Morgunblaðið - 02.07.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. JÚLÍ 1987
Jón Magnússon
„ A sama tíma og stór
hópur á í erf iðleikum
með að hafa ofan í sig
og eyðir hlutfallslega
mun meiru af launum
sínum í matarkaup en
gerist í nágrannalönd-
um, þá gengur það ekki
að matvælum sé hent.“
enda. Mér er spurn, af hverju er
verð á kindakjöti ekki lækkað frek-
ar en að henda því á haugana? Ég
spyr líka, hverjum er það í hag að
framfylgja stefnu sem gerir bænd-
um erfitt fyrir og íþyngir skatt-
greiðendum og neytendum? Ég spyr
líka, hvaða stjórnmálastefna bygg-
ist á því að eðlilegt sé að skattleggja
neytendur endalaust til að halda
upp óarðsamri atvinnustarfsemi?
Ég spyr líka, hvað á aðlögunar- og
breytingartími í landbúnaði að
standa í mörg ár, ætti ég ef til vill
frekar að segja áratugi? Hvers
vegna er langtímastefna sem bygg-
ist á fullri ábyrgð framleiðenda
matvæla ekki mörkuð?
Þetta gengfur
ekki lengur
Ég segi það eins og mér finnst,
þetta gengur ekki lengur. A sama
tíma og stór hópur á í erfiðleikum
með að hafa ofan í sig og eyðir
hlutfallslega mun meiru af launum
sínum í matarkaup en gerist í ná-
grannalöndum, þá gengur það ekki
að matvælum sé hent og milljörðum
eytt til að niðurgreiða kjöt fyrir
útlendinga. Kjör fólks byggjast ekki
eingöngu á fleiri krónum í vasann,
eins og þráhyggja verkalýðsleið-
toganna snýst um. Þau byggjast á
því hvað fólk fær fyrir peningana
sína. Lægra matarverð og lægri
skattar er það sem vinnst ef brotist
er út úr vítahring fáránleika núver-
andi framleiðslustefnu. Fari svo að
stjómmálamenn skynji ekki þessa
staðreynd er óhjákvæmilegt að
neytendur og skattgreiðendur gefí
þeim frí frá og með næstu kosning-
um í svo miklu mæli, sem mögulegt
er.
Höfundur er lögmaður / Reykja-
vík og fyrrverandi formaður
Neytendasamtakanna.
AÐALFUNDUR Lagnafélags ís-
lands var haldinn á Hótel Loft-
leiðum þann 12. maí s.l.
Á fundinum var Kristján Ottós-
son, starfsmaður byggingardeildar
borgarverkfræðings, endurkjörinn
formaður félagsins en aðrir stjóm-
armenn voru kjömir Valdimar
Jónsson, Rafn Jensson, Sæbjöm
Kristjánsson, Jón Siguijónsson,
Jónas Valdimarsson og Guðmundur
Halldórsson.
Aðalfundurinn tilnefndi sérstakt
fagráð skipað fulltrúum frá 35 fél-
ögum, stofnunum og skólum á
þessu sviði og skyldi ráðið vera
stjóminni til aðstoðar.
í fréttatilkynningu frá Lagnafél-
agi íslands segir að innan félagsins
sé nú starfandi fræðslunefnd,
staðlanefnd og nefnd sem vinnur
að athugun á notkun plastpípa í
lagnakerfum. Þar segir einnig að á
síðasta starfsári hefðu verið haldnir
þrír fræðslufundir þar sem m.a. var
ijallað um hönnun, útboð, smíði,
eftirlit og viðhald loftræsti- og hita-
kerfa.
Félagsmenn í Lagnafélagi ís-
lands em 260 talsins.
Vítahringiii’ fáránleikans
eftirJon Magnússon
Þegar matvælum er fleygt á
mslahauga, í stómm stfl, þýðir það
að framleiðslustefnan er röng. Und-
anfama daga hafa borist fregnir
af því, að miklu magni kindakjöts
sé hent á öskuhaugana í Reykjavík.
Sömu dagana birtast myndir af
miklu magni af tómötum og gúrk-
um á þessum sömu haugum.
Einhver orðaði það svo snyrtilega
að nú væri boðið upp á kindakjöt
með salati á öskuhaugum Reykja-
víkurborgar.
Neyslu stýrt
með verðlagningu
Fyrir áratug birtust fregnir af
því að miklu magni af tómötum og
gúrkum væri hent á haugana. Neyt-
endasamtökin mótmæltu því og
kröfðust þess að verðið yrði lækkað
til að auka neysluna. Þá var einnig
bent á, að grænmetisneysla væri
til muna minni hér en í nágranna-
löndum okkar. í kjölfar þessa, eftir
viðræður þáverandi forstjóra Sölu-
félags garðyrkjumanna og stjórnar-
manna Neytendasamtakanna, var
ákveðið að gera tilraun til þess að
auka neysluna á tómötum með því
að hafa breytilega verðlagningu.
