Morgunblaðið - 04.04.1987, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. APRÍL 1987
Kartöflusúpa
Maríusóley - Anemone coronaria „de Caen“.
Maríusóley
- Anemone coronaria
Anemónur þær, sem oft ganga
undir nafninu „franskar anemón-
ur“ og valið hefur verið íslenska
heitið Maríusóley, eru meðal okk-
ar vinsælustu og harðgerðustu
blómjurta. Hér á landi eru Maríu-
sóleyjar ræktaðar sem garðjurtir
og oftast nær einærar, enda eru
hnýðin, sem flutt eru til landsins
seinni hluta vetrar, tiltölulega
ódýr og varla hægt að treysta því
að þau blómstri nema á fyrsta
ári, þó vitaskuld séu á því undan-
tekningar. Erlendis eru jurtir
þessar mikið ræktaðar til afskurð-
ar í hverskyns skreytingar og
bendir latneska heitið „coronaria“
til þess að þær hafi fyrrum verið
notaðar í kransa og sveiga.
Maríusóleyjar eru fallegar jurt-
ir sem vissulega gleðja augað með
margvíslegum litum og gerð
blóma, en þau eru ýmist einfold
(de Caen) eða hálffyllt (St. Brigid)
og auk þess að vera fallegar eru
þær afar harðgerðar, t.d. virðast
þær þola sunnlensku rigninguna
mörgum jurtum betur. Þá má
einnig trelja þeim til ágætis hve
lengi hausts þær lifa og bera blóm
og það er ekki óalgengt að sjá
þær skjóta fagurlitum kollunum
óskemmdum upp úr snjóskafli
fyrri hluta vetrar.
Maríusóleyjar þurfa alllangan
vaxtartima og til þess að þær
geti náð að blómstra um mitt
sumar þarf að „forrækta" þær,
þ.e. leggja hnýðin í mold inni, t.d.
um miðjan aprílmánuð og gróður-
setja síðan úti um mánaðamót
maí/júní. Einnig má „forrækta"
þær í sólreit og skulu þær þá sett-
ar niður strax og jörð er orðin
þíð. Gott er að leggja hnýðin í
bleyti í nokkra klukkutíma áður
en þau eru lögð í moldina.
Mörgum gengur erfíðlega að
átta sig á því hvernig hnýðin eiga
að snúa vegna þess að þau eru
mjög óreglulega löguð, en lítið,
dökkt ör eftir stilkinn er örugg-
asta vísbendingin og varla er þörf
á að taka það fram að örið á að
snúa upp. Best er að sjá örið þeg-
ar hnýðin hafa legið um stund í
bleyti. Maríusóleyjar eru venjuleg-
ast um 20-30 sm á hæð og njóta
sín mjög vel í þyrpingum eða
breiðum. Þær þrífast best í léttum,
fijóum og djúpum jarðvegi og
þurfa talsverðan raka. Blanda af
mómold, rifnum mosa, garðmold
og sandi hæfir þeim vel. I moldina
má blanda litlu einu af beinamjöli
eða blönduðum garðáburði og
brennisteinssúru kalíi. Gildir það
bæði um moldina í ílátin sem
hnýðin eru lögð í og eins úti á
vaxtarstað. Þungur, þéttur jarð-
vegur getur orsakað rotnun
hnýðanna.
Hermann Lundholm
Heimilishorn
Bergljót Ingólfsdóttir
í flestum nágrannalöndum okk-
ar eru búnar til kartöflusúpur og
þykir hinn besti matur. Að öllum
líkindum er kartöflusúpa ekki eins
algengur matur hérlendis en það
er vel þess virði að bæta henni á
matseðil heimilisins.
