Morgunblaðið - 07.04.1987, Side 71

MORGUNBLADIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. APRÍL 1987
í Mjóddinni og innan nokkurra ára
væri ráðgert að almenningsvag-
namiðstöð rísi í miðborginni í
samræmi við það sem Miðbæjar-
skipulagið gerði ráð fyrir.
Hverfaskipulag- merk-
asta nýmælið
Vilhjálmur sagði ýmis nýmæli
koma fram í Aðalskipulaginu og
nefndi m.a. sem dæmi að gert
væri ráð fyrir s.k. borgarvernd.
Borgarvernduð svæði væru þau
kölluð sem borgarstjórn hefði sam-
þykkt að friða vegna sérstæðrar
náttúru, landslags, söguminja,
umhverfis eða útivistargildis. Sem
dæmi mætti nefna Elliðaárdalinn.
Þessum svæðum myndu borgar-
yfirvöld leitast við að halda
ósnortnum frá náttúrunnar hendi.
I einstaka tilfellum væri þó gert
ráð fyrir því að borgarstjóm gæti
heimilað vissa starfsemi eða fram-
kvæmdir, sem hún telur tengjast
eðli og hlutverki svæðanna.
Merkasta nýmælið að hans mati
væri tillaga um gerð sk. hverfa-
skipulags sem yrði millistig aðal-
skipulags og deiliskipulags í
einstökum hverfum borgainnar.
Borginni hefði þannig verið skipt
niður í níu borgarhluta. Megin-
hlutverk hverfaskipulags yrði að
veita íbúum einstakra hverfa upp-
lýsingar um skipulag og áætlaðar
framkvæmdir í sínu nánasta um-
hverfi og vera leiðbeinandi fýrir
deiliskipulag, þar sem þess væri
þörf.
Mikilvægur tilgangur með fram-
kvæmd hverfaskipulagsins væri að
gefa borgarbúum kost á að taka
þátt í því að móta sitt eigið um-
hverfi. Því væri gert ráð fyrir að
drög að hverfaskipulagi yrðu kynnt
íbúum viðkomandi hverfa með
ábendingar í huga. Þegar unnið
hefði verið úr þeim yrði gengið frá
hverfisskipulaginu til samþykktar
í skipulagsnefnd og borgarstjórn.
Síðan væri ætlunin að gefa út
hverfaskipulagskort með fyrr-
greindum upplýsingum og dreifa
því til íbúa viðkomandi hverfa.
Sigurjón Pétursson (Abl) sagði
fá verkefni mikilvægari en að flalla
um aðalskipulag. Það fjallaði ekki
einungis um skiptingu á milli íbúð-
ar- og atvinnuhúsnæðis í borginni
heldur líka hversu langt ætti að
þurfa að sækja ýmsa þjónustu og
hvaða markmið borgin ætti að
setja sér á sviði félagslegra mála.
Þegar svona þýðingarmikið stjórn-
tæki væri til umræðu ætti að
kappkosta að ná sem víðtækastri
samstöðu.
Ekki nóg fjallað um
málið
Sigurjón sagði það hafa skort á
að nógu margir hefðu fengið að
fjalla nógu ítarlega um málið.
Gamla móttóið „fljótt og flausturs-
lega" væri í fulíu gildi. Tímamörk
væru mikilvæg en víkjandi þegar
jafn þýðingarmikill hlutur ætti í
hlut. Það hefði verið eðlilegt að
þegar málið var komið á lokastig
hefðu ýmsir aðilar fengið að íjalla
um það á nýjan leik. Alþýðubanda-
lagið hefði gert tillögu um þetta
en henni hefði verið hafnað.
Sigutjón gagnrýndi að í kaflan-
um um byggingu leiguíbúða væri
hvergi minnst á ný form á eignar-
haldi. Það væri rangt sem sumir
héldu fram að þetta atriði skipti
ekki máli varðandi aðalskipulag.
Það skipti máli þar sem það segði
til um hverjir gætu búið á viðkom-
andi svæði.
