Morgunblaðið - 29.04.1987, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. APRÍL 1987
23
MARGT ER Á SIG LAGT! - Það var mikilvægt að geta selt kórplöt-
ur. Hér hefur einn kórfélaga lagt á sig hlutverk fljótandi auglýsingar.
Staðurinn er Dauðahafið. Kaupendur reyndust hins vegar fáir á
þeim slóðum! — Úr myndasafni Jónasar Valdemarssonar.
í þessum hópi er þó enn við mennta-
skólanám. Hinn yngsti var 16 ára
en sá elsti kominn yfir þrítugt. Sum-
part varð þetta til þess að skapa
sundurleitari hóp en vænta hefði
mátt en á hinn bóginn voru miklir
kostir því samfara að hafa svo
marga fullorðna í hópnum. Allt frá
fyrstu stundu var ánægjuleg tilfinn-
ing að vita hvern einstakan jafn
innilega ábyrgan fyrir öðrum og
segja mátti um næstum hvern þess-
ara fjörutíu og íjögurra söngfélaga.
Á heimleið sat ég og dáðist að því
hvernig menn sýndu hver öðrum
vinarhót hvenær sem þeir rákust
saman á göngum flugvéla eða í
heldur mannfjandsamlegum flug-
stöðvum. Samkennd hópsins gerði
ferðalagið að ævintýri fyrir þreyttan
kennara.
Dálítið um
öryggisskoðun
Eins og áður sagði höfðum við
verið vöruð við vopnaleitinni og ör-
yggisskoðuninni áður en stigið væri
um borð í flugvélar E1 Al. Við höfð-
um fengið Jóhönnu Kristjónsdóttur
blaðamann og Þóri Kr. Þórðarson
prófessor til að búa okkur svolítið
undir ferðalagið og bæði höfðu þau
— ásamt öðrum ferðalöngum sem
við töluðum við — látið talsvert af
óþægilegum spurningum og jafnvel
leit á ferðafólki. Það kom okkur
þ'ess vegna dálítið á óvart að skoð-
unin hjá E1 A1 í Kaupmannahöfn
var mjög vinsamleg og fljótafgreidd.
Kannski höfðu rannsóknararnir þar
sömu skoðun og við á því að fólk
sém færi með söng færi ekki fjand-
samlegra erinda. Sama var sagan
þegar við fórum frá Ísrael og eigin-
lqga ekki fyrr en í Lundúnum á
hfeimleiðinni sem við gátum talað
um almennilega leit. Þar voru bol-
búningar stúlknanna þó teknir upp
úr töskum og gerð sérstök talning
á títupijónum í skotthúfunum. Var
þetta gert bæði þegar við komum
út úr flugvél ísraelsinanna og áður
en við stigum upp í íslensku flugvél-
ina — og vorum þó alltaf undir
eftirliti í flugstöðinni því Flugleiðir
höfðu sýnt okkur þá vinsemd og
frábæru þjónustu að láta vél sína
bíða eftir Jórsalaförunum. Vakti sú
þénusta athygli allstaðar og þótti
Israelsmönnum mikið um að hafa
hýst svo VIP („Very important per-
sons“ eða mikið ágætisfólk) að heilli
flugvél væri seinkað til þess eins
að hún mætti bera það milli landa!
Fyrir vopnlausa og þokkalega
friðelskandi þjóð er allt þetta byssu-
stand og sprengjuleit eins og
barnaskapur þegar maður sér það
samhengislaust. Hins vegar held ég
að sá hálfi mánuður sem við eyddum
saman í púðurtunnunni fyrir botni
Miðjarðarhafs hafi breytt viðhorfum
okkar talsvert. Ekki þannig að við
höfum orðið sátt við þann heim þar
sem nauðsynlegt er talið að gera
ráð fyrir að hver einasti maður sé
hugsanlegur óvinur heldur á þann
J veg að við höfum skilið betur að enn
um sinn verður ekki hjá þessu kom-
ist.
Kvöld í Tel Aviv
Flugvél E1 A1 ber okkur frá
kóngsins Kaupmannahöfn yfir meg-
inland Evrópu og síðla kvölds
tilkynnir flugmaðurinn að nú blasi
við ljósin í Tel Aviv. Nafnið hefur
suðrænan bjarma í vitund okkar því
það er ekki fyrr en síðar sem við
fáum að vita að „tel“ merkir „mann-
vistarhaugur", hóll sem skapast
hefur við það að einu mannvistar-
laginu hefur verið hlaðið ofan á
annað og þannig má afhjúpa veru-
leikann að baki goðsagnakenndum
nöfnum. Fyrir einstöku manni rifj-
ast kannski upp hlymrek vinar
okkar og (sam)kennara Jóhanns S.
Hannessonar:
Það tíðkast ei lengur í Tel Aviv
bak við töfrandi slæður að fela víf,
svo nú kaupa þeir ekki
neinn kettling í sekki
sem stunda þá íþrótt að véla víf.
