Morgunblaðið - 02.07.1987, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. JÚLÍ 1987
Hafsbotnsréttindi norðan og austan við Jan Mayen:
Lagt til sameiginlegt tilkall
Islands, Noregs og Danmerkur
ÍSLENSK stjóravöld munu
leggja það til við ríkisstjórnir
Noregs og Danmerkur að sam-
vinna verði höfð um réttargœslu
þjóðanna varðandi hafsbotns-
réttindi fyrir austan Jan Mayen
og á milli Svalbarða og Jan May-
en.
Utanríkisráðuneytið hefur í sam-
vinnu við utanríkismálanefnd
Alþingis látið fara fram sérfræði-
lega könnun á _ hugsanlegum
hafsbotnsréttindum íslands á við-
komandi svæði.
Sérkenni-
legt hreiður
maríuerlu:
Ungarnir
aka um á
dráttarvél
FJÓRIR litlir maríuerluungar
aka um allar grundir á dráttar-
vél bóndans á Efrahvoli f
Rangárvallasýslu og hafa gert
frá því að þeir skriðu úr eggj-
unum.
Þetta ferðalag unganna á sér
nokkum aðdraganda. Þannig var
að fyrir um þremur vikum veitti
Guðmundur Magnússon, bóndi á
Efrahvoli, því athygli, að í hvert
sinn, sem hann renndi í hlaðið á
dráttarvélinni sinni, kom maríu-
erla fagnandi á móti honum.
Guðmundur ákvað að komast að
því hvers vegna fuglinn væri svo
hrifínn af farartækinu og sá þá
hreiður með fímm eggjum á bak
við ökumannssætið, undir húsinu
á dráttarvélinni. Hann varð að
nota dráttarvélina næstu daga,
hvað sem öllum eggjum leið, en
reyndi þó að láta hana standa sem
oftast heima.
Að sögn húsfreyjunnar á bæn-
um, Helgu Pálsdóttur, vom
heimamenn famir að óttast að
engir ungar kæmu úr eggjum
þessum, þar sem maríuerlan flaug
alltaf úr hreiðrinu þegar dráttar-
vélin var hreyfð. Vélin hefur þó
haldið nægum hita á eggjunum,
því fyrir nokkram dögum fór að
heyrast hljóð úr homi. Þá vora
skriðnir flórir ungar úr eggjunum.
Nú er unnið í heyskap á Efra-
hvoli og dráttarvélin er því mikið
notuð. Ungamir era enn á sínum
stað í hreiðrinu og þegar haldið
er heim á leið eftir strangan
vinnudag bíður maríuerlan á hlað-
inu með nægar birgðir af flugum
og ormum handa ungunum á
dráttarvélinni.
í framhaldi af könnun þessari
hefur utanríkisráðuneytið snúið sér
til ríksstjóma Noregs og Dan-
merkur og lagt til að samvinna
verði höfð um réttargæslu þjóðanna
á svæðinu og að utanríkisráðherrar
þessara ríkja hittist í tengslum við
næsta utanríksráðherrafund Norð-
urlanda í byijun september og
ákveði þá tilhögun væntanlegrar
samvinnu um þessi mál.
{ samtali við Morgunblaðið sagði
Eyjólfur Konráð Jónsson, formaður
utanríkisnefndar, að sameiginlegur
réttur þessara þriggja þjóða byggð-
ist á 76. gr. hafréttarsáttmálans,
sem íjallar um hafsbotninn utan
200 mflna efnahagslögsögunnar.
„Það er stórt svæði í norðanverðu
Atlantshafí, sem engin þjóð hefur
fram að þessu gert tilkall til, að
því er hafsbotnsréttindi varðar.
Svæðið afmarkast af efnahagslög-
sögu Grænlands, íslands, Færeyja,
Jan Mayen og Noregs. Með því að
beita 76. gr. ná þessi lönd sameigin-
lega að loka svæðinu, en sú grein
heimilar 60 sjómflna útfærslu út frá
svokölluðum brekkufæti. Þama er
undanskilið nokkuð stórt svæði
norðan við Jan Mayen og tvö lítil
svæði á milli Jan Mayen og Nor-
egs, þar sem hafsbotnsréttindi eru
ekki nægilega vel könnuð," sagði
Eyjólfur. „Þannig myndi t.d. falla
í skaut íslands nokkuð stórt svæði
austur af íslensku 200 mílunum."