Frönsk kartöf lusúpa
750 gr hráar kartöflur
1— 2 laukar
2— 3 púrrur
IV2 1 soð (eða grænmetisteningur
og vatn)
V2 1 mjólk
salt
2 hvítlauksrif (eða hvítlauksduft)
þurrkað oregano eða timian
smjör
ijómi
graslaukur
Hýðið tekið af kartöflum og
lauk, skorið í litla bita ásamt púrru
og soðið þar til meyrt í græn-
metissoðinu. Grænmetið síðan
stappað, sett í gegnum sigti eða
í blandara, og sett aftur í pottinn
ásamt mjólk. Suðan látin koma
upp og súpan bragðbætt með salti
og kryddi. Smjör og tjómi sett í
Kartöflusúpa með beikoni
súpuna um leið og borið er fram,
graslauk stráð yfir.
Kartöflusúpa
með beikoni
600 gr kartöflur
IV2 1 soð
1 laukur
kryddjurtabúnt
1 púrra
20 gr smjör
2 msk. hveiti
1 dl mjólk
250 gr steikt beikon í bitum
Hýðislausar kartöflurnar soðn-
ar í hluta soðsins (eða súputening-
ur og vatn) ásamt lauk og
kryddjurtum. Kartöflurnar síðan
marðar og því sem eftir er af soð-
inu hrært saman við, jafnað með
smjörbollu (smjör og hveiti). Súp-
an látin sjóða í ca. 5 mín., soðnir
púrruhringir settir í ef vill. Beik-
onbitar bornir fram í skál með.
Einföld kartöflusúpa
150 gr kartöflur
1 stór laukur
V2 1 soð (teningur og vatn)
Hýðislausar kartöflur og laukur
skorin í þunnar sneiðar, brugðið
í smjörlíki í potti, ekki látið brún-
ast heldur aðeins verða meyrt.
Soðinu síðan hellt yfir og súpan
látin malla þar til þetta er orðið
það samfellt að hægt er að hræra
með vír-pískara. Súpan bragðbætt
að smekk.
Kartöf lusúpa með osti
500 gr kartöflur
2 púrrur
lítil sellerírót
2 laukar
salt, pipar
50 gr smjör eða smjörlíki
U/2 1 soð (eða súputeningur og
vatn)
Fínt brytjuð púrra og laukur
sett í smjör í potti, aðeins látið
taka lit. Gróft rifnar kartöflur og
sellerí sett út í ásamt heitu soðinu
og látið malla í lokuðum potti þar
til allt er orðið meyrt. Hrært kröft-
uglega í til að súpan jafnist.
Rifnum osti stráð yfir um leið og
borið er fram.
Sveitakeppni grunnskóla í Reykjavík:
A-sveit Seljaskóla sigr-
aði með yfirburðum
SKÁK
Karl Þorsteins
Um helgina 27.-29. mars
var haldin í Félagsheimili TR á
Grensásvegi sveitakeppni
grunnskóla í Reykjavík. 30
sveitir mættu til leiks frá 21
skóla og keppendur voru alls á
annað hundrað. Þetta er lang-
fjölmennasta grunnskólakeppn-
in til þessa og endurspeglar vel
þá miklu grósku sem er í
skáklífinu um þessar mundir.
Tefldar voru 9 umferðir eftir
Monrad-kerfi og bar a-sveit
Seljaskóla höfuð og herðar yfír
andstæðinga sína og hlaut að
lokum 34 vinninga af 36 mögu-
legum. Það var einungis a-sveit
Hagaskóla sem tókst að halda
í sveitina í 4. umferð og krækti
í 2 vinninga. Öðrum var á hinn
bóginn ekki sýnd nein miskunn
og fleiri vinningar fóru ekki til
spillis hjá drengjunum. Sveitina
skipuðu: Þröstur Ámason, Sig-
urður Daði Sigfússon, Sæberg
Sigurðsson og Kristinn Frið-
riksson. Allt þrautreyndir
kappar á skáksviðinu þrátt fyr-
ir ungan aldur. íslandsmót
grunnskóla verður væntanlega
næsta viðfangsefni sveitarinnar
nú í vor, en sigurvegarinn þar
hlýtur rétt til þátttöku í Norður-
landamóti grunnskólasveita,
sem haldið verður í Finnlandi
nú í sumar.
