Morgunblaðið - 24.01.1987, Blaðsíða 49

49
hjálmsdóttur; Halldór, kjötmats-
maður, búsettur í Hveragerði,
kvæntur Antoníu Bjarnadóttur;
Jónas, iðnaðarmaður á Akureyri,
kvæntur Rakel Grímsdóttur;
Kristín, búsett á Sauðárkróki, gift
Maroni Péturssyni, skrifstofu-
manni; Gísli, kennari í Laugargerð-
isskóla, sambýliskona Guðný
Georgsdóttir; og Árni, bóndi á Upp-
sölum, kvæntur Sólveigu Ámadótt-
ur.
Bjami var góður heimilisfaðir og
hafði áhuga á að böm hans og
bamabörn nytu náms og gætu
þjálfað hæfileika sína til starfa.
Með Bjarna er fallinn ijölhæfur
gáfu- og dugnaðarmaður. Maður,
sem lagði alla krafta sína í að leysa
þau störf, sem hann tók að sér til
heilla fyrir land sitt og þjóð.
Eg þakka þessum ljúfa samferða-
manni drengilegt samstarf og
margar ánægjulegar stundir.
Bömum hans og öllum aðstand-
endum votta ég samúð mína.
Gunnar Guðbjartsson
í dag verður til moldar borinn
Bjarni Halldórsson á Uppsölum í
Blönduhlíð, en hann lést þann 15.
þ.m. tæplega 89 ára að aldri. Með
honum er genginn merkur bænda-
höfðingi.
Bjami var víða kvaddur til for-
ystu í málum sveitar sinnar og
sýslu, einkum á fyrri ámm og fram
yfír miðja ævi, en hann dró sig að
mestu út úr þeim störfum fyrr en
oftast gerist. Er mér ekki grunlaust
um, að hann hafi á stundum færst
undan því að taka við forystustörf-
um fyrir sýslunga sína, störfum sem
hann hafði mikið traust til. Á hinn
bóginn lagði hann vaxandi þunga
í störf sín fyrir bændastéttina. Hann
var fulltrúi á fundum Stéttarsam-
bands bænda í 30 ár, allt frá
stofnun sambandsins, og hann var
þar í forystusveit, í stjóm þess og
í Framleiðsluráði landbúnaðarins
um langt árabil.
Ég kynntist Bjama á Uppsölum
fyrst á þessum vettvangi fyrir rúm-
um tveimur áratugum. Ég minnist
funda um landbúnaðarmál, þar sem
ég veitti sérstaka athygli þessum
festulega og yfirvegaða manni.
Hann var rökvís og hófsamur í
málflutningi, greindi skjótt kjama
hvers máls og stundum leiðir til
samkomulags ef skoðanir vom
skiptar, en stóð fast á sinni af-
stöðu, þegar honum þótti við þurfa.
Hann var ekki síður áhrifamikill í
viðræðu, þar sem til viðbótar mik-
illi yfirsýn nutu sín vel persónulegir
eiginleikar hans, óvenjuleg alúð og
stundum hárfín kímni. Gáfur hans
og mannkostir skipuðu honum ótví-
rætt í raðir hinna hæfustu manna.
Ég tel fullvíst að Bjami hafi átt
óskorað traust og virðingu sam-
starfsmanna sinna hvar sem hann
kom við sögu. Til hans báru marg-
ir hlýjan hug. Við hann var auðvelt
að treysta vináttubönd.
Um svipað leyti og kynni mín
hófust af Bjama, sem forystumanni
í málefnum bænda, bar fundum
okkar saman í samtökum sjálfstæð-
ismanna á Norðurlandi vestra. Þar
var hann einnig áhrifasterkur og
liðveisla hans var mér þýðingarmik-
il. Ég á honum því margt að þakka.
Á Uppsölum er myndarlega
gengið um garða, bæði utan húss
og innan. Þangað er gott að koma.