Taldi Eyjólfur að með sameiginlegu
tilkalli þessara þjóða gæti engin
þjóð véfengt þennan rétt.
„Þjóðir Norðurlandanna geta lok-
að hafínu frá Noregi og Skotlands-
ströndum, allt vestur til Kanada.
Þær ættu að standa saman um
sameiginlega kröfugerð, samnýt-
ingu, vemdun og ræktun ystu
hafa,“ sagði Eyjólfur Konráð Jóns-
son, formaður utanríkisnefndar, að
endingu.
í samtalj við Morgunblaðið sagði
Matthías A. Matthiesen utanríkis-
ráðherra: „Þegar í ljós kom við
skoðun sérfræðinga okkar í hafs-
botnsmálum að veigamikil hafs-
botnsréttindi austur og norðaustur
af íslandi tengdust Islendingum,
Norðmönnum og Dönum vegna
Grænlands, samkvæmt hafréttar-
sáttmálanum, var málið rætt í
utanríkisnefnd Alþingis og sjálfsagt
talið að snúa sér formlega til ná-
granna okkar. Sameiginleg hags-
munagæsla var lögð til, með það
fyrir augum að um sameign og
samnýtingu landanna verði að
ræða." Matthías gat þess, að orð-
sendingar hefðu í gær verið af-
hentar utanríkisráðuneytum
Noregs og Danmerkur. „Þar lagði
Umrætt svæði sést hér á kortinu og afmarkast af efnahagslögsögu
Noregs, íslands, Grænlands og Jan Mayen. Hvíta svæðið innan brota-
markanna er svæðið þar sem, samkvæmt niðurstöðu sérfræðinga,
Danmörk (f.h. Grænlands), Noregur og ísland ættu að geta gert til-
kall til hafsbotnsréttinda. Skyggðu svæðin eru svæði þar sem
hafsbotnsréttindi eru ekki nægilega könnuð.
ég til að á næsta utanríkisráðherra-
fundi Norðurlandanna ættu utan-
ríkisráðherrar þessara landa með
sér sérstakan fund um málið," sagði
Matthías Á. Matthiesen utanríkis-
ráðherra.
Guðjón A. Kristjánsson formaður Farmanna- og fiskimannasambandsins:
Sjómenn vilja samkomulag
en ekki einhliða ákvörðun
„SAMKOMULAG mun nást mjög
fljótlega eftir að fiskkaupendur
fallast á að setjast niður og ræða
málin við okkur,“ sagði Guðjón
A. Kristjánsson, formaður Far-
manna- og fiskimannasambands-
ins, í samtali við Morgunblaðið í
gær af tilefni deilu sjómanna og
útgerðarmanna á Vestfjörðum,
en sjómenn neita að sigla nema
fiskverð liggi fyrir.
Um þau ummæli Friðriks Pálsson-
ar, forstjóra SH, í Morgunblaðinu í
gær að honum virtist sjómenn vera
orðnir fráhverfir fijálsu fískverði,
sagði Guðjón að því færi víðs fjarri.
„Frelsið verður hins vegar að vera
báðum megin borðsins, en ekki
þannig að fiskkaupendur myndi eig-
ið verðlagsráð og ákveði verðið
einhliða." Hann sagði að sjómenn
væru opnir fyrir öllum möguleikum
varðandi ákvörðun verðs, það gæti
hvort sem er verið á grandvelli sam-
komulags um fast verð eða ákveðna
viðmiðun eða alfarið samkvæmt lög-
málinu um framboð og eftirspum.
Um þau ummæli Friðriks, að fisk-
kaupendur hefðu boðið verð, sem
væri í samræmi við ýtrustu kröfur
sjómanna á fundum verðlagsráðs,
eða 10% hækkun, sagði Guðjón að
það væri ekki sannleikanum sam-
kvæmt, þar eð sjómenn hefðu þar
einnig lagt til breytingu á frádrátt-
arkúrfunni. Samkvæmt núverandi
frádráttarkúrfu dragast 0,80% frá
kflóverði allra físka, sem era undir
5 kg, en við lögðum til að kúrfan
yrði færð í sama horf, eða 0,50%.
