Morgunblaðið - 12.02.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. FEBRÚAR 1987
Sparkið íhundinn
Reuter
Dýraverndunarsinnar eru lítt hrifnir af nýjasta
uppátæki leikfangaframleiðenda: böngsum í líki
hunda með áletruninni „Sparkið í hundinn".
„Það er öldungis glögglega augljóst að undarleg-
ar hvatir liggja að baki þegar menn sparka í
dýr og gildir það einnig um barsmíðar á böngs-
um,“ segir Richard Avanzzino, forseti samtaka
í San Francisco, sem fyrirbyggja vilja að dýrum
verði gert mein. Mike Murphy átti hugmyndina
að hundinum og situr hann hér ásamt nokkrum
„gæludýranna. Hann segir að leikfangið „spark-
ið í hundinn“ hafi verið kynnt nýverið og
heildsalar hafi sýnt mikinn áhuga. Tekið skal
fram að tuskudýrið, sem ekki mun eiga sjö dag-
ana sæla, er einkum ætlað fullorðnum!
Spánn:
Nýr leiðtogi
hægrímainia
Madríd. AP,
Alþýðufylkingin, stærsti
flokkur hægrimanna á Spáni,
kaus sér á sunnudag nýjan leið-
toga, ungan og lítt kunnan
lögfræðing frá Andalúsíu. Hef-
ur kjöri hans yfirleitt verið vel
tekið.
I dagblaðinu Diarío, sem gefíð
er út í Madrid og Sevilla, höfuð-
borg Andalúsíu, sagði, að með
kjöri Antonio Hemandez Mancha
væri verið að boða nýjan tón í
þjóðmálaumræðunni, „færri upp-
hrópanir um yfirvofandi hrun,
meiri áherslu á raunverulegt líf
fólksins í landinu, áhyggjur þess
og óskir“.
Hernandez Mancha, sem er 35
ára gamall, á sæti í efri deild fylk-
isþingsins í Andalúsíu og hafði
ekki haft nein veruleg afskipti af
landsmálunum fyrr en fyrir þrem-
ur mánuðum. Manuel Fraga,
fyrrum formaður Alþýðufylking-
arinnar, sagði af sér í desember
sl. og var meginástæðan gengis-
leysi flokksins í fylkisþingkosning-
unum í Baskalandi. Alþýðufylk-
ingin hefur 74 þingsæti af 350 í
neðri deild spánska þingsins og
er næststærsti flokkurinn. Sósíal-
istar eru langstærstir og hafa 184
þingsæti.
Rúmenía:
Heimilistækin ónothæf
vegna rafmagnsskorts
Noregur:
Grænlandsselur
hindrar veiðar
Belgrað. Reuter.
GRIPIÐ hefur verið til mjög
strangrar orkuskömmtunar í
Rúmeníu og virðist allt benda til,
að orkukreppan, sem rikt hefur i
landinu í allan vetur, fari versn-
andi.
Vestrænir sendimenn í Búkarest,
höfuðborg Rúmeníu, segja, að í
reglugerð, sem Ceausescu forseti gaf
út og birtist í öllum Qölmiðlum, sé
kveðið á um enn frekari takmarkan-
ir en áður við eldsneytis- og orku-
notkun. Svo mikill er rafmagnsskort-
urinn, að fólki er fyrirmunað að nota
flest algengustu rafmagnstæki á
heimilum eða eins og einn sendimað-
urinn sagði, „líklega geta þeir ekki
lengur pressað buxumar sínar“.
I reglugerðinni segir, að ofan á
fyrri skömmtun eigi nú að minnka
rafmagnsnotkun á heimilum um 20%
og um 30% í fyrirtækjum og stofnun-
um, sem ekki tengjast iðnframleiðsl-
unni. Er ástandið orðið svo slæmt,
að mörg rúmensk heimili eru án hita
Kína:
Bifreiðafram-
leiðsla aukin
Peking, AP.