Á liðnum ámm hef ég komið þar
öðm hvom en þó sjaldnar en æski-
legt væri. Stundir frá þessum
heimsóknum em mér minnisstæðar,
og á þar fjölskyldan öll hlut að
máli. Bjami var skemmtilegur í við-
ræðu og fróður. Þekking hans á
ýmsum málaflokkum var ótvíræð.
Ég minnist með þakklæti hollráða
hans, sem jafnan urðu mér gott
veganesti. Og ég minnist vináttu
hans og hlýju, sem er mér kær.
Bjami var gæfumaður í einkalífí
sínu. Kona hans var Sigurlaug Jón-
asdóttir frá Völlum, sem látin er
fyrir nokkmm ámm. Ég kynntist
henni lítið, en hún kom mér fyrir
sjónir sem sæmdarkona og piýði
heimilisins. Þau hjónin eignuðust
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 1987
Minning:
Jóhanna G. Lúðvíksdóttir
— Guðmundarstöðum
átta böm og em sjö þeirra á lífí.
Afkomendur þeirra em því góður
hópur. Þessi systkinahópur frá
Uppsölum og afkomendur þeirra
em, eftir því sem ég þekki til, hið
mætasta fólk, sem ber með sér
glögg merki uppmna síns, bæði að
yfírbragði og framgöngu.
Bjami á Uppsölum mun hafa
verið heimakær maður. Hann var
vitaskuld fyrst og fremst bóndi,
þótt hlutskipti hans yrði að veija
vemlegum tíma til félagsmálastarfa
utan heimilis. Vafalaust hefur hann
ævinlega notið þess best að koma
heim. Því ber okkur vinum hans
að þakka þá gæfu sem hann naut
að mega eyða ævikvöldi sínu að
heita mátti til síðustu stundar í
skjóli sonar síns og tengdadóttur
heima á Uppsölum.
Við Helga sendum kveðjur okkar
til fíölskyldunnar á Uppsölum og
annarra náinna ættmenna um leið
og við blessum minningu þessa
sæmdarmanns.
Pálmi Jónsson
Elskulegur frændi minn, Bjami
Halldórsson, bóndi á Uppsölum í
Skagafírði, verður í dag kvaddur í
Silfrastaðakirkju, og langar mig til
að minnast hans nokkrum orðum.
Bjami fæddist 25. janúar 1898
á Auðnum í Sæmundarhlíð, yngstur
bama Halldórs Einarssonar afa-
bróður míns. Halldór var bóndi og
smiður, og er þessum mæta manni
vel lýst í bók Hannesar J. Magnús-
sonar „Hetjur hversdagslífsins".
Móðir Bjama var Helga Sölvadóttir.
Frændfólki sínu í Borgarfirði
mun Bjami fyrst hafa kynnst er
hann kom að Hvítárbakkaskólan-
um, þar sem hann stundaði nám
árin 1917 til 1919. Var þá afí minn,
Gísli Einarsson, prestur í Stafholti.
Þangað kom Bjami oft, og var þessi
prúði og glaðværi piltur þar mikill
aufúsugestur. Faðir minn kenndi
þá á Hvítárbakka og tókst góð vin-
átta með þeim Bjama, en er Bjami
hafði lokið námi skildi leiðir að
sinni.
Bjami var mikill gæfumaður í
einkalífí sínu. Hann kvæntist árið
1921 mikilli ágætiskonu, Sigur-
laugu Jónasdóttur frá Völlum, og
eignuðust þau 8 böm, en eitt þeirra
dó í bemsku. Öll era hin dugandi
fólk, svo og bamabörnin, en hópur
afkomenda þeirra hjóna er orðinn
töluverður. Árið 1925 hófu þau hjón
búskap á Uppsölum í Akrahreppi
og var það heimili þeirra meðan þau
lifðu.
Þótt Bjarni væri góður bóndi
vora hæfíleikar hans á fleiri sviðum,
og var hann snemma eftirsóttur til
margvíslegra félagsstarfa, svo sem
í hreppsnefnd, skattanefnd og síðan
sem fulltrúi í stjóm Stéttarsam-
bands bænda. Átti hann upp frá
því oft erindi til Reykjavíkur og
gisti þá oftast á heimili okkar.