Verðið var lækkað verulega og
neyslan jókst svo mikið að ekki
þurfti að henda miklu magni af
þessum matvælum. Allar götur
síðan hefur Sölufélag garðyrkju-
manna lækkað verðið á þeim tíma,
sem framleiðslan hefur verið í há-
marki með góðum árangri, en
haldið allt of háu verði á öðrum
tíma með slæmum árangri. Neyt-
endur hafa fengið ódýrari vöru og
aukið neysluna, en garðyrkjumenn
hafa getað selt framleiðslu sína.
Nú virðist þetta ekki duga og
þá er nauðsynlegt bæði fyrir neyt-
endur og framleiðendur garðávaxta
að finna leiðir til þess að hjá því
verði komist að henda þessum mat-
vælum. Enn sem fyrr er neysla
grænmetis og garðávaxta til muna
minni hér á landi en í nágrannalönd-
unum, líkur eru því á, að hægt sé
að auka hana verulega með því að
lækka verðið. Ég tel að rætur vand-
ans nú, hvað sölu á tómötum varðar
sé að við upphaf sölu íslenskra tóm-
ata sé verðið allt of hátt. Þá eru
innfluttir tómatar á allt of háu verði
þann tíma, sem innlendir eru ekki
á markaðnum. Þetta veldur því að
neysla þessarar góðu og hollu mat-
vöru er minni en hún væri eí
einhverri skynsemi væri fylgt í
verðlagningu. Þegar verðið er síðan
m)

D/EMIUM VERÐ:
HERRASKOR
DÖMUSKÓR
BARNASKOR
BARNASKÓR
FRA 995,-
FRÁ 495.-
FRÁ 695.-
FRÁ 300.-
lækkað á miðju sölutímabili
íslenskrar framleiðslu, þá næst ekki
að auka neysluna nægilega.
Tvímælalaust mundi það koma
bæði neytendum og framleiðendum
vel, að haga verðlagningu þannig
yfir veturinn, að innflutt fram-
leiðsla væri seld á eðlilegu verði og
innlend framleiðsla væri ekki seld
á því okurverði sem raun ber vitni
í upphafi framleiðslutímabilsins.
Neysla þessarar vöru yrði þá meiri
allt árið um kring og mundi líklega
aukast hlutfallslega meira þegar
verðið væri enn lækkað á þeim
tímum þegar framboðið væri mikið.
Neytendur eiga ekki síðri rétt en
framleiðendur. Það er því óviðun-
andi að við skulum þurfa að kaupa
þessar og fleiri matvörur á mun
hærra verði en aðrir og sjá svo á
eftir matvælum á ruslahauga
Reykjavíkur vegna rangrar stefnu
í framleiðslu og verðlagningu. Hafa
ber í huga að söluaðili þessara
matvæla er markaðsráðandi og
skammtar því neytendum rétt, án
aðhalds af samkeppni og án aðhalds
hins opinbera.
Af kindakjöti
Framleiðsla og sala kindakjöts
er í vítahring fáránleikans. Mark-
mið þau sem þjóðin hefur sett sér
eru að græða landið, að haga kjöt-
framleiðslu sinni á þann veg að
dugi til innanlandsneyslu og stuðla
að jafnvægi í byggð landsins. Þessi
markmið eru sjálfsögð. Stað-
reyndirnar eru hinsvegar þær að
stöðugt er gengið á landið vegna
ofbeitar sauðfjár. Við erum því að
vinna gegn því markmiði að græða
landið ár eftir ár og munum skila
komandi kynslóð verri landgæðum
en þeim sem við tókum í arf. Kjöt-
framleiðsla er allt of mikil, þannig
að nú er bæði hent miklu magni
af kindakjöti á ruslahauga
Reykjavíkur á sama tíma og reynt
er að troða miklu magni ofan í út-
lendinga með æmum tilkostnaði
fyrir þjóðfélagið. Kostnaðurinn við
þessa útflutningsstarfsemi nemur
svo miklum fjárhæðum árlega, að
duga mundi til að byggja upp full-
komnasta vegakerfi í Norðurálfu á
skömmum tíma og efla jafnframt
aðrar samgöngur. Á hveiju ári
dregst byggð utan þéttbýlissvæðis-
ins við Faxaflóa saman. Niðurstað-
an er því sú, að við erum stöðugt
að vinna gegn ofangreindum
markmiðum, um að græða landið,
framleiða matvæli í samræmi við
innanlandsneyslu og stuðla að jafn-
vægi í byggð landsins. Á grundvelli
tveggja síðastnefndu markmiðanna
þurfa neytendur og skattgreiðendur
samt að greiða óheyrilega hátt verð
og háa skatta. Ég' var svo bamaleg-
ur, að halda það við setningu nýrra
búvörulaga, að eitthvað mundi
breytast til batnaðar, en þröngir
ímyndaðir sérhagsmunir og at-
kvæðaveiðar stjómmálamanna í
dreifbýlinu hafa valdið því að víta-
hring fáránleikans er haldið við, á
kostnað skattgreiðenda og neyt-
Aðalfundur Lagnafélags íslands:
Stofnað sérstakt fagráð
LAUGAVEGI20 - SIMI621377