Morgunblaðið - 21.12.1986, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. DESEMBER 1986
Allir
ávextir
tHJóla
Ananas Plómur
Appelsínur Pomelo
Avocado Sítrónur
Bananar Sweetiesjaffa
Epli rauð Ugli
RISASTÓR Vínberblá
Epli rauð Vínbergræn
Epli gul Epli græn Epli jonagold Ferskjur Ferskardöðlur Vínber LUXUS
Grape hvítt Grape rautt Granat epli Jarðarber
Kaki
Kiwi Klementínur Kókóshnetur
Lime Melónurgular Melónurgrænar Nektarínur
Ristaðar jarðhnetur í skel Papayas Perur
RI37Í
Sigurjón Sigtryggsson
hörðu lífsbaráttu á þessum slóðum.
Á fáeinum blaðsíðum er eftirfarandi
að finna: „Fórst í snjóflóði. .. Varð
úti í stórhríð í Almenningum ...
Drukknuðu tveir synir hans
skammt undan landi. . . Drukknaði
í fiskiróðri við fjórða eða fimmta
mann . . . Varð úti á Siglufjarðar-
skarði. . . Drukknaði við Siglu-
nes ... Drukknaði í hákarlalegu ...
Fórst með skipi sínu ... Drukknaði
á leið frá Haganesvík við sjötta
mann ... „Þetta eru aðeins fáeinar
blaðsíður úr einu bindi af þremur.
Umfjöllun höfundar er hrein
náma fróðleiks. Virðist sem hann
hafi tínt til alla fáanlega vitneskju
og leitað víða fanga.
Ritverk þetta skiptist í þijá að-
alkafla. Sá fyrsti (42 bls.) nefnist
Byggðin til forna og er það almenn
lýsing og sögulegt yfirlit (Landnám,
fjöll og leiðir, hreppamörk, kirkju-
sóknin, hnignun byggðarinnar).
Annar þáttur ritsins er langstærsti
hluti verksins (bls. 53—789) og ber
yfirtitil Bújarðir og bændatöl. Þar
er ábúðarsögu og búendatal allra
23 jarða að fínna og er það geysi-
mikil mannfræðileg heimild. Þriðji
þáttur og sá síðasti nefnist Verslun
og útgerð og er undirtitill Þéttbýli
í mótun. Þar fer fyrst merk ritgerð
sem heitir Ágrip af verslunarsögu
og koma í kjölfar hennar Æviþætt-
ir faktora. Eru það æviágrip 20
faktora frá 1792-1927. Næst kem-
ur ritgerðin Kauptúnið byggist og
fara þar á eftir æviágrip frum-
byggja Siglufjarðar, 43 talsins. Þá
kemur ritgerð um hákarlaveiðar og
þar á eftir er grein gerð fyrir 25
hákarlaskipum og saga þeirra rak-
in. Þá ertæplega 100 bls. nafnaskrá
og lýkur bókinni með stuttum og
yfírlætislausum eftirmála höfundar.
Ekki er ég dómbær á nákvæmni
eða áreiðanleika þeirrar geysimiklu
vitneslqu sem hér er safnað saman,
enda hefur skammur tími gefíst til
að skoða það að gagni. En við fljóta
sýn virðist mjög vandvirknislega
hafa verið að verki staðið og ber-
Sýnilega ekki flanað að neinu. Það
sem maður kann helst að fínna að
er að höfundur er mjög spar á að
vísa til heimilda, en það útskýrir
hann raunar sjálfur í eftirmáia
sínum og má vísa til þess.
Þetta ritverk er tvímælalaust
óvenjulegt afrek og skyldi það því
síst látið liggja í þagnargildi.
Háskólabíó:
Nafn rósar-
innar frumsýnd
Háskólabíó frumsýnir ! dag kvik-
myndina Nafn rósarinnar, sem gerð
er eftir samnefndri metsölubók ftalska
rithöfundarins Umbertos Eco, er kom-
ið hefur út í íslenskri þýðingu Thors
Vilhjálmssonar.
Með aðalhlutverk í myndinni fara
þeir Sean Connery og F. Murray Abra-
ham, sem lék Salieri svo eftirminnilega
í myndinni Amadeus. Leikstjóri er
franski kvikmyndagerðarmaðurinn
Jean-Jacques Annaud (Leitin að eldin-
um).
Myndin gerist á meðal munka innan
klausturveggja á miðöldum, nánar til-
tekið á fjórtándu öld, og segir frá röð
dularfullra morða, sem munkurinn
Vilhjálmur frá Baskerville (Connery)
er fenginn til að rannsaka.
