Morgunblaðið - 13.02.1987, Blaðsíða 38

vaer f.\ giTOAnTTTP.öq cnnt\ TWT/TínírnT
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. FEBRÚAR 1987
Naglasúpa
Kvennalistans
eftír Unni Sólrúnu
Bragadóttur
Markmiðin
Eftir lestur greinar Sigríðar
Dúnu í Morgunblaðinu 5/2 1987,
get ég ekki á mér setið að svara.
.1 sannleika sagt varð ég fyrir tals-
verðum vonbrigðum með greinina.
Ég hef borið hlýjan hug til Kvenna-
listans eins og svo margar konur á
vinstri kanti stjómmálanna. Þær
vöktu mikla athygli á málefnum
meirihluta kvenna og ekki skal ég
efast um að Kvennalistinn eigi sinn
þátt í mikilli þátttöku kvenna í bar-
áttu Alþýðubandalagsins nú í
þessum kosningum, því þær hafa
svo sannarlega vakið athygli á fæð
kvenna á listum stjórmálaflokkanna
svo og lítilli þátttöku og tækifærum
þeirra í stjómmálum almennt. Þess
vegna skýtur það skökku við, finnst
mér, þegar Kvennalistinn ætlar nú
að bjóða fram í öllum þeim kjör-
•dæmum þar sem konur eiga góða
möguleika á að komast inn á þing,
en ekki þar sem engar konur eru
í baráttusætum. Þá allt í einu skipt-
ir þátttaka okkar kvenna ekki máli
lengur og hefur maður jafnvel á
tilfinningunni að um fyrirlitningu
sé að ræða frá Kvennalistans hálfu.
Kannski þær álíti okkur ekki konur
lengur, þar sem við störfum við
hlið karla. Með þessu háttalagi em
þær horfnar frá sínum upphaflegu
markmiðum og það finnur maður
glöggt á grein Sigríðar Dúnu. Að
karlar skemmi fyrir körlum á sama
hátt og konur fyrir konum í þess-
ari kosningabaráttu er einfaldlega
ekki rökrétt á þeiiji forsendu sem
það er sett fram. Á Alþingi höfum
við nær eingöngu karla en aftur á
móti alltof fáar konur og finnst
mér Kvennalistinn ósamkvæmur
sjálfum sér að bjóða fram, einmitt
þar sem konur eru í baráttusætum,
og þar sem Kvennalistinn eygir
sáralitla möguleika á þingsæti, ef
nokkra.
Kosningabaráttan
í upphafí greinar er talað um
kosningabaráttuna, að hún sé ber-
sýnilega hafin, þ.e. hjá öllum öðrum
en Kvennalista. Ég get nú ekki séð
annað en Kvennalistinn sé á fullu
í kosningabaráttu og sker þær sig
í engu úr, nema að það heiti eitt-
hvað annað hjá Kvennalista.
Vissulega er orðið „kosningabar-
átta“ neikvæðrar merkingar í
margra munni en hún er staðreynd.
Ég fær ekki séð að t.d. vinnubrögð
Kvennalistans á Austijörðum skeri
sig í nokkru úr hvað varðar vinnu-
brögð í kosningabaráttunni, ekki
nema kannski að þvi leytinu að
fast virtist þrýst á framboðið að
sunnan, sem í sjálfu sér er eðlilegt
miðað við að nýtist austfirsk at-
kvæði Kvennalista á annað borð er
líklegast að þau nýtist á Stór-
Reykjavíkursvæðinu.
Að sjálfsögðu er ég í kosninga-
baráttu og dreg enga dul á það.
Gegn þeirri staðhæfingu að pólitík
snúist ekki eingöngu um málefni
vil ég benda á að málefnaleg af-
0
„Eg get nú ekki séð
annað en Kvennalistinn
sé á fullu í kosningabar-
áttu og skera þær sig í
engu úr, nema að það
heiti eitthvað annað hjá
Kvennalista.“
staða okkar byggir á grunni jafn-
réttishugsjónarinnar og réttlætis.