Sigutjón minntist á þá stefnu-
mörkun sem kemur fram í Aðal-
skipulaginu að 70% bama eigi í lok
þess að eiga rétt a'dagvistunar-
rými. Sagðist hann vilja að á
tímabilinu yrðu dagvistunarstofn-
anir gerðar að forskólum og að
jafn skylt og sjálfsagt yrði að böm
gengju í þá og í skólana í dag.
Sigutjón gagnrýndi að Foss-
vogsbraut-Hlíðarfæti væri stillt
upp sem valkosti við að breikka
Miklubraut í 6-8 akreinar með
mislægum gatnamótum. í vaxandi
borg væru góð útivistarsvæði verð-
mæti sem erfitt væri að bæta ef
þau glötuðust.
Sigutjón sagði það hafa vakið
athygli sína að Höfðabakka ætti
að framlengja að Breiðholtsbraut,
þar væm líka góð útivistarsvæði,
og að gert væri ráð fyrir því að
fresta Ofanbyggðarvegi. Það væri
óheppilegt. Ofanbyggðarvegi væri
ætlað að létta af borginni þeirri
umferð sem kæmi frá Reykjanesi
og hann væri ósammála því að það
væri markmið að fresta henni um
20 ára skeið.
í tillögunni væri gert ráð fyrir
því að flugvöllurinn yrði óhreyfður
á skipulagstímabilinu en það væri
sjónarmið Alþýðubandalagsins að
hann bæri að flytja burt.
Sigutjón sagði að við gerð Aðal-
skipulagsins hefði verið búið til
nýtt hugtak, borgarvemd. Þetta
væri orðaleikur einn. Þeir staðir
sem taldir væm upp hefðu enga
vörn umfram það sem ákveðið
væri á hvetjum tíma. Engin vemd
væri fólgin í þessu. Mikilvæg nátt-
úmvemdarsvæði ætti alltaf að
friðlýsa.
Sigutjón sagðist þó ekki vera
mótfallinn aðalskipulaginu. Gagn-
rýni hans beindist fremur að skorti
á stefnumótun en rangri stefnu-
mótun. Að mati Alþýðubandalags-
ins væri gallað aðalskipulag betra
en ekkert. Margt gott væri í grein-
argerðinni og það sem ágreiningur
væri um og það sem skorti á væri
allt hægt að draga fram til sérs-
taks og sjálfstæðs ágreinings
þegar til þess kæmi.
Áhersla á Suður-Mjódd
Alfreð Þorsteinsson (F) sagði
Framsóknarflokkin í síðustu borg-
arstjómarkosningum hafa lagt
áherslu á svæði í Suður-Mjódd.
Meginmarkmiðið væri að auka
þjónustu í austurhverfum borgar-
innar og tjúfa eingangrun þeirra.
Aðalskipulagið kæmi til móts við
þessar tillögur.
Nærliggjandi sveitarfélög hefðu
líka sýnt þessu máli skilning og
væri Kópavogur nú að undirbúa
samkeppni við Reykjavík á þessu
svæði. Þar væri að rísa stórmark-
aður í uppmnalega Hagkaups-
forminu sem myndi soga til sín
verslun og einnig sagðist hann vita
af fjölmörgum atvinnufyrirtækjum
í Reykjavík sem væm að færa sig
yfir á þetta svæði. Sagði Alfreð
Kópavog vera að taka frumkvacðið
og skjóta Reykjavík ref fyrir rass.
Varðandi Fossvogsbrautina
sagði hann togast þar á hrein
umferðarsjónarmið og umhverfis-
sjónarmið. Best væri ef hægt væri
að hafa Fossvogsbrautina niður-
grafna svo nýta mætti Fossvogs-
dalinn. Þetta væri mjög dýr kostur
en nauðsynlegt væri að skoða hann
betur. Fossvogsbrautin yrði aldrei
lögð nema þessi sjónarmið yrðu
sameinuð. Öflugt hverfi í Mjódd-
inni myndi einnig draga úr mikil-
vægi Fossvogsbrautarinnar.
