Morgunblaðið - 10.12.1986, Blaðsíða 56
56
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. DESEMBER 1986
Glerkýrnar
Ný verslun
Tísku skartgripir
Postulín — Kristall
Heildsala/smásala
GLERKYRNAR
Miðbæjarmarkaðnum,
Aðalstræti 9, 2. hæð.
Sími: 18370.
Barnahjálp SÞ 40 ára:
Geiturnar þrjár
og
Gettu hver ég er
Glænýjar bækur fyrir lítil börn. Fallegar, ódýrar,
á vönduðu máli, með íjölda mynda í 4 litum.
Þetta eru vinsælustu bækurnar á bókamarkaðnum
fyrir yngstu börnin og hinar skemmtilegustu.
Hver kannast ekki við bókaflokkinn: Skemmti-
legu smábarnabækurnar. Sumar þeirra hafa komið
út í 40 ár, en eru þó alltaf sem nýjar. Þær heita:
1. Bláa kannan
2. Græni hatturinn
3. Benni og Bára
4. Stubbur
5. Tralli
6. Stúfur
7. Láki
8. Bangsi litli
9. Svarta kisa
10. Kata
11. Skoppa
12. LeikfÖngin hans Bangsa
13. Dísa litla
14. Dýrin og maturinn þeirra
15. Kalli segir frá
16. Geiturnar þrjár
17. Gettu hver ég er
Aðrar bækur fyrir lítil börn:
Kata litla og brúðuvagninn
Palli var einn í heiminum
Selurinn Snorri
Tóta tætubuska
Fást í öllum bókaverslunum.
Bókaútgáfan Bjðrk.
Unnt er að bjarga
milljónum bamslífa
ef við bara viljum
Með þeim einföldu og handhægu
aðferðum, sem nú eru tiltækar til
að vemda heilbrigði bama, hefur
fjórum milljónum bamslífa verið
bjargað undanfarin fimm ár. Og
það er hægt að bjarga enn fleirum.
I nýrri skýrslu frá Barnahjálp Sam-
einuðu þjóðanna (UNICEF) er því
haldið fram, að unnt sé að bjarga
sjö milljónum bamslífa á ári með
aðferðum sem þegar em kunnar
og em í senn einfaldar og ódýrar.
Skýrsla þessi kemur út á 40 ára
afmæli Bamahjálparinnar.
— Það er kominn tími til að við
nýtum þau tækifæri, sem fyrir
hendi em til þess að bjarga manns-
iífum, segir í skýrslunni (The State
of the World’s Children Report).
Batnandi heimur
Framkvæmdastjóri Bamahjálp-
arinnar, James Grant, bendir á það,
að undanfama fjóra áratugi hafí
átt sér stað veruleg breyting á af-
stöðu fólks í veröldinni. Hann segir
m.a.: „Nú á dögum sættum við
okkur hreinlega ekki við það, að
milljónir bama deyi vegna þurrka,
eða hungurs nokkurstaðar í veröld-
inni. Hvort sem neyðarástand
skapast í Afriku eða Kampútseu,
þá hafa fjölmiðlar þau áhrif, að
þjóðir og ríkisstjómir koma í veg
fyrir að um fólksfelli verði að ræða.“
Fyrir fjórum áratugum var ekki
um neitt slíkt að ræða. Upp úr
1940 urðu til dæmis þtjár milljónir
manna, kvenna og bama hungUr-
morða í Kalkútta og Bengal, án
þess að umheimurinn í raun hefði
hugmynd um það, — allavega var
ekkert gert til þess að koma til
hjálpar.
„Sú breyting, sem átt hefur sér
stað, er vissulega þýðingarmikið
skref til betri heims. En nú þegar
Bamahjálpin er að verða fertug,
þá er tími til kominn að stíga næsta
skref,“ segir í skýrslunni.