„Ég mótmæli því að hafður sé eftir
okkur hálfur sannleikur og þykir
mér leitt til þess að vita að Friðrik
Pálsson hafi svo slæmt minni."
Guðjón sagðist ennfremur ekki
skilja það að kröfur sjómanna á
Vestfjörðum um leiðréttingu kúrf-
unnar og 10% hækkun væra
ósanngimi í augum forstjóra SH.
„Á Sauðárkróki var kúrfan leiðrétt
og rúmlega það og Grandi og físk-
kaupendur á Akranesi og víðar hafa
samkvæmt okkar útreikningum boð-
ið um 20% hækkun þorskverðs. Að
maður tali ekki um fískmarkaðsverð-
ið.“
Grimsby:
Þorskverð 44,56 kr
DAGRÚN ÍS seldi nýverið hluta
afla síns í Grimsby. Seld voru 163
tonn af þorski fyrir 7,2 milljónir
og var meðalverð á kg 44,56 krón-
ur.
Að sögn Vilhjálms Lúðvíkssonar
hjá LÍÚ er þetta mjög lélegt verð,
þar eð meðalverð á þorski í Bretlandi
er 57—58 kr. Orsakaðist þetta verð
af offramboði og góðu veðri. Vil-
hjálmur gat þess að offramboðið
kæmi til vegna þess að útgerðarmenn
virtust taka kúfínn af mesta aflanum,
sem ekki væri unnt að vinna vegna
sumarfría hér heima. Af því tilefni
vildi Vilhjálmur vara sérstaklega við
því að útgerðarmenn væra að senda
skip sín um verslunarmannahelgina
í sölu; reynslan í fyrra hefði orðið
afar slæm, vegna offramboðs.
Grindavík:
Fiskimjölsverksmiðja keypt
í heilu laffi frá Noreffi
Gríndavík. '-* O
GOÐAFOSS kom í gærmorgun
til Grindavíkur með fiskimjöls-
verksmiðju sem Fiskimjöl og
Lýsi hf. festi kaup á í Noregi
fyrir skömmu á 35 milljónir
króna.
Að sögn Péturs Antonssonar for-
stjóra Fiskimjöls og Lýsi hf. var
ástæðan fyrir kaupunum fyrst og
fremst sú að mjölþurrkuninni í verk-
smiðjunni í Grindavík verður breytt
í gufuþurrkun. Mengunarvamir
verða margfalt betri en þær eru í
dag en það var orðið mjög brýnt
að lagfæra þær.
„Gufuþurrkun hefur verið á döf-
inni hjá okkur seinni hluta vetrar
og eigum við nú í viðræðum við
forráðamenn Hitaveitu Suðumesja
um gufukaup frá Svartsengi," sagði
Pétur.
„Verksmiðjan sem við keyptum
frá Noregi var á eyjunni Vikholmen
í Norður-Noregi og hafði verið
keyrð í viku eftir endurbyggingu
þegar henni var lokað. Stærstu
stykkin eru gufuþurrkarar sem
vega hvor um sig 50 tonn, sjóðar-
ar, pressa og sogkjamatæki. Inni-
falið í kaupunum er hönnun á
uppsetningu tækjanna miðað við
húsnæðið sem fyrir er, eftirlit með
uppsetningu og gangsetningu verk-
smiðjunnar.
Verksmiðjan verður í fullum
rekstri allan tímann og stefnt er
að því að öll tækin verði komin í
gang 1. október í haust.
Afköstin munu aukast lítillega
en gæði mjölsins vegna gufuþurrk-
unar ættu að batna og bind ég
miklar vonir við að hluti mjölsins
geti selst á hærra verði og veitir
víst ekki af þar sem afkoman í dag
hefur aldrei verið verri vegna lélegs
markaðsverðs á mjöli og lýsi undan-
farið," sagði Pétur að lokum.
— Kr.Ben.
Morgunblaðifl/Kr.Ben.
Frá uppskipun fiskinyölsverksmiðjunnar i Grindavík. Lestar skipsins
voru fullar af tækjum og hér er eitt af þeim stærstu híft í Iand.