Morgunblaðið - 14.02.1987, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. FEBRÚAR 1987
Bandaríkjastjórn fullvissar bandamenn:
Geimstöð aðeins í frið-
samlegum tilgangi
Washington, AP.
Bandaríkjamenn hafa fullviss-
að vestræna bandamenn sína um
að geimstöð, sem ráðgert er að
setja upp, verði aðeins notuð í
friðsamlegum tilgangi.
Að sögn heimildarmanna verður
viðræðum við fulltrúa geimvísinda-
stofnunar Evrópu því haldið áfram
í París í lok febrúar og viðræðum
við Kanadamenn og Japana í mars.
Samstarfsmenn Bandaríkjamanna í
áætluninni um geimstöðina hætti
að standa á sama þegar bandaríska
landvamarráðuneytið sagði í des-
ember að Bandaríkjamenn vildu
eiga þess kost að gera rannsóknir
í geimstöðinni.
í tilkynningu frá utanríkisráðu-
neytinu í gær var staðfest að
geimstöðin yrði aðeins hönnuð og
notuð í friðsamlegum tilkynningu.
Landvamarráðuneytið hefur árum
saman iýst yfir því að enginn áhugi
væri á geimstöðinni á þeim bæ. Fé
af fjárlögum landvamarráðuneytis-
ins verður ekki verið til þessa
verkefnis. Bandaríkjamenn slitu
viðræðum eftir yfirlýsinguna í des-
ember til þess að endurmeta stöðu
mála.
Sænska sjónvarpið:
Morðið á Palme
frá sjónarhóli
Sovétmanna
Stokkhólmur. Reuter.
SÆNSKIR sjónvarpsmenn sök- mynda sem varpað væri fram.
uðu í gær bandaríska sendiráðið
í Stokkhólmi um afskiptasemi,
þar sem Bandaríkjamenn hafa
mótmælt því að sýna á í sænska
sjónvarpinu, sovéska heimilda-
mynd þar sem gefið er í skyn
að bandaríska leyniþjónustan,
CIA, hafi staðið að baki morðinu
á Olof Palme, fyrrum forsætis-
ráðherra Svíþjóðar.
Olle Berglund, forstöðumaður
Rásar 1 hjá sænska sjónvarpinu,
sagði að tveir starfsmenn banda-
ríska sendiráðsins hefðu reynt að
fá hann til að aflýsa sýningu mynd-
arinnar, sem sýna á 27. febrúar,
þegar liðið er eitt ár frá hinu óupp-
lýsta morði. Myndin sem er 50
mínútna löng, ber titilinn „Hver
drap Olof Palme“ og er byggð á
samtölum við nokkra þekkta Svía.
f henni er sökinni á morðinu varpað
á „alþjóðlega afturhaldssinna" og
sagði Berglund að aðild CIA að
morðinu væri aðeins ein þeirra hug-
Myndin væri einstök og gefa ætti
Svíum tækifæri á að sjá „hvemig
sovéskir sjónvarpsmenn sæu slíkan
atburð út frá pólitísku sjónarhomi".
í yfirlýsingu frá bandaríska
sendiráðinu í Stokkhólmi sagði, að
myndin væri sovéskur áróður og
að starfsmenn sendiráðsins hefðu
látið í ljósi áhyggjur, þar sem í
henni kæmi fram sú fáránlega stað-
hæfing að bandarísk stjómvöld
hefðu átt einhvem hlut að morðinu.
Starfsmenn sendiráðsins hefðu
aldrei reynt að kmoma í veg fyrir
sýningu myndarinnar, heldur hefðu
þeir aðeins viljað fá staðfestingu
á, að sýna ætti sovéska áróðurs-
mynd, er eitt ár væri liðið frá dauða
Olof Palme.

S/,
■iát ~ '
r''
X: ■ .,■
í Kiijálabotni þar sem sovézka tankskipið Antonio Gramsci strandaði. Einsog sjá má eru aðstæður
til að hreinsa upp olíu, sem lak úr sovézka tankskipinu, hinar erfiðustu. Á innfelldu myndinni er
Antonio Gramsci á strandstað.