Hin hljóða neyð
Alvariegasta hættan, sem steðjar
að bömum í heiminum í dag, er
næsta lítið umtöluð, og er stundum
nefnd „hin hljóða neyð“, og er fyrst
og fremst næringarskortur og ýms-
ir algengir smitsjúkdómar. „Engin
sérstök neyð eða kreppa, engin
hungursneyð, engir þurrkar, engin
flóð hafa nokkru sinni banað 280
þúsund bömum á viku. Það gerir
hinsvegar þessi hljóða neyð, — í
hverri einustu viku.
BILABRAUT
FRÁ POLISTIL..
er sívinsæl gjöf. Fást í fjölmörgum
stæröum og verðflokkum.
Sendum gegn póstkröfu um land allt -
Góö aökeyrsla — Næg bílastæði.
TÓmSTUflDflHÚSIÐ HF
Laugavegi 164, sími 21901
280 þúsund börn
deyja vikulega,
segir í nýrri
skýrslu um stöðu
barna í veröldinni
Svo sem alkunna er hefur ástand-
ið verið alvarlegt víða í Afríku
undanfarin tvö ár, en samt dóu þá
fleiri böm í Indlandi og Pakistan
en í öllum hinum 46 löndum Afríku
til samans.
„Það breytir engu, að þessar
milljónir bama dóu ekki á ákveðn-
um stað, eða á ákveðnum tíma,"
segir James Grant í skýrslu Bama-
hjálparinnar. En það þýðir, að þau
komast ekki að linsu sjónvarps-
myndavélanna, og það þýðir að
þjáningar þeirra em ekki frétt og
þessvegna vaknar ekki samviska
heimsins þessum bömum til hjálp-
ar. Þessi fómarlömb hinnar hljóðu
neyðar deyja samt. Og ástúð og
vonir fjölskyldna þeirra breytast í
sorg.
Ódýrar leiðir
Því er haldið fram í skýrslu
Bamahjálparinnar, að þjóðir heims
séu nú í stakk búnar til þess að
beijast með góðum árangri gegn
smitsjúkdómum og næringarskorti,
jafnvel þótt sumstaðar sé talað um
erfíðleika í efnahagsmálum." Það
er kominn tími til að almenningur
viðurkenni og staðfesti, að það er
alveg jafn óviðunandi að milljónir
bama deyi árlega vegna næringar-
skorts og smitsjúkdóma, eins og
þau deyi vegna skyndilegra þurrka
og hungursneyðar, segir í skýrsl-
unni.
Sú þekking og kunnátta, sem
þegar er fyrir hendi á ódýrum leið-
um til þess að bæta heilbrigði bama
í þróunarlöndunum, nægir til þess
að bjarga að minnsta kosti sjö millj-
ónum bama á ári. Margar milljónir
bama að auki gætu öðlast eðlilegan
þroska gegn gjaldi, sem næstum
öll lönd og allar fjölskyldur geta
greitt. Bijóstagjöf er til dæmis
ókeypis samanborið við mjólkur-
duft. Aðrar aðferðir, sem Bama-
hjálpin mælir með, em bólusetning-
ar og að bæta í mat bamanna
ákveðinni blöndu af vatni, sykri og
salti, ORT. (Á ensku oral rehydra-
tion therapy). Þetta kemur í veg
fyrir þomun líkamans, í tengslum
við niðurgang.
Árið 1986 björguðu bólusetning-
ar og ORT-blandan einni og hálfri
milljón bama.
Samkvæmt skýrslu Bamahjálp-
arinnar er með öðrum orðum ekki
unnt lengur að líta á það sem „eðli-
legt“, að fjórtán milljónir bama
deyi á ári hveiju. (Það em helmingi
fleiri böm en Bamahjáipin telur
unnt að bjarga með einföldum að-
ferðum eins og bijóstagjöf, bólu-
setningu og sykur- og saltblön-
dunni. Hinum sjö milljónum reynir
Bamahjálpin að þjarga með öðmm
aðferðum, eins og til dæmis að út-
vega hreint og ómengað drykkjar-
vatn). Það er heldur ekki unnt að
sætta sig við það, segir í skýrsl-
unni, að enn fleiri böm skuli vera
vannærð og sjúk.
