Morgunblaðið - 08.01.1987, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. JANÚAR 1987
19
Ástæðulaus uggiir
eftirdr. Gunnlaug
Þórðarson
Mér verður oft hugsað til ár-
anna, er ég vann í Stjómarráðinu,
en það var í tvo og hálfan áratug
allt til 1976. Eitt af því, sem mér
er ógleymanlegt er hversu viss kvíði
þrúgaði eða greip ýmsa starfs-
bræður mína síðustu mánuðina fyrir
hveijar Alþingiskosningar, því þá
var nánast öruggt að um ráðherra-
skipti yrði að ræða eða m.ö.o. að
við fengjum nýja yfírboðara. Eink-
um kom þetta fram meðal yfír-
manna, einhver vottur um
óskiljanlegt öryggisleysi eða ein-
faldlega kvíði fyrir því hvernig
samstarfíð við nýja ráðherrann
tækist, því þeir vom allir vammi
fírrtir. Þeir, sem hafði tekist öðmm
fremur að koma sér inn undir hjá
ráðhermm, óttuðust án efa að missa
spón úr aski sínum. Þá vom aðrir,
sem tvímælalaust gerðu sér vonir
um frama eða bitlinga, ef þeir vom
flokksbræður ráðherrans, sem taka
átti við, því auðvitað var mönnum
misjafnt hyglað og því var viss
spenna í- lofti.
Enda þótt ég væri flokksbundinn
í Alþýðuflokknum gerði ég mer
aldrei neinar gyllivonir í þessu sam-
bandi, þó líklegt þætti að sá flokkur
fengi það ráðuneyti, sem ég vann
í. Astæðan var að miklu leyti sú
að ég var enginn jámaður, en það
er ein helsta vonin til að komast
áfram í stjómmálum.
Auðvitað var þessi uggur í stjóm-
arráðsmönnum með öllu ástæðu-
laus, því ráðherrarnir reyndust
yfírleitt afbragðsvel og vom ágæt-
ustu menn og mátu að verðleikum
að loknum starfsferli starf undir-
manna sinna.
Á starfsævi minni í Stjómarráð-
inu, þ.e. félagsmálaráðuneytinu,
hafði ég átta ráðherra yfír mér, en
þeir vom: Steingrímur Steinþórs-
son, Hannibal Valdimarsson, Frið-
jón Skarphéðinsson, Eggert G.
Þorsteinsson, Emil Jónsson, Gunnar
Thoroddsen, Magnús Jónsson og
Bjöm Jónsson. Ef gera ætti upp á
milli þeirra fannst mér einna mest
til Steingríms Steinþórssonar koma.
Þetta þykir mér rétt að rifja upp
nú vegna þeirra tilfínningalituðu
skrifa, sem átt hafa sér stað út af
fyrirhugaðri sölu Borgarspítalans.
Það getur ekki dulist neinum að
raunvemleg ástæða fyrir þeim er
lítt gmndaður ótti við að fá nýja
húsbændur í stað þess óhentuga
stjómkerfis, sem spítalinn hefur
verið seldur undir. Þannig kann
þetta að vera svipaður uggur og
lýst er hér að framan.
Auðvitað er mér sem flestum
öðmm ljós nauðsyn þess að búið
sé sem best að heilbrigðismálum
okkar og ekki skorið við nögl í þeim
efnum, enda er stjórnvöldum, sem
betur fer, þetta líklega ljósara en
fyrir 30 ámm, þótt vissir starfs-
hópar í heilbrigðisstofnunum,
einkum lægra settir, séu ekki metn-
ir að verðleikum varðandi laun.
Hins vegar er mér ómögulegt að
sjá mikinn mismun kerfíslega séð
hvort ein heilbrigðisstofnun er rekin
af sveitarfélagi eða ríkinu. Ganga
má út frá því sem gefnu að frá
bæjardyrum almennings horfí þetta
eins við og sumir miður góðir starfs-
menn láta sig án efa litlu skipta
hvort það er ríki eða borg, sem
blæðir vegna bmðls þeirra, því víst
er að slíkt hollustuleysi gagnvart
húsbændum er ekki óþekkt.
Það er og e.t.v. breytt aðhald,
er leiða kynni af sölu Borgarspítal-
ans, sem veldur þessum ugg.
Þegar Borgarspítalinn var í
byggingu gagnrýndi ég byggingar-
framkvæmdir þ.e. hversu mál væm
illa undirbúin. Skrifaði ég nokkrar
blaðagreinar um það efni og lenti
í ritdeilum, því auðvitað mátti ekki
gagnrýna hin misheppnuðu vinnu-
brögð, slíkt er bannfært hjá okkur.
Því miður var það svo að þeir,
Wk&t afe.
