Morgunblaðið - 02.07.1987, Blaðsíða 60

Ið
60
V8CI ÍJÚL .S SUOACnJTMMI'í .aiOAjaHUDflOM
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. JÚLÍ 1987
Garðar Jónsson
sjómaður - Minning
Fæddur25. mars 1909
Dáinn 24. júní 1987
Víkingur er fallinn í valinn. Að
kveldi miðvikudagsins 24. júní,
Jónsmessudags, var á burt kvaddur
af þessum heimi vinur og sam-
starfsmaður, Garðar Jónsson, með
fullgilt hásetaskírteini númer 1702,
útgefíð af Sjómannafélagi
Reyjavíkur, 15. febrúar 1926. Hann
var einn af þessum gömlu görpum,
sem séð hafa tímana tvenna í
íslenzku athafnalífi. Hann var
fæddur árið 1909 og þannig 78 ára
að aldri þegar göngunni lauk hér í
heimi.
Garðar var Reykvíkingur, ótst
upp í stórum systkinahópi, en alls
voru systkinin 14 og hann sjötti í
röðinni, en faðir hans var húsasmið-
ur og var einn af þeim sem unnu
við að reisa Eimskipafélagshúsið.
Snemma byrjaði hann að vinna og
fékk starf í uppskipunarvinnu hjá
Eimskip 13 ára gamall og starfaði
þar alla tíð upp frá því. Voru þau
störf er hann gegndi á þessum
langa starfsferli hjá Eimskip af
margskonar toga, en þó var sjó-
mannsstarfið og þá sérstaklega er
hann var bátsmaður á nýja „Gull-
fossi“ árin 1950—1954 að öllum
líkindum hans blómaskeið og það
sem var honum e.t.v. hugstæðast
og hann þekktur fyrir. Er ekki of-
sögum sagt að Garðar nálgaðist
sannast að segja að vera þjóðsagna-
persóna, vegna sérstæðra hæfileika
sinna, dugnaðar, bjartsýni, skop-
skyns og margs annars er gerði
hann að sérstæðum persónuleika.
Og skyldurækni hans, áreiðanleika
og drengskap hans var við brugðið,
enda var það svo að árið 1962,
þegar nýr forstjóri Eimskipafélags-
ins þurfti að finna sér traustan og
áreiðanlegan einkabílstjóra, þá
valdist Garðar til starfsins og sinnti
því við góðan orðstír, með sóma og
reisn um langt árabil og ávann sér
þannig traust og virðingu jafnt yfir-
boðara sem annarra er til þekktu.
Það var samt ekki eðlislag Garð-
ars að hreykja sér og vann hann
störf sín jafnan í kyrrþey og með
glaðlegu og látlausu yfirbragði.
Hann bar ekki mikla virðingu fyrir
monti eða stórmennsku og vildi
meta menn eftir manngildi, enda
sjálfur djarflynt hraustmenni, eins
og ýmsar sagnir af afreksverkum
hans eru til vitnis um og getið er
um í ævisögum, m.a. Ólafs stýri-
manns Tómassonar, Farmaður í
friði og stríði. Hann var samt fram-
takssamur um ýmis mál og vegna
meðfædds lífsatgervis og atorku
kom hann víða við t.d. í íþróttastarf-
semi innan félagsins, þar sem hann
lagði dijúgan skerf til og átti oft
forgöngu, þótt hann léti síðan öðr-
um gjaman eftir að vera á toppnum,
„nema þegar hinir nenntu ekki að
standa í hlutunum" eins og hann
einu sinni orðaði það í samtali, þeg-
ar talið barst að forustu hans í
íþrótta- og heilsuræktarstarfsemi
innan hrings samstarfsmanna hjá
félaginu. Og flestallir munu kann-
ast við það Grettistak, sem hann
átti hlut að þegar íþrótta- og heilsu-
ræktaraðstöðu var komið á fót við
Borgarskála, en dæmi um þátt hans
og framlag þar var það, að þetta
var nefnt Garðarshólmi og var
Garðar þar eins og kóngur í ríki
sínu, hugsaði um allt og fyrír öllu,
enda var honum treyst bæði af yfír-
boðurum og samstarfsmönnum og
þannig látinn næsta einráður um
alla tilhögun og framkvæmd þama.
Sá hann um þetta með dugnaði,
hvatti fólk til að nota hina ákjósan-
legu aðstöðu og dreif hlutina þannig
með lífí og sál og var driffjöðrin
þarna.