Ut frá þeim grunni viljum við að
samfélaginu sé stjómað, við beij-
umst fyrir málefiium sem við álítum
að veiti meirihluta þjóðarinnar þá
mannlegu vellíðan sem allt snýst
um. Við reynum að kynna þetta
fyrir sem flestum, við erum í kosn-
ingabaráttu og reikna ég með að
slíkt megi einnig segja um ykkur.
Málefnagrunnur
Kvennalistans
í greininni segir að Kvennalistinn
byggi stefnu sína og hugmyndir á
reynslu allra kvenna sem hvorki
verði skilgreind til hægri né vinstri.
Þetta er það sem helst á að skilja
stefnu Kvennalista frá öðrum flokk-
um En aðstæður kvenna í sam-
félaginu eru mjög mismunandi eftir
menntun, flárhag og umhverfi.
Gæti ekki verið að meðal kvenna
líkt og karla rækjust á grundvallar-
hagsmunir einmitt vegna þess að
aðstæður okkar kvenna eru svo
mismunandi? Hinir stjómmála-
flokkamir ganga út frá mismunandi
sýn á samfélagið og þar em mis-
munandi hagsmunir hafðir í fyrir-
rúmi. Alþýðubandalagið beitir sér
t.d. fyrir félagslegum umbótum og
berst fyrir hagsmunum launþega
og þeirra sem minna mega sín,
hvort sem um ræðir karla eða kon-
ur, meðan höfuðandstæðingur
okkar berst fyrir frelsi markaðsafl-
anna og auknu ríkidæmi þeirra sem
nú þegar em vellauðugir. Þama
finnst mér að þið hefðuð átt að
leggjast á eitt með okkur og beij-
ast gegn þeirri uggvænlegu þróun
sem átt hefur sér stað. Allir stjóm-
málaflokkamir kljást við sama
samfélagið en bara með mismun-
andi hagsmuni í huga. Kvennalist-
inn kemst ekki hjá því að taka á
allflestum málasviðum á Alþingi,
hann tekur meira að segja afstöðu
í bankamáiinu umtalaða, sem ég
veit að stór hluti kvenna lætur sig
litlu skipta. Málið er að þið gerið
ykkur ljóst að sú vinna sem þið
innið af hendi á þingi mótast ekki
bara af reynsluheimi hvenna, flokk-
ur sem berst fyrir jafnrétti kvenna
hlýtur að byggja stefnu sína á al-
mennum jafnréttisgmndvelli.
Að Kvennalistinn sé hvorki ti!
hægri né vinstri tel ég alrangt.
Kvennalistinn hefur beitt sér fyrir
félagslegum umbótum og sýnt sig
andstæðan óheftri markaðshyggju,
Kvennalistinn og Alþýðubandalagið
hafa oftar en ekki verið sammála
og sýnt það í verki. Kvennalistinn
hefur aftur á móti ekki þorað að
skilgreina sig sem félagshyggju-
fiokk og að taka afstöðu til her-
stöðvarinnar og NATÓ, sennilega
af ótta við atkvæðamissi og skilur
það skýrt á milli þessara tveggja
stjómmálaflokka. Þið segið að lífið
sé konum nákomið, sem er alveg
satt, en Sigríður, lífið er nákomið
öllum lifandi verum, meira að segja
karlmönnum. Þeir sem í raun styðja
friðarbaráttu í heiminum styðja
ekki aðild íslands að hemaðar-
bandalagi og ekki dvöl erlends hers
á landinu, því hvomtveggja er jú
hluti vígbúnaðarkapphlaupsins. Eg
tek bara undir orð bandarískrar
friðarhreyfingar: Engin hemaðar-
bandalög og burt með bandarískan
her af erlendri gmnd.
