að hún er almennt kunn en
kemur þó ekki í veg fyrir, að leiðtogi Sov-
étríkjanna vill hitta Bandaríkjaforseta hér.
Hitt er ekki síður athyglisvert, þegar
þessi þáttur könnunarinnar er skoðaður,
að fyrir komuna hingað tengdu 13,8%
góða menntun við ísland en 45,9% eftir
að hafa kynnst landi og þjóð; og fyrir
komuna tengdu 17,9% bókmenntir og list-
ir nafni íslands en 38,3% eftir að hafa
dvalist hér. Þetta er ánægjulegur vitnis-
burður. Fyrir útflytjendur er það síðan
fagnaðarefni, að 67,6% tengja nafn lands-
ins við ullarvörur og 67,2% við fiskútflutn-
ing. Á hinn bóginn kemur og í ljós, að
fyrir komuna hingað tengdu 17,2% okkur
við áfengisvandamál en 30% eftir að hafa
kynnst okkur.
Yfírgnæfandi meirihluta fínnst dýrt að
vera hér en 90% telja, að leiðtogafundur-
inn hafí jákvæð áhrif á stöðu íslands í
heiminum og aðeins 1,5% að áhrifín verði
neikvæð. Fer vel á því að ljúka þessu
spjalli um eftirhreytur hins mikla fundar
á þeim bjartsýnu nótum, þama er þó við-
horfið afdráttarlaust, þótt skoðanir séu
skiptar um það, sem á fundinum gerðist.
„Vitleysa! Ég hef
engatrú á mann-
fólkinu,“ lætur
hinn heimsfrægi
teiknari Herblock
vofurnaryfir ^
Höfða segja á
þessari mynd,
semertekinúr
blaðinu Inter-
natíotud Herald
Tribune. í
Reykjavíkurbréfi
í dag er sagt frá
broti af þvi, sem
hefur verið skrif-
að um Reykjavík-
urfundinn í
erlend blöð eftir ■
að honum lauk.