KÍNVERJAR áætla að auka bíla-
framleiðslu sína á þessu ári, að
sögn Xinhuahinnar opinberu
fréttastofu í Kína. Á síðasta ári
dróst framleiðslan saman einkum
sökum erlendrar samkeppni og
skorts á eldsneyti.
Talsmaður stjórnvalda sagði að
framleiðsla iéttra vörubifreiða yrði
aukin um 3,6 prósent á þessu ári og
yrðu 136,200, bílar framleiddir. A
hinn bóginn verður dregið úr fram-
leiðslu meðalstórra vörubifreiða. Að
auki er áætlað að verði örlltil aukning
á jeppa- og bílaframleiðslu. Um 98
prósent af öllum þeim farartækjum
sem framleidd eru í Kína eru vöru-
bflar. Öll sala á bflum er í höndum
hins opinbera.
Þijú erlend fyrirtæki starfrækja bif-
reiðaveksmiðjur í Kína .Volkswagen
í Shanghai, American Motors, sem
framleiðir jeppa i Peking, og Peugeot
í Kanton. Volkswagen er stærsta
fyrirtækið og framleiðir um 10,000
fólksbíla fyrir innanlandsmarkað.
og stundum án gass vegna þess hve
gasþrýstingurinn er lítill og algengt
er, að rafmagnslaust sé með öllu
langtímum saman. Eru nú hverju
tveggja manna heimili í höfuðborg-
inni skammtaðar 30 kflówattstundir
á mánuði (meðalnotkun á (sl. heimil-
unver 240-300 kwst.) og 20 kwst.
annars staðar í iandinu. Samsvarandi
tölur fyrir þriggja manna fjölskyldur
eru 47 kwst. og 33. Rafmagnsnotkun
umfram þetta varðar sektum og ef
menn fara 10% fram úr gaskvótan-
um, 261 kúbikmetra á mánuði,
verður lokað algjörlega fyrir það.
Venjulega þarf hver þriggja til fíög-
urra manna fjölskylda 1000 kúbikm
á mánuði.
Kaupmannahöfn, frá NJ.Bruun, fréttaritara
ÞORSKVEIÐAR við Lofoten
hafa gengið treglega í ár sökum
þess að selavöður hafa haldið
til á þessum slóðum og flækst
í net sjómanna. Meðalafli báta
hefur að undanförnu verið um
20 kíló af fiski og 10 til 15 Græn-
landsselir.
Að sögn fulltrúa í upplýsinga-
deild norska sjávarútvegsráðu-
neytisins íhuga menn nú að hefja
selveiðar að nýju. Þær hafa legið
í láginni vegna þess hve erfitt er
að selja selskinn um þessar mund-
ir og vegur þar þyngst áróður
náttúruverndarsamtaka.
Morgunblaðsins.
Fiskifræðingar giska á að allt
að 200 þúsund selir séu á þessum
slóðum og hafa þeir flækst í net
sjómanna allt suður til Skagerak.
Selirnir eru sagðir aðframkomnir
af sulti. Sjómennimir segja það
vera sökum þess að stofnin sé of
stór en talsmenn náttúruvemdar-
samtaka saka sjómennina um
ofveiði á þeim fískistofnum, sem
selirnir lifa á. Michael Gylling Ni-
elsen, talsmaður dönsku grænfrið-
ungasamtakanna, segir samtökin
algerlega andvíg því að selveiðar
heQist að nýju við Noreg.
Losna sykursýkisjúkl-
ingar við sprautumar?
VONIR standa til, að sykursýkisjúklingar
geti losnað undan daglegnm insúlin-
stunguskömmtum og fengið í staðinn
árlegan skammt af lifandi frumum, sem
framleiða þetta nauðsynlega prótínhorm-
ón. í ársskömmtunum verða briskirtil-
frumur úr svínum eða kúm — hver um sig
hálfur millimetri í þvermál og umlukin
sérstakri himnu úr lífrænum efnum.