Leikgleðin og keppnisharkan
einkenndi keppnina rétt eins og
oft áður hjá ungu kynslóðinni,
og með lævíslegum svip var
mörg gildran sett á svið fyrir
andstæðinginn. A-sveit Haga-
skóla tókst þar betur til en
flestum andstæðingunum að
forðast öll boð 0g bönn og hlaut
annað sætið 0g 24 vinninga.
Hannes H. Stefánsson sat þar
í forsæti, en Þorsteinn Davíðs-
son, Sigþór Sigþórsson og
Ragnar Fjalar Sævarsson sátu
þar einnig við stjórnvölinn og
höluðu inn vinningana. A-sveit
Ölduselsskóla kom í fótspor
Hagaskóla, hlaut að lokum 23
vinninga og þriðja sætið. Sveit-
ina skipuðu: Arnór Gauti
Helgason, Rafn Jónsson, Magn-
ús Kristinn Jónsson og Þórir
Magnússon. Varamenn voru
Jóhann Bragi Fjalldal og Kjart-
an Jónsson.
Röð skólanna varð annars
þessi:
1. Seljaskóli a-sveit, 34 v. af
36 mögulegum. 2. Hagaskóli
a-sveit, 24 v. 3. Ölduselsskóli
a-sveit, 23 v. 4. Hvassaleitis-
skóli, 21 v. 5. Seljaskóli b-sveit,
21 v. 6. Breiðholtsskóli a-sveit,
20 1/2 v. 7. Fellaskóli a-sveit
20 1/2 v. 8. Æfingaskóli KHÍ
a-sveit, 20 1/2 v. 9. Foldaskóli
20 v.
Sveitir annarra skóla hlutu
færri vinninga.
Taflfélag Reykjavíkur sá um
alla framkvæmd og undirbún-
ing mótsins í sameiningu við
Iþrótta- og tómstundaráð
Reykjavíkur. Skákstjórar voru
þeir Olafur H. Ólafsson, Ólafur
S. Ásgrímsson og Ríkharður
Sveinsson.
Margir af þeim drengjum er
í mótinu tefldu hafa nú þegar
skipað sér í röð fremstu skák-
manna þjóðarinnar, 0g fjöldinn
af efnilegum drengjum er hér
í viðbót. Umhugsunartími var
30 mínútur á skák og sökum
tímaskorts gafst ekki tími til
að rita skákirnar meðan á
keppni stóð. Þröstur Árnason
gaf sér hins vegar tóm eftir
keppnina að rifja upp eina sig-
urskák sína sem háð var í
síðustu umferð.
Hvítt: Þröstur Árnason
(Seljaskóla)
Svart: Vigfús Eiríksson.
(Réttarholtsskóla)
Drottningarbragð
1. d4 - e6, 2. c4 - Rf6, 3.
Rc3 - d5, 4. Bg5 - Be7, 5.
e3 — 0-0, 6. Bd3 (Algengara
er að sveifla riddaranum á f3
fyrst. Svartur gæti nú leikið 6.
— dxc4, 7. Bxc4 — c5 með
jafnri stöðu.)
6. - b6, 7. Rge2 - Bb7, 8.
cxd5 — Rxd5, (8. — exd5 var
betra). 9. Bxe7 — Dxe7, 10.
e4 — Rxc3, 11. bxc3 — Rd7,
12. 0-0 — Hac8? (Hvítur hefur
yfirburði í rými og nauðsynlegt
var að leggja til atlögu strax á
miðborðinu með 12. — c5) 13.
Bc2 - Dg5?, 14. Dd3 - Rf6,
15. Rg3 - c5, 16. Hadl - h5,
17. f4!
(Með einföldum og rökréttum
leikjum hefur hvítur náð yfir-
burðastöðu.) 17. — Dg6, 18.
f5 - exf5, 19. Rxf5 - c4?
(Tapar strax, en við hótuninni
20. Re7+ og 20. Rd6 var fátt
hægt að gera.) 20. Re7+ —
Kh7, 21. Rxg6 - cxd3, 22.
Rxf8 - Hxf8, 23. Bxd3 -
Rxe4? 24. Hdel - f5, 25.
Bxe4 — Bxe4, 26. Hxe4 og
svartur gafst upp.