Alþýðublaðið - 14.04.1932, Qupperneq 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Alpingi.
Afnám Síldaneirikasölunnar var
afgreitt í gær til 3. umræðu í
neðri deild með atkvæðum íhalds
og „Framsóknar“, gegn atkvæð-
um Alpýöuflokksfulltrúanna. Er
þá væntanlíega að eins ein um-
ræða eftir þangað til skipulags-
leysi u:m síldarsöluna verður á-
kveðið með lögúm.
Fnrmvarp um loftskeytatæki á
botnvörpuskiptnn og um eftirlit
með loftskeytanotkun íslenzkra
vei'ðiskipa, hið svonefnda „ömmu-
frumvarp“, var eimnig afgreitt til
3. umræðu í n. d.
Þá endursendi n. d. efri deild
frmnvarp um geldingu hesta og
nauta. Er það ágreiningsefnd miili
deiildanna, að jafnframt þvi sem
efri deild gerði nokkrar lagfær-
itngar á frumvarpinti, ákvað hún,
að lög þessi gangi ekki í glldi
fyrri en I. jan. 1935, en neðii
deild breytti því ákvæði aftur í
það horf, sem áður var í frum-
varpinu, að þau gangi í gildi
um næstu áramót.
Allsherjarnefnd efri deildar
flytur frumvarp um, að Georg
Takács læknanemia, fæddum í
Ungverjalandi, og Ole Kristian
Andreasen vélstjóra, fæddmn í
Norvegi, sem báðir eiga hekma
ihér í Reykjavík, verði ueittur ís-
lenzkur ríkisborgararéttur.
Samigöngum álanefn d neðri
deildar flytur frv. um þá viðbót
við skiftalögin frá 1878, að tví-
mælalaust verði ákveðið, að ó-
greidd símagjöld hafi forgangs-
rétt við Sikifti þrotabúa og dán-
arbúa, eins og önnur opinber
gjöld.
Hannes flytur frv. um, að ríkið
selji Reykjasköla Reykjatanga við
Hrútafjörð.
Mentamálamefnd neðri deildar
flytur þingsályktunartillögu úm,
að deildin feli stjórninni a ð
breyta reglugerð Mentaskókcm í
Reykjauík þannig, að þar verði
framvegis fjögurra ára lærdóms-
deild, en tveggja ára gagnfræða-
deild með óskiítum bekkjum.
Lög frá aíþiogi.
Alþingi afgreiddi í gær þá
breytingu á hualueiðalögumim, að
„Drekafélaginu", sem hefir verið
veitt hvalveiðaisiéfleyfið, verði
leyft að nota þrjú erlend skip
til veiðanna, þ. e. þau fái að vera
að hvalveiðum undir nafni
„Dreka“, í ár og næsta ár. í sér-
leyfislögunum var ákveðið, að ís-
lenzk skip skyldu notuð vdð hval-
veiðarnar. (Lögin afgreidd í efri
deild.)
Veðrio. Lægðin yfir íslandi er
kyrstæð og fer iminkandi. Veður-
útlit: Suðvesturland og Faxaflói:
Norðvestan- eða norðan-kaldi.
Léttir til.
Blondiióss deilan
leyst.
í dag mun Blönduóss-deilan
leysast. Hefir verið samið svo, að
ekkert ber nú á milli. Hefir for-
maður Verkamáhiráösins, Héðiun
Valdimarsson, fengið umboð frá
Blönduóssfélaginu til að setmja
en Jón frá Stóradal alþingismað-
ur umboð frá Kaupfélagi Austur-
Húnvetninga. Nánar á morgun.
Þýskaland.
Þegar forsetakosningin fór
fram í Þýzkalandi fyrir mánuði
síðan, voru menn mjög spentir
hér í Reykjavík, og er það í
fyrsta skifti síðan ég kom hingað
til lands, að ég hefi orðið var
við að ímenn létu sig nokkru
varða hvað færi fram í ættlandi
mínu.
Við hinar endurteknu forseta-
kosningar varð ég aftur var við
töluverðan áhuga, en í bæði skift-
in varð ég var við, að menn eru
næsta ófróðir um hvernig ástand-
ið er í Þýzkalandi nú.