Og það sem ekki er síður um vert: Vísinda-
menn telja, að þessi tækni gæti einnig komið
að gagni við meðhöndlun annarra sjúkdóma.
T.d. mætti pakka heilafrumum inn á sama
hátt og gefa sjúklingum með Parkinsons-
veiki.
Vísindamenn hafa nú þegar prófað þessa
aðferð á sykursjúkum rottum og músum, með
góðum árangri, og lifðu dýrin í meira en ár
án insúlín-inngjafa.
Búið er um frumumar í sérstakri himnu
úr efnum, sem unnin eru úr sjávargróðri, í
því skyni að vemda þær fyrir árásum vamar-
kerfís líkamans.
„Þetta er gífurlega spennandi tækni og
hefur fleygt mikið frarn," segir dr. Joyce
Baird, sem starfar á rannsóknastofu Westem
General Hospital í Edinborg, í viðtali við
breska vikublaðið Observer. Vinnuhópur und-
ir stjóm hans vinnur að þessum örpillu-
rannsóknum.
„Ef allt gengur að óskum, losna sykursýki-
sjúklingar undan þeirri áþján að þurfa að
sprauta sig daglega og auk þess mun insúlín-
magnið í blóði þeirra haldast í nákvæmlega
réttum skorðum," segir Baird.
Sykursýki á háu stigi orsakast af því, að
skemmdir verða á þeim hluta briskirtilsins,
sem hýsir hina svonefndu Langerhans-eyja-
frumuklasa. Sumar þessara frumna framleiða
insúlín — efni sem ber með sér þrúgusykur,
aðalorkugjafa blóðsins, inn í frumur líka-
mans. Insúlínskortur veldur því, að vefír og
vöðvar svelta. Fyrstu einkennin eru þreyta,
þyngdartap og þorsti, en hljóti viðkomandi
ekki meðhöndiun, er honum dauðinn vís.
Sykursýkisjúklingar sprauta sig daglega
til að vinna á móti insúlínskortinum. Er efnið
fengið úr kúm og svínum eða framleitt með
erfðatæknilegum aðferðum. Þrátt fyrir inn-
gjafimar næst ekki algjört jafnvægi 5
þrúgusykurinnihaldi blóðsins, og geta sveifl-
umar smám saman farið að trufla starfsemi
nýma, hjarta og augna.
Þar kom, að vísindamenn spurðu sig, hvort
ekki væri unnt að notast við lifandi insúlín-
frumur og.„flytja“ þær yfir í sjúklinginn.
Til þess að þetta mætti ná fram að ganga
urðu þeir að þróa örpillu-himnuna, sem fyrr
er getið. Hún er gerð af þremur lögum; yst
og innst úr efnum, sem framleidd em úr sjáv-
argróðri, en á milli er þunnt lag úr efni, sem
nefnist polylysine.
Himnurnar vemda aðkomu-fmmurnar fyrir
vamarkerfi líkamans, og gerð þeirra verður
að miðast við, að þær valdi ekki skemmdum
á þessum viðkvæmu skjólstæðingum sínum.
Þar að auki verða himnumar að vera alsett-
ar örsmáum götum — nógu stóram til að
hleypa inn næringarefnum úr blóðinu og ins-
úlíninu út, en nógu litlum til að loka úti stórar
ónæmisfmmur, sem ella mundu ráðast til
inngöngu og gleypa aðkomufmmumar.
Dr. William Cochrane, sem starfar hjá
Connaught-rannsóknastofnuninni í Toronto í
Kanada, því fyrirtæki sem komið er einna
lengst á þessu sviði, segir í viðtali við Obser-
ver. „Þegar okkur hefur tekist að fullkomna
örpil)utæknina, munum við taka insúlín-
frumur úr kúm og svínum og gefa sykursjúk-
um í stunguskammti einu sinni á ári.“