Morgunblaðið - 12.05.1987, Blaðsíða 52

52 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. MAÍ 1987
• •
Okukennsla og mennt-
un ökukennara
eftirBirki
Skarphéðinsson
Umferðamál hafa mikið verið til
umræðu á liðnum mánuðum. Um-
ræður um þessi mál koma í bylgjum,
þ.e. þegar aukning verður á um-
ferðaróhöppum og slysum í um-
ferðinni. Fjölmiðlar hafa mikið
fjallað um umferðina, fundir verið
haldnir og ráðstefnur um umferðar-
mál haldnar og er það vel. Öll
umræða um þessi mál er til góðs.
Þegar slys og umferðaróhöpp
ríða yfir þjóðfélagið beinist umræð-
an oftast að ökukennurum, öku-
kennslunni og unga ökumanninn.
Ökukennsluna má vissulega bæta,
á því er enginn vafi. Þó held ég að
ökukennarar leysi verk sitt sam-
viskusamlega af hendi, og fari
flestir eftir gildandi lögum og reglu-
gerðum.
Persónulega er ég ekki sammála
öilu því, sem komið hefur fram í
umræðum um 17 ára ökumenn.
Mín skoðun er sú, að 17 ára öku-
mennimir séu bestu ökumennimir
í umferðinni í dag. En þetta fólk
vantar meiri þjálfun og reynslu.
Þetta unga fólk hefur flest fengið
mikla fræðslu um umferðarmál.
Auðvitað er í þessum hópi fólk, sem
ekki virðir lög og reglur, það er
hægt að finna slíka einstaklinga í
öllum stéttum og starfshópum.
En skyldu nú ökukennarar eða
samtök þeirra, Ökukennarafélag
íslands, ekkert hafa lagt til mála
um úrbætur í umferðarmálum, eins
og t.d. lágmarkstímafjölda í þjálfun
fyrir ökumenn, eða um menntun
ökukennara?
Ökurkennarar hafa nánast alla
tíð frá stofnun samtaka sinna, Öí,
barist fyrir því að fá samtök sín
vðurkennd af því opinbera, til þess
að geta sjáifír haft stjóm á þessum
málum, hvað félagsmenn varðar.
En í dag, og allt frá stofnun félags
ökukennara hefur ekki verið skylda
að vera í samtökunum þó að flestir
ökukennarar séu félagsmenn og
virði lög og samþykktir félagsins.
í nýútkominni skýrslu Jóns Bald-
urs Þorbjömssonar, sem mikið
hefur verið vitnað í nú á síðustu
vikum, bæði í blöðum, útvarpi og
sjónvarpi, leggur hann einmitt til
að til þess að ná betur til starfandi
ökukennara og auðvelda fram-
kvæmd ökunámsins væri æskilegt
að öllum ökukennurum væri gert
skylt að vera meðlimir í Öí. Þá
segir einnig í skýrslunni: „til þess
að bæta úr brýnni þörf fyrir aukna
æfíngu ökunema þarf að ákveða
lágmarks kennslustundafjölda með
lögum, ekki færri en 20 tírna."
Fljótlega eftir 1968 eða eftir að
hægri umferð var tekin upp á Is-
landi, sáu ökukennarar að nauðsyn-
legt var að endurskoða reglugerð
um ökukennslu, próf ökumanna
o.fl. Margar fundarsamþykktir voni
gerðar um þau mál. Landsþing Öí
sem haldið var 1974 samþykkti
m.a. ályktun, þar sem segir m.a.:
1. Æfingasvæði verði sett upp í
Reykjavík, og öllum sýslum
landsins.
2. Við útgáfu ökuskírteina verði
það fyrirkomulag að bráða-
birgðaskírteini sé gefíð út tvisv-
ar, eitt ár í senn. Áður en
fullnaðarskírteini væri gefið út
þurfi skírteinishafí að framvísa
vottorði frá ökukennara um að
hann hafí hlotið æfingu í vetrar-
akstri og þjóðvegaakstri.
3. Stofnaður verði sérstakur öku-
kennaraskóli.
4. Stefna ber að því að allir þeir
sem öðlast vilja ökuskírteini
stundi nám í ökuskóla.
5. Dómsmálaráðherra löggildi öku-
skóla og geri lágmarkskröfu um
tækjabúnað þeirra.
6. Sá er ætlar að stunda öku-
kennslu og hefur tekið til þess
próf, öðlast ekki löggildingu fyrr
en eftir að hafa starfað hjá öku-
kennara tilskilinn tíma.
Hér hafa aðeins verið nefnd örfá
atriði sem samþykkt voru á lands-
þingi Öí 1974. Á þessari upptaln-
ingu má sjá, að ökukennarar voru
þá þegar tilbúnir til að gera stóra
hluti.