En dálitla hugmynd geta menn
fengið af hinu stutta skeyti, er
ísilenzku blöðin fluttu, þar sem
sagt er frá, að kosningm hefði
farið fram nieð hinni mestu spekt,
en þó jafnframt getið, að fimm
menn hafi verið drepnir. Já, svona
er þá ástandið núna í Þýzka-
landi, að það er kallað að alt sé
rólegt þó fímm mönnuim sé ban-
að.
Raunverulega hefir um langa
hríð verið borgarastyrjöld í land-
inu, þar sem nazistar og komm-
únistar bókstaflega hafa horist á
banaspjótum.
Hverjir eru þessir nazistar?
' Ég hefi heyrt menn hér í
Reykjavík láta uppi um þá hinar
einfcennilegustu skoðanir, og vit-
anilega er það lítil skýring að
segja að þeir séu fasistar Þýzka-
lands,
Ég vil nú með noklmim orð-
um reyna að skýra frá hverls
konar flokkur nazistarnir em.
Fyrst er það, að þeir heita eigin-
lega national-sooialistar og að
nazistanafnið er bara stytting úr
því nafni, sem þýðir þjóðernis-
jafnaðarmenn. Nafnið er veiði-
brella, eins og mér hefir verið
sagt að væri niafn íslenaka auð-
valdsflokksins, er nefnir sig Sjálf-
stæðisflokk, af því sjálfstæðis-
nafnið hefir fagran hljóm frá
fyrri tímum. Þegar stofnandi niaz-
istaflokksins, Hitler, valdi niafnið
þjóðernis-jafnaðiarmienn, þá var
það af því að hann ætlaði að fá
bæði verkamenn og auðvalds-
menn í lið með sér, og hefir
með nafninu og stefnuskrá sinni
tekist að sameinia þessar and-
stæður. En ég mun varla þurfa
að sikýra það fyrir lesendum A!-
þýöublaðsins, hvor muni að lok-
um hafa meira gagn af Hitler og
naziistafliokknum, verkalýðurinn
eða auðvaldið. Þó enn þá sé stór
hluti af auðvaldinu, sem hefir
skömm á HitLer og sé hrætt við
einveldi hans, þá er samt noltk-
ur hluti þess, sam skilur, að hann
er að vinna fyrir það, og lætur
floikk hans hafa nóga peninga í
von um að sigur nazista merki
það, aö unnið verði að fullu á
samtökum verkamanna og verka-
mannafélögin annaðhvort upprætt
eða gerð að hlýðnum þjóntun
auðva'.dsins, eins og fasista-verk-
lýðsfélögin eru á ítalíú.
Til þess að skilja framgang
nazista þurfa menn að vita, að i
Þýzkalandi ‘er afar-fjölinennur
flokkur manna, sem vegna stríðs-
ins og afleiðinga þess eru komnir
á vonarvöl. Það eru verzluniar-
mienn, iðnaðarmenn, fyrv. herfor-
ingjar og embættism'enn, bændur
o. s- frv., sem talið hafa sig eátt-
hvað betra og meira en almenna
verkamenn, en eru nú orðnir ekki
betur eða jafnvel ver staddir en
þeir. Þetta eru menn, sem hafa
trúað á yfirstéttina og auðvaldið,
en liafa verið aldir upp við að
hata vierkamannahreyfinguna og
sem halda áfram sinni trú og sínu
liatri, þó þeir séu komnir á von-
arvöl. Þeir finna hvar skórinn
kreppir, en þeir skilja ekki af
hverju, og hafa fegins hendi grip-
ið kenningar Hitlers, :sem frá
sjónarmiði jafnaðarmanna og
skipulagshundinna verkamanna
eru næsta hlægilegar, sem sé að
vandræðin stafi af auðsöfnún
Gyðinga og af starfsemi Marx-
dsta (en svo nefna þeir einu njafni
bæði lýðræðis-jafnaðarmenn og
kommúnista).
Meira.
Þjóðuerji.
Þing þýzku verkalýðs-
félaganna
krefst víðtækra atvinnubéta og
fjörutíu stunda vinnuviku.