Ferðalangar eru orðnir uppgefnir,
ferðin hefur þegar tekið einar 20
klukkustundir og enn eftir að snú-
ast margt á flugvellinum í Tel Aviv
og svo er ófarið heim á hótelið sem
á að hýsa okkur fyrstu nóttina.
Myrkrið er suðrænt. Hitinn líka.
Hann stendur nálægt tuttugu gráð-
um á Celcius og okkur hefur þegar
verið sagt að nú sé óvenjuhlýtt í
Israel. Vetrinum — regntímanum —
er að ljúka. Þetta hefur verið góður
vetur með mikilli bleytu en nú er
hann skollinn á með hita sem er
meiri en menn eiga að venjast.
Snúningarnir á flugvellinum
verða tafsamir en loksins er hægt
að setjast upp í rútu sem bíður okk-
ar og eiga fyrstu kynni við bílstjó-
rann Avi Mor sem á eftir að verða
góður vinur okkar á næstu fjórtán
dögum. Löngum stundum verður
hann eini túlkur okkar, aðstoðar-
maður við skipulag og skipulags-
breytingar, sífellt reiðubúinn að
lengja vinnudag sinn ef „börnin
hans“ vilja, maður sem leggur metn-
að sinn í starfið og á jafnvel erfitt
á kveðjustund.
Það verður mikill fögnuður í rút-
unni þegar Avi stoppar allt í einu
og hleypur út til að sækja farangur
í lítinn fólksvagn Alex Flashenberg,
aðalskipuleggjanda ferðarinnar og
starfsmanns hjá The Cameran Sing-
ers. Þetta reynist vera kassi með
nýtíndum appelsínum, velkomenda-
kveðjan í Landinu helga.
Ekki minnkar fögnuðurinn þegar
í ljós kemur að hótel okkar er niðri
á ströndinni. Herbergin eru að vísu
ekki af þeirri stærð sem við höfðum
beðið um. Hjón í hópnum þurfa að
hýsa óvænta næturgesti en allt leys-
ist þetta einhvem veginn og menn
komast til hvílu, ráðnir að vakna
snemma, flestir hveijir, til þess að
kanna ströndina og líta í búðir, því
héðan þurfum við ekki að halda
áfram fyrr en um miðjan næsta dag
— og þá fyrst hefst alvara lífsins.
Forystan átti
þetta ekki skilið
eftirJakobF.
*
Asgeirsson
Bjarni Benediktsson sagði ein-
hveiju sinni í samtali við Matthías:
„Kosningar skipta ekki öllu máli.
Það, sem skiptir máli, er hvað við
eigum skilið. Það er ekki aðalatrið-
ið, hvað við fáum mörg atkvæði,
heldur hitt, hvað við eigum mörg
atkvæði skilið."
Þetta ber Sjálfstæðismönnum að
hafa hugfast nú þegar þeir sleikja
sár sín eftir hin hroðalegu kosn-
ingaúrslit.
Þeir áttu þetta ekki skilið. Allir
Sjálfstæðismenn vita að flokkurinn
tapaði ekki af því að hann hafi stað-
ið sig illa í ríkisstjórn. En af hveiju
tapar hann þá?
Það er einkum tvennt sem hafa
ber í huga áður en áfellisdómar eru
felldir.
Síðasta aldarfjórðung hafa verið
miklar sveiflur á fylgi flokkanna
og fylgi Sjálfstæðisflokksins hefur
allan þann tíma verið mun ótrygg-
ara en á árunum 1929—1963 þegar
flokkurinn var með traust 40%
fylgi. Árið 1967 fékk flokkurinn
hins vegar 37,5% og 36,2% 1971,
rýkur síðan upp í 42,7% 1974, en
fellur niður í 32,7% 1978 eftir ljög-
urra ára stjórn með Framsókn.
Árið 1983 nær flokkurinn aftur að
rífa sig upp og fékk 38,7% at-
kvæða. Það má segja að normal
sveifla núna niður á við eftir fjög-
urra ára stjórnarsetu með Fram-
sókn hefði verið niður í ca. 33% —
og það er bilið þaðan niður í 27,2%
sem skrifast á klofningsbrölt Al-
berts.
Sjálfstæðisflokkurinn var stofn-
aður við samruna tveggja flokka
og síðan hafa alla tíð verið tvær
höfuðfylkingar innan flokksins, þótt
sambúðin hafi lengst af verið góð.