Kísilmálverksmiðjan
við Reyðarfjörð
Kvennalistinn er alfarið á móti
fyrirhugaðri kísilmálmverksmiðju
við Reyðarfjörð. í greininni er nefht
að þessi verksmiðja hafi nú þegar
kostað 130 milljónir án þess að
vera risin. Þetta segir að sjálfsögðu
ekkert um ágæti verksmiðjunnar,
en er eingöngu opinbemn á vinnu-
brögðum gullkálfanna og álít ég
að Sigríður Dúna ætti að þekkja
það vinnulag eftir að hafa starfað
í þingminnihluta á móti ríkisstjóm
sem virðist meistari í að ausa fé í
ekkert en spara það í allt sem al-
menningi kemur til góða.
Naglasúpan
Málflutningur Kvennalistans
minnir óneitanlega á ævintýrið um
naglasúpuna, þar sem naglinn átti
að vera uppistaða hennar, en svo
reyndist þetta bara ósköp venjuleg
kjötsúpa. Ég tel nefnilega að
Kvennalistinn sé í raun að móta
baráttu sína sem ósköp venjulegur
fijálslyndur stjórnmálaflokkur í
stað þess að fylkja konum til bar-
áttu með öðmm félagshyggjuöflum
í samfélaginu sem kannski reynir
aldrei meira á en nú að nái saman.
Mér fínnst að Kvennalistinn ætti
bara að taka naglann úr pottinum
því hann er til einskis nýtur og
breytir engu um bragð súpunnar.
Greinarhofundur skipar 2. sætiá
lista Alþýðubandalagsins á Aust-
urlandi.
Kápumynd Samtiden.
hafandi. Elisabeth Badinter setur
þetta og í samhengi við þá breyt-
ingu sem hefur orðið til eigins sjálfs.
„Eg-ið er orðið dýrmætasta eign
okkar og eiginleiki. Áður var óvið-
kunnanlegt að tala um eigið sjálf,
þaðan af síður að gera það að hálf-
gildings réttlætingu fyrir tilvemna.
Það varð að láta líta út fyrir að
hinn væri þýðingarmeiri en sjálfið.
Unga kynslóðin nú og hinar næstu
vilja ekki sjá þessa kenningu og líta
á hana sem hræsni. Þau vilja nýta
sitt eigið sjálf — ég-ið — ekki síður
en sjálf hins.“
Margt fleira efni er í heftinu,
m.a. grein eftir Jan Knott, Kropps-
lig erindring. Irene Engelstad
skrifar um Smertens böm. Þar er
saga eftir Hans Jægers, sem kom
út fyrir hundrað áram og hefur
ekki verið í neinum hávegum höfð
í norskum bókmenntum fyrr en á
allra síðustu ámm, að hún hefur
hlotið eins konar uppreisn.
Eitt af verkum Jóhönnu B. Wathne.
Jóhanna B. Wathne
sýnir í Hveragerði
Hveragcrði.
NÚ STENDUR yfír málverka-
sýning í Heilsuhæli NLFÍ í
Hveragerði. Þar sýnir frú Jó-
hanna Brynjólfsdóttir Wathne
11 olíumálverk á striga. Mynd-
irnar eru allar til sölu. Sýningin
mun standa um óákveðinn tima.
Jóhanna er ekkja Ósvalds
Wathne, sem nú er látinn. Vora
þau búsett í Bandaríkjunum og
er hún þar heimilisföst ennþá, en
dvelur nú oft langdvölum hér
heima á Fróni.
Jóhanna stundaði nám í mynd-
list í Reykjavik, Kanada og í
Norður-Dakota svo ámm skipti.
Hún hefur haldið málverkasýn-
ingar í Reykjavík og víðar, síðast
í Eden í Hveragerði á síðastliðnu
hausti.
Sýningin í heilsuhælinu er opin
á venjulegum opnunartíma hælis-
ins og upplýsingar gefa af-
greiðslukonur í verslun hælisins.
— Sígrún
Ætli prinsinn sjái
um uppvaskið?
