Morgunblaðið - 26.10.1986, Qupperneq 42

8*
42
a8ei aaaö'rao .as HiJOAaunnua .aiaAjanuoaoM
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 26. OKTÓBER 1986
Islenskir
menningardagar
í Rochefort
íFrakklandi
Edda Erlendsdóttír, pianóleikari, lék verk eftír islensk tónskáld.
Hér er hún i veislu borgarstjómar eftir konsertinn ásamt Jónasi
Kristjánssyni og Sigriði konu hans, og Regis Boyer.
Umfangsmik.il kynningá íslenskum
bókmenntum, tónlist og kvikmyndalist
FRÁ ELÍNU PÁLMADÓTTUR í PARÍS
Helgina 11. og 12. október,
meðan stórveldin tókust á í
Reykjavík, sat friðsamur hópur
fólks suður í Rochefort-sur-mer
á vesturströnd Frakklands við
að kynna og ræða íslenska
menningu og af ekki minni elju
og þrautseigju við fundarsetur.
Þetta er liður í raunar ótrúlega
yfirgripsmikilli
kynningarherferð, sem fram fer
í Frakklandi á þessu hausti fyrir
röska forgöngu félagsins
France—Islande og með dyggri
aðstoð sendiráðs íslands í París,
menntamálaráðuneytisins
En þótt íslandskynningin
í Rochefort sé tengd haf-
inu, sem er báðum
þessum stöðum undir-
staða tilverunnar, bein-
ist kynningarátakið þar einkum að
bókmenntaarfi íslendinga og listum
í landinu, með bókmenntaráðstefnu
og opnun þriggja sýninga — ljós-
myndasýningar, málverkasýningar
og sýningar á íslenskum bókum og
handritum, fornum og nýjum. Af
því tilefni voru kallaðir til og boðn-
ir til Frakklands forstöðumaður
Handritastofnunar, 5 íslenskir rit-
höfundar, kvikmyndagerðarmaður
með kvikmynd sína og íslenskur
píanóleikari með tónleika til kynn-
ingar á íslenskri og franskri tónlist.
Af þessari upptalningu má sjá
að mikið var lagt í þessa kynningu,
enda ætlaði forseti íslands, Vigdís
Finnbogadóttir, að heiðra ráðstefn-
una með nærveru sinni á laugardeg-
inum. En „stórveldin tvö í heiminum
ákváðu án þess að ráðfæra sig við
aðstandendur þessarar ráðstefnu
að funda á íslandi þá sömu daga,
sem Rochefort hélt sig í fyrsta sinn
í sögunni fá tækifæri til að taka á
móti þjóðhöfðingja annarrar þjóð-
ar“, eins og Monsieur Frat, borgar-
stjóri, orðaði það í opnunarræðu
sinni. En auk annarra gesta, sem
sumir voru komnir langt að í
Frakklandi, voru sendiherra íslands
í París, Haraldur Kröyer, Hermann
Mostermann, ræðismaður íslands í
Bordeaux, Fourre, þingmaður í
Frakklandi og formaður France—
Islande, M. Maurer frá franska
menntamálaráðuneytinu, forseti og
framkvæmdastjóri „Le Centre Int-
emationale de la Mer“, rithöfundur-'
inn Paul Guimard og M. Chesne,
en þessi alþjóðlega sjávarmiðstöð
lagði til rammann um samkomuna
í hinni nýuppgerðu menningarmið-
stöð sinni í „Hinni konunglegu
reipagerð flotans“ frá dögum
franska, sem m.a. leggur talsvert
fé fram, og fleiri aðila í báðum
löndum. Á þessu ári hafa tvö
tilefni verið vel nýtt, hálfrar
aldar minning dr. Charcots, sem
fórst með fleyi sínu við Island,
og aldarafmæli skáldsögu
Pierres Loti um frönsku
íslandsjómennina. Ogþar kemur
sjávarborgin Rochefort eðlilega
inn í. Þar er fæðingarstaður og
heimili Pierres Lotis og þar er
safn um hann, og Rochefort er
í aldir þekkt flotastöð Frakka og
nú miðstöð alls þess sem hafið
varðar.
íslandi, komið fram. Sigfús Daða-
son hætti við á síðustu stundu að
þiggja boðið, og Thor Vilhjálmsson
kom ekki fram á leiðarenda, en hin-
ir þrír leystu hlutverk sitt afbragðs
vel af hendi í umræðunum. Þeir
voru rithöfundamir Jón Óskar, Pét-
ur Gunnarsson og Sigurður Pálsson,
sem allir eru frönskumenn góðir.
Voru þeir og verk þeirra kynnt í
upphafí og urðu fjörugar umræður
með fyrirspumum utan úr sal um
íslenskar bókmenntir. En þama var
m.a. komið fólk með sérstakan
áhuga og þekkingu á íslandi, svo
sem Gústa Sigurðs, prófessor í
þýskudeild háskólans í Montpelier,
Steinunn Le Breton, sem kennir
íslensku við háskólann í Caen, son-
ur og tengdadóttir Voillerys, sem
lengst var sendiherra á íslandi, og
fleiri.
Víðtækustu áhrifin af þessari
menningarumræðu verða eflaust
þau, að tveir viðstaddir blaðamenn
frá útvarpinu France Culture,
André Mathieu, rithöfundur og þýð-
andi, sem m.a. er kunnugur á
Islandi, og Jacques Munier, tóku
upp og hugðust fylgja efninu eftir
með viðtölum við íslensku rithöf-
undana og m.a. með endurflutningi
á íslandsklukku Halldórs Laxness
í menningarútvarpinu. Einnig við-
tali við Agúst Guðmundsson um
íslenska kvikmyndalist. Píanótón-
leika Eddu Erlendsdóttur í fallegu
gömlu leikhúsi í bænum þetta sama
kvöld átti að taka upp er þeir yrðu
endurteknir í París og verður út-
varpað á France—Music-rásinni.