Það sem skildi þessar fylkingar að
voru menn en ekki málefni, þannig
að alla tíð hefur verið nokkur valda-
barátta innan flokksins. Ábyrgðar-
kennd leiðtoganna hefur hins vegar
verið svo mikil að þessi „klofning-
ur“ kom í raun ekki upp á yfirborðið
fyrr en eftir fimmtíu ára starf, við
lát Bjarna Benediktssonar og end-
urkomu Gunnars Thoroddsens í
íslensk stjórnmál. Það var svo hlut-
verk Geirs Hallgrímssonar að halda
flokknum saman á hans örðugasta
skeiði og skila honum heilum í hend-
ur nýrrar kynslóðar. Mér segir svo
hugur að sá verði dómur sögunnar
að það hafi verið gæfa Sjálfstæðis-
flokksins að það skyldi ekki vera
Jakob F. Ásgeirsson
„Hvað svo sem um Al-
bertsmál má segja,
aðdraganda og máls-
meðferð alla, þá er ljóst
að Sjálfstæðisflokkur-
inn stendur nú á
tímamótum. Klofning-
urinn er staðreynd og
það verður ekki aftur
snúið. Nú verður að
hugsa um framtíðina
og standa fast á réttri
stefnu.“
meiri bógur en Albert Guðmunds-
son sem á endanum klauf flokkinn.
Enda þótt Albert kunni þá list sem
dugar vel í svipinn, að safna at-
kvæðum með því að barma sér og
tárfella framan í alþjóð, þá fylgja
honum engir veigameiri menn úr
flokknum og hann er ekki liðaður
til að mynda lífvænlegt stjórn-
málaafl.
Hvað svo sem um Albertsmál
má segja, aðdraganda og málsmeð-
ferð alla, þá er ljóst að Sjálfstæðis-
flokkurinn stendur nú á tímamót-
um. Klofningurinn er staðreynd og
það verður ekki aftur snúið. Nú
verður að hugsa um framtíðina og
standa fast á réttri stefnu.
„Góður skipstjóri siglir skipi sínu
í höfn,“ sagði Bjarni Benediktsson
ennfremur í samtali við Matthías.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur lent í
sviptivindi og mennirnir til að sigla
honum út úr læðginni eru Þorsteinn
Pálsson, Friðrik Sophusson og Birg-
ir ísleifur Gunnarsson. Þessir þrír
menn stóðu sig með ágætum í kosn-
ingabaráttunni og aðeins einhugur
um þeirra forystu getur nú rétt
skipið af.
Og nú eiga mennimir í brúnni
að velja sjálfir í áhöfnina svo sem
gert var í gamla daga.
Eftir kjördæmabreytinguna 1959
var ljóst að þingmönnum Sjálfstæð-
isflokksins myndi ijölga og það
þurfti því að huga að nýjum fram-
bærilegum fulltrúum fyrir sjálf-
stæðsstefnuna á Alþingi.
Dag einn var flaggskip þjóðar-
innar, Gullfoss, á siglingu norður
dönsku Sundin. 2. stýrimaður var
að leysa 1. stýrimann, Hannes Haf-
stein, af í kvöldmat þegar loft-
skeytamaðurinn kom upp í brú og
rétti 2. stýrimanni skeyti. Það
reyndist vera frá Baldvini Tryggva-
syni, þáverandi framkvæmdastjóra
fulltrúaráðs sjálfstæðisfélaganna í
Reykjavík og hljóðaði á þessa leið:
Vilt þú taka sjöunda sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins við næstu Al-
þingiskosningar?
2. stýrimaður fór að hlæja þegar
hann hafði lesið skeytið. Þótt hann
hefði starfað talsvert fyrir flokkinn
þá hafði þetta aldrei hvarflað að
honum. Hann rétti Hannesi skeytið
og gaf sig síðan allan að stjórn
skipsins því að þeir voru á þröngri
siglingaleið. En hann vissi ekki fyrr,
til, þar sem hann lá út í brúar-
glugganum, en það er tekið þétt-
ingsfast í öxlina á honum og það
var þá Hannes og hann sagði: Auð-
vitað gerirðu þetta, maður, auðvitað
gerirðu þetta.
Og þannig eignaðist Sjálfstæðis-
flokkurinn sinn sterkasta verka-
lýðsleiðtoga á síðari árum, Pétur
Sigurðsson.
Það er þessi aðferð sem skilar
Sjálfstæðisflokknum besta fólkinu
á þing, ekki prófkjörsglamrið. Og
þannig á nú að velja mennina á
dekkið úr öllum stéttum, svo að
flokkurinn standi undir nafni.
í þessum kosningum var kosið
um festu eða lausung. Festunni var
hafnað, það er ekki hægt að mis-
skilja. Þess vegna verður Sjálfstæð-
isflokkurinn að hugsa sitt ráð
vandlega áður en hann tekur þátt
í myndun stjórnar þriggja flokka
og kynni þá að vera gerður ábyrgur
fyrir því stefnuleysi sem slíkri stjórn
fylgir.
Kjörorð sjálfstæðismanna í kosn-
ingunum var festa í stjórn landsins
— kjörorð þeirra nú á að vera festa
í stjórn og stefnu flokksins.
Höfundur er rithöfundur.
Við|f
opnum eina glæsilegustu
heimilistækj averslun landsins
1 maí n.k.
Einar Farestveit &Co.hf.
BORGARTUN 28 SIMI 16995 125 REYKJAVÍK