ÉÉÍI • /
Dr. Gunnlaugur Þórðarson
„Það er óþarft að fjöl-
yrða um kosti þess að
Borgarspítalinn tengist
ríkisspítölunum, en
einn er sá að þá þurfa
spítalarnir ekki lengur
að standa í neinni sam-
keppni um að eignast
dýrustu lækningatæk-
in, eins og mér hefur
fundist bóla á.“
sem svömðu mér, töldu vegið að
hugmyndinni sem var að baki bygg-
ingar bæjarspítalans, sem var út í
hött, því auðvitað mat ég þetta
framtak bæjarstjómarinnar, sem
var þá mikið nauðsynjamál vegna
sinnuleysis stjómvalda. Skrif mín
birtust í Tímanum 20. og 23. jan-
úar 1963: „Hugleiðingar um
byggingar- og skipulagsmál
Reykjavíkur. 31. janúar 1963:
„Prjálið í bæjarsjúkrahúsinu",
Tíminn 18. febrúar 1963: „Nýstár-
legar kenningar" og 30. maí 1963:
„Lokahugleiðingar um bæjar-
sjúkrahúsið“. Sjálfri gagnrýni
minni var ekki hmndið, en talandi
tákn þess bmðls, sem átti sér stað
í byggingu sjúkrahússins og van-
hugsuðum framkvæmdum var hin
mikla tumbygging, sem reynst hef-
ur miður nýtanleg en skyldi, því
vemlegur hluti þess húsrýmis fór í
mikinn reykháf, stigahús og lyftu-
göng átta eða níu hæðir upp fyrir
meginbygginguna. í fáum orðum
sagt var inntak ábendinga minna
að réttara væri að nota strokleður
á uppdrætti, en loftbora á múrverk,
ef breyta þyrfti. Sú skoðun mín
stendur óhögguð að kostnaður við
byggingu Borgarspítalans hafí ver-
ið langhæstur í víðri veröld á þeim
tíma miðað við rúmmetrafjölda og
þjóðarhag. Iíins vegar leystu ein-
staka deildir spítalans úr ýmsum
vanda og em reyndar margar hveij-
ar hinar einustu sinnar tegundar í
landinu og auðvitað ættu allir lands-
menn að eiga aðgang að þeim
deildum, en ekki einungis borgarbú-
ar, enda mun það vera reyndin. Því
má bæta við að átta ámm áður
hafði ég skrifað svipaða gagnrýni
vegna álika mistaka við byggingu
Heilsuvemdarstöðvarinnar við Bar-
ónsstíg. (Alþýðubl. 17. feb. 1955.)
Um þær mundir, sem ég stóð í
þessum ritdeilum, hafði ég verið í
fomstusveit Rauða kross Islands, í
tæpan áratug, starfað þar allt milli
þess að vera framkvæmdastjóri og
sendill og sérstaklega sinnt Ung-
veijunum, sem komu til landsins
1956 fyrir minn atbeina — en án
þess að taka nein laun fyrir. Hafði
ég komið fjármálum Rauða krossins
í gott horf, en í minni tíð eignaðist
hann hluta í fasteign. Þá vom eng-
ir spilakassar, sem moka inn fé, en
em uppeldislega séð vafasamir. Nú
gerðist það að þessi skrif mín fóm
fyrir bijóstið á meðstjómendum
mínum og leiddu til þess að mér
var bolað úr stjóm Rauða krossins
að fmmkvæði þáverandi forsvars-
manna Reykjavíkurdeildar RKÍ.
Það er nokkuð algild regla hjá okk-
ur að menn geta unnið sér til óhelgis
með því að vera of starfsamir í fé-
lagskap, en þama var það gagnrýni
mín, sem fékk andsvar úr svona
óvæntri átt.
Það er óþarft að fjölyrða um
kosti þess að Borgarspítalinn teng-
ist ríkisspítölunum, en einn er sá
að þá þurfa spítalamir ekki lengur
að standa í neinni samkeppni um
að eignast dýrastu lækningatækin,
eins og mér hefur fundist bóla á.
Nú verður hægt að samræma slík
tækjakaup. Hins vegar hefur mér
síður virst vera samkeppni á milli
þeirra í því að reka sjúkrahúsin af
hagkvæmni og á metnaðarfullan
hátt, en slík samkeppni er af því
góða.
Líklega þarf að skipa spítalanum
nýja stjóm, því sú skoðun hefur
komið fram að æskilegt sé að hann
lúti allsjálfstæðri stjóm, enda þótt
hann tengist ríkinu.
Það, sem mér hefur þótt sérstakt
við skrif um sölu borgarspítalans,
er að þar gætir sem fyrr segir hins
sama uggs ef ekki öryggisleysis og
minnst var á hér í upphafi, en er
að mínu mati algjörlega ástæðu-
laust. Svo langt hefur gengið að
jafnvel flokksbundnir sjálfstæðis-
menn og það læknar hafa lýst því
yfír að verði af sölu muni þeir segja
sig úr flokknum. Slík hugsun ber
vott um, að vafasamt sé að þeir
menn hefðu nokkum tíma átt að
ganga í stjómmálaflokk ef þeir láta
jafn ópólitískt málefni og það hvort
ríki eða bæjarfélag reki eitt sjúkra-
hús ráða stjómmálaskoðun sinni.