Erlend tímarit
Jóhanna Kristjónsdóttir
Samtiden 6. tbl. 1986
Útg. Ashehoug forlag
„I ævintýrinu er sagt frá því, að
prinsinn bjargar prinsessunni og
hann leggur drekann að velli. Síðan
lifa þau hamingjusöm til æviloka.
Því að þannig er ástin, ævilöng
sæla með prinsinum, sem kom fram
á sjónarsviðið til að forða prinsess-
unni ffá öllu sem er vont eða
leiðinlegt. En ef maður gefur sig á
vald prinsi á hvítum hesti, hvað þá
með uppþvottinn og jafnréttið? Ög
getur einn veslings prins veitt inni-
hald í heila konuævi, bara af því
að hann er prins?“
Eitthvað á þessa leið hefst grein
eftir Sissel Lie í nýjasta hefti norska
ritsins Samtiden. Greinin heitir
„ .. .leve lykkelig med sukker paa
glimt fra kjærlighetens historie".
Sissel Lie skrifar um hugtakið ást,
og hvemig hefur verið reynt að
skilgreina það gegnum aldir. Á
hveijum tíma er ástin breytileg,
þótt óneitanlega sé alltaf verið að
tala um ákveðna og „fasta" tilfinn-
ingu, sem í gmndvallaratriðum
hefur ekki breytzt. Og hvað er hún
þá? Er hún gimd og kynhvöt? Er
hún rómantík og nötrandi tilfinn-
ingasemi? Er hún vinátta og
samlyndi? Trúnaðartraust? Tengist
hún efnahag? Bömum? Líklega öllu
þessu og vel það. Líklega er ástin
margslungnasta og óskilgreinan-
legasta og óskiljanlegasta hugtak
sem manneskjan upplifir um sína
ævidaga. Grein Sissel Lie er fróðleg
þótt hún leysi ekki málið endan-
lega Hún segin „Umræður um
ástina ættu kannski að leiða okkur
í allan sannleika um hvers við get-
um krafízt af ástinni, og hvað hún
getur heimtað af okkur. En þó hef-
ur kenningum af þessu tagi verið
hafnað að nokkm í fagurbókmennt-
um og sorpritabókunum. Á því
andartaki, sem við horfum í augun
á manni eða konu, sem við elskum,
vitum við, að hvað sem ástin er og
hvað sem öllu öðm líður, er ástin
til. Það er aðeins á okkar valdi,
hvers og eins, að klæða þá tilfinn-
ingu í orð.“
í þessu hefti af Samtiden em
fleiri greinar, sem tengjast hinu
vinsæla viðfangsefni, samskiptum
kynjanna. Trond Berg Eriksen
skrifar um Kroppens hevn. Per
Buvik: Naar det intime blir ekkelt
pornografi, sex og erotikk. Síðast
en ekki sízt skal nefna grein eftir
Peter Kemp, Lyst og moral efter
den moralske verdensordens samm-
enbmd. Þar skrifar höfundur um
bók eftir franska rithöfundinn El-
isabeth Badinter. Kenning Badinter
í nýrri bók er eitthvað á þessa leið:
Hingað til hafa aðeins verið ræddir
tveir möguleikar um tengsl milli
karls og konu. Annaðhvort bæta
þau hvort annað upp, svo að þau
geta auðgað hvort annað með ólík-
um eiginleikum. Eða þau eiga í
stöðugri baráttu um hvort ráði yfir
hinu. Badinter sér þriðja möguleik-
ann. Að karl og kona verði „hvort
annað". Annar sé hinn. Þetta er
ekki óhugsandi, vegna þess, að það
hefur verið upplýst, að karl og kona
hafa í sér bæði kvenlega og karl-
lega þætti, það er bara samsetning-
in sem er öðmvísi. Hún bendir á
rannsóknir og uppgötvanir, sem
hafi verið gerðar á sviði lífeðlis-
fræðinnar og allra fræða sem henni
tengjast. Því gæti kannski rekið að
því, að karlmaður geti orðið bams-