Sovézkt tankskip strandar við Finnlandsstrendur:
Olíumengun í Kiijálabotni
Helsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara
STÓRT svæði í skeijagarðinum
utan við Borgá á suðurströnd
Finnlands er talið í mikilli
hættu eftir að olía lak úr
sovézka tankskipinu Antonio
Gramsci, sem strandaði þar
fyrir viku.
Talið er að um eittþúsund lest-
ir af olíu hafí lekið úr skipinu og
hefur hreinsunin gengið erfiðlega
vegna hafíss og hvassviðris.
Svæðið, sem er í hættu, er þekkt
sjófuglasvæði og vinsælt útivist-
arsvæði. Þar er einnig sumar-
húsabyggð.
Reki olíuflekkinn á land er
hætta á meiriháttar umhverfis-
Morgfunblaðsins:
tjóni. Reynt hefur verið að ná
olíunni upp úr sjónum um borð í
skip, sem eru sérhönnuð til verka
af þessu tagi, en lagnaðarís hefur
valdið miklum erfiðleikum við
björgunarstarfið.
Antonio Gramsci strandaði er
skipið var á leið til olíuhafnarinn-
ar í Sköldvik í nágrenni Borgá
að kvöldi dags. Skipið beið ekki
eftir hafnsögumanni, heldur
reyndi skipstjórinn að sigla sjálfur
inn í olíuhöfnina. Hafnsögumaður
sigldi til móts við skipið en það
virti reglur að vettugi og hélt sigl-
ingunni áfram í stað þess að bíða
eftir honum. Engin skýring hefur
verið gefin á framkomu skipstjór-
ans. Hafnsögumaðurinn var í
talstöðvarsambandi við yfírmenn
á Antonio Gramsci en þeir sinntu
ekki fyrirmælum hans um að
stanza og bíða eftir lóðsbátnum.
Þegar lóðsbáturinn kom til móts
við skipið og sigldi upp að því
stökk hafnsögumaðurinn um borð
og gaf skipun um fulla ferð aftur
á bak en það var um seinan því
skipið steytti á skeri í sama mund.
Þetta er ekki í fyrsta sinn, sem
Antonio Gramsci, veldur umhverf-
istjóni því skipið strandaði í
Eystrasalti undan Lettlandi árið
1979 og hlauzt af mikil umhverf-
ismengun. Þá láku úr skipinu
6.000 tonn af olíu.
Þingkosningar í Finnlandi í marz:
Grípt'ana!
Sorsa segist klár í stj órnar-
andstöðu eftir kosningar
UmImimI,, ¥ - - • - ¥ f —fill il I n Unwvnnkld JcinQ
Helsinki, frá Lars Lundsten, fréttaritara Morgunblaðsins.
KAJLEVI Sorsa, forsætisráð-
herra og formaður finnska
jafnaðarmannaflokksins, segist
reiðubúinn að fara í stjórnarand-
stöðu eftir þingkosningarnar í
marz nk. Hann segir útilokað
fyrir flokk sinn að mynda sam-
steypustjórn með Miðflokknum
og hægriflokknum Kokoomus
þar sem báðir hafi færst of mik-
ið til hægri að undanförnu.
Sorsa lýsti þessu yfír í hring-
borðsumræðum, sem leiðtogar
stjómmálaflokkana tóku þátt í.
Paavo Váyrynen, utanríkisráðherra
og formaður Miðflokksins, tók einn-
ig þátt í umræðunum en vék sér
hjá því að svara spumingu um hvort
hann gæti hugsað sér að mynda
stjóm með Kokoomus.
Að undanfömu hafa leiðtogar
þriggja stærstu flokka Finnlands,
Jafnaðarmannaflokksins, Mið-
flokksins og hægriflokksins
Kokoomus látið í veðri vaka að
líklegast myndu þessir flokkar
mynda samsteypustjóm að kosn-
ingum loknum. Nú hefur Sorsa hins
vegar lýst yfir að stjóm þessara
þriggja flokka sé óhugsandi frá
Gengi gjaldmiðla
Sanitas
London, AP.