Á þessu tímabili, sem spannaði
meira en tvo áratugi, var það okkur
ávallt tilhlökkunarefni þegar Bjama
frænda var von. Mér er minnis-
stætt þegar við hittumst fyrst, ég
hafði aldrei séð hann áður, en ég
þekkti hann strax, því hann bar
með sér alla bestu kosti móðurfólks
síns. Hann var tæplega meðalmaður
á vöxt, nettur og alltaf snyrtilega
og vel búinn. Hann var vel greindur
og skáldmæltur, þó hann flíkaði því
ekki, vel máli farinn og fylgdist vel
með öllum þjóðmálum. Hann hafði
lifandi áhuga á nýjungum, og var
tilbúinn til að ræða og hugleiða
allt það nýtt er landi og þjóð mætti
að gagni verða.
Ekki var síður ánægjulegt að
heimsækja fjölskylduna á Uppsöl-
um. Ég minnist ferðar, sem við
fóram saman þijár okkar systra og
foreldrar okkar fyrir meira en 30
árum. Þá var Bjami leiðsögumaður
okkar um Skagafíörð. Þeir vora
báðir mjög vel heima í Islendinga-
sögum, faðir minn og hann, og nú
streymdu af vöram þeirra frásagnir
af fomum köppum og bardögum.
Lítið hafði kvenfólkið til málanna
að Ieggja, meðan þessir sögufróðu
menn létu gamminn geisa. Svo var
haldið heim að Uppsölum, þar sem
húsfreyjan veitti okkur höfðinglega.
Ég kynntist Sigurlaugu minna en
Bjarna, en man vel hve hlýlegt við-
mót hennar var, og hve hljóðlega
hún vann öll heimilisstörf, það var
eins og allt kæmi af sjálfu sér.
Seinna meir, þegar heilsa hennar
bilaði og þau vora tekin við búi
Ámi Bjamason og Sólveig kona
hans, var gestum að sunnan ekki
síður fagnað.
Sumarið 1985 hitti ég Bjama í
síðasta sinn. Hann hafði þá misst
konu sína fyrir nokkra, eftir margra
ára vanheilsu, og hafði sjálfur orðið
fyrir slysi, lærbroti, og verið lengi
að ná sér eftir það. Kraftar hans
fóra sýnilega þverrandi, en hugur
hans var enn hinn sami, skarpur
og skýr. Hann var vanur að hringja
til mín á aðfangadagjóla, en þegar
það brást granaði mig að honum
hefði hrakað. Það reyndist rétt —
hinn 15. janúar sofnaði hann svefn-
inum langa.
Gott fólk skilur eftir sig góðar
minningar þegar það kveður.
Blessuð sé minning Bjama Hall-
dórssonar.
Ragnheiður Hermannsdóttir
Þar sem góðir menn fara era
guðs vegir.
Þessi setning leitaði mjög á hug-
ann síðustu daga, er ég minnist
Jóhönnu minnar, sem lést aðfara-
nótt 10. janúar síðastliðinn.
Hún var fædd 18. desember 1893
og náði því 93 ára aldri. Foreldrar
hennar bjuggu á litlu grasbýli á
hinni klettóttu strönd Kolbeinstang-
ans, á honum er nú allmikil byggð,
Vopnafjarðarkauptún. Faðir hennar
var þurrabúðarmaður, segir sr. Ein-
ar Jónsson hinn ættfróði í riti sínu,
Ættir Austfírðinga. Lúðvík mun
hafa framfleytt fjölskyldu sinni að
mestu á þeirri björg, sem fékkst
úr sjónum, og í honum lét hann lífíð
frá konu og nokkram ungum böm-
um. Ekkjan fór til Vesturheims eins
og svo fjölmargir Vopnfirðingar á
síðustu áratugum aldarinnar, en tvö
barna hennar vora þá komin í fóst-
ur, Jóhanna til Stefaníu ömmu
minnar, sem bjó með bömum
sínum, þá flestum uppkomnum, á
Guðmundarstöðum. Ekki var þó um
frændsemi að ræða, en sjálf hafði
amma mín misst mann sinn frá
stóram bamahópi og hefur því skil-
ið vel ástæður þessarar ungu ekkju.