Samviska heimsins
Það verður að vekja samvisku
heimsins enn betur til vitundar um
ástandið í þessum efnum og hvort
það tekst mun skipta sköpum á
ámnum fram til næstu aldamóta.
í skýrslunni er það nefnt sem
dæmi hvemig breytt afstaða fólks
getur skapað forsendur fyrir nýrri
stefnu, hvemig afstaða manna
breyttist til þrælahalds og nýlendu-
stefnu, kynþáttahaturs og aðskiln-
aðarstefnu. Þetta var áður
viðurkennt og óumdeilt, en svo er
sannarlega ekki lengur. Samskonar
breyting verður að eiga sér á af-
stöðu fólks til þeirrar staðrejmdar
að fjörutíu þúsund böm deyja á
hveijum einasta degi, segir í skýrsl-
unni.
Framfarir í
þróunar-löndunum
í skýrslunni er greint frá rúmlega
20 löndum þar sem ódýmm að-
ferðum hefur verið beitt með afar
góðum árangri til að bæta heil-
brigði bama. Mikil aukning bólu-
setninga í Tyrklandi bjargar til
dæmis 22 þúsund bömum á ári. í
Egyptalandi hefur vaxandi notkun
ORT-blöndunnar undanfarin þijú
ár leitt til þess að dauðsföllum
vegna niðurgangs hefur fækkað um
helming, en ekki er svo ýkja langt
sfðan að eitt hundrað þúsund böm
létust árlega af þessum sökum í
Egyptalandi.
Enn mikilvægara en þessar nýju
aðferðir á sviði heilsuvemdar er sú
staðreynd, að í þróunarlöndunum
hefur átt sér stað fj arskiptaby lting.
Grant bendir á það, að á flestum
heimilum em nú útvarpstæki, í
flestum þorpum em sjónvarpstæki,
og f velflestum minni samfélögum
em skólar og heilbrigðisstarfsfólk.
Möguleikar þróunarlandanna til að
útbreiða þekkingu em miklu meiri
en möguleikar þeirra landa sem nú
teljast iðnvædd vom á sínum tíma,
er þau vom á svipuðu stigi í þróun-
inni og þróunarlöndin era nú.
„Enginn getur neitað því, að fá-
tæktin setur, og mun halda áffarn
að setja okkur skorður," segir
Grant. „En þrátt fyrir þær skorður
og innan þeirra, er unnt að gera
stórkostlegt átak til að bæta heil-
brigði bama. Og með því að vemda
líf milljóna bama er líka lagður
fram skerfur í baráttunni gegn fá-
tækt og fólksfjölgun. Það verður
nefnilega ávallt náið samband milli
andlegs og líkamlegs þroska bama
og félagslegrar og efíiahagslegrar
þróunar þess þjóðfélags sem þau
búa í.“
(Frá Upplýsingaskrifstofu
Sameinuðu þjóðanna.)
Sex bæk-
ur frá
ísafold
Bókaútgáfan ísafold gefur út
sex bækur nú fyrir jólin, þar
á meðal eru „Elliðaárnar“
eftir Asgeir Ingólfsson og „ís-
lensk frímerki 1987“ eftir
Sigurð H. Þorsteinsson.
Auk þeirra gefur ísafold út bæk-
umar: „Vil, vil ekki" eftir Gunnhildi
Hrólfsdóttur, „Menn með mönnum"
eftir Wilbur Smith í þýðingu Ás-
geirs Ingólfssonar, „I blíðu og
stríðu" eftir frönsku skáldkonuna
Régine Deforges, og „Undir áhrif-
um“ eftir James R. Milam og
Katherine Ketcham.