Endurskoðun á reglugerð um
ökukennslu, próf ökumanna o.fl.
tók langan tíma eftir að ákveðið
var að endurskoðun skyldi fara
fram, mig minnir 4 eða 5 ár. Það
er ekki fyrr en 1983 sem ný reglu-
gerð lítur dagsins ljós. Þar var að
vísu gerð breyting á ökuprófunum
og reglur settar um menntun öku-
kennara, þ.e. nú skyldu ökukenn-
araefni sækja námskeið þar sem
kennslustundir væru ekki færri en
80. En áður tóku menn ökukenn-
arapróf algjörlega óundirbúnir.
En hveijar skyldu nú hafa verið
tillögur Öí um menntun ökukennara
þegar endurskoðun á reglugerðinni
fór fram á árunum 1978—1983.
Þar segir m.a.:
Rétt til þess að hafa á hendi
kennslu undir almennt próf í akstri
og meðferð bifreiða, hafa þeir ein-
ir, sem til þess hafa fengið löggild-
ingu dómsmálaráðherra og séu
meðlimir í Ökukennarafélagi ís-
lands.
Engum má veita ökukennararétt-
indi nema hann:
1. Sé orðinn 23 ára gamall.
2. Hafí óflekkað mannorð.
3. Hafí lokið sérstöku ökukennara-
prófí að loknu námskeiði fyrir
ökukennaraefni.
Kennsla á námskeiði fyrir ökukenn-
araefni skal einkum fjalla um:
a) Umferðarlög og reglugerðir sett-
ar samkvæmt þeim.
b) Um vél og vagn.
c) Rétta aksturshætti.
d) Náms- og kennslufræði.
e) Slysahjálp.
f) Námstækni.
Þegar ökukennaraefni, að nám-
skeiði loknu, hefur staðist próf í
hinum fræðilegu greinum, skal
hann fara í verklega kennslu hjá
löggiltum ökukennara, sem svarar
60 kennslustundum og að því loknu
gangast undir verklegt próf.
Engum má veita löggildingu,
nema hann:
1. Sé orðinn 25 ára gamall.
2. Hafí lokið þeim prófum sem að
framan greinir.
3. Hafí kennt hjá löggiltum öku-
kennara 540 kennslustundir.
Eins og sjá má er ökukennara-
náminu skipt í tvo þætti, bóklegt
og verklegt, en áður en löggilding
fari fram fái viðkomandi starfs-
þjálfun hjá starfandi ökukennara.
Engin ákvæði eru í reglugerð um
lágmarkstíma í þjálfun ökunema,
eða um að hann þurfí að sækja
námskeið í ökuskóla í umferðar-
fræðslu áður en ökupróf er tekið.
I tillögum Öí um breytingu á
reglugerðinni var lagt til að öku-
kennari skyldi kenna eigi skemur
en þann kennslustundafl'ölda sem
samþykktur er af Öí hveijum tíma.
Til þess að hægt væri að fram-
fylgja þessu ákvæði þyrfti að fá
Öí viðurkennt sem hagsmunafélag
ökukennara.
Nú hafa verið samþykkt á Al-
þingi ný umferðarlög og því ber
vissulega að fagna. Þar er að finna
mörg ný ákvæði, sem fyrir löngu
hefði átt að vera búið að lögfesta.
En margt í þessum nýju lögum
virðist orka tvímælis og alltof marg-
ar breytingar virðast bara vera
gerðar breytinganna vegna.
Það sem einkennir þessi nýju
umferðarlög helst er að í alltof
mörgum greinum laganna eða alls
á 64 stöðum í 118 greinum lag-
anna, er talað um að dómsmálaráð-
herra setji reglur um þetta og hitt.
Það hlýtur að orka mjög tvímælis
svo ekki sé meira sagt, að leggja
svo mikið vald í hendur eins ráð-
herra.
Ekkert nýtt er að finna í þessum
nýju umferðarlögum um öku-
kennslu, þjálfun ökunema eða
fræðslu þeirra eða menntun öku-
kennara.
Hvílík vonbrigði þeirra sem að
þessum málum vinna, þetta ber
vissulega að harma.
í nefndaráliti allshetjamefndar
n.d. alþingis segir m.a. um öku-
kennsluna:
„Nefndin telur nauðsyn á að setja
nýjar reglur um ökukennslu og
ökunám, annaðhvort í sérstökum
lögum eða reglugerð þar sem ítar-
legar verði fjallað um þessa tvo
mikilvægu málaflokka en nú er
um að ræða. Verði þar m.a. fjall-
að um menntun ökukennara og
námsefni og lágmarksfjölda
kennslustunda til ökuprófs, en
mun strangari ákvæði gilda ann-
ars staðar á Norðurlöndum í
þessum efnum en hér á landi.“
Þrátt fyrir að alþingismenn séu
búnir að hafa lögin til umfjöllunar
á tveimur þingum er ekki hægt að
taka á þessum mikilvæga mála-
flokki af alvöru, heldur er málinu
ýtt enn einu sinni til kerfískarl-
anna, þeirra sömu og það tók 4 eða
5 ár að semja frumvarp til nýrra
umferðarlaga.
Þegar maður les 56. gr. hinna
nýju laga, rekur mann í rogastans.