Alfreð sagði það skort á framtí-
ðarsýn að ætla að starfrækja
Reykjavíkurflugvöll áfram á tíma-
bilinu. Hann bæri að flytja og
mætti nýta svæðið undir íbúðar-
og atvinnuhúsnæði. Þetta.mynda
styrkja stoðir undir miðbæ
Reykjavíkur. Honum þætti það
lakast í tillögunni að ekki væri
tekið á flugvellinum öðm vísi en
að hann yrði áfram miðstöð innan-
landsflugs. Þessi ákvörðun væri
ekki tekin út frá hagsmunum
Reykvíkinga.
Innanlandsflug ætti að flytja til
Keflavíkur og leggja þangað nýja
hraðbraut eða einteinung. Miðstöð
fyrir flug í Reykjavík ætti að vera
í Suður-Mjódd ef að einteinungur
yrði lagður. Taldi Alfreð að augu
manna myndu opnast fyrir þessu
máli þegar nýja flugstöðin á
Keflavíkurflugvelli yrði tekin í
gagnið.
Meginmarkmið óljós
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
(Kvl) sagði þetta vera tímabæra
endurskoðun sem gera hefði mátt
fyrir löngu. Margt í greinargerð-
inni væri til lofs og lasts en það
væri hlutverk minnihlutans að
gagnrýna og meirihlutans að vera
með hólið. Það að hún gagnrýndi
aðalskipulagið þýddi ekki að í því
sæji hún ekki margt gott.
Meginmarkmið skipulagsins
sagði hún vera óljós. Víða hefði
mátt þrengja og skilgreina mark-
mið betur. Einnig þyrfti að gera
framkvæmda- og ijármögnunará-
ætlanir til skemmri tíma.
Ingibjörg Sólrún sagði bams-
fæðingar vera pólítískt mál. Skapa
þyrfti fólki aðstöðu til þess að eign-
ast böm. Til að bömum myndi
fjölga þyrfti að bæta félagslega
aðstöðu foreldra. Þenslan í þjóð-
félaginu væri svo mikil að við
mættum ekki missa konur út af
vinnumarkaði vegna bamseigna.
Stefnumótunin í félags- og
menningarmálum væri of almenn
og óljós. Ekki væri sagt hvemig
ætti að gera hlutina og hvar taka
ætti frá land. Þessum mannvirkj-
um þyrfti að fínna stað og taka
frá pláss í aðalskipulagi.
Samgöngumálin væm megin-
mál. Þar væri ákveðin stefnumörk-
un en hún væri ósátt við þær
forsendur sem menn gæfu sér.
Umferð einkabílsins sæti í fyrirr-
úmi og haft að leiðarljósi að hún
gengi sem best fyrir sig. Ingibjörg
Sólrún sagði að það ætti að vera
meginmarkmið að draga úr um-
ferðarslysum. Stór liður í því væri
að bæta hlut almenningssam-
gangna. Sagðist hún sakna þess
að ekki væri bent á leiðir til þess
að draga úr umferð einkabfla, gera
þyrfti átak í því, einkabflar væra
orðnir „eins og menningarsjúk-
dómur". „Bíllinn er eins og skrímsli
sem stækkar og kæfir okkur".
Eftir að hafa metið báða þá
kosti sem í boði væra hvað varðar
stofnbrautir hefði hún komist að
þeirri niðurstöðu að þeir væra báð-
ir vondir því þeir gengju báðir út
frá því að greiða fyrir umferð
einkabíla. Ekki væri nægileg
áhersla lögð á strætisvagna. Ingi-
björg Sólrún sagði að það þyrfti
m.a. að skipuleggja sérstakar ak-
greinar fyrir SVR og tengja
samgöngur betur atvinnusvæðum.
Borgarvemdun væri nýtt hug-
tak sem kæmi henni spánskt fyrir
sjónir og ætti ekki að koma í stað
friðlýsingar. Heimamenn ættu ekki
að ráða algjörlega hvað varðar
vemdun heldur ættu utanaðkom-
andi aðilar líka að vera með í
ráðum, annars væri hætta á að
stundarhagsmunir myndu ráða
ferðinni.