Garðar var einnig mikill aga- og
reglumaður. Hann gerði strangar
kröfur um hreinlæti og góða um-
gengni og fylgdi þeim fast eftir.
Allt varð að vera hreint og snyrti-
legt svo þannig séð var hann einnig
sómakær og mannræktarmaður.
Engum hélzt uppi að ganga illa eða
ósnyrtilega um. Sá átti ekki aftur-
kvæmt, til þess sá sá er gætti sóma
félagsins að enginn smánarblettur
félli á þessa starfsemi, sem hann
bar svo mjög fyrir bijósti.
Síðar mun plássleysi í Borgar-
skála vegna bflainnflutnings hafa
orsakað það að „æfíngaaðstaðan"
eins og Garðar nefndi það, var flutt
fram á Seltjarnames, og þar var
aðstaðan að dómi Garðars stómm
betri. Og þama var stór íþróttasalur
og margt og margt fleira af ákjós-
anlegum tækjum og búnaði og gott
pláss til alls. Honum var ofarlega
í huga hvort nokkurt fyrirtæki
væri hér, sem gerði annað eins fyr-
ir sína starfsmenn. Og Garðar var
þakklátur af alhug fyrir það, að
forráðamenn félagsins skyldu vilja
gera það mögulegt að koma upp
þessari aðstöðu fyrir starfsmenn-
ina. Og allt þetta var sem hluti af
honum sjálfum. Honum var þetta
hugsjón og sem hans eigið líf.
Þannig var Garðar í hugsun og
lífsháttum. Maðurinn mátti ekki
vamm sitt vita og gætti þess að
aðrir vanhelguðu ekki þau verð-
mæti sem þeim vom lögð til af
góðum hug og til hagsbóta. Honum
var ljóst að strangleika er oft þörf,
þegar gæta skal góðra hluta.
Og nú er hann genginn inn á
vegi bjartara lífssviðs, inn á þann
veg sem vér öll skulum einn dag
ganga. Lífið hér er undirbúningur
að því er koma skal og hvemig vér
reynumst á veginum hér skapar það
sem á eftir kemur. Hreinlyndi og
drenglyndi varir og verður að óbrot-
gjömum gmndvelli þess er koma
skal, enda þarf ekki annað en leita
til hinnar miklu bókar til að lesa
orð meistarans og áminningar til
vor um það. Sé nú horft til vegferð-
ar hins horfna bróður verður vart
annað séð en að arfurinn sem hann
bjó sér hér beri honum gott vitni
og hljóti að verða honum haldgott
veganesti á nýjum slóðum framtíð-
arlandsins. Og um það efast ekki
vinir hans og samstarfsmenn sem
þekktu hann og á það jafnt við um
jafningja og yfirboðara.
A þessum vegamótum tímabund-
ins skilnaðar eru honum vottaðar
einlægar þakkir fyrir samfylgdina.
Og þeim fylgja fyrirbænir honum
til handa um blessun og farsæld í
nýjum heimkynnum. Um leið eru
bömum, ættingjum og öðru venzla-
fólki sendar einlægar samúðar-
kveðjur. Megi minningin um góðan
dreng vera eftirlifendunum hug-
hreysting og huggun á skilnaðar-
stund.
Gamlir samstarfsmenn
Eimskip.
Hver og einn markar sín spor á
lífsleið sinni, engir tveir þau sömu.
Vinur okkar, Garðar Jónsson, sem
við kveðjum í dag hinstu kveðju,
var engin undantekning. Hann
markar sín eftirtektarverðu spor,
sem lengi munu lifa í minningu
okkar, er hann þekktum, og upp
verða rifjuð á góðum stundum. Þau
bera sitt sérstaka svipmót, sem er
svo ógleymanlegt, einstaklega
þrungið af einlægni, drengskap og
velvild.
Þess er minnst, að Garðar gerði
sér snemma grein fyrir þeim sann-
indum, að vinnan göfgar manninn.
Innan við fermingaraldur var hann
vaknaður til meðvitundar um, að
til þess að afla brauðsins þurfti
brauðstrit, sem svo er kallað, og
13 ára gamall vann hann sumar-
langt hjá atvinnurekanda sem upp
frá því varð hans vinnuveitandi.
Garðar taldi sig alla tíð hafa verið
ósvikinn af þeim samskiptum og
víst er um það, að enginn getur
efast um að atvinnurekandinn, Eim-
skip, hafí átt með afbrigðum hollan
og dyggan þjón, þar sem Garðar
var, hvort sem hann vann til sjós
eða lands. Þar fór saman góðvilji
og einlæg trúmennska.