Manni fínnst einhver ólund í svona
yfirlýsingu.
Fyrir nærri 15 ámm sagði ég
mig úr Alþýðuflokknum vegna þess
hve flokksfomstu hans skorti hug-
rekki til þess að reka eitt mikilvæg-
asta sjálfstæðismál íslensku
þjóðarinnar, landhelgismálið, af
þeim dug, sem máli skipti og reynd-
ar brást hún í því máli.
Þar var úrsögn réttlætanleg
vegna rangrar pólitíkur.
Höfundur er hæstaréttarlögmað-
ur.
Frederick Marvin:
Píanósnillingur
og fræðimaður
eftir Halldór
Haraldsson
Hingað til lands er kominn píanó-
leikarinn og fræðimaðurinn Fred-
erick Marvin á vegum Tónlistar-
skólans í Reykjavík, en hann mun
halda fyrirlestra/tónleika nk. laug-
ardag og sunnudag í Tónlistarskól-
anum, en nk. mánudagskvöld
heldur hann opinbera tónleika á
Kjarvalsstöðum.
Frederick Marvin, sem hlotið
hefur viðurkenningu á alþjóðlegum
vettvangi sem frábær píanóleikari
hefur einnig vakið athygli fyrir
fræðistörf sín, en hann hefur varið
töluverðum hluta ævi sinnar til
rannsókna á spænska tónskáldinu
Padre Antonio Soler og verkum
hans.
Að lokinni glæsilegri fmmraun
sinni á tónleikapallinum í heima-
borg sinni, Los Ángeles, 16 ára að
aldri, hélt Marvin áfram námi sínu
hjá Milan Blanchet og fleiri góðum
kennumm, en einkum þó Claudio
Arrau. Fyrir fyrstu tónleika sína í
Camegie Hall i New York hlaut
hann ekki aðeins mikið lof allra
gagnrýnenda heldur og hin eftir-
sóttu Carnegie Hall-verðlaun fyrir
bestu fmmraunartónleika það árið.
í kjölfar þeirra fylgdu Beethoven-
verðlaunin, sem honum vom veitt
í London í minningu Arturs
Schnabel. Síðan hefur Marvin hald-
ið einleikstónleika og komið fram
sem einleikari með öllum þekkustu
hljómsveitum Evrópu, svo og
Bandaríkjanna og Mið-Ameríku.
Hann hefur búið um 16 ára skeið
í Vínarborg og er viðurkenndur fyr-
ir kunnáttu sína og túlkun á verkum
Mozarts, Haydns, Beethovens og
Schuberts.
Hann er nú prófessor við Syra-
cuse-háskólann í píanóleik. Sem
fræðimaður hefur hann, eins og
áður sagði, vakið mesta athygli
fyrir að grafa upp, skrá og gefa
út tónverk spænska tónskáldsins
Padre Antonio Soler, sem var
munkur og uppi á ámnum 1729—
1783. Þar má t.d. nefna yfir 200
píanósónötur, fjölda kórverka, leik-
hússtónlist og kammerverk. Mörg
þessara verka hafa verið gefin út
hjá t.d. Mills Music í London og
Universal í Vín. Þá hefur hann leik-
ið píanósónötur og fleiri píanóverk
Solers fyrir hljómplötufyrirtæki
eins og Decca, Erato, Columbia o.fl.
Fyrir rannsóknir sínar og útgáfu á
verkum Solers hefur Marvin hlotið
riddarakross spænsku stjórnarinn-
ar.
Frederick Marvin hefur ávallt
sýnt mikinn áhuga á sjaldheyrðum
verkum og hefur leikið mörg slík
inn á hljómplötur, en hann hefur
þegar leikið fjölda verka eftir Jan
Ladislav Dussek (1760—1812) inn
Frederick Marvin
á hljómplötur. Margir píanónem-
endur þekkja vafalaust sónatínur
hans, sem em ekki óalgengt
kennsluefni, en eftir Dussek liggur
fjöldi stærri píanóverka þ. á m.
fjöldi merkra sónata, en hann var
að mörgu leyti á undan sínum tíma
bæði sem tónskáld og píanóleikari.
í fyrirlestra-tónleikum sínum hér
mun Marvin einmitt fjalla um verk
þessa tveggja tónskálda, Solers og
Dusseks. Mun hann fjalla um verk
Dusseks laugardaginn 10. janúar
kl. 10.30 í sal Tóniistarskólans í
Reykjavík og um verk Solers á sama
stað sunnudaginn 11. janúar kl.
17.00.
Mánudaginn 12. janúar mun
hann svo halda píanótónleika á
Kjarvalsstöðum og heíjast þeir kl.
20.30. Á efnisskrá tónleikapna em
verk eftir Soler, Beethoven, Liszt
og Chopin.
Höfundurinn er píanóleikari
Skrifstofutæknir •
Eitthvað
fyrir þig?
Örfá sæti lans. Nánari upplýsingar í
sima 687590.
Tölvufræðslan
Borgartúni 28