Búendur við ysta haf
Bókmenntir
Sigurjón Björnsson
Sigurjón Sigtryggsson. Frá
Hvanndölum til Úlfsdala. I—III.
Þættir úr sögu Hvanneyrar-
hrepps. Sögusteinn — bókafor-
lag. Reykjavík 1986. 1107 bls.
Ég hef víst ekki lengi orðið jafn
undrandi og ég varð hér á dögun-
um, er ég alls óforvarandis hafði
handa á milli þijú myndarleg og
falleg bókarbindi sem bera heitið
Frá Hvanndölum til Úlfsdala. í þeim
bókum er rakin ábúðarsaga allra
jarða í Hvanneyrarhreppi eins og
hann hét lengi, en það er byggðin
með ströndum fram milli Ölafs-
fjarðar og Fljóta eða nánar tiltekið
frá Hvanndölum að Máná. Fyrir
utan lýsingu sveitar og jarða er
grein gerð fyrir öllum ábúendum
eins langt og heimildir ná, yfírleitt
til upphafs 18. aldar, stundum
lengra aftur, ferill manna er rak-
inn, greint er frá ættemi þeirra og
nánasta sifjaliði.
Þetta mikla verk, — og það er
undrunarefnið — hefur siglfírskur
verkamaður verið að setja saman á
undanfömum árum. Hann hefur þó
ætíð unnið fullan vinnudag, á seinni
ámm í frystihúsinu á staðnum. En
þegar hann kemur heim frá flökun-
arvélinni undir kvöld sest hann við
grúsk og skriftir. Þó að hann hafi
tekið alla sína menntun hjá sjálfum
sér, svo til engrar skólamenntunar
notið, er engan viðvaningsbrag eða
missmíði á skrifum hans að fínna.
Hann skrifar vissulega hreinni og
betri stíl en margir þeir sem lærðir
em. Þessi yfírlætislausi og hógláti
verkamaður hefur víst ekki gert
kröfur til annarra en sjálfs síns.
Líklegast hefur honum ekki þótt
þakkar eða launa vert að fá að njóta
ánægjunnar af andlegri iðju. Hveij-
ir skyldu nú fremur eiga verðlaun
og heiður skilið en þeir fágætu
menn sem svo er farið og þessum
nafna mínum á Siglufirði? En því
miður er allt eins líklegt að það
farist fyrir að sýna honum eitthvert
sérstakt þakklæti. Samtíðin gleymir
einatt þeim sem ekki hampa sér
sjálfír. En það gerir kannski ekki
mikið til því að framtíðin gleymir
vindhönunum.
En hvers er nú vert að rita um
sveitina frá Hvanndölum til Úlfs-
dala? Líklegast er hér um eina allra
harðbýlustu og erfiðustu sveit
landsins að ræða. Þetta er nyrsti
hluti Tröllaskagans svonefnda milli
Skagafjarðar og Eyjafjarðar. Á
þessu svæði, við hafnlitla og brim-
sama strönd, þar sem undirlendi er
sáralítið, voru 23 bæir í byggð,
varla þó allir samtímis. Langflestir
þeirra eru nú komnir í eyði, sumir
fyrir löngu. Til þess að búa á þess-
um býlum við einangrun, sam-
gönguleysi og hafnleysi þurfti
vissulega þrekmikið og æðrulaust
fólk. Enda var því vissulega ekki
físjað saman og með vissu eiga
margir íslendingar góða kynfylgju
til þessara forfeðra sinna að sækja.
Hví skyldum við þá ekki reyna að
muna þá og minnast þeirra og leit-
ast við að setja okkur í spor þeirra
að svo miklu leyti sem okkur er það
mögulegt?
Ekki þarf lengi að fletta þessum
bókum til að skynja hina ógnar-
. Frumleg
og falleg gjöf, og mikilvægt öryggistæki
á bílinn.
Ring ljós auka skyggni í myrkri og
misjöfnum veðrum. Til prýði á ölium
tegundum bíla.
Ring aukaljósin eru viðurkennd gæðavara,
en eru samt mun ódýrari en aðrar
sambærilegar tegundir aukaljósa.
Ring aukaljós fást í varahlutaverslunum og
bensínstöðvum um land allt.
Ring aukaljós í jólagjöf.
Verð frá kr. 1.410,-
mm I—iWŒ&
VfSA

HEKLA HF
Laugavegi 170-172 Slmi 69 55 00