Berlín, 14. apríl. U. P. FB. Þi.ng
verkalýðsfélaganna, sem hófst í
gærdag, hefir samþykt kröfur í
þá átt, að ríkisstjómin sjái hiin-
um atvinnulausu fyrir vinnu við
opinberar frainkvæmdir, sem
hægt væri að fá fé til að nokkru
með nýjum lántökum, en að
nokkru væri hægt að nota fé af
sikatttekjum ríkisins. Enn fremur
lagði þingið til að samþykt væri,
að vinnudagafjöldi viku hverrar
skyldi vera 40 klukkustundir.
Ályktanir þessar hafa verið af-
hentar ríkisstjórninni af Theodore
Beipart. Stegerwald verkamála-
ráðherra varð fyrir svörum af
háilfu stjórnarinnar og gaf í skyn,
aÖ ríkisstjórnin yrði að hafna
kröfum þingsins vegna fjárhags-
erfiðleika. Fjörutíu vinnustunda
viku kvað Stegerwald stjórnina
ekki geta aðhylist, því það myndi
ekki verða affarasælla, þótt
vinnuvikan væri stytt.
Stutt stjórnmálabréf.
Höfn, 2./4. 32.
Ríkisþingið er um það bii að
Ijúka störfum sinum í bili. Því
er ekki slitið, heldur er fundum
frestaö um hríð.
Á borðum þingmanna liggja
enn þá mörg mál óútkljáð, meðal
annars kreppumáliin, styrkurinn
til vinnulauisra og bændanna.
Hingað til hefir ekki tekist að ná
samningum milli hægrlimanna og
stjórnarfloikksins um framgang
þessara mála. Stj ó rnarfl okkarnir,
jafnaðarmenn og frjálslyndir, hafa
nægilegan meiri hluta í Fólks-
þinginu til þesis að koma málum
símmi fram, en þeáim er bráður
hani búinn í Landsþingónu, náist
ekki samkomulag við hægrimienn
um framgang málanna, og um
vinstrimenn er ekki að tala. Þeú’
eru með öllu ófáanlegir til þess
að ganga að nokltrum samningum
um framgang þeisisara mála. Frá
þeitn heyrast að eins hróp um
sparnað (þeir kalla það „tilpasn-
ing“), nema þá það, sem sérstak-
lega snertir bændur ög þá aðal-
Jega stórbændurna.
Þó ekki hafi enn þá náðst sam-
komulag milli hinná þriiggja
flokka þingsins um þessi mál,
eru menn þó ekki úrkula vonar
um það, að ekki takist á ellefíu
stundu að leysa þá hnúta, sem
enn eru á þræðinum, og að máiin
nái fram að ganga áður en þing-
inu lýkur. Það er að minsta kosti
margt, sem bendir til þess, að
samkomulag náist, sem við inegi
una, enda þött stjórnarflokkarnir
hafi teygt sig meira til samkomu-
lags en jafnvel góðu hófi gegnir.
Það er þá heldur ekki óhugsandi,
að hægrimenn hugsi sig vel um,
áður en þeir ganga að fullu frá
samningshorðinu. Þá mun naum-
ast fýisa að ganga til Landsþings-
kosninga í haust, með aðalmál
þingsins óútkljáð.
Vinstri mienn, bændaflokkurinn
hefir á þessu þingi snúist önd-
verður í öllum þeim málum, er
mestu kreppuna eða miðuðu að
því að lina þjáningar hins sjúka
þjóðlikama.
Hversu sigursæll flokkurinn þá
verður við Landsþingskosniing-
arnar í haust, skal ekki spáð
neinu um, en yíst er það, að hann
er ekki lengur sá bændaflokkur,
sem hann var laust fyrir og eftir
aldamótin. Það eru stórbændurnir
— Jósafatarnir —, sem hafa yfir-
töikin þarnú. Og mieðan svo er, er
einskis góðs að vænta úr þeirri
átt.
Þegar jafnaðarmenn hafa náð
mieiri hluta í Landsþinginu, verð-
ur afgreiðsla málanna greiðari og
línurnar hreinni. Og fari að lík-
um, ætti þesis ekki að vera langt
að bíða.
Þorf. Kristjánsson.