Bandaríkjadalur hækkaði í
verði gagnvart öllum helztu
gjaldmiðlum heims í gær og gull-
verð lækkaði.
Sérfræðingar sögðu helztu
ástæðuna fyrir hækkun dalsins þá
að búizt væri við að Qármálaráð-
herrar og seðlabankastjórar fímm
helztu iðnríkja heims myndu senn
hittast til þess að semja um leiðir
til að koma á jafnvægi á gjaldeyris-
mörkuðum.
Dalurinn hækkaði gagnvart
sterlingspundinu, sem kostaði í
gærkvöldi 1,5210 dali miðað við
1,5235 í fyrradag. Fyrir viku kost-
aði pundið 1,5088 dali. Gengi
dalsins var annars þann veg að
fyrir hann fengust 1,8305 vestur-
þýzk mörk (1,8165), 1,5490 sviss-
neskir frankar (1,5855), 6,0975
franskir frankar (6,0395), 2,0650
hollenzk gyllini (2,0455) 1.302,50
ftalskar lírur (1.291,25) og 1.3455
kanadískir dalir (1,34375). í Japan
var dalurinn skráður á 153,95 jen
en í London á 153,60.
Gullúnsan lækkaði í 396,60 dali
í London (401,00) og í 397,50 dali
í Zurich (401,50).
sjónarhóli jafnaðarmanna.
Kosningabaráttan hefur til þessa
einkennzt af málefnafátækt. Um-
ræðan hefur fyrst og fremst snúizt
um hvaða flokkar séu líklegastir til
að mynda næstu stjóm. Togstreyta
hefur farið vaxandi milli Jafnaðar-
mannaflokksins og Miðflokksins og
af þeim sökum hafa báðir reynt að
nálgast Kokoomus. Ólíklegt er talið
að Jafnaðarmannaflokkurinn og
Miðflokkurinn, sem stjómað hafa
með fulltingi ýmissa smáflokka
undanfarin 20 ár, haldi áfram
stjómarsamstarfí og því bera báðir
í víumar fyrir Kokoomus. Þrátt
fyrir að hægri og miðflokkar hafí
í sameiningu verið í meirihluta á
þingi nær alla tíð hefur Kokoomus
verið í stjómarandstöðu í rúma tvo
áratugi.
Fylgi vinstriflokkanna hefur dal-
að síðustu árin. Jafnaðarmanna-
flokkurinn hefur þó haldið
nokkumveginn sínu en fylgi
kommúnista, sem klofnuðu endan-
lega sl. vor í þjóðemissinnaðan
vinstriflokk annarsvegar og hins-
vegar í Moskvutrúan flokk, fer
minnkandi. Skoðanakannanir
benda þó til að litlar breytingar
verði á kjörfylgi stjómmálaflokk-
anna í kosningunum eftir mánuð.
Samkvæmt könnununum hefur
Jafnaðarflokkurinn 26% fylgi, Mið-
flokkurinn 17% og Kokoomus 21%.
Em það mjög svipuð hlutföll og í
kosningunum 1983.
Fjöldi sijarna
á friðarþingi
í Moskvu
Moskvu, Reuter.
FJÖLDI frægra kvikmyndastleik-
ara, visindamanna, stjómmála-
manna og kaupsýslunianna koma
til Moskvu um helgina til að sitja
alþjóðlegt friðarþing sem Kreml-
arbændur efna til.
Ráðstefnan ber nafnið „Alþjóð-
legtu þing um kjarorkulausan heim
og afkomu mannkyns" og er búst við
að Claudia Cardinale og Paul New-
man mæti til leiks ásamt Pierre
Trudeau, fyrrum forsætisráðherra
Kanadag, John Kenneth Galbraith,
hagfræðingi, rithöfundunum Graham
Greene og Norman Mailer, breska
píanóleikaranum John Ogdon og fleir-
um.
Umræður verða haldnar í dag og
á morgun og á mánudag flytur Mik-
hail Gorbachev, leiðtogi Sovétríkj-
anna, ávarp, sem sovéskir talsmenn
segja að verði afar mikilvæg.