Morgunblaðið - 07.07.1987, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1987
25
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída
Hættum fiskveiðum!
Loksins, loksins er farið að
hylla undir þann möguleika, að
íslenzka þjóðin geti losnað undan
því að verða iðnaðarþjóðfélag.
Eini iðnaður landsins, sem svo
er hægt að kalla, fískiðnaðurinn,
á í vök að veijast og ef vel fer,
mun honum halda áfram að
hraka og hann endanlega deyja
út. Húrra fyrir því, segja allir
sannir íslendingar.
Innréttingar Skúla fógeta áttu
að verða vísirinn að „iðnbyltingu"
íslands. Beizla átti landslýð, setja
hann niður við vinnubekki í verk-
smiðjuhúsum, og láta hann
framleiða eins og lýð annarra
Evrópulanda. En gleymst hafði
að taka með í reikninginn, að hin
íslenzka þjöð er af höfðingjakyni
komin, og ekki vel til þess fallin
að láta skipa sér í hópa og gera
sig að frámleiðslueiningum.
Ýmiss konar heimilisiðnaður
var reyndar alltaf til, svo sem
pijón, vefnaður og neftóbaks-
skurður. Það var samt ekki fýrr
en eftir seinna stríðið, að fýrsta
alvarlega atlagan var gerð að
landsmönnum, og þúsundir
þeirra ginntar til þess að vinna
í hinum nýbyggðu ftystihúsum.
Þetta var að miklu leyti Englend-
ingum að kenna, því þeir höfðu
sett löndunarbann á togarana til
að mótmæla úrvíkkun landhelg-
innar. Flaka og frysta varð
fískinn til að hægt væri að flytja
hann úr landi.
Húsmæður og unglingar voru
blekkt til að hefja störf í frysti-
húsum, og stjómmálamenn voru
ósparir á hvatningar til lands-
manna að styðja og styrkja hinn
nýja iðnað. Störfín þar voru unn-
in fyrir fóstuijörðina, sögðu þeir.
Bretar væru að reyna að
svínbeygja okkur í landhelgis-
deilunni, og eina leiðin til björg-
unar fyrir okkur væri að frysta
fískinn. Frystihúsin voru böðuð í
ættjarðarljóma.
Svona var landslýðurinn plat-
aður inn í frystihúsin, og með
hangandi hendi og hálfum huga
rambaði þjóðin inn í iðnaðartíma-
bilið. Fram að þessum tíma höfðu
landsmenn fyrst og fremst verið
á veiðimannastiginu. Þeir höfðu
aldrei almennilega komist á akur-
yrkjustigið og þangað til nú
stympast við að láta þröngva sér
inn á iðnaðarstigið. Allir höfðu
vitað, að íslendingar voru mestu
og beztu fískimenn í heimi, og á
mörgum öðrum sviðum höfðu
þeir sýnt veiðihæfíleika sína. Má
þar nefna feikilegar ijúpnaveið-
ar, hvalveiðar og hreindýra- og
minkaveiðar.
Auðvitað kom fljótt í Ijós, að
fólki líkaði bölvanlega að vinna
í fiystihúsum. Þar var kuldi,
bleyta, slor og hávaði. Mörgum
húsunum gekk líka illa að halda
í fólkið, og oft varð að plata út-
lenskar stúlkur á vertíð. En
nauðugar viljugar urðu samt þús-
undir landsmanna að stunda
þessa vinnu. En þetta fólk var
ekki ánægt.
íslandsmenn höfðu gert sér
betri vonir, og búist við að geta
boðið bömum sínum bjartari
framtíð. Þeir vildu ekki, að þau
yrðu flakarar, ormatínarar, vigt-
arar, tækjamenn, flakasnyrtarar
eða pakkarar. Heldur áttu þau
að verða listamenn og lögfræð-
ingar, söngvarar og sálfræðing-
ar, forstjórar og ferðalangar,
bílasalar og bankastjórar, flug-
menn og fjölmiðlafræðingar,
ráðherrar og ritstjórar, mennta-
menn og meinatæknar, bændur
og blaðamenn, leikarar og lyfja-
fræðingar, heildsalar og hag-
fræðingar, viðskiptajöfrar og
veitingamenn, skáld og sendi-
herrar, tónlistarmenn og tölvu-
fræðingar.
Fyrst nú er næstum fyrirsjáan-
legt, að fiskiðnaðurinn muni líða
undir lok, væri ekki úr vegi að
íhuga, hvort ekki myndi borga
sig að leggja niður allar fískveið-
ar um leið. Útlendingurinn er
gráðugur að komast í góð físki-
mið, og ætti að vera einfalt mál
að skipuleggja sölu á leyfum eða
leigu á svæðum í fískveiðilögsögu
landsins.
Á íslandi eru fleiri tölvur, mið-
að við höfðatölu, heldur en í
nokkru öðru landi, og heill her
hámenntaðra tölvufræðinga. Þeir
geta notað tæknina til að skipu-
leggja söluna á fískinum í
sjónum. Tekjunum yrði svo auð-
vitað jafnað um landið. Fyrrver-
andi útgerðarpláss myndu taka
þátt í stjómun sinna fískimiða.
Fiskiskipin yrðu seld, en þyrlur
og fleiri varðskip keypt, til eftir-
lits með hinum erlendu veiðiskip-
um.
Endalok fískveiða landsmanna
myndu gerbreyta þjóðlífínu. For-
ráðamenn og fólkið þyrftu ekki
lengur að hafa áhyggjur af verð-
falli á loðnumjöli, lélegum
markaði fyrir hörpudisk, stopulu
verði á ferskfískmörkuðum og
samningum við Rússa, svo eitt-
hvað sé nefnt. Þeir sem hengt
hafa upp físk og þurrkað fyrir
Afríku, þyrftu ekki lengur að
hafa áhyggjur af því, hvort tak-
ast myndi að selja skreiðina. Og
ef sölur myndu takast, hvort blá-
menn myndu borga. Og ef þeir
þá myndu borga, hvort greitt
myndi verða í nothæfum gjald-
eyri.
Höfundur er ræðismaður ís-
lands í Suður-Flórída og
framkvæmdastjóri hjá fisksölu■
fyrirtækiá Miami.
Til hamingju
EinarVilhjálmsson!
Einar Vilhjálmsson færði þjóðinni nýtt íslandsmet um
helgina þegar hann kastaði spjótinu 82.10 metra,
-1.82 metrum lengra en eldra met hans var.
Framundan hjá Einari eru eru fjölmörg stórmót á frjáls-
íþróttasviðinu. í sumar stefnir hann að þátttöku í
Heimsmeistaramótinu, Evrópubikarkeppninni, Heims-
leikum stúdenta, og fjölmörgum Grand Prix mótum víða
um heim. Á meðal innlendra verkefna má nefna Landsmót
UMFÍ, afmælismót FRÍ, bikarkeppni FRÍ o.fl.
Á næsta ári eru svo sjálfir Olympíuleikarnir í Seoul,
en við þá miðar Einar nú þegar allar æfingar sínar og keppni.
»
FYRIR FRAMTIÐINA
íslandsmet í afmælisgjöf
Áfimmtugasta starfsári sínu styður KRON Einar
Vilhjálmsson í þrotlausum æfingum sínum og
kostnaðarfrekum keppnisferðum um allan heim.
Fyrsta uppskera þeirrar samvinnu hefur nú þegar
litið dagsins Ijós.
Áfram Einar!
KKM
✓ x

.. TBiir- 22