Það yrði langt mál, ef samstarfs-
menn Garðars segðu frá þeim
mörgu skemmtilegu og eftirminni-
legu atvikum, sem átt hafa sér stað
á löngum starfsferli hans. Það gerð-
ist óneitanlega margt, sem gaman
er að muna og gott að minnast.
Hann lifði tímana tvenna, dimma
daga stríðsáranna, þegar siglingar
um heimshöfin voru válegar, en
einnig bjarta daga, þegar sól skein
í fullu suðri og siglt var með glæsi-
brag á Gullfossi, allt suður til
Miðrjarðarhafsins. Frá árinu 1954
var starfsvettvangi Garðars lokið á
skipunum og við tóku störf hans
margvísleg í landi hjá félaginu, hér
í Reykjavík.
Starfsferill hans var langur og
spannar stórt tímabil í sögu Eim-
skipafélagsins. Hann hafði til
dæmis átt alla forstjóra félagsins
fyrir húsbændur, eins og hann orð-
aði það sjálfur; Emil Nielsen,
Guðmund Vilhjálmsson, Óttarr
Möller og nú síðast Hörð Sigur-
gestsson.
Guðrún Magnús-
dóttir - Minning
Fædd 15. október 1908
Dáin 23. júní 1987
í dag, 2. júlí, verður kvödd hinstu
kveðju frá Dómkirkjunni, Guðrún
Magnúsdóttir, til heimilis í Ingólfs-
stræti 7b í Reykjavík. Hún var
fædd í Reykjavík 15. október 1908
og lést 23. júní 1987. Hún var aldr-
ei nefnd annað en Stella, og trúi
ég að margir hafí talið það skímar-
nafn hennar, en svo var ekki.
fremst á hana sem Stellu ömmu í
Ingó, og þau minnast heimsókna
til hennar með hlýju og söknuði.
Ég á Stellu margt að þakka, en
fyrst og síðast á hún þakklæti mitt
fyrir það sem hún var bömunum
mínum. Hún gegndi vissulega mik-
ilvægu hlutverki í lífí þeirra.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Br.)
Hinn vitri safnar ekki auði.
Því meiru sem hartn ver öðrum tii
gagns, því meira á hann sjálfur.
Því meira sem hann gefur öðrum,
því nkari er hann sjálfur.
(Bókin um veginn eftir Lao-tse.)
Þessi tilvitnun átti einkar vel við
Stellu, því líf hennar einkenndist
öðru fremur af því að vera veitandi
en þiggjandi og hún veitti ætíð af
rausn. Þar af leiddi að hún safnaði
ekki veraldlegum auði, hennar auð-
ur fólst í hlýju viðmóti, elskulegum
móttökum þegar hún var heimsótt
og ekki síst ást hennar á bömum.
Viðmót hennar í garð bama hygg
ég að hafi falist í einni setningu:
„Böm eru líka fólk,“ ogþannig kom
hún fram við litla fólkið sem var í
kringum hana dags daglega. Og
þau eru orðin mörg bömin, sem
hafa notið umhyggju hennar í gegn-
um árin, fyrst stór hópur systkina-
bama og á seinni ámm þeirra böm.
Og bömin mín vom svo lánsöm,
að eiga ást hennar vísa.
Stella var föðursystir mannsins
míns, en bömin okkar litu fyrst og
Aðstandendum hennar votta ég
virðingu mína og samúð og ég bið
þess, að minningin um Stellu, með
sitt hiýja viðmót og góða hjartalag,
megi verða þeim að leiðarljósi um
ókomin ár. Við máttum vissulega
margt af henni læra.
Aðalbjörg Sigþórsdóttir
Elskuleg mágkona, og ekki síður
vinkona mín, verður jarðsett í dag.
Stellu, eins og hún var alltaf köll-
uð, kynntist ég fyrir 38 ámm. Þá
byrjaði ég að vinna í Litlu-blóma-
búðinni, Bankastræti 14. Þáverslun
átti móðir hennar, Jóhanna Zoega.
Ég varð strax velkomin á heimili
Jóhönnu og Magnúsar, foreldra
hennar, í Ingólfsstræti 7B, eins og
aðrir starfsmenn biómabúðarinnar,
sem öll fjölskyldan gerði að vinum
sínum. Svo kynntist ég Stellu enn
betur, er ég trúlofaðist, og seinna
giftist yngsta bróður hennar, Jóni
Bryntýr.
alla hjálp okkur til handa. Hún
hafði dætur okkar heilt sumar og
fram á haust, er ég var veik og lá
á spítala, enda þótti þeim vænt um
hana „frænku“, eins og bræðra-
börnin kölluðu hana.