Mér var sagt að Jóhanna hafí
verið veikburða bam og hún var
alltaf frekar heilsutæp. Hún var
nærri meðallagi há, en grannvaxin,
enga konu hefí ég séð eins
handsmáa og fótnetta. Hún var
iðjusöm, snyrtileg svo af bar og
sérstaklega verklagin. Er tóm-
stundir gáfust á yngri áram hennar,
lagði hún stund á ýmsar hannyrðir,
t.d. að „baldera" á upphlutsborða
og belti við íslenska þjóðbúninginn.
Þetta var aðallega tómstundavinna
hennar, því hún fór sjaldan að heim-
an og þá aðeins dagstund í senn.
Hún helgaði æskuheimilinu alla
starfskrafta sína, þar var hún hinn
trausti punktur í meira en hálfa öld.
Hún mun hafa verið rúmlega
tvítug þegar fóstra hennar dó. For-
eldrar mínir höfðu þá tekið við búi
fyrir nokkram áram og við, elstu
böm þeirra, komin á fót. Mér fannst
Jóhann alltaf vera okkur sem önnur
móðir með umhyggju sinni cg
ástúð. Hún tók mig að sér, ég svaf
ofan við hana í rúminu, eftir að
næsta systkinið i röðinni fæddist.
Þetta var hennar fyrsti, stóri vel-
gemingur við mig. Sá stærsti var
þegar hún kom og dvaldi hér ár-
langt og hjálpaði okkur. Drengimir
okkar vora þá þrír, sá elsti aðeins
rúmlega þriggja ára. Þessi dvöl
hennar var okkur ómetanleg.
Árið 1956 tók hún við öllum inn-
anbæjarstörfum á Guðmundar-
störfum er móðir mín lést. Þau störf
sá hún um í rúmlega 20 ár. Ég
undraðist oft hvemig þessari veik-
byggðu, aldurhnignu konu tókst að
halda heimilinu þar hreinlegu og
notalegu. Ekki var þar um nútíma
þægindi að ræða. Rafmagn var
ekki leitt þangað og bæjarhúsin
hrörnuðu jafnt og þétt. Enn var þar
samt að finna hið trygga, hlýja
andrúmsloft, sem alltaf fylgdi
henni.
En árið 1977 bilaði þrek hennar
og heilsa og hún var flutt í sjúkra-
hús. I Guðmundarstaði kom hún
aldrei aftur, þar lagðist byggð niður
að fullu nokkra síðar.
í æsku lærði Jóhanna dálítið að
leika á orgel. Hún var sönghneígð
og stundum settist hún við gamla
stofyorgelið heima og spilaði lög
úr Islenska söngvasafninu og söng
með.
Ég vil ljúka þessu með erindi,
sem hún hafði miklar mætur á og
söng oft.
Sjáið hvar sólin nú hnígur
sígur að kvöldhúmið rótt.
Brosir hún blítt er hún sígur
blundar senn foldarheimsdrótt.
Heyrið þér, klukku hún klingir við lágt
kallar í húsin til aftansöngs brátt.
Klukka, ó fær oss nú fró
friðinn og heilaga ró. Stg.Th.
Blessuð sé minning hennar.
Kristjana Ásbjarnardóttir
Miiming:
Jóhann Kristjáns
son frá Flatey
Fæddur 4. október 1922
Dáinn 10. janúar 1987
Góður vinur og gegn maður hef-
ur kvatt okkur svo alltof snemma.
Það var á Þoriáksmessu, sem
fundum okkar bar síðast saman,
undra hress í bragði kom hann heim
til okkar, Helgi sonur minn fagnaði
„afa“ eins og hann kallaði hann og
við glöddumst öll með honum góða
stund.
