Morgunblaðið - 07.07.1987, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1987
38
Burðarþol Suður-
landsbrautar 22
Athugasemd vegna blaðaskrifa
o g opinberrar umræðu
Blaðinu hefur borist með-
fylgjandi bréf og greinargerð
frá Hjúkrunarfélagi íslands:
Formaður Hjúkrunarfélags ís-
lands hafði samband við Júlíus
Sólnes prófessor í hönnun burðar-
virkja við verkfræðideild Háskóla
íslands, fljótlega eftir að skýrsla
um buðarþol ýmissa bygginga var
kynnt, þar sem ein af umræddum
byggingum var Suðurlandsbraut
22.
Framkvæmdastjórn Hjúkrunar-
félags íslands var kunnugt um að
Júlíus Sólens prófessor hafði verið
falið að athuga jarðskjálftaþol
hússins, og 40 bls. greinargerð þar
um lá fyrir.
Því er ósk Hjúkrunarfélags ís-
lands að meðfylgjandi greinargerð
Júlíusar Sólnes prófessors ásamt
bréfi verkfræðinganna, Gunnars
Torfasonar og Þórs Aðalsteinsson-
ar verði birt á viðeigandi stað í
blaði yðar.
F.h. Hjúkrunarfélags íslands
Pálína Siguijónsdóttir,
formaður.
Suðurlandsbraut 22
Greinargerð um stöðugleika
vegna jarðskjálftaálags.
1. Inngangur
Félagsmálaráðuneytið hefur
dreift skýrslu, sem nefnist „Grein-
argerð um könnun Rannsóknar-
stofnunar byggingariðnaðrins á
burðarþoli bygginga", apríl 1987.
Á blaðsíðu 5 í greinargerðinni er
fjallað um hús J, sem er fimm
hæða steinsteypt verzlunar- og
skrifstofuhúsnæði með einnar til
tveggja hæða bakhúsi. Upplýst
hefur verið og komið fram, m.a.
í öllum fjölmiðlum, að hús þetta
er húsið á Suðurlandsbraut 22 í
Reykjavík. í greinargerðinni segir
m.a. um hús J: „Athugun á stöðug-
leika gegn jarðskjálftaálagi í N-S
stefnu sýnir að gaflskífur fram-
hússins eru ekki færar um að
flytja til jarðar þá krafta, sem á
þær koma. Ef dæma á eftir burð-
arvirkjateikningum eru undirstöð-
ur vanreiknaðar og sumar á
mörkunum að þola lóðrétt álag
eingöngu." Þá segir enn fremur
um hús J í greinargerðinni. „Nið-
urstaða. Teikningum er verulega
áfátt. Stöðugleika hússins gagn-
vart láréttum kröftum er áfátt.
2. Athugun á jarðskjálftaþoli
Eftir ábendingu frá byggingar-
fulltrúanum í Reykjavík, leitaði
byggingaraðili hússins, Olafur
Bjömsson, byggingarmeistari, til
undirritaðs, Júlíusar Sólnes, pró-
fessors í hönnun burðarvirkja við
verkfæðideild Háskóla íslands, og
fól mér að athuga jarðskjálftaþol
byggingarinnar. Bygging hússins
var þá nýhafín, og voru undirstöð-
ur hússins að mestu frágengnar.
Aðrar burðarvirkjateikningar, sem
burðarþolshönnuður hússin, Her-
mann Isebam, byggingartækni-
„Mig rak því í roga-
stanz, þegar ég las það
í blöðunum, aö húsið af
einhverri rannsóknar-
nefnd á vegum Félags-
málaráðuneytisins væri
talið vanhæft til þess
að standast jarð-
skjálftaálag skv. ÍST
13.“
fræðingur, sá um að gera, voru
hins vegar ekki tilbúnar. Á grund-
velli byggingamefndarteikninga,
sem eru gerðar af teiknistofunni
E S, Borgartúni 29, reiknaði ég
áhrif jarðskjálfta á bygginguna
og gerði lauslegar tillögur um frá-
gang burðarvirkja. Útreikningar
mínir og rannsókn sýndi, að húsið,
með þeim aðgerðum, sem ég lagði
til, myndi auðveldlega standast
ýtrustu kröfur ÍST13. Við útreikn-
ingana notaði ég hins vegar mun
fullkomnari álags- og útreiknigs-
aðferðir skv. tillögum alþjóða
steinsteypusambandsins, CEB.