Þijár íslenskar
sýningar
Kl. 18 vom opnaðar sýningamar
þijár í hinum stóra sýningarsal
menningarmiðstöðvarinnar að við-
stöddum fjölda gesta frá borginni
og flotanum. Var þegar orðin góð
Lúðvíks 14. En þar eru 140 m lang-
ur sýningarsalur, ráðstefnuaðstaða
og bóka- og minjasafn um allt sem
varðar hafíð og er straumur fólks
þar allan ársins hring.
Nútímaskáld og
íslendingasögur
Báðir dagamir hófust að morgni
með fundum um íslenskar bók-
menntir. Fól Fourre, formaður
íslandsvinafélagsins, stjómina pró-
fessor Regis Boyer, kennara í
íslenskum fræðum við Sorbonne-
háskóla og afkastamiklum þýðanda
íslenskra fomsagna og nútímarit-
verka og ljóða. Flutti próf. Boyer
fyrsta fyrirlesturinn og kynnti ís-
lenskar bókmenntir fram á okkar
daga á einkar skilmerkilegan hátt,
gerði m.a. grein fyrir þróun íslensks
samfélags á miðöldum, þar sem
verði að byija ef menn ætli að
skilja „kraftaverkið" í íslenskum
bókmenntum. En íslendingar hafi
lifað af við erfíð skilyrði í 1100 ár
af því þeir héldu fast i menningu
sína og sögu, sagði hann. Höfðum
við heima Islendingar kannski ekki
síður gott af að átta okkur á því
en Frakkar þeir, sem þama vom
að fræðast og reyna að skilja í
fyrstu atrennu. Á eftir Boyer talaði
íslenskur námsmaður í París, Torfi
Tuliníus, um amerísk áhrif á
íslenska fjölmiðla og taldi hann, og
aðrir þeir sem inn í umræðuna
komu, hættuna úr þeirri átt hverf-
andi litla. Þá var komið að íslandi
og heimsóknum ferðamanna á vit
þess. Um það hafði framsögu ferða-
málamaðurinn Gerard Alant, en
ferðaskrifstofa hans annast mikið
íslandsferðir.
Hringborðsumræður um íslensk-
ar nútímabókmenntir voru á
dagskrá eftir hádegi undir stjóm
Regis Boyers. Ekki höfðu öll skáld-
in fimm, sem boðið hafði verið frá
Hin konunglega reipagerð, sem Loðvík 14. lét reisa á 17. öld, er
hann gerði Rocheford að flotastöð. Þar var íslenska menningarkynn-
ingin. ,
Tvær islenskar konur, langt að komnar, fyrir utan ráðstefnusalinn,
Steinunn Le Breton, sem kannir íslensku við háskólann í Caen, og
Gústa Sigurðs, prófessor, sem lengi hefur verið yfirmaður þýsku-
deildar háskólans í Montpelier.
aðsókn og íslenskir bæklingar og
bækur, sem frammi lágu í bóksölu-
kaffiteríunni, famar að hreyfast í
sölu strax á sunnudag. M. Salle
kynnti fyrir hönd France—Islande
ljósmyndasýninguna „ísland,
síðasta Evrópuævintýrið", sem fé-
lagið hefur verið með á fjölfömustu
umferðarmiðstöð í París, Halles-
Chatelet, að undanfömu og nú
hefur verið flutt til Rochefort, og
verður eflaust aðdráttarafl fyrir
ferðamenn. Gunnar Snorri Gunn-
arsson, sendiráðunautur í París,
fylgdi úr hlaði sýningu á íslenskri
málverkalist í 50 ár frá Listasafni
Islands, sem nú var flutt frá St.
Malo og á eftir að fara til Parísar.
En þar eru 29 stór og falleg verk
eftir 22 íslenska málara frá ámnum
1936—86. Og fylgir vönduð sýning-
arskrá með kynningu á öllum
listamönnunum.
Þriðja sýningin var sérstaklega
sett upp af þessu tilefni og fylgdi
hinum íslenska þætti hennar úr
hlaði Jónas Kristjánsson, forstöðu-
maður Handritastofnunar, en
sýningarmunir era frá Handrita-
stofnun á íslandi, Biblioteque
Nationale í París og bókasafninu í
Rochefort. Þama mátti sjá ýmsar
útgáfur af íslendingasögum, m.a.
Snorra Eddu frá 1665, íslenskar
prentaðar bækur frá ýmsum tíma,
m.a. fágætar útgáfur frá Skálholti
og upp í nýjar bækur, handrit úr
Biblioteque National og á veggjum
stækkaðar myndir úr handritum
með upplýsingum frá Handrita-
stofnun. Haraldur Kröyer, sendi-
herra íslands, opnaði sýningamar
formlega og af hendi gestgjafa
þökkuðu Paul Guimard rithöfundur
og forseti „Centre Intemational de
la Mer“ og Yves la Prairie, formað-
ur Alþjóðlegu Pierre-Loti samtak-
anna.
Konungleg reipagerð
Sýningamar tóku sig einkar vel
út í hinum gamla sal „konunglegu
reipagerðarinnar" frá 17. öld, þar