Margar stundir höfum við setið
saman og rætt um þennan heim
og annan, eins og jafnöldmr. Hún
var ung í anda og fylgdist vel með
öllu. Þá var ánægjulegt að labba
með henni út. Hún var alltaf svo
vel tilhöfð og á það við bæði klæða-
burð og útlit. Ég tel mig lánsama
að hafa notið vináttu hennar svona
lengi. Það fylgdi því einhver örygg-
iskennd að vita af henni í Ingó. Það
verða mikil viðbrigði að eiga ekki
vísan stað þar lengur og eitt er víst,
að fara í „bæinn" verður allt öðmví-
si. Það var eins og maður reiknaði
með að Stella yrði þar ævinlega.
Þetta em fátækleg orð um kæra
mágkonu á kveðjustund. Guð blessi
minningu hennar.
Drotlinn er minn hirðir, mig mun ekkert bresta
Á grænum grundum, lætur hann mig hvlast
Leiðir mig að vötnum, þar sem ég má næðis
njóta.
(Úr Davíðssáimi nr. 23.)
Fyrstu búskaparár okkar bjugg-
um við í húsinu hjá þeim, í lítilli
íbúð, niðri. Stella var þá hætt að
vinna úti, en sá um heimilið fyrir
foreldra sína og bræður. Einnig tók
hún að sér uppeldi bróðurdóttur
sinnar, Kristínar Stefánsdóttur, og
reyndist henni sem besta móðir.
Hún var með stórt hjarta og mátti
ekki aumt sjá án þess að rétta sína
hönd til hjálpar. Allt hennar líf var
hún að hjálpa ættingjum og vinum.
Þá má ekki gleyma öllum þeim
flíkum, sem húri heklaði eða pijón-
aði á bræðrabömin og þeirra böm
og fram í fjórða ættlið. Hún sat
aldrei auðum höndum, var sívinn-
andi handa litlu bömunum og
fleirum. Ég vil þakka henni fyrir
Anna Helgadóttir
í dag verður systir okkar jarð-
sungin frá Dómkirkjunni í
Reykjavík.
Já, hún Stella okkar, en það var
hún kölluð, er farin. Það voru ófáir
sem hún rétti hjálparhönd og hugs-
aði þá aldrei um þakklæti, heldur
hvort ekki væri hægt að gera meira
enda var hún elskuð og virt af ótelj-
andi þiggjendum, ekki síst okkur
bræðmnum.
Hún var sú sem hugsaði um for-
eldra okkar til dánardægurs þeirra,
en þau létust bæði heima og höfðu
notið ástar og umhyggju Stellu alla
tíð og verður aldrei fullþakkað það
starf hennar. En það voru ekki ein-
ungis þau sem hún lét sér annt um.
Hún vann sem ung stúlka í prent-
smiðjunni Gutenberg, en þegar
bróðurdóttir hennar var tekin í fóst-
ur heima þá hætti hún í Gutenberg
til að geta annast hana og það var
alla tíð litið á þær sem mæðgur,
enda kallaði hún Kristínu alltaf
dóttur sína og ól hana upp sem sína
eigin og Kristín kallaði Stellu
mömmu.
Þegar Kristín varð uppkomin hóf
Stella störf við skúringar og vann
þá á mörgum stöðum samtímis, t.d.
Ingólfscafé á nóttunni (Alþýðu-
húsinu) Ingólfsstræti 5, (mennta-
málaráðuneytinu), Alþýðubankan-
um og á fleiri stöðum. Á öllum
stöðum var hún virt og þau vinnu-
brögð sem hún sýndi í starfi sínu
metin.
Mjög oft bakaði hún sínar þekktu
kökur og færði því fólki sem starf-
aði á þessum stöðum. Og ekki voru
ófáar flíkur sem hún pijónaði eða
heklaði og gaf öllum litlum frænd-
um og frænkum í fjölskyldunni. Og
þegar þau voru orðin stærri gaf hún
slíkan fatnað á basara hjá sínu
stéttarfélagi, Framsókn.
Þannig var Stella og svona verð-
ur hennar minnst vonandi um aldur
og æfi. Við bræðurnir munum að
minnsta kosti ekki gleyma henni
og verkum hennar meðan við lifum.
Við kveðjum góða systur.
„Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.“
(Vald. Briem)
Sigurður T. Maguússon,
Jón B. Magnússon.