Mig rak því í rogastanz, þegar
ég las það í blöðunum, að húsið
af einhverri rannsóknamefnd á
vegum Félagsmálaráðuneytisins
væri talið vanhæft til þess að
standast jarðskjálftaálag skv. ÍST
13. Undrun mín varð enn meiri
þegar ég komst að því, að í nefnd-
inni voru ekki neinir aðilar með
sérþekkingu á vðið jarðskjálfta-
hönnunar byggingarvirkja.
Eftir að þessi umræða um jarð-
skjálftaþol nokkurra bygginga í
Reykjavík hófst, hefur húsið á
Suðurlandsbraut 22 verið til frek-
ari athugunar af minni hálfu.
Tölvuútreikningar vegna dreifingu
láréttra krafta í húsinu og til á-
kvörðunar á stífni burðarvirkis
þess, voru grundvöllur fyrir loka-
verkefni eins nemanda í bygging-
arverkfræði vorið 1987. Staðfesta
niðurstöður hans þá dreifingu á
láréttum kröftum, sem ég hafði
fundið áður.
Að svo komnu máli sá ég
ástæðu til þess að ná í teikningar
á burðarvirkjum hússins. Mér
hafði á sínum tíma ekki verið fal-
ið að yfirfara þær né sinna
burðarvirkjum hússins að öðru
leyti en því að athuga hvort hægt
væri að byggja húsið svo það þyldi
jarðskjálftaálag á grundvelli bygg-
ingamefndarteikninga. Við athug-
un á burðarþolsteikningunum, sem
em fremur ófullkomnar og ekki
vel unnar, er þó hægt -að ráða í
það, að alls staðar hefur verið séð
fyrir nægjanelgri jámbendingu á
súlum og veggjum gagnvart lá-
réttum kröftum vegna jarð-
skjálftaálags. í raun er hægt að
gagnrýna teikningarnar á þeim
grundvetli, að víða hefur verið
notað óþarflega mikið af jámum
og sums staðar allt of mikið.
Það skal tekið fram, að ég hef
ekki yfírfarið teikningar með tilliti
til lóðrétts álags eingöngu. Allar
lóðréttar burðareiningar svo sem
súlur og veggir svo og undirstöður
hússins vom hins vegar athugaðar
með tilliti til jarðskjálftaálags
samafara samtíma lóðréttu álagi.
Til þess að fá samanburð við niður-
stöður rannsóknamefndarinnar
var álag reiknað skv. ÍST 13.
Niðurstöður þessarar athugun-
ar sýna, svo ekki verður um villzt,
að húsið þolir jarðskjálftaálag skv.
ÍST 13, og það með svæðisstuðli
Z = 0,75. Undirstöður hússins em
veikasti hlekkur þess. Hönnuður
virðist ekki hafa tekið tillit til lá-
réttra krafta. Hann virðist hins
vegar hafa haft undirstöðumar
það stórar af einhveijum öðmm
orsökum, að þær standast álag
skv. ÍST 13 og það með svæðis-
stuðli Z = 0,75. Fyrirkomulag
undirstaða er ekki hið ákjósanleg-
asta, en sama virðist gilda um
velflest hús í Reykjavík og á öðmm
jarðskjálftasvæðum landsins. Gild-
ir einu hvort í hlut eiga hinar
svokölluðu stóm verkfræðistofur
eða einstaklingar, sem taka slík
verkefni að sér í aukavinnu. Mjög
fáir burðarþolshönnuðir á íslandi
hafa sett sig rækilega inn í áhrif
jarðskjálfta á byggingarvirki eða
em færir um að jarðskjálftahanna
mannvirki og byggingar. Jarð-
skjálftastaðlar geta ekki komið í
staðinn fyrir slíka þekkingu.