„Safn nytsamra
upplýsinga"
Óssur Skarphéðinsson (Abl)
fagnaði því að tekið yrði upp
hverfaskipulag og sagði það gera
borgarbúum kleyft að ráða sínu
eigin umhverfi í auknu mæli. Það
væri þó ýmislegt annað sem hann
væri ekki jafn ánægður með. Allt
kapp hefði verið lagt á að keyra
skipulagið í gegn á réttum tíma
og hefði það ekki fengið nóga
umræðu í nefndum borgarinnar.
Aðalskipulagið sagði hann vera
„safn nytsamra upplýsinga" en í
það vantaði stefnufestu og stefnu-
mörkun. Hann gæti ekki séð örla
mikið fyrir framkvæmdaáætlun og
fannst það vera um skammsýni
að ræða.
Össur gagnrýndi sér í lagið at-
vinnumálakaflann og taldi að þar
bæri að marka mun skarpari
stefnu sér í lagi á sviði hátækniðn-
aðar, þar mætti engan tíma missa.
Það versta sem kæmi fram í
greinargerðinni væra vegafram-
kvæmdimar og sagðist hann vona
að tollar á bflum og bensínverð
myndu hækku svo af þessari
framtíðarþróun yrði ekki.
Hversu margar konur
unnu að skipulaginu?
Kristín Ólafsdóttir (Abl) gagn-
rýndi misvægi í vinnu hinna ýmsu
kafla greinargerðarinnar. Sumir
kaflar væra mjög ítarlegir, eins
og umferðarkaflinn, en aðrir alveg
stefnulausir.
Beindi hún þeirrar spumingar
til Vilhjálms Þ. Vilhjáímssonar,
formanns skipulagsnefndar hversu
margar konur hefðu eiginlega unn-
ið við skipulagið. Henni findist
vinnan því marki brennd að „hinn
frægi reynsluheimur kvenna“ hefði
ekki verið leiðarljósið. Þama væri
lítið um hugmyndaflug og „ákveð-
in reynsluheimur" sem setti mark
sitt á þetta en vantaði annan,
bama og kvenna.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson
(S) sagði það hafa verið tíu manna
hóp sem hefði unnið við gerð Aðal-
skipulagsins á vegum Borgar-
skipulags. I þessum hóp hefðu
verið fjórir karlmenn og sex kven-
menn
Hann sagði það vera vilja meiri-
hlutans að ná góðri einingu í
meginatriðum um þetta mál. Meiri-
hlutinn legði þann skilning í
aðalskipulag að það ætti að vera
þrennt. Ákvörðun um byggðaþró-
un, ákvörðun um landnotkun og
loks hvemig taka ætti á umferðar-
og gatnaskipulagi. í þessum anda
hefði verið unnið án þess að um
það hefði verið ágreiningur fyrr
en á síðustu stigum málsins. Það
þyrfti að ræða það betur í framtí-
ðinni hvemig ætlunin væri að haga
vinnu við gerð aðalskipulags.
Vilhjálmur vék einnig að
Reykjavíkurflugvelli og sagðist
geta verið sammála því að það
mál yrði skoðað nánar. Fyrir
nokkra hefði verið samþykkt deili-
skipulag að flugvallarsvæðinu sem
festi hann í sessi til tuttugu ára
en þetta yrði þó endurskoðað á
fimm ára fresti.
Varðandi umferðarmálin væri
það ekki svo að meirihlutinn væri
„heillaður“ af einkabflnum. Við
stæðum aftur á móti frarnmi fyrir
gríðarlegu vandamáli og það væri
verið að reyna að gera umferð
bæði greiðari og öraggari. Með
þessum áætlunum væri ni.a. verið
að reyna að draga umferð út úr
íbúðarhverfúm. Ef Reykjavíkur-
flugvöllur yrði einhveintímann
fluttur og þar myndi rísa allt að
6000 manna byggð yrði Fossvogs-
braut-Hlíðarfótur líka enn mikil-
vægari.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, formaður skipulagsnefndar, gerir grein
fyrir skipulagstillögunni en ásamt honum á myndinni eru þeir Davíð
Oddsson, borgarstjóri, og Magnús L. Sveinsson, forseti borgarstjórn-
ar.
FAE
kú/u- og
rúllulegur
KlNG

PJÓN
US^
pEK'
FÁLKINN
SUÐURLANDSBRAUT 8
SÍMI 84670