Þá var honum að vísu ljóst, að
hveiju stefndi, en æðraleysið og
karlmennskan áttu svo rík tök í
honum Jóhanni, nafna mínum, að
okkur óraði ekki fyrir því, að þetta
yrðu síðustu samfundir. Mig langar
að minnast hans með örfáum orð-
um.
Fjögurra ára kynni era ekki löng
en á þessum stutta tíma myndaðist
á milli okkar einlæg vinátta og þó
mikill væri aldursmunurinn kom
það aldrei að sök.
Þessi öndvegismaður tók mér
strax opnum örmum, mörgum mun
hafa þótt yfírborðið ansi hijúft, en
ég fann fljótt, að á bak við var
sönn hlýja hjartans.
Þeirrar hlýju naut ég alltof
skamma stund. Mér þótti sérstak-
lega gott að una í návist hans og
lengi munu geymast í minni sam-
verastundirnar úti í Flatey, gott var
að heyra frásagnir hans frá fjar-
lægri tíð, horfa á handtök hans
styrk og öragg, deila með honum
ákefð og áhuga fyrir viðfangsefn-
inu.
Það verður öðruvlsi að koma út
í Flatey nú, þegar nafni verður
ekki lengur til að lífga upp á tilver-
una.
Einu sinni sjómaður, alltaf sjó-
maður mátti segja um hann, þó við
fleira fengist hann um dagana.
Það starf hefur átt vel við atorku-
saman og ósérhlífínn mann og
áreiðanlega hefur hann ekki alltaf
siglt lygnan sjó, en atorka og kjark-
ur hafa verið þar í för eins og
venjulega. Það var augljóst, að
hugur hans var hafínu ærið bund-
inn, enda fór hann á togara aðeins
16 ára, var síðar lengi formaður,
en þó hygg ég að Flatey hafí átt
vísastan samastað í hjarta hans og
huga, enda átti hann þar langa og
farsæla dvöl.
Þaðan og af sjónum átti hann
sínar mætu minningar, sem mér
hlotnaðist að fá um stund að eiga
hlutdeild í. Ég mun aðeins stikla á
því allra helsta í æviferli hans, enda
hefði löng upptalning slíks verið
honum lítt að skapi.
Jóhann fæddist á Þingeyri við
Dýrafjörð 4. október 1922 og vora
foreldrar hans hjónin Jóhanna Jak-
obsdóttir og Kristján Egilsson er
þar bjuggu. Tveggja ára var hann
tekinn í fóstur af hjónunum Katrínu
Þórðardóttur og Steini Ágúst Jóns-
syni í Flatey á Breiðafírði.
Þar ólst Jóhann upp við ágætt
atlæti. En lífsbaráttan hófst
snemma á þeim áram og sextán
ára var haldið suður og á sjónum
var hans aðalstarf á næstu áram.
1947 verða þáttaskil, því þá hef-
ur hann búskap í Flatey með sinni
ágætu konu, Kristínu Ágústsdóttur
frá Hofsstöðum í Gufudalssveit og
þar bjuggu þau allt til ársins 1962,
er þau fluttu á Akranes. Akranesár-
in var Jóhann aðallega á bátum,
en síðustu árin á farskipum, en á
þeim sigldi hann allt til æviloka.
1979 fluttu þau svo til Reykjavík-
ur og hafa átt þar heima síðan.
Böm þeirra era tvö og bama-
börnin fjögur. Nú er þessi síungi
og kappsfulli vinur okkar allra hér
í Ástúni 14 horfinn af sviðinu og
eftir lifir minningin ein, en frá henni
stafar birtu í huga okkar. Við mun-
um sannarlega sakna þessa góða
vinar. Helgi þakkar „afa“ sérstak-
lega fyrir allt, en við þökkum öll
fyrir að hafa mátt eiga hann að vin
og ég að félaga, þótt ævibrot eitt
væri. Konu hans og aðstandendum
öðram era sendar einlægar samúð-
arkveðjur. Ég kveð Jóhann vin minn
með söknuði og kærri þökk.
Jóhann Sæberg Helgason