Þar segir m.a.: „Rétt til að hafa á
hendi kennslu í akstri og meðferð
bifreiða og bifhjóla hefur sá, sem
hlotið hefur löggildingu dómsmála-
ráðherra."
Veita má slíka löggildingu þeim,
sem
a. Eru 21 árs eða eldri (er nú 25 ár).
b. Hafí ekið bifreið, eftir atvikum
bifhjóli, að staðaldri í 3 ár.
c. Hafi staðist sérstakt próf fyrir
ökukennara.
Samkvæmt hinum nýju lögum
þarf viðkomandi nú ekki að hafa
réttindi til aksturs leigubifreiða,
vörubifreiða stærri en 5 tonn eða
fólksbifreiða fyrir fleiri en 10 far-
þega, eða m.ö.o. það þarf ekki
lengur að hafa hið meira bifreiða-
stjórapróf til að öðlast ökukennara-
réttindi.
Stjórn Öí fékk þetta frumvarp
til umsagnar og gerði margar tillög-
ur um breytingar, og sátu stjómar-
menn félagsins m.a. fund með
allshetjamefnd e.d. og n.d. Alþing-
is, og skýrðu sjónarmið félagsins.
•/ afedgf
Birkir Skarphéðinsson
„Þrátt fyrir að alþingis-
menn séu búnir að hafa
lögin til umfjöllunar á
tveimur þingum er ekki
hægt að taka á þessum
mikilvæga málaf lokki
af alvöru, heldur er
málinu ýtt enn einu
sinni til kerf iskarlanna,
þeirra sömu og það tók
4 eða 5 ár að semja
frumvarp til nýrra um-
ferðarlaga.“
En hveijar vom þá tillögur Öí
til Alþingis um löggildingu öku-
kennara og menntun?
••
Okuskólar og
ökukennarar
Rétt til að taka nemendur til
náms og færa til prófs í akstri og
meðferð vélknúinna ökutækja hafa
aðeins ökuskólar, sem hlotið hafa
löggildingu dómsmálaráðherra og
að fenginni umsögn Öí. Veita má
löggildingu ökuskólum, sem upp-
fylla eftirfarandi:
a. Forstöðumaður ökuskóla skal
hafa ökukennarapróf og vera 25
ára eða eldri.
b. Forstöðumaður skal hafa starfað
við ökukennslu a.m.k. í 2 ár og
hafa óflekkað mannorð.
c. Að ökuskólinn hafí yfír að ráða,
eða aðgang að, aðstöðu til fræði-
legrar kennslu.
d. Að ökuskólinn og/eða forstöðu-
maður hans sé aðili að Ökukenn-
arafélagi íslands (eða félaga
innan þess).
e. Að ökuskólinn hafí yfír að ráða
nauðsynlegum tækjabúnaði eða
æfíngaaðstöðu samkv. reglu-
gerð.
Löggilding gildir í 5 ár. End-
umýja má löggildingu, enda full-
nægi ökuskólinn framangreindum
skilyrðum.
Rétt til að starfa við kennslu í
akstri og meðferð vélknúinna öku-
tækja hefur sá, sem hlotið hefur til
þess löggildingu dómsmálaráð-
herra.
Veita má slíka löggildingu þeim
sem:
a. Eru 23ja ára eða eldri.
b. Hefur ekið bifreið, eftir atvikum
bifhjóli, að staðaldri síðustu þijú
árin.
c. Hefur lokið hinu meira bifreiða-
stjóraprófí.
d. Hefur staðist sérstakt próf fyrir
ökukennara að afloknu öku-
kennaranámi.
Löggilding gildir í 5 ár, þó eigi
lengur en viðkomandi hefur öku-
réttindi.
Endurnýja má löggildingu, enda
fullnægi ökukennari ennþá framan-
greindum skilyrðum.
í reglugerð má kveða á um end-
urmenntun ökukennara. Dóms-
málaráðherra setur nánari reglur
um tilhögun ökukennaranáms og
prófs um löggildingu, endumýjun
hennar, gjald fyrir ökukennaranám
ARDVA.ARH
KJARNHOLTUM BISKUPSTUNGUM
INNRITUN ER HAFIN
á eftirfarandi tímabil:
1. námskeið 24. maí— 5. júní
2. námskeið 6. júní—20. júní
3. námskeið 21. júní—3. júlí
4. námskeið 5. julf—17. jCj.lí
5. námskeiö 19. júlí—31. júlí
6. námskeið 3. ágúst—15. ágúst
Reiðnámskeið, sveitarstörf. íþrótta- og leikjanámskeið, skoðunarferðir
um Biskupstungur sund og kvöldvökur eru dæmi um
pað sem er á dagskrá hjá okkur.
Innritun fer fram í Skeifunni 3f á skrifstofu S. H. verktaka.
upplysingar í síma 687787.
Þar sem aðsókn er mikil er áhuqasömu fólki bent á að skrá sig strax,
til að verða ekki af plássi í sumar.
Sjáumst í sveitinni í sumar!