3. Viðbrögð Rannsóknarstofn-
unar byggingariðnaðarins
Eftir að hafa staðfest svo ekki
verður um villzt, að húsið á Suður-
landsbraut 22 í Reykjavík þolir
jarðskjálftaálag skv. ÍST 13 með
svæðisstuðli Z = 0,75, hafði ég
samband við forstjóra Rannsókn-
arstofnunar byggingariðnaðarins,
Hákon Ólafsson, og tjáði honum
þetta. Fór ég þess á leit, að hann
léti breyta umsögn rannsóknar-
nefndarinnar um húsið. Tjáði hann
mér, að verið væri að endurreikna
allar byggingamar sem vom at-
hugaðar, með tilliti til svæðisstuð-
uls Z = 0,5, en byggingarfulltrúinn
í Reykjavík hefur lýst því yfír, að
það gildi beri að nota í Reykjavík.
Föstudaginn 19. júní barst mér
bréf undirritað af Gunnari Torfa-
syni og Þór Aðalsteinssyni, þar
sem þeir greina frá því, að húsið
að Suðurlandsbraut 22 standist
kröfur ÍST 13 miðaða við svæðis-
stuðul Z = 0,5. Bréf þetta er ekki
á vegum Rannsóknarstofnunar-
innar, en bréfritarar munu vera í
þeirri rannsóknamefnd, sem
Rannsóknarstofnun byggingariðn-
aðarins skipaði.
4. Lokaorð
Með órökstuddum fullyrðingum
um jarðskjálftaþol byggingarinnar
á Suðurlandsbraut 22 í Reykjavík
hefur Rannsóknarstofnun bygg-
ingariðnaðarins valdið húseigend-
um og byggingaraðila hússins
miklu tjóni. Það að opinber stofnun
skuli senda frá sér skýrslu með
órökstuddum fullyrðingum um
burðarþol húsa er alvarlegt mál.
Einkum þegar Iitð er til þess, að
þeir aðilar, sem skipuðu rannsókn-
amefndina, geta ekki talizt sér-
fræðingar á sviði burðarþolshönn-
unar og alls ekki á sviði
jarðskjálftahönnunar mannvirkja.
Verður því að gera þá kröfu, að
Rannsóknarstofnunin leggi tafar-
Iaust fram þá útreikninga, sem em
gmndvöllur fuliyrðinga um burð-
arþol hússins á Suðurlandsbraut
22. Endanlegar niðurstöður um
burðarþol hússins verði birtar op-
inberlega, þar sem fyrri athuga-
semdir um ónógt burðarþol em
augljólega rangar.
Seltjamamesi 23. júní 1987
Júlíus Sólnes
Hr. Július Sólnes, verkfræðing-
ur
Miðbraut 31
170 Seltjarnarnes
V / Suðurlandsbrautar
22, Reykjavík
í könnun ,sem gerð var nýlega
á burðarþoli nokkurra bygginga
var Suðurlandsbraut 22 meðal
þeirra. í þeirri athugun var reikn-
að með svæðisstuðli skv. ÍST 13,
Z = 0,75 sem er meðaltal á milli
svæðis 2 og 3. Nú hefur bygginga-
fulltrúinn í Reykjavík lýst því yfír
að nægjanlegt sé að reikna með
svæðisstuðli Z = 0,5, því hefur
fyrri athugun verið endurskoðuð
miðað við þessar breyttu forsend-
ur.
Niðurstöður em að byggingin
stenst þessar kröfur.
Virðingarfyllst
Gunnar Torfason